Morgunblaðið - 22.11.1995, Blaðsíða 45
MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 22. NÓVEMBER 1995 45
BRÉF TIL BLAÐSINS
Um „tollheimtu-
menn vorra daga“
BÍLAHÚSIN í Reykjavík eru björt, rúmgóð og hreint ekki eins illa
nýtt og margir halda.
Frá Stefáni Haraldssyni:
ÞAR sem Jón Ármann Steinsson
notar sögulega samlíkingu í bréfi
sínu um bílastæðamál í Morgun-
blaðinu þann 24. október er ekki
úr vegi að líta yfir helstu atriði í
sögu bílastæða í Reykjavík. Strax
árið 1919 voru þrengslin í miðborg
Reykjavíkur. orðin slík að setja
þurfti reglur um notkun bílastæða
og stýra henni með gjaldskyldu
sem í þá daga var bundin við at-
vinnubíla. Árið 1930 var hámarks-
stöðutími við tilteknar götur tak-
markaður við þijár klukkustundir
en stöðumælar voru fyrst settir
upp árið 1957. Eftirspurn eftir
bílastæðum í miðborginni hefur
vaxið umtalsvert á öldinni, en land-
rýmið er lítið breytt. Borgaryfir-
völd sköpuðu ekki „bílastæða-
vandamálið", hafa heldur reynt að
leysa það, meðal annars með
rekstri gjaldskyldra bílastæða, eft-
irliti með bifreiðastöðum og bygg-
ingu nýrra stæða þar sem nauðsyn
krefur. Með afskiptum af notkun
bílastæða er leitast við:
★ að uppfylla þörf fyrir skamm-
tímastæði og stuðla að jafnvægi
milli hagsmuna viðskiptavina,
íbúa og starfsfólks
★ að greiða fyrir fyrir umferð og
auka umferðaröryggi
★ að vernda hagsmuni gangandi
vegfarenda, reiðhjólafólks og
fatlaðra í umferðinni
★ að styðja við uppbyggingu at-
vinnustarfsemi í miðborginni
Bygging og rekstur bílastæða í
Reykjavík eru ekki ijármögnuð
með almennu skattfé heldur er
notendum stæðanna gert að greiða
fyrir þjónustuna. Þetta er grund-
vallaratriði í starfsemi Bílastæða-
sjóðs Reykjavíkur. Við samanburð
á starfsháttum íslenskra stöðu-
varða og kollega í útlöndum, svo
sem Noregi, verður að líta til fleiri
atriða en þess hve langur aðdrag-
andi er hafður að álagningu gjalds
vegna stöðvunarbrota. Gjaldið sem
lagt er á í Osló þegar reglur um
gjaldskyldu eru brotnar getur
numið þijú hundruð norskum krón-
um, og í Danmörku fjögur hundruð
dönskum krónum, samanborið við
íslenska aukastöðugjaldið sem er
átta hundruð og fimmtíu íslenskar
krónur eða fimm hundruð krónur
sé það greitt innan þriggja daga.
í Reykjavík hefur mjög lágt
aukastöðugjald með sérstöku af-
sláttarfyrirkomulagi verið í gildi
frá 1988, þó það hafi tekið minni-
háttar breytingum gegnum tíðina.
Þetta lægsta gjald („stöðumæla-
sekt“) í Evrópu kom til meðan
kostir ökumanna voru nánast ekki
nema tveir þegar leiðin lá í miðbæ-
inn: Leggja bílnum í Kolaportið og
greiða fyrir notaðan tíma eftirá,
leggja við stöðumæli og borga 50
krónur fyrir eina klukkustund eða
leggja á sig tímafreka leit að
„ókeypis" bílastæði.
