Morgunblaðið - 18.07.1995, Blaðsíða 18

18 ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚLÍ 1995
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Irakar leysa
Bandaríkj amenn
úr haldi
Reuter
WILLIAM Barloon (t.v.) og Davíd Daliberti við komuna til Jórdan-
íu eftir að þeir voru leystir úr haldi í írak.
Amman, Bagdad. Reuter.
TVEIR Bandaríkjamenn, sem
höfðu verið í fangelsi í írak í fjóra
mánuði, komu til Amman í Jórdan-
íu í gær eftir að Saddam Hussein
íraksforseti hafði veitt þeim sakar-
uppgjöf.
Bandaríkjamennirnir, William
Barloon, sem er þrítugur, og David
Daliberti, 41 árs, voru handteknir
í írak 13. mars og dæmdir í átta
ára fangelsi fyrir að hafa komið
til landsins með ólöglegum hætti.
Þeir sögðust hafa farið til íraks til
að heimsækja vini sína meðal eftir-
litsmanna á vegum Sameinuðu
þjóðanna á hlutlausu belti við
landamærin.
Mennirnir voru leystir úr haldi
eftir að forseti og þing Bandaríkj-
anna höfðu skrifað áskorun til
stjómarinnar í írak. Þingmaðurinn
Bill Richardson, demókrati frá
Nýju Mexíkó, afhenti Saddam Hus-
sein áskorunina og hann varð strax
við henni. Áður hafði Richardson
staðið í þriggja mánaða samninga-
viðræðum við sendiherra íraks hjá
Sameinuðu þjóðunum.
Engin loforð
„Enginn samningur, engin lof-
orð, engar tryggingar," sagði
Anthony Lake, þjóðaröryggisráð-
gjafi Bandaríkjaforseta, aðspurður
um hvort írökum hefðu verið gefin
loforð um að viðskiptabanninu á
þá yrði aflétt.
Hussein flutti ávarp í gær í til-
efni afmælis byltingarinnar sem
kom flokki hans til valda í írak.
Hann sagði að írakar gætu ekki
haldið áfram að verða við kröfum
um að heimila vopnaeftirlit í írak
nema viðskiptabanninu yrði aflétt.
írakar hefðu orðið við kröfum Sam-
einuðu þjóðanna til þessa og nú
væri tímabært að samtökin afléttu
banninu.
Reuter
*
Arásir á
stjómar-
erindreka
STJÓRNVÖLD í Súdan kölluðu í
gær fjölskyldur sendiráðsmanna
í Kaíró heim eftir að 15 menn
höfðu ráðist á þrjá súdanska
stjórnarerindreka og gengið í
skrokk á þeim með bareflum.
Stjórnarerindrekarnir sögðu að
óeinkennisklæddir lögreglumenn
hefðu verið að verki. Stjórn
Egyptalands vísaði þessu á bug
og krafðist skýringa á svipuðum
árásum á egypska stjórnarerind-
reka í Khartoum. Mikil spenna
hefur verið í samskiptum ríkjanna
að undanförnu vegna ásakana
Egypta um að Súdanir hafi staðið
fyrir tilraun til að myrða Hosni
Mubarak Egyptalandsforseta í
síðasta mánuði. Myndin er af ein-
um af súdönsku stjórnarerindrek-
unum sem ráðist var á.
Er Jeltsín að undirbúa afsögn?
Yrði þá fyrsti rússneski leiðtoginn til
að láta sjálfviljugur af völdum
Moskvu. The Daily Telegnraph.
MARGT bendir til, að Borís Jeltsín,
forseti Rússlands, hyggist láta af
embætti áður en kjörtímabilinu lýk-
ur í júní á næsta ári. Hann er nú
á sjúkrahúsi vegna hjartakvilla og
vafalaust hefur hann haft tíma til
að leiða hugann að forverum sínum
í embætti. Rússneskir leiðtogar
hafa aldrei látið af völdum sjálfvilj-
ugir og mörg dæmi eru um, að
Kremlarherramir hafi haldið í stól-
inn löngu eftir að þeir voru þrotnir
að líkamlegum og andlegum kröft-
um.
