Morgunblaðið - 03.12.1995, Blaðsíða 6
6 D SUNNUDAGUR 3. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
L
Sólveig og Karl Eiríksbörn
Þaö er ekki ýkja langt sióan almenningur
á íslandi heyrói fyrst talaó um ger-
sveppaóþol en þaó vœri synd aó seg ja aó
sjúkdómurinn hafi ekki vakió athygli og
umræóur. Sitt sýnist hver jum, sumir hafa
enga trú á aó hann sé til, aórir eru ekli
i vafa. Hvaó sem öllum ágreiningi Ir
er þaó staóreynd aó margir tel ja sig
haldna gersveppaóþoli og hafa fari^ MW
lifa og boróa i samræmi vió þaó meó þeim
árangri aó þeim lióur betur og finna mik-
inn mun frá þvi sem áóur var.
Innbökuð grænmetisrúlla
Morgunblaðið/Páll Slefánsson
Gersveppaóþol er ekki sýking
heldur taka gersveppir sem eru
og eiga að vera í líkamanum upp
á að framleiða of mikið af efnum
sem erta slímhúðir og trufla eðli-
legar garnahreyfingar. Líkaminn
bregst við offramleiðslunni með
því að framleiða ónæmisvekjandi
efni og eru einkenni sjúkdómsins
líkast til vegna þessara viðbragða
ónæmiskerfisins.
Helstu einkenni óþolsins eru
meðal annarra órólegur ristill, höf-
uðverkur, ástæðulaus þreyta,
kvíði, óeðlileg vökvasöfnun, vöðva-
bólga og kláði við endaþarm.
Ymis atriði eru talin stuðla að
óþolinu svo sem erfðaþættir,
sýklalyfjanotkun, neysla sykurs og
sætinda, getnaðarvarnarpillan og
ónæmisbælandi lyf eins og sterar.
En hvað er til ráða? Mælt er
með að fólk forðist ger, sykur,
hvítt hveiti, hvít hrísgrjón og hvítt
pasta. Þá er ráðlagt að neyta rót-
arávaxta, hýðishrísgrjóna, græn-
metis, vatns og grænmetissafa og
AB mjólkur en forðast unnar mat-
vörur. Einnig er hollt að taka vítam-
ín og steinefni og stunda hreyf-
ingu.
Fallegur og góður matur
Sólveig Eiríksdóttir rekur veit-
ingastaðinn Grænan kost í félagi
við Hjördísi Gísladóttur og leggja
þær ríka áherslu á að bjóða við-
skiptavinum sínum sykur- og ger-
lausan mat úr grænmeti, hýðis-
hrísgrjónum og baunum. Bróðir
Sólveigar, Karl Eiríksson, starfar
hjá þeim stöllum en hann er lærð-
ur matreiðslumaður. Þau systkinin
sömdu uppskriftirnar sem hér eru
gefnar en þau hafa sérhæft sig í
hollu fæði fyrir fólk sem þjáist af
gersveppaóþoli sem og aðra sem
áhuga hafa á góðum mat. Sólveig
segist alla tíð hafa verið mjög of-
næmisgjörn en eftir að hún breytti
um mataræði segir hún að líðan
sín sé öll önnur. Hún hefur mikið
prófað sig áfram í matargerðarlist-
inni og finnst gaman að leika sér
með hráefnið. Og það hafa þau
systkinin einmitt gert hér; upp-
skriftirnar sömdu þau um leið og
þau elduðu og það geta blaðamað-
ur og Ijósmyndari vitnað um að
þeim hefur tekist einkar vel upp
því réttirnir eru jafngóðir og þeir
eru fallegir.
1 WMmrn WM ÍS '
Lillar grænmetis-
bökur
Botn:
2'A bolli heilhveiti
'/2 bolli maísmjöl
Vi tsk. sjávorsalt
'á bolli olía
1 bolli vatn, heitt
Þurrefnum blandað saman í
skál, olíunni bætt útí og hún nudd-
uð inn í mjölið. Vatninu bætt útí
og hnoðað saman. Gott að nota
hrærivél.
Deiginu rúllað út og litlir hringir
skornir út (t.d. eftir glasi) og deigið
sett í lítil form (t.d. muffinsform).
