Morgunblaðið - 22.11.1995, Blaðsíða 24

24 MIÐVIKUDAGUR 22. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Sjálfsmynd - ímynd
LISTPANS
Borgarleikhúsið
ÍSLENSKI
DANSFLOKKURINN
SEX BALLETTVERK
Næsti viðkomustaður: Álfasteinn,
Atriði úr Blómahátíðinni í Genzano,
Hnotubijótnum, Rauðum rósum, La
Sylphide, Rags. Laugardagur 18.
nóvember.
„SEX ballettverk á einu kvöldi“
er yfirskrift nýjustu sýningar ís-
lenska dansflokksins. Sýningin sem
ég sá — og var reyndar um eftirmið-
dag — var sú síðasta af þremur og
því má segja að þessi pistill sé held-
ur seint á ferðinni. Ástæðan er, að
ég var einfaldlega ekki ráðin til starf-
ans fyrr.
Þessi sýning minnir um margt á
„Lýðveldisdansa", þá sýningu ís-
lenska dansflokksins sem ég sá síð-
ast fyrir einu og hálfu ári. Nokkur
stutt atriði, sitt úr hvorri áttinni sem
rúmast illa undir sama þaki á sama
kvöldi og gera lítið annað en að und-
irstrika veikleika dansflokksins, sem
er sá helstur að dansararnir eru jafn
sundurleitur hópur innbyrðis og þessi
umræddu sex atriði. Yfir hvorugu
er stíll — sýningunni eða hópnum.
Fyrsta_ atriðið „Næsti viðkomu-
staður: Álfasteinn" eftir Ingibjörgu
Bjömsdóttur var heldur litlaust verk,
sem hafði á sér yfirbragð nemenda-
sýningar og hefði sómt sér betur í
slíku samhengi. Þama gat að líta
efnilega nemendur í bland við dans-
ara úr flokknum gera „rútínuæfing-
ar“ á borð við þær sem dansarar
fara í gegnum á hveijum degi. Þær
eru að sönnu hveijum dansara nauð-
syn, líkt og skalar eru söngvurum,
en eiga jafnlítið erindi á svið og skal-
amir, nema þeim sé gefin einhver
merking eða samhengi sem réttlætir
notkun þeirra.
Ég las reyndar í atriðaskránni að
sýningu lokinni að þama hefði hópur
dansara verið að undirbúa sýningu
fyrir ferðamenn — sem ég gat ekki
ráðið af sýningunni sjálfri. Það sem
ég sá vom nemendur að gera „stöng“
og tvídansæfingar, vélarhljóð heyrð-
ist — gat verið rúta, þota eða hugsan-
lega vinnuvélar — allir þutu af svið-
inu inn í eitthvað sem mátti vel hugsa
sér að ætti að tákna steina og ég
hugsaði með mér að nú byijuðu hin
séríslensku átök milli manna og álfa
um lagningu vega, sbr. nafn verks-
ins.
Það reyndist ekki rétt hjá mér —
en ég náði engum þræði öðram.
Ekki fyrr en að inn á sviðið skálm-
aði ungur íslendingur í lopapeysu
með samræmt „íslenskir dugnaðar-
forkar til sjávar og sveita sameinist"
göngulag og út úr steininum kom
álfamær. Nútíma Ólafur Liljurós,
hugsaði ég, en nei — aftur vélarhljóð
og sá ungi dreif sig í burtu og álfa-
mærin hvarf. Búið! Margt var þarna
ágætlega dansað, efnilegir nemendur
glöddu augað og fiðluleikur Szymon
Kurans eyrað, en undirstaðan, þ.e.
sjálft verkið, mjög veik.
Næst mættu gömlu meistaramir
Boumonville, Petipa og Ivanov til
leiks. Allir meistarar á sínu sviði, en
álíka ólíkir og Mozart og Verdi. Bo-
umonville líkt og vel slípaður gim-
steinn, sem sendir ljósgeisla í allar
áttir, skarpur og glitrandi. Tign,
fágun og óijúfanlegt flæði hreyfinga,
miklu meira í ætt við silki og flauel,
eru helstu einkenni Petipa og
Ivanovs.
Tvídansinn úr Blómahátíðinni í
Genzano, eftir Bournonville, gerir
miklar kröfur til dansaranna, þar
sem sá stíll sem einkennir þetta verk
— líkt og önnur verk Boumonville —
er í mörgu frábragðinn hefðbundnum
sígildum stíl. Miklu hraðari, smærri
og nákvæmari. Sérstaklega á þetta
við um það sem að karldönsuranum
snýr. Þessi stíll, sem Konunglegi
danski ballettinn hefur varðveitt öðr-
um betur, enda Boumonville ballett-
meistari þar, hefur fætt af sér marga
karldansara á heimsmælikvarða,
með Erik Brahn í broddi fylkingar
og þykja þeir bera af öðrum í tækni-
legri fullkomnun og fágun.
