Morgunblaðið - 16.11.1995, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 16. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ÚR VERIIMU
FRÉTTIR: EVRÓPA
Á ÞINGINU gafst líka tóm til að slá á léttari strengi.
Morgunblaðið/Ásdís
Fiskveiðistefnan gagn-
rýnd á 37. þingi FFSÍ
Samningur um 8.000 til 12.000 tonna þorskkvóta í Smug-
unni kemur ekki til greina að mati formanns FFSÍ
VERULEGAR aðfinnslur við nú-
verandi fiskveiðistefnu, fram-
kvæmd hennar og til hvers kvóta-
kerfið með frjálsu framsali leiði
koma fram í setningarræðu Guð-
jóns A. Kristjánssonar, formanns
Farmanna- og fiskimannasam-
bands íslands, á 37. þingi þess.
Hann segir að Smugusamningur
við Norðmenn um 8-12 þúsund
tonn af þorski ein og sér komi
ekki til greina sem lausn á deilu
landanna og einnig leggur hann
til að hvalveiðar verði teknar upp
að nýju þegar næsta vor.
Guðjón gagnrýnir fijálst framsal
aflaheimilda og bendir á að FFSÍ
hafi varað við því að sjávarþorp
sem stæðu veikt fjárhagslega gætu
tapað öllum sínum atvinnurétti.
Þá segir hann að með óbreyttri
fískveiðistefnu virðist allt stefna í
að aflaheimildir verði erfðafé með
tilheyrandi forréttindum.
Enn gagnrýnir hann að of mikil
takmörkun þorskveiða undanfarin
ár sé langt komin með að eyði-
leggja karfa- og grálúðumið innan
lögsögunnar. Kvótakerfí sem slíkt
verndi ekki fiskistofna heldur sé
sóknarhvetjandi vegna þess að öll-
um finnist þeir eiga að ná því upp
úr sjónum sem á skipið sé skráð
sem aflamark þess.
Úthafsveiðar á elleftu stundu
Guðjón víkur máli sínu að um-
mælum Kristjáns Ragnarssonar,
sem komið hafí fram á aðalfundi
LÍÚ, að aldrei hefði verið sótt á
fjarlæg mið, nema af því að full-
komnu kvótakerfi hefði verið kom-
ið á í fiskveiðum.
Hann segist þvert á móti vera
þeirrar skoðunar að íslendingar
hefðu verið að missa af öllum rétti
til veiða á fjarlægum miðum vegna
þess að eftir að full yfirráð hefðu
fengist innan 200 sjómílna og upp-
töku kvótakerfisins hefðu þeir ekki
litið til annarra átta í 10-15 ár.
„Sinnuleysi íslenskra stjórn-
valda undanfama áratugi í því að
gæta réttar okkar til veiða í Norð-
ur-Atlantshafí var algjört og þegar
sumir íslenskir útgerðarmenn loks
tóku við sér og sýndu frumkvæði
var stuðningur ríkisstjórnar og for-
ystu LÍÚ vægast sagt takmarkað-
ur.“
Hann segir að FFSÍ hafí strax
mælt með því að leyfa B-skráningu
fískiskipa: „Menn verða að muna
að veiðireynsla undir erlendum
fána verður ekki sjálfkrafa veiði-
reynsla íslands þó útgerð sé ís-
lensk. Þess vegna er æskilegt að
auðvelda útgerðum skráningu und-
ir íslenskum fána.“
íslendingar eru á elleftu stundu
að tryggja sér þessi réttindi og
standi Norðmönnum langt að baki
hvað það varði, að hans sögn: „Ég
veit ekki um nein mið í Norður-Atl-
antshafí þar sem Norðmenn eiga
ekki aðgang að einhveijum veið-
um.“
Fleira í Smugunni en þorskur
Guðjón segir að Smugusamn-
ingur við Norðmenn í Barentshafí
um aflaheimildir upp á 8-12 þús-
und tonn af þorski einar og sér
komi ekki til greina. „Það er mín
skoðun eftir að hafa sjálfur verið
á veiðum í Smugunni að þangað
megi sækja fleira en þorsk, svo sem
rækju,“ segir hann.
