Morgunblaðið - 08.12.1995, Blaðsíða 32

32 FÖSTUDAGUR 8. DESEMBER 1995
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Mannleg
samskipti
Morgunblaðið/Ásdís
SIGURLAUG Lövdahl starfsmaður á skrifstofu SÍM og Mynd-
stefs og Sólveig Eggertsdóttir formaður SÍM á nýju skrifstofunni
á Hverfisgötu 12.
SÍM í nýtt húsnæði
RÆKÆJR
Ráðgjöf
KARLAR ERU FRÁ MARS,
KONURERUFRÁVENUS
Höfundur: Dr. John Gray. Útgef-
andi: Bókaútgáfan Vörður. Prentun:
Oddi hf. Þýðandi: Anna María Hilm-
arsdóttir.
BÓK þessari er ætlað að bæta
mannleg samskipti og styrkja sam-
bönd, og víst er að í erli nútímans
hefur skort þar á. Óstöðugleiki í
hjónaböndum, ósamlyndi og sam-
búðarslit eru þvl miður allt of al-
geng.
Dr. John Gray er hjónabands-
ráðgjafi í Bandaríkjunum og hefur
haldið fj'ölda námskeiða um sam-
skipti kynjanna. Kona hans,
Bonnie, vann að bókinni með hon-
um, og eru þau ekki sízt að koma
því á framfæri, sem þau hafa lært
saman.
Bókin hefur verið á metsölulista
The New York Times í 2'A ár, en
ef ég man rétt komst upp og varð
að blaðamáli að útgáfuaðilar
keyptu sjálfír gríðarlegan fjölda
eintaka til að bókin kæmist á topp-
inn.
Höfundur telur, að kynin tali
ekki sama tungumál. Hann kýs að
skýra það með því, að karlar og
konur komi frá sitthvorri plánet-
unni, þar sem tungutak og merk-
ing orða sé mismunandi. Þess
vegna sé það líka skiljanlegt og
jafnvel eðlilegt að árekstrar verði.
Á Venus er lagt upp úr sam-
böndum og stuðningi og þar er
ekki móðgandi að bjóða fram að-
stoð sína, hvað þá lítillækkandi að
vera hjálparþurfi. Venusardísir
taka tillit til þarfa og tilfínninga
annarra. Ráðleggingar og upp-
byggjandi gagnrýni telja þær vera
til marks um ást og eru því líkleg-
ar til að leiðbeina óumbeðnar. Þeg-
ar kona reynir að leiðbeina karl-
manni eða- betrumbæta hann,
fínnst honum hins vegar að eitt-
hvað hljóti að vera gagnrýnivert
við hann og tekur því heldur illa.
Á Marz er nefnilega ekki gert við
hlutina, nema þeir séu bilaðir. Hún
gerir sér ekki ljóst, að umhyggja
hennar getur verið niðurlægjandi
fyrir hann, en heldur að hún sé
að hjálpa honum að þroskast. Þeg-
ar hann vill ráð, biður hann um
ráð. Þess vegna heldur hann líka
að konan sé að biðja hann um ráð
þegar hún er að segja frá vanda-
máli, og kemur því strax með úr-
ræði, þótt hana vanti einungis
samúð eða áhuga.
Höfundur reynir að sýna hvemig
draga megi úr spennu í sambönd-
um og auka ástina með því að
viðurkenna að karl og kona séu
ólík. Mér kom í hug sú afstaða,
sem ég og stallsystur mínar á sjö-
unda áratugnum tókum til jafn-
réttis kynjanna. Aðalatriðið var,
að karlar og konur væru í eðli sínu
eins, og aðeins tímaspursmál hve-
nær þau sinntu störfum til jafns í
þjóðfélaginu. Karlar fæm í hin
hefðbundnu kvennastörf, við
umönnun og mýkri mál, en konur
yrðu vélstjórar og blikksmiðir til
jafns við karla og launamunurinn
hyrfí. Reyndar gekk þetta ekki
eftir eins og allir vita, þótt kynin
eigi nú jafnan rétt til náms í öílum
greinum. Karlar og konur eru
nefnilega ekki eins.
Dr. Gray ráðleggur fólki í sam-
búð að rífast aldrei. Innan fímm
mínútna séu þau hvort sem er far-
in að rífast um hvemig þau rífast.
Taka þurfí á ágreiningi á jákvæðan
hátt og átta sig á því að þau tali
ekki sama tungumál. Hann fjallar
all ítarlega um leiðir til að tjá sig
bæði munnlega og skriflega.
Ég hafði lúmskt gaman af að
lesa um Marz og Venus, þótt bók-
in sé ekki sérstaklega vel skrifuð.
Mér fannst höfundur vera að setja
upp óþarfa flókna formúlu til að
skýra mun á kynjunum. Hann virð-
ist hafa orðið svo hrifinn af eigin
hugmynd, að ekki dugðu minna
en 313 bls. til að koma henni á
framfæri. Efni bókarinnar getur
orðið fólki að gagni, geri ég ráð
fyrir, en mér fínnst hún ekki verð-
skulda að hafa verið efst á sölu-
lista í Bandaríkjunum í 2'A ár.
Katrín Fjeldsted
SAMBAND íslenskra myndlistar-
manna og Myndstef fluttu á dögun-
um I nýtt húsnæði á Hverfísgötu 12.