Margt gerðu dansararnir tveir
Christy Lee Dunlap og Jóhann Freyr
Björgvinsson mjög vel, þó ekki kæm-
ust þau klakklaust í gegnum þessa
þolraun — það er ekki á færi nema
fáeinna útvaldra — en það sem mér
fannst mest ábótavant var að þau
næðu tökum á hinni hárfínu og
flóknu notkun Boumonvilles á tón-
listinni, en í því eru einmitt smáatrið-
in falin, sem skilja þennan höfund
frá öðrum og gefa honum gimsteina-
yfirbragðið.
Svipað má segja um næsta atriði,
tvídans úr Hnotubijótnum sem þau
Lilia Valieva og Eldar Valiev döns-
uðu. Þrátt fyrir ágæta tilburði á
stundum vantaði herslumuninn á að
þau næðu hinu agaða flæði og fágun
sem einkennir þá Petipa og Ivanov
og likt og hjá BournonVille tengist
notkun tónlistarinnar óijúfanlegum
böndum. Það var líkt og að allir fjór-
ir dansaramir dönsuðu eftir takt-
mæli — ekki tónlist.
En svo kvað allt í einu við annan
tón. La Sylphyde eftir Bournonville
og inn kom Sigrún Guðmundsdóttir,
Sylphydan holdi klædd og þó ekki
meira af holdi en svo, að aldrei heyrð-
ist hið minnsta hljóð, svo léttar og
mjúkar vora allar hennar hreyfingar.
Það var hrein unun að horfa á hana.
Þama fór allt saman, tækni, músik-
alitet, útlit og síðast en ekki síst rík
stíltilfínning.
Hvergi örlaði á þeim fimleikastíl,
sem oft einkennir ballett í dag, öllu
stillt í hárnákvæmt hóf. Brotnar, en
þó mjúkar línur olnboga og úlnliða,
höfuðhreyfingar og ekki síst notkun
augna — allt bar þetta vott um fá-
gætt listfengi. Mikið væri gaman að
fá að sjá Sigrúnu t.d. í Giselle, að
maður tali nú ekki um Júlíu. David
Hanratty Greenall stóðst henni ekki
snúning, en var þó miklu nær lagi,
en hinir tveir' fyrrnefndu kollegar
hans af karlkyni hvað stíl varðaði.
„Rauðar rósir" eftir Stephen Mills
við söngva Edith Piaff vora næstar
á dagskrá. Fyrsti tvídansinn átti lítið
skylt við þann lífsháska, sem ein-
kennir Edith Piaf. Til þess var hann
alltof penn og snotur og dansararnir
tveir sömuleiðis. Úr rættist þegar
tvídansinum sleppti og við tók ein-
hvers konar kynjabarátta með kóm-
ísku ívafí og dansaramir fjórir nutu
sín miklu betur en þeir tveir fyrstu.
Lestina rak svo „Rags“ eftir Ro-
bert Lafosse við tónlist Scott Joplin.
Léttur skemmtilegur ballett með
„chaplinsku" yfirbragði. Dansararnir
gerðu margt vel, vora miklu afslapp-
aðri en í fyrri atriðum og skemmtu
sér greinilega vel á sviðinu. Það
mátti vel. merkja að áhorfendur
skemmtu sér líka, enda fer það nú
oftast saman, andrúmsloft salar og
sviðs. Aftur bar Sigrún Guðmunds-
dóttir af. Ríkuleg kímnigáfa, stíll og
tilfinning fyrir tónlistinni einkenndu
dans hennar, ásamt smáatriðum í
látbragði, handahreyfingum og
augnbeitingu. Og nú einskorðast
ekki lengur óskir um hlutverk fyrir
Sigrúnu við hlutverk í sígildum róm-
antískum stíl. Mann langar að hún
fái að spreyta sig sem fyrst á sem
flestu — hún ergreinilega stjörnuefn-
ið í dansflokknum í dag.
Þessi sýning er umhugsunarefni.
Síðast þegar ég fjallaði um íslenska
dansflokkinn kvartaði ég yfír skorti
á stefnu og stíl og enn hefur ekkert
skýrst í þeim málum. Nú hef ég
auðvitað engan rétt til að mínum
persónulegu löngunum sé fullnægt,
en ég er greinilega ekki ein um þá
skoðun að eitthvað sé að. Það er
staðreynd sem ekki verður framhjá
litið að eftir tuttugu ára starf hefur
áhorfendahópurinn lítið sem ekkert
stækkað — a.m.k. treystir flokkurinn
sér ekki í nema þijár sýningar. Sú
athygli og virðing, sem hann naut á
tímabili, hefur farið fyrir lítið og ég
er ekki frá því að eitthvað vanti
uppá sjálfsvirðingu og sjálfsmynd
flokksins sjálfs. Eða hvers vegna er
boðið upp á svona tilviljanakenndan
samtíning, tónlist af diskum, engin
leiktjöld og fyrirfram ákveðið að ein-
ungis verði þijár sýningar?