______________Fylling:_____________
__________Olíg til steikinggr______
3 laukar, í þunnum sneiðum
___________4 hvítlauksrif__________
2,5 cm engiferrót, fersk og rifin
2 tsk. kóríander, molaður
1 tsk. cumin, molað
Vi tsk. cayenne-pipor________
__________'/2 tsk. turmeric________
'/2 kg gulrætur, skornar í fína strimla
2 rauðor poprikur, skorngr í þunnor
______________sneiðar______________
smávatn
Laukurinn mýktur á pönnunni í
olíunni þar til gylltur.
Kryddað.
Gulrótum og papriku bætt útá
og látið malla í u.þ.b. 3 mín. Vatn-
inu bætt útá (u.þ.b. 1-2 msk.) og
látið malla í 5-7 mín.
Sett í formin og bakað í ofni við
200 °C í 7-10 mín.
é—mmm
Hrisgrjónasalat
2 bollar hýðishrísgrjón (lífrænt
ræktuð langbest)
100 g ristaðar cashew-hnetur
% bolli arame þang
Þangið sett í bleyti í 10 mín.
Öllu blandað í skál. Borið fram
heitt eða kalt.
___________Sósa:__________
1 pk. mjúkt tofu (290 g)
________2 stk. avókadó____
________1 búnt steinseljg_
2 hvítlauksrif (mó sleppa)
________1 msk. sitrónusgfi
________smásjávgrsalt_____
cayenne-pipar á hnífsoddi
Avókadóávöxturinn afhýddurog
steinninn fjarlægður.
Allt sett í matvinnsluvél.
Kælt.
Innbökuó græn-
metisrúlla
Deig (sjá forréttarbökudeig)
____________Fylling:_____________
1 fennikelhnýði (eða 3 laukar), í
____________litlum bitum_________
'/2 tsk. svört sinnepsfræ
1 tsk. cuminfræ
1 tsk. karrý
1 tsk. corionder, mglgður
Vb tsk. asafoetida (mó sleppg)
1 bolli rifnargulrætur
1 bolli smátt skorið spergilkál
1 græn paprika, í litlum bitum
2 sætar kartöflur, rifnar
'á blómkálshöfuð, smáttskorið
100 g frosnar grænar baunir
Olía hituð á pönnu. Sinnepsfræ
og cuminfræ sett útá. Þegar sinn-
epsfræin byrja að poppa er fenn-
ikelinn settur útá og mýktur þar
til byrjaður að gyllast.
Restinni af kryddinu bætt útá
og látið malla í 3-5 mín.
Grænmetinu bætt útá og látið
malla í 7-10 mín.
Deigið rúllað í 30 x 40 cm fern-
ing. Fyllingunni smurt á en passið
að láta vera 3 cm fyllingarlausan
kant fremst og aftast.
Deiginu rúllað upp, smurt með
olíu og sett á smurða bökunar-
plötu.
Bakið í ofni við 200 °C í u.þ.b.
30 mín.
Fennikelsósa
_______1 stk. fennikelhnýði_
ólífuolía til steikingar
salt
___________'á dl vgtn_______
2 dl AB-mjólk
Olían hituð í potti og fennikeln-
um bætt útí og mýktur í 2-3 mín.
Vatninu bætt útí og látið sjóða í
5-10 mín. Saltað.
Sett í matvinnsluvél.
AB-mjólkinni hrært útí.
Grænmetissalat
___________'/2 kg kartöflur________
______1 búnt radísur, í bótum_____
1 kínakól, í strimlum
1 græn pgprikg, í þunnum sneiðum
'á rauðkál, í mjög þunnum strimlum
1 búnt steinselja, klippt
Kartöflurnar skornar í báta, sett-
ar f ofnskúffu, kryddaðar með 2
msk. cuminfræjum og 1-2 tsk.
salti, 'á dl ólífuolíu og 'A dl vatni
hellt yfir og bakað í ofni við 200 °C
í 30-40 mín.
Grænmetinu blandað saman í
skál.
Kartöflurnar léttkældar og sett-
ar saman við salatið.
Gulrótar- og
ólifusalat
2 tsk, svört sinnepsfræ
4 msk. ólífuolía
2 hvítlauksrif
og/eða 2,5 sm rifin engiferrót
'/2 kg gulrætur, í strimlum
100 g svartar ólífur
Sjá bls. 8