Nú er öldin önnur og enginn á
að þurfa að lenda í vandræðum
með bílastæði í miðborginni. Settir
hafa verið upp 26 sjálfsalar fyrir
tímamiða sem taka 5, 10 og 50
króna mynt auk sérstakra
greiðslukorta (P-kort). í 6 bílahús-
um eru greiðsluvélar sem taka
fyrrgreinda mynt auk vaktmanna
í nokkrum þeirra sem gjarna skipta
fyrir viðskiptavini. Um leið má
taka fram að stöðuverðir skipta
líka fyrir fólk sem vantar mynt í
stöðumæla. Ástæðulaust er og
raunar ómögulegt við núverandi
aðstæður að nota 3-15 mínútur,
eins og tíðkast í sumum löndum,
til að undirbúa hvetja álagningu,
til þess er gjaldið einfaldlega allt
of lágt. Auðvitað væri miklu betra
að gjöldin væru færri og tekjurnar
af hinum sjálfvirka búnaði meiri,
en núverandi gjaldskrá býður ekki
upp á nægan ávinning af „réttri“
notkun bílastæðanna til að vænta
megi stórstígrar þróunar í þá átt.
Sem betur fer einkennast sam-
skipti stöðuvarða og borgara alla
jafna af tilhlýðilegri virðingu og
kurteisi, þó á stundum komi upp
ágreiningur. Slíkt er óhjákvæmi-
legt eðli málsins samkvæmt, en
þeim sem hafa efnislegar athuga-
semdir við álagningu einstakra
gjalda er auðvitað í lófa lagið að
koma þeim á framfæri við varð-
stjóra Bílastæðasjóðs. Formleg er-
indi eru skráð, málin meðhöndluð
og þeim svarað með viðeigandi
hætti. Hvet ég bréfritara til að
fara þessa leið framvegis telji hann
sig órétti beittan.
Allt tal um „leiftursókn" stöðu-
varða, stórkostlega fjölgun þeirra
og fleira í þeim dúr er úr lausu
lofti gripið. Fjöldi gangandi stöðu-
varða er nánast óbreyttur frá
1988, en hins vegar hefur álagn-
ingum gjalda fjölgað umtalsvert
síðustu tvö ár. Það á sér tvær skýr-
ingar, fjölgun tilefna og endurnýj-
un starfsfólks vegna þess hve
margir eldri starfsmenn náðu eftir-
launaaldri á tímabilinu. í Reykja-
vík hefur hver stöðuvörður eftirlit
með um 170 gjaldskyldum bíla-
stæðum og hygg ég að það sé
nokkurn veginn í samræmi við það
sem gerist í nágrannalöndum okk-
ar.
Markaðssetning bílastæðahús-
anna var afgreidd sem „gersam-
lega misheppnuð" í umræddu bréfi.
Leyfi ég mér að vera á annarri
skoðun, mælingar á nýtingu hús-
anna sýna að nokkur árangur hef-
ur náðst og þijú af sex bílahúsum
eru með þokkalega nýtingu nú
þegar eða sem nemur 62-88%
(miðað við hámarksfjölda bíla á
staðnum). Á Vesturgötu 7, þar sem
hámarksnýtingin er mest, er orðið
nánast daglegt brauð að skamm-
tímagestir verði frá að hverfa
vegna þess að húsið er fullbókað.
Haldbetri ráð í bílastæðamálum
en þau sem yfirvöld í Reykjavík
beita eru vandfundin, að því gefnu
að bygging og rekstur almennra
bílastæða á vegum hins opinbera
skuli greidd af notendum þjón-
ustunnar en ekki almennu skattfé.
Því grundvallaratriði má ekki
gleyma þegar einstakar tillögur
um breytingar eru ræddar og hætt
er við að hugmyndir um aukna
þjónustu, nýja tækni og ef til vill
frekari íjárfestingar verði andvana
fæddar nema þeim fylgi viðeigandi
fjárhagsleg úrræði.
STEFÁN HARALDSSON,
framkvæmdastjóri Bílastæðasjóðs
Reykjavíkur.
Eigum 2 tonn
af glænýrri línuýsu
sem verður seld á
M$s“ A. n<,\\
Í
kr. kg
Fyrstir koma - fyrstir fá
Fiskbúðin Höfðabakka - Gullinbrú
sími 587 5870