Morgunblaðið - 05.11.1995, Blaðsíða 16

16 SUNNUDAGUR 5. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
Stúdentapólitíkin var hörð
á fimmta áratugnum
Vantraust
á formanninn
GÍSLI Jónsson fyrrverandi
menntaskólakennari á Akur-
eyri var formaður stúdenta-
ráðs hálfan veturinn 1948-49
eða þar til samþykkt var á
hann vantraust. Er sagt frá
því í Morgunblaðinu 11. jan-
úar 1949.
Ástæðuna segir
Gísli vera þá, að
hann var ekki
mótfallinn aðild
Islands að Atl-
antshafsbanda-
lapnu (NATO).
Við formennsku
tók Bjarni V.
Magnússon.
A þessum
árum var mikið
rætt og ritað um
Atlantshafs-
bandalagið og
voru stúdentar
engin undan-
tekning þar á.
„Það sem sannfærði mig end-
anlega um að við ættum að
vera í NATO var árásin á al-
þingishúsið árið 1949. Ég
hafði afskaplega góða að-
stöðu til að fylgjast með at-
burðunum vegna þess að ég
var þingskrifari," sagði Gísli
í samtali við Morgunblaðið.
Hann segist hafa verið al-
inn upp við það viðhorf að
ísland ætti að ráða sér sjálft
og hafði mikla andúð á breska
hemámsliðinu og síðar herliði
Bandaríkjamanna. „Þegar til
þessara deilna kom var ég
afskaplega hikandi og tvístíg-
andi, en hallaðist þó heldur á
þá sveif að við ættum að sam-
þykkja inngöngu.“
í stúdentaráðskosningun-
um 1948 fékk Vaka fjóra full-
trúa af níu en andstaðan, sem
voru róttækir stúdentar og
fijálslyndir og
lýðræðislegir
sósíalistar, gat
ekki komið sér
saman um form-
ann þannig að
Gísli varð for-
maður á hlut-
kesti. „Þegar
harðna fór á
dalnum notfærðu
andstæðingar
okkar Vöku-
manna sér þetta
ástand og sam-
þykktu á mig
vantraust."
Aðspurður um
hvort stúdenta-
pólitíkin hafi verið harðari á
þessum árum en nú segist
Gísli ekki vita hvemig hún sé
nú. „Ég á þó afskaplega bágt
með að trúa því að hún geti
verið harðari," sagði hann.
Hann kveðst muna lítið eft-
ir öðrum baráttumálum, en
eflaust hafí verið fjallað um
húsnæðismál og fleira. „Ég
hef stundum sagt í hálfkær-
ingi þegar ég lít yfir liðna tíð,
að það hafi verið mikil gæfa
fyrir mig og mína jafnaldra,
að blessuð námslánin hafi
ekki verið komin til sögunn-
ar,“ sagði GIsli Jónsson.
Gísli Jónsson
*
Stúdentaráð Háskóla Islands 75 ára
Brýnt að auka þátttöku
nemenda í rannsóknum
Morgunblaðið/Árni Sæberg
GUÐMUNDUR Hermannsson formaður Stúdentaráðs.
HLUTVERK Stúdentaráðs
Háskóla íslands hefur í gegn-
um 75 ára starf falist í hags-
munagæslu stúdenta og að
vera málsvari þeirra jafnt utan
skólans sem innan. Baráttu-
málin hafa verið mörg og bar-
áttuaðferðimar margvíslegar.
Að sögn Guðmundar Stein-
grímssonar núverandi for-
manns er eitt af brýnustu
verkefnum ráðsins að auka
þátttöku námsmanna í rann-
sóknum með ýmsum hætti.
Beittasta baráttuvopnið telur
hann vera að kynna stjóm-
málamönnum baráttumálin af
fullum þunga og með sterkum
rökum.
íslendingar aftarlega
Guðmundur segir að auðvelt
sé að sýna fram á með saman-
burði við háskóla í nágranna-
löndum að íslendingar séu
mjög aftarlega á merinni varð-
andi framlög til rannsókna og
menntunar, ekki síst hvað
varðar þátttöku námsmanria í
rannsóknum, nýsköpun og þró-
un. „Allar nágrannaþjóðir okk-
ar leggja áherslu á menntun
og vísindi en við ekki og erum
þess vegna að dragast aftur úr.
Guðmundur segir hugmynd-
ina hafa verið rædda töluvert
innan háskólans, þar sem hún
hafi fengið góðan hljómgrunn.
Sé fjárveiting til þessara mála
framarlega á forgangslista
háskólans.