Þessi mynd af leiðtogunum er
eins og brennd inn í vitund Rússa:
Lenín í hjólastól, út úr heiminum
eftir heilablóðfall; Brezhnev, sem
undir það síðasta var hættur að
gera sér grein fyrir þótt hann læsi
sömu blaðsíðuna aftur og aftur, og
Tsjernenko að kjósa á tilbúnum
kjörstað á sjúkrahúsi til að sýna
umheiminum, að hann væri enn
með lífsmarki. Óttinn við leiðtoga-
skipti er svo samgróinn Rússum,
að þessir menn voru næstum
smurðir í lifanda lífi til að slá breyt-
ingum á frest.
Jeltsín er ekki jafn illa á sig
kominn og þessir menn voru og
rússneska áróðursvélin getur ekki
lengur búið til jafn stórkostlega
blekkingu og áður. Samt er ljóst,
að maður, sem er veill fyrir hjarta,
getur ekki lengi tekið þátt í þeim
harða leik, sem rússnesk stjórnmál
eru. Þegar Jeltsín ákvað á sjúkra-
húsinu, að þingkosningar yrðu 17.
desémber nk. er líklegt, að hann
hafí um leið verið að búa sig undir
að hætta áður en kjörtímabilinu
lýkur í júní á næsta ári.
Getur brotið í blað í
rússneskri sögu
Jeltsín hefur raunar lengi stefnt
að þessu eins og fram kemur í
sjálfsævisögu hans: „Fyrr eða síðar
mun ég hætta afskiptum af stjórn-
málum og þá mun ég gera það
reglum samkvæmt, eins og
stjórnarskráin og lögin kveða á um.
Ég vona að það verði framlag mitt
til rússneskrar sögu að gefa for-
dæmi um hvernig hætta skuli
stjórnmálaafskiptum á eðlilegan og
siðaðan hátt.“
Augljóst er, að Jeltsín vill, að
Víktor Tsjernomyrdín forsætisráð-
herra verði eftirmaður sinn á for-
setastóli. Harin var einn af iðnaðar-
forstjórunum á sovéttímanum en
stjórnmálaafskipti hans hafa ein-
kennst af öryggi og festu. Á fundi
í Jakútsk í Síberíu fyrir fáum dög-
um sagði hann, að framtíðin væri
þeirra, sem kynnu að taka ákvarð-
Reuter
JELTSÍN að störfum á
sjúkrahúsinu í Moskvu.
anir, en ekki þvaðrar'anna og
stjórnmálaskúmanna í Moskvu.
Á Vesturlöndum myndi mörgum
líka það vel að sjá Tsjernomyrdín
á forsetastóli en það eru þó þrjú
ljón í veginum fyrir átakalausum
valdaskiptum. í fyrsta lagi er ekk-
ert fordæmi fyrir slíku í Rússlandi.
í öðru lagi yrði Jeltsín að forðast
örlög Míkhaíls Gorbatsjovs, síðasta
sovétleiðtogans, sem hann ýtti til
hliðar 1991. Jeltsín féll í þá gömlu
gryfju að svipta hann öilum sérrétt-
indum, bíl og skrifstofuhúsnæði og
fleira, en nú verður stjórnin að búa
svo um hnútana, að Jeltsín og fyrr-
verandi leiðtogar almennt geti
dregið sig í hlé með reisn og lifað
nokkum veginn óttalausir við eftir-
menn sína.
Þriðji þröskuldurinn er erfiðast-
ur, þær þúsundir manna og kvenna,
sem eiga allt sitt undir Jeltsin.
Moskva er engin Washington og
það er ekki til nóg af öðrum störf-
um fyrir allt þetta fólk. Í Rússlandi
skiptir það enn öllu að vera inn
undir hjá stjórnvöldum.
