Morgunblaðið - 31.10.1995, Side 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 31. OKTÖBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
1
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
MENNTUN
OG ATVINNULÍF
HÁSKÓLI íslands brautskráði um fjögur þúsund
kandídata á árunum 1979-1988. Nálægt fimmtán
af hundraði þessara kandídata, eða langleiðina í sex
hundruð, eru búsett erlendis,-að því er fram kom hjá
Sveinbirni Björnssyni háskólarektor við brautskráningu
kandídata í fyrradag. „Ef sama hlutfall gildir um þá
árganga sem nú eru að brautskrást frá háskólanum,“
sagði rektor, „benda þessar tölur til þess að við töpum
nú um 120 kandídötum á ári.“
Orðrétt sagði rektor: „Allar líkur benda til þess að við
séum að tapa burt mörgum hæfustu námsmönnunum,
sem hefðu getað reynzt okkur dijúgir við uppbyggingu
atvinnulífs og velferðar í landinu.“ Þessi orð eru eftirtekt-
arverð í ljósi þeirrar staðreyndar, að þær þjóðir heims,
sem mesta áherzlu hafa lagt á menntun þegna sinna,
rannsóknir og þróun, búa við hvað mesta hagsæld og
verðmætasköpun á hvern vinnandi mann.
Ástæða er til að vara við hugmyndum um að tak-
marka aðgang að háskólanum og „mennta ekki fleiri
kandídata en þjóðin þarfnast“. Slíkt hefur hvergi reynzt
vel. Og þarfir samfélagsins eru breytilegar. Hins vegar
ber að fagna því, að háskólayfirvöld hafa sýnt lofsverðan
áhuga á því að aðlaga háskólanám betur að þörfum at-
vinnulífsins.
Rektor nefndi tvær atvinnugreinar, sem gætu í senn
tekið við háskólamenntuðu fólki og verið vaxtarbroddar
í þjóðarbúskapnum; útflutningur á menntun og þekkingu
í sjávarútvegi og hugbúnaðariðnaður. Hann minnti á að
Sameinuðu þjóðirnar hefðu spurst fyrir um, hvort íslend-
ingar gætu tekið að sér deild Háskóla Sameinuðu þjóð-
anna í sjávarútvegsfræðum. Og hann hvatti til að komið
yrði á fót matvæla- og sjávarútvegsgarði, sem yrði mið-
stöð kennslu, rannsókna og þróunar í matvæla- og sjávar-
útvegsfræðum, framleiðslu og vinnslutækni og markaðs-
setningu.
Við verðum óhjákvæmilega að byggja framtíð okkar
í vaxandi mæli á öflun þekkingar og færni, sem við selj-
um öðrum. Meðal annars af þeim sökum er fjárfesting
í menntun, þekking og þróun öðrum fjárfestingum hyggi-
legri. En við verðum jafnframt að búa þann veg í fram-
tíðarhaginn, að menntunin og þekkingin nýtizt fremur
innan en utan íslenzks þjóðarbúskapar.
FRAMLEIÐNIAUKNIN G
AÁRUNUM 1973 til 1990 var aukning framleiðni í
bandarísku atvinnulífi að meðaltali 0,6% til 0,9% á
ári. Á árunum 1990 til 1995 nemur aukning framleiðni
í bandarísku atvinnulífi að meðaltali 2,2% á ári. Banda-
ríkjamenn hafa náð þessum ótrúlega árangri í að auka
framleiðni í atvinnulífinu í krafti örrar tæknivæðingar á
undanförnum árum. Undir lok síðasta áratugar var því
spáð, að efnahagsveldi Bandaríkjanna væri hnignandi
og þetta mikla stórveldi mundi fara sömu leið og önnur
stórveldi fyrr á þessari öld og síðustu öldum.
Þessir spádómar hafa ekki reynzt réttir að því er fram
kemur í nýlegu tölublaði af bandaríska vikuritinu Busi-
ness Week. Þvert á móti er atvinnulífið í Bandaríkjunum
að skjótast langt fram úr atvinnulífinu í Japan í fram-
leiðniaukningu. Önnur ástæða fyrir aukinni framleiðni í
Bandaríkjunum er sú gífurlega samkeppni, sem þar ríkir
og veldur því, að fyrirtæki verða stöðugt að þróa ný
vinnubrögð og nýjar framleiðsluvörur og ná aukinni hag-
kvæmni til þess að standast samkeppnina.
I forystugrein Morgunblaðsins sl. sunnudag var vakin
athygli á afar athyglisverðri grein Hannesar G. Sigurðs-
sonar, hagfraeðings Vinnuveitendasambandsins i nýju
fréttabréfi VSÍ, þar sem fram kemur’að verðmætasköpun
á vinnustund er tvöfalt og jafnvel þrefalt meiri á öðrum
Norðurlöndum en hér. Þegar svo er gefur aug^ leið, að
atvinnufyrirtæki hér geta ekki borgað sambærileg laun
og fyrirtæki á öðrum Norðurlöndum.
Við íslendingar eigum að horfa til þess fordæmis, sem
Bandaríkjamenn hafa gefið á undanförnum árum, gera
ráðstafanir til þess að auka samkeppni verulega frá því
sem nú er og greiða fyrir hátækniþróun í íslenzku at-
vinnulífi. Það er leiðin til bættra lífskjara en ekki sú
uppsögn samninga, sem verkalýðsfélögin boða nú til.
Morgunblaðið/SVerrir
. ogþ
TALIÐ er að á milli tuttugu og
þrjátíu þúsund manns hafi fylkt
liði í blysför sem farin var frá
Hlemmtorgi niður að Ingólfs-
torgi í gærkvöldi, til að minnast
fórnarlamba snjóflóðsins á Flat-
eyri. Þegar seinustu göngu-
menn lögðu upp frá Hlemmi
voru fremstu göngumenn stadd-
ir í Bankastræti.
Þorri göngumanna bar blys
eða kyndla og hátíðleiki og frið-
semd setti sterkan svip á mann-
fjöldann sem sýndi samhug sinn
á þennan áþreifanlega hátt.
Flestir gengu í þögn og horfðu
til jarðar og sjá mátti tár á
vöngum margra. Segja má að
þögnin og hátíðleikinn hafi ver-
ið allsráðandi.
Ljósin tjá samstöðu og samúð
Þegar niður á Ingólfstorg var
komið var efnt til minningar-
dagskrár um Flateyringana
tuttugu sem fórust í snjóflóðinu
og einnig var minnst ástvina
þeirra sem eiga um sárt að
binda. Dagskráin hófst með
söng kórs Menntaskólans við
Hamrahlíð. Tilgangur blysfar-
arinnar, sem Félag framhalds-
skólanema stóð fyrir, var að
—t—