„Úthald skipanna í Smugunni
þarf hins vegar að vera með þeim
hætti að þar megi skipta út mann-
skap í áhöfnum skipanna. Fjarvera
í einni lotu yfír 50-60 daga er
mjög óæskilegt vinnufyrirkomulag
og veiðar á fjarlægum miðum
verða lítt eftirsóknarverðar fyrir
sjómenn til langframa nema því
aðeins að sjómenn geti líka átt
reglubundinn frítima með fjöl-
skyldum sínum.“
Samkeppnisstaða í vöru-
flutningum verði bætt
Guðjón segir að með hveiju ári
sem líði án hvalveiða fjölgi þeim á
fískimiðum við ísland. Ef stjórn-
völd taki sig ekki á í þessum efnum
og leggi fram afgerandi stefnu-
mörkun um að hefja veiðar geti
svo farið að íslendingar geti lítið
veitt vegna afáts friðlýstra dýra á
fískimiðum. „Ég legg til að þegar
næsta vor heljist að'nýju hvalveið-
ar hér við land,“ segir hann.
„Við höfum talið að sú stefnu-
mörkun að reyna að efla útgerð
farskipa hérlendis með bættum
samkeppnisskilyrðum útgerða og
sjómanna í vöruflutningum væri
til góðs og höfum beint því til
ráðamanna að gera breytingar á
lögum í þessa veru eftir að úttekt
á stöðu og samkeppnisskilyrðum
kaupskipaútgerða hefði farið
fram, en eftir því höfum við óskað
við stjórnvöld. Eins og við upplif-
um raunveruleikann í dag við
þessum hugmyndum okkar í FFSI,
þá er algjört tómlæti af hálfu
stjórnvalda í þessum hluta at-
vinnusköpunar íslendinga," segir
Guðjón.
Skýrsla hugleiðingarhópsins í smíðum
Sammála um vand-
ann en greinir á
um lausnirnar
Reuter
MICHAEL Portillo, varnarmálaráðherra
Bretlands, og Malcolm Rifkind utanríkis-
ráðherra kampakátir á fundi Vestur-Evr-
ópusambandsins í Madríd í fyrradag.
Bretar eru á öndverðum meiði við önnur
ESB-ríki í ýmsum málum, til dæmis hvað
varðar varnar- og öryggismál, sem þeir
telja að eigi að vera að öllu leyti á hendi
einstakra ríkja.
Brussel. Reuter.
AÐILDARRÍKI Evrópu-
sambandsins eru í meg-
inatriðum sammála um
hver séu helztu vanda-
mál sambandsins, en
þau greinir mjög á um
lausnir á vandamálun-
um. Þetta kemur fram í
drögum að skýrslu hug-
leiðingarhópsins svo-
kallaða undir forystu
Carlos Westendorp, Evr-
ópumálaráðherra Spán-
ar, sem á að skila tillög-
um fyrir ríkjaráðstefnu
ESB á næsta ári.
Hópurinn kom saman
í Brussel á þriðjudag og
hóf að semja pólitíska
yfirlýsingu, sem lögð
verður fyrir leiðtoga-
fund Evrópusambands-
ins í Madríd í næsta
mánuði. Talið er að þetta verði erfítt
verk og hefur Westendorp beðið
meðlimi hópsins að halda dögunum
24. og 25. nóvember lausum, ef vera
kynni að hann þyrfti að kalla þá til
Madríd til að höggva á hnúta.