Valdabaráttan á fullu
Valdabaráttan á bak við tjöldin
er komin á fullt og hvergi birtist
hún betur en friðarviðræðunum við
Tsjetsjena. Tsjernomyrdín vill um-
fram allt ná samningum svo fremi
Tsjetsjenar sætti sig við að vera
áfram innan rússneska ríkjasam-
bandsins en „haukarnir“ eru á öðru
máli. Þeir em sífellt að vara rúss-
nesku samningamennina við því að
gefa eftir fyrir tsjetsjensku „glæpa-
mönnunum" og það er enginn
skortur á mönnum, sem vilja
bregða fæti fyrir Tsjernomyrdín.
Hann hefur lagt virðingu sína að
veði fyrir auknum stöðugleika í
efnahagslífinu og raunar virðist
vera farið að rætast nokkuð úr í
þeim efnum.
Andstæðingar hans bíða hins
vegar færis og komi sú staða upp,
að hann virðist ólíklegur til að sigra
í forsetakosningunum á næsta ári,
getur svo farið, að kallað verði á
Jeltsín aftur.
Sýrland
sakað um
brotá
sammngi
YITZHAK Rabin, forsætisráð-
herra ísraels, sagði í gær að
Sýrlendingar hefðu gerst sekir
um brot á samningi við Banda-
ríkjamenn með því að senda
ekki hernaðarsérfræðinga til
viðræðna við ísraela í síðustu
viku. Israelskir embættismenn
segja að Sýrlendingar hindri
frekari friðarviðræður með
kröfu sinni um að deila um
varðstöðvar á Gólan-hæðum
verði leyst fyrst. Vipræður sér-
fræðinganefnda ísraels og
Sýriands áttu að fylgja í kjöl-
far viðræðna yfirmanna heija
ísraels og Sýrlands í Washing-
ton í síðasta mánuði.
Varað við
stríði í
Burundi
BOUTROS Boutros-Ghali,
framkvæmdastjóri Sameinuðu
þjóðanna, varaði í gær hinar
stríðandi fylkingar í Afríkurík-
inu Burundi við því að borg-
arastyrjöld kynni að blossa þar
upp ef þær gengju ekki að
samningaborði. Boutros-Ghali
ávarpaði þing landsins eftir
viðræður við þingmenn tútsa,
sem eru í minnihluta, og hútúa
um leiðir til að koma í veg
fyrir blóðsúthellingar eins og
í nágrannaríkinu Rúanda.
150 fallaí
sprengju-
tilræði
OPINBER sjónvarpsstöð á Sri
Lanka sagði í gær að 150
óbreyttir borgarar hefðu fallið
í sprengjútilræði í norðurhluta
Sri Lanka, sem er undir stjórn
tamílskra uppreisnarmanna.
Þá kvaðst skæruliðahreyfing
þeirra hafa misst 80 skæru-
liða, þeirra á meðal konur og
liðsmenn sjálfsmorðssveita, í
bardögum um höfuðvígi þeirra
í Jaffna frá því á föstudag.
410 lík fundin
í Seoul
410 lík hafa fundist í rústum
stórverslunarinnar í Seoul,
sem hrundi 29. júní, og 200
manns er enn saknað. Nítján
ára gömul stúlka fannst
snemma á laugardagsmorgun
á lífi í rústum verslunarinnar,
sextán dögum eftir að' húsið
hrundi. Læknar sögðu stúlk-
una vera við sæmilega heilsu.
„Hún tjáði mér að hún hefði
hvorki haft fæðu né vatn allan
tímann, ekki einu sinni regn-
vatn. Þetta er ótrúlegt,“ sagði
yfirlæknir spítalans, sem hún
■var flutt á.
Eigna sér
risaeðluegg
DAGBLAÐ í Kína skýrði frá
því í gær að embættismenn í
borginni Quzhou í austurhluta
Zhejiang-héraði hefðu í sinni
vörslu um 100 steinrunnin
risaeðluegg. Hins vegar væri
ómögulegt að vita hversu
mörg egg hefðu glatast vegna
þess að bændum væri leyft að
grafa þau upp og taka í burtu.