Nefnd innan háskólans legg-
ur til að stofnaður verði sjóður
um aðstoðarmannakerfið. Fjár-
framlög þurfa að nema 30
m.kr. til þess að allir kennarar
geti haft aðstoðarmann. Tillög-
umar hafa einnig verið kynntar
stjómmálamönnum. „Nemend-
ur háskólans eru 5.600 og
maður spyr eins og skáldið:
Æ, til hvers eru allir þessir
menn?“ segir Guðmundur.
Hann kveður þó ýmislegt
hafa verið gert í þessum mál-
um og nefnir í því sambandi
Nýsköpunarsjóð námsmanna
og Rannsóknamámssjóð, sem
báðir era tiltölulega nýir af
nálinni en hafa þó sannað sig
á stuttum tíma. Nýsköpunar-
sjóður gerir námsmönnum
bæði innan HÍ og annarra
skóla á háskólastigi kleift að
vinna að rannsóknum yfír
sumartimann undir stjóm fyr-
irtækis, stofnunar eða kenn-
ara. Rannsóknamámssjóður-
inn veitir hins vegar styrki til
nema í framhaldsnámi. „Þama
fara fram metnaðarfull rann-
sóknarverkefni sem skila
áþreifanlegum árangri. Það er
geysilega mikilvægt að færa
menntafólk inn í litlu fyrirtæk-
in í landinu^ þar sem nýsköpun
á sér stað. Á þennan hátt eram
við með raunhæfum hætti að
efla tengsl háskólans við at-
vinnulífið.
„Við höfum talað mjög fyrir
því að þessir sjóðir verði efldir.
Rödd okkar náði alla leið inn
í stjómmálasáttmála ríkis-
stjórnarinnar. Þar segir að
Nýsköpunarsjóður náms-
manna verði studdur og þátt-
taka námsmanna í rannsókn-
arstarfi verði aukin,“ segir
hann en bendir á að þessu
hafi ekki verið framfýlgt og í
fjárlagaframvarpinu sé skorið
niður í alla þá sjóði sem stuðli
að þátttöku námsmanna í
rannsóknum. „Þetta er mjög
óskynsamlegt. í þessum sjóð-
um felast möguleikar ungs
fólks til rannsókna á Islandi.
Héma er ekki verið að fram-
kvæma þessa metnaðarfuilu
uppbyggingu, sem menn hafa
talað um, t.d. í stjómarsáttmá-
lanum. Þetta er bara metnað-
arleysi," segir hann.
Hollvinasamtök
Eitt af þeim málum sem
hefur verið lengi í umræðunni
meðal háskólamanna og sjá
mun dagsins ljós 1. desember
nk. er stofnun hollvinasamtaka
HÍ. „Um er að ræða styrkja-
samtök eða stuðningshóp út-
skrifaðra kandídata og annarra
velunnara skólans, hvort sem
eru einstaklingar, fyrirtæki eða
stofnanir. Grundvallarmark-
miðið er að efla tengsjin við
þjóðina og að Háskóli íslands
eigi sér öflugan bakhjarl."
Meðal þess sem Stúdentaráð
hefur látið til sín taka eru lána-
mál. Segir Guðmundur að að
undanfarin íjögur ár hafi bar-
áttan m.a. snúist um óréttlátt
námsmannakerfi. „Rök okkar
hafa fengið hljómgrann. Skipúð
hefur verið nefnd til að end-
urskoða lánasjóðinnm, sem full-
trúi námsmanna á sæti í. Stúd-
entaráð hefur verið mikið gagn-
rýnisafl gegnum tíðina og feng-
ið mörgu áorkað. Ég held að
þessi drifkraftur sé að hluta til
vegna þess að hörð kosninga-
barátta fer fram á hveiju ein-
asta ári. Menn geta rétt ímynd-
að sér ef það væri þannig í
landsmálapólitíkinni," sagði
Guðmundur Steingrímsson.
Vemd Sjúkdómatryggingar felst í því að með
bótum tryggjngarinnar gcta sjúklingar einbeitt
sér að baráttunni við sjúkdóminn og þurfa
ekki að hafa áhyggjur af fjármálum sínum á
samatíma.
Bætur eru greiddar vegna stórra aðgerða eða
við greiningu á alvarlegum sjúkdómum eins og
krabbameini og hjartaáfalli.
Án aukaiðgjalds eru böm á aldrinum
3ja til 18 ára einnig tryggð í Sjúkdómatryggingu
foreldra sinna.