I skýrslu hugleiðingarhópsins
kemur fram að ríkjaráðstefnan muni
ekki gera jafnvíðtækar breytingar á
Evrópusambandinu og gert var með
Einingarlögum Evrópu, sem kváðu á
um sameiginlegan markað, og með
Maastricht-samningum, sem kveður
meðal annars á um myntbandalag
Evrópuríkja. Þess í stað muni ríkjar-
áðstefnan 1996 einbeita sér að
tvennu; að bæta núverandi starf
stofnana ESB og að undirbúa jarð-
veginn fyrir stækkun sambandsins.
Um þrennt eru nefndarmenn sam-
mála:
• Stofnanir og reglur ESB þarf að
gera skilvirkari og lýðræðislegri, til
þess að þær geti mætt fjölgun aðild-
arríkja um nærri því helming.
• Sameiginlega utanríkis- og ör-
yggismálastefnan (CFSP) hefur að-
eins að hluta til staðið undir vænting-
um og þarfnast endurskoðunar.
• Aðgerðir í „þriðju stoð“ Evrópu-
sambandsins, þ.e. á sviði lögreglu-
og dómsmála, til dæmis hvað varðar
málefni innflytjenda og flóttamanna
og varnir gegn eiturlyljasmygli, hafa
ekki tekizt sem skyldi. Betur má ef
duga skal.
Vantar tæki til að hrinda
markmiðum í framkvæmd
Lengra nær samkomulagið í hópn-
um hins vegar ekki. í skýrslunni er
ekki gefin upp afstaða einstakra
ríkja. Hvað varðar afstöðu til breyt-
inga á stofnunum og ákvarðanatöku
kemur aðeins fram að eitt ríki —
væntanlega Bretland — sé algerlega
mótfallið því að fleiri ákvarðanir ráð-
herraráðsins verði teknar með aukn-
um meirihluta til að hraða ákvarð-
anatöku.
í skýrslunni segir að meirihluti
hópsins sé sammála um að með fjölg-
un aðildarríkja verði of langt á milli
þess að hvert ríki gegni formennsku
í ráðherraráðinu. Hins vegar hafí
engin málamiðlun fundizt, sem
t^yggi bæði samfellu og að ölf aðild-
arríki fái jöfn tækifæri til að spreyta
sig við stjómvölinn.
Hvað CFSP varðar, er hópurinn
ekki sammála um orsakir þess að
utanríkisstefnan hafi ekki náð sér á
strik. Sum ríki telja stefnuna einfald-
lega nýja og of snemmt sé að full-
yrða um reynsluna af henni. Önnur
telja að pólitískan vilja skorti til að
koma á raunverulegri sameiginlegri
utanríkisstefnu. Meirihluti ríkjanna
er þó sammála um að misræmi á
milli markmiða CFSP, sem eru nokk-
uð metnaðarfull, og þeirra tækja,
sem ESB hefur til að hrinda þeim í
framkvæmd, sé aðalorsökin. Nefna
má að ekkert svigrúm er til að taka
ákvarðanir um utanríkis- öryggismál
með auknum meirihluta, heldur
verða öll aðildarríkin að vera sam-
mála.
Hvað dómsmála- og lögreglusam-
starfíð varðar, eru aðildarríkin ósam-
mála um hvort það eigi áfram að
vera sérstök stoð með fyrirkomulagi
milliríkjasamstarfs, eða hvort setja
eigi það undir yfirþjóðlegt vald Evr-
ópubandalagsins. Skortur á skýrum
markmiðum og tækjum til að koma
þeim í framkvæmd er einnig nefndur
í skýrslunni.