Hvers vegna er umkvörtunarefnið
varðandi dansarana miklu frekar um
skort á listfengi en tækni? Hvers
vegna þroskast þeir ekki sem lista-
menn? (Sigrún er undantekningin,
sem sannar regluna — býr enda
kannski að fyrstu gerð.) Eg ætla
ekki að reyna að svara þessum spurn-
ingum, né heldur setja fram fleiri,
sem væri þó lafhægt, heldur að beina
því aftur til listdansstjórans og
stjómar íslenska dansflokksins að
sest verði á rökstóla og reynt að fínna
úrræði til bóta. Hvernig megi hífa
upp sjálfsmynd flokksins o.þ.a.l.
ímynd og reynt að smíða honum
framtíðarsýn.
E.S. Eftir að þessi pistill var skrif-
aður var auglýst ein sýning í viðbót.
Þórhildur Þorleifsdóttir
Dómur um Aidu
Eitt stærsta verkefni
Leikfélags Selfoss
Selfossi. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Sig. Jóns.
LEIKURUM og leikstjóra var vel fagnað í lok sýningar.
f NÝJASTA tölublaði breska tón-
listartímaritsins BBCMusic
Magazine er
dómur um óper-
una Adiu eftir
Verdi, sem Nax-
os útgáfan gef-
ur út, en eitt
aðalhlutverka
er í höndum
Kristjáns Jó-
hannssonar.
Skrifari, Char-
les Osborne,
segir Mariu
á „bandalagsdaginn" með því að
koma með dagskrá í Hofgarð í
Öræfum. Skiptist. dagskráin í
tvennt, það er: „Ég er ljóðið sem
átti ekki leið um hug þinn“ og „Ör-
leikir“. Dagskrá þessi var eftir
Dragoni, sem syngi Aidu, hafa
frekar aðlaðandi rödd, en ekki
fulla stjórn á henni, og sýni líf-
legan skapgerðarleik. Hann seg-
ir Kristján Jóhannsson ekki hafa
yfirmáta fagra rödd, hann sé
söngvari sem sennilega sé best
að njóta á sviði. Radames hans
sé traustur raddlega en grófur
tilfinningalega. Aðrir söngvarar
fá lof, til að mynda Mark Rucker
og Barbara Devers, en einnig fær
hljómsveitarstjórinn, Rico Sacc-
ani, og hljómsveitin mjög góða
dóma.
ýmsa höfunda undir leikstjórn
Kristínar G. Gestsdóttur í saman-
tekt hennar og fleiri félaga leikfé-
lagsins.
Á eftir lék hljómsveit Hauks Þor-
valdssonar fyrir dansi.
LAND míns föður eftir Kjartan
Ragnarsson var frumsýnt á laugar-
dag updir leikstjórn Ingunnar Ás-
dísardóttur í litla leikhúsinu við
Sigtún á Selfossi og framhalds-
frumsýning eða hátíðarsýning var
síðan á sunnudag. Báðar þessar
sýningar vora fyrir boðsgesti og
tókust mjög vel. Um er að ræða
eina mannfrekustu sýningu sem
Leikfélag Selfoss hefur sett upp en
alls koma 60 manns að henni.
Aðstæðurnar í leikhúsinu við
Sigtún bjóða ekki upp á uppsetn-
ingu stórra verka en útsjónarsemi
leikfélagsfólksins gerir það að verk-
um að það er eins og húsið sé snið-
ið utan um sýninguna. í leikskrá
segir Guðrún Halla Jónsdóttir for-
maður að leikstjórinn hafí gert kröf-
ur til leikaranna og annarra eins
og hún væri með atvinnufólk í hönd-
unum, „og svei mér þá ég held hún
hafi uppskorið eins og hún sáði“,
segir Guðrún Halla. Undir þessi orð
hennar tóku sýningargestir á frum-
sýningunni hressilega og fögnuðu
leikurum og leikstjóra vel og inni-
lega í lok sýningar. Sýningin er
metnaðarfull og stendur vel undir
nafni.
Sex manna hljómsveit leikur í
verkinu undir stjórn Helga Krist-
jánssonar sem er tónlistar- og söng-
stjóri verksins. Félagar í Leikfélagi
Selfoss hafa lagt á sig mikla vinnu
við uppsetningu verksins en æfing-
ar stóðu langt fram á nótt síðustu
vikuna fyrir framsýningu. Að sögn
forsvarsmanna Leikfélagsins er það
þeim metnaðarmál að fá sem flesta
á sýningar en þær verða á fimmtu-
dags-, föstudags- og sunnudags-
kvöldum svo lengi sem aðsókn end-
ist.
Leikfélag Hornafjarðar
Dagskrá í Hof-
garði í Oræfum
Hnappavellir. Morgunblaðið.
LEIKFÉLAG Hornafjarðar hélt upp