ALÞJOÐA
LÍFTRYGGINGARFÉLAGIÐ
Hvað er Stúdentaráð HÍ?
HLUTVERK Stúdentaráðs er að
sjá um hagsmunabaráttu stúdenta
og vera sameiginlegur málsvari
þeirra innan skólans sem utan,
jafnt gagnvart ráðherrum sem
rektor. Ráðið vinnur einnig að
bættu menningar- og félagslífi
innan skólans. Á skrifstofu Stúd-
entaráðs er stúdentum veitt ýmiss
konar þjónusta og ráðgjöf. Þar
má nefna:
• Stúdentaráð er orðið umfangs-
mesta leigumiðlun landsins. Viku-
lega eru prentaðir út listar yfir
lausar íbúðir og herbergi á al-
mennum markaði.
• Hlutastarfsmiðlun er rekin yfir
vetrarmánuðina og sér um að út-
vega starfskrafta í íhlaupavinnu
og hlutastörf.
• Atvinnumiðlun er starfrækt
yfir sumartímann og útvegar
námsmönnum sumarvinnu sam-
tímis því að útvega fyrirtækjum
hæft starfsfólk. Allir námsmenn
geta skráð sig hjá Atvinnumiðlun
námsmanna.
• Barnagæslumiðlun hefur á
skrá unglinga sem eru reiðubúnir
til að gæta barna stúdenta gegn
vægri greiðslu.
• Kennslumiðlun hefur á skrá
stúdenta sem viljugir eru að ausa
af viskubrunni sínum til handa
menntaskólanemum og þeim sem
skemmra eru á veg komnir í há-
skólanám. Kcnnslumiðlun útveg-
ar stúdentum þannig hvort heldur
aukavinnu eða einkakennara.
• Sjóðurinn, sem er í vörslu
Stúdentaráðs, styrkir stúdenta til
að vinna að rannsóknum tengdum
náminu yfir sumartímann. Hug-
myndir að verkefnum geta komið
frá nemendum, fyrirtækjum,
stofnunum eða kennurum, en skil-
yrðið er að um nýjungar í atvinnu-
lífi eða á fræðasviði sé að ræða.
Sjóðurinn er styrktur af ríki og
sveitarf élögum.
• Stúdentaráð rekur réttinda-
skrifstofu sem aöstoðar nemend-
ur í ágrciningsmálum innan skól-
ans og veitir ráðleggingar um
hvernig þeir geti leitað réttar síns
ef brotið er á þeim.
• Stúdentaráð rekur einnig lána-
sjóðsþjónustu. Skrifstofan er
tölvutengd Lánasjóði íslenskra
námsmanna og fulltrúi stúdenta
í stjórn Lánasjóðsins veitir upp-
lýsingar og aðstoð í lánamálum.
• Stúdentaráð gefur út Stúd-
entablaðið sem kemur út á u.þ.b.
þriggja vikna fresti.
Framfaraskref í þjónustu
• Húsnæðismiðlun stúdenta og
Atvinnumiðlun námsmanna eru
stærstu miðlanir á sínu sviði hér
á landi. í tengslum við afmæli
Stúdentaráðs ætlar ráðið að gera
bragarbót á samskiptum sínum
við umheiminn og tengjast alnet-
inu með myndarlegum hætti. All-
ar miðlanir á vegum ráðsins verða
á heimasíðunni. Þar með geta
stúdentar orðið sér úti um hús-
næði, barnapössun, aukatima í
námi og atvinnu með því að fletta
upp í tölvunni heima hjá sér. Einn-
ig geta húsnæðiseigendur og at-
vinnurekendur skráð húsnæði til
leigu eða atvinnutilboð með þess-
um hætti. Aðgangaur að þessari
þjónustu verður takmarkaður við
stúdenta.
Um Félagsstofnun
• Félagsstofnun stúdenta var
stofnuð 1967 og áttu stúdentar
frumkvæði að stofnun hennar.
Félagsstofnun var falið að reka
mjög fjölþætta starfsemi sem
safnast hafði á herðar Stúdenta-
ráðs áratugina á undan. Þ.á m.
má nefna rekstur og uppbygg-
ingu Stúdentagarðanna, rekstur
bóksölu og kaffistofa. Síðar hefur
bæst við starfsemina rekstur
Ferðaskrifstofu stúdenta. Félags-
stofnun er sjálfseignarstofnun og
aðidl a henni eiga allir skráðir
stúdentar við HI, menntamála-
ráðuneytið og Háskóli íslands.
Stúdentaráð kýs meirihluta í
stjórn stofnunarinnar.