Sértæk vandamál í sambandi
við stækkun ekki rædd
Þótt hugleiðingarhópurinn vilji
undirbúa jarðveginn fyrir stækkun
ESB, er hann sammála um að ríkjar-
áðstefnan á næsta ári eigi ekki að
ræða sértæk vandamái í sambandi
við stækkunina, svo sem endurskoð-
un á landbúnaðar- og byggðastefnu
sambandsins. Hópurinn telur að ekki
eigi að blanda tveimur afar viðkvæm-
um málum saman, þótt hann viður-
kenni reyndar að þau tengist: „Sum-
ir meðlimir hópsins hafa vakið at-
hygli á þeim möguleika að sumar
ríkisstjórnir eða þjóðþing muni
tengja fullgildingu sína [á niðurstöð-
um ríkjaráðstefnunnar] við umræður
um áhrif stækkunar á stefnu ESB í
ýmsum málum og fjármögnun sam-
bandsins."
Nýtt staðsetningartæki
ESB opnar sendiráð í Eistlandi
NYTT staðsetningartæki af gerð-
inni „Navigator MK 10 Profess-
ional", með innbyggðum leiðrétt-
ingarbúnaði og einu loftneti fyrir
GPS & DGPS merkin, hefur verið
sett á markað af Philips. Það tekur
á móti staðsetningarupplýsingum
frá 12 gervitunglum og velur upp-
lýsingar frá 6 skýrustu tunglunum.
Það kemur fram í fréttatilkynn-
ingu frá Elcon hf., umboði Philips
hér á landi, að skjár tækisins sé
skýr. í mikilli birtu sé hægt að
láta hann varpa upplýsingum í
svörtum lit á ljósum grunni. í
myrkri sé hægt að „baklýsa" skjá-
inn. Einnig sé hægt að skipta
skjánum og hafa mikið magn upp-
lýsinga um staðsetningu, ferla,
o.fl. á skjánum í einu.
Þá má nefna þrískiptingu skjá-
myndar fyrir ferilupplýsingar,
m.a. staðsetningu skips, riæstu
vegpunkta, fjarlægð á endastað,
stefnu, hraða og stefnu í stað. Auk
þess eru flóðatöflur og upplýsingar
um sólaruppkomu og sólsetur.
Hægt er að velja mismunandi
form upplýsinga um staðsetningu,
þ.e. lengd og breidd, Loran C töl-
ur, DECCA-tölur og UTM-upplýs-
ingar. Einnig má umreikna, t.d.
Loran C tölur í lengd og breidd.
MK 10 gefur möguleika á allt
að 2000 leiðarpunktum og 100
leiðum og hægt er að tengja það
við 4 tæki sem gefa upplýsingar.
Samtímis er hægt að tengja það
4 öðrum tækjum til miðlunar upp-
lýsinga, t.d. við önnur tæki um
borð. Loks má tengja það við tölvu
og prentara.
• FRAMKVÆMDASTJÓRN Evr-
ópusambandsins mun opna sendi-
ráð í Tallinn í Eistlandi á næstu
mánuðum samkvæmt samkomu-
lagi, sem var undirritað á mánu-
dag. ESB mun stofna sendiráð í
öllum Eystrasaltsríkjunum þrem-
ur á næstu misserum. Fé til sendi-
ráðsins í Ósló, sem þjónar Noregi
og íslandi, hefur hins vegar verið
skorið verulega niður.
•• TÉKKLAND mun í aðildar-
viðræðum við Evrópusambandið
ekki fara fram á neinar sérstakar
landbúnaðarniðurgreiðslur um-
fram það, sem sameiginleg land-
búnaðarstefna sambandsins kveð-
ur þegar á um. Þetta segir land-
búnaðarráðherra Tékklands, Jo-
sef Lux. Ráðherrann segir í sam-
tali við Reuter að Tékkland sé í
stakk búið að mæta samkeppni og
sé ekki að fara fram á neina öl-
musu.
• MÁRITANÍA hefur boðið ESB
aukinn smokkfiskkvóta í lögsögu
sinni til að vega upp á móti niður-
skurði á kvóta ESB við Marokkó.
Máritaníumenn vilja að sjálfsögðu
fá peninga á móti. Þeir hafa hins
vegar fullvissað ESB um að aukin
veiði muni ekki skaða stofninn.