Verður Upplýsingamiðstöð myndlist-
ar, sem sett var á laggimar fyrr á
árinu, þar jafnframt til húsa.
Sólveig Eggertsdóttir formaður
SÍM segir að ástæðan fyrir flutning-
unum sé sú að húsnæðið á Þórsgötu
24, sem rúmaði þessa starfsemi áður,
hafi einfaldlega verið orðið of lítið.
Nýja húsnæðið, sem SÍM leigir af
Sævari Karli Ólasyni, er mun stærra
en hið gamla og segir Sólveig að
félagið geti nú meðal annars boðið
upp á fundaaðstöðu fyrir myndlistar-
menn og vinnuaðstöðu fyrir nefndir
á vegum SÍM. Lýkur hún lofsorði á
húsnæðið og segir að vel fari um
starfsmenn, þrátt fyrir að sagan segi
að þar sé reimt.
Segja má að myndlistin verði í
brennidepli á Hverfisgötu 12 á næst-
unni því Gerðuberg mun, að sögn
Sólveigar, hafa í hyggju að opna þar
gallerí í febrúar á næsta ári. „Þetta
verður sannkallað myndlistarhús.“
Nýjar bækur
Saga úr leik-
húslífinu
• ÚT ER komin bókin
Undir fjalaketti eftir
Gunnar Gunnarsson.
Verkið er að sögn út-
gefanda „í senn frá-
brugðið því sem áður
hefur verið skifað hér
á landi en um leið farn-
ar hefðbundnar slóðir
í frásögn."
Margt í Undir fjala-
ketti minnir á saka-
málasögur. „En hér er
persónusköpunin dýpri
og lesandinn kynnist
leikaranum og hlut-
skipti hans í eftir-
minnilegri sögu þar
Gunnar
Gunnarsson
sem hugleiðingar
söguhetjunnar skipt-.
ast á við lifandi og
gamansama frásögn í
leikhúslífinu, “ segir í
kynningu.
Útgefandi er
Ormstunga.
Undir fjalaketti er
246 blaðsíður. Kápu-
og útlitshönnun ann-
aðist Soffía Árnadótt-
ir. Umbrot og filmu-
gerð var í höndum
Prenthönnunar hf.
Bókin er prentuð í
Prentsmiðjunni Odda
hf.
Kvöldlokka
í kírkjunni
TONLIST
Kristski rkja
KVÖLDLOKKA
W. A. Mozart: Serenaða nr. 10 í B-
dúr K 361 fyrir blásara. Daði Kol-
beinsson, Peter Tompkins, óbó; Ein-
ar Jóhannsesson, Sigurður I. Snorra-
sson, klarinett; Kjartan Óskarsson,
Óskar Ingólfsson, bassethom; Haf-
steinn Guðmundsson, Bjöm Th.
Amason, fagott; Rúnar Vilbergsson,
kontrafagott; Þorkell Jóelsson, Lilja
Valdimarsdóttir, Emil Friðfinnsson
& Svanhvít Friðriksdóttir, hora;
Richard Kora, kontrabassi. Stjóra-
andi: Bernharður Wilkinson. Krists-
kirkju í Landakoti, þriðjudaginn 5.
desember kl. 20:30.
STAÐARVALIÐ var helzti og
jafnframt nánast eini ljóðurinn á
tónleikum fjórtánmenninganna í
Kristskirkju sl. þriðjudagskvöld.
Viðfangsefni og túlkun voru
nefnilega fyrsta flokks. En kirkja
Krists í Landakoti er því miður of
hljómmikil fyrir örar tónhreyfingar.
Þó að Adagióið og hægu hlutar
Rómönzunnar hafí sloppið skikkan-
lega, einkum á veikum stöðum, þá
vildu hljóðfærapartamir renna sam-
an í graut víðast hvar. Var það
synd, því hvorki hljóðfæraleikarar
né stjómandi höfðu neitt að fela,
og fór mörg snjöll strófan fyrir
minna en efni stóðu til.
Hin viðamikla, nærri klukku-
stundar langa, kvöldlokka Mozarts
K 361, öðru nafni þekkt sem „Gran
Partita", þykir meðal hátinda tón-
bókmenntanna fyrir blásarasveit; í
fljótu bragði kemur vart annað
sambærilegt upp í hugann en Ser-
enaða Dvoraks, sem er þó helmingi
styttri. K 361 (K 370a í 6. Köchelút-
gáfunni frá 1964) er talin samin
1781, en þó mun til vísbending um
að hún gæti verið tveimur ámm
yngri. Tóngreinar 18-aldar tón-
greinar serenaðna, dívertimentóa
og kassasjóna vom að uppmna og
yfirbragði skemmtimúsík, og m.a.s.
iðulega ætluð til flutnings undir
bem lofti, en Mozart færir þessa
bakgrunnsafþreyingu, „muzak“
síns tíma, I varanlegra veldi.
Kannski er þar komin allsheijar-
uppskriftin að klassík: að hjúpa al-
vöm gamni og gera, líkt og í laumi,
margfalt betur en til er ætlazt. Víst
er um það, Kvöldlokkan í B-dúr
gnæfír að gæðum hátt yfír
skemmtiafurðir samtímatónhöf-
unda Mozarts, um leið og hún hefur
haldið upphaflegum ytri léttleika
sínum óskertum fram á þennan dag.
Lokkan er í 7 þáttum: Largo/Al-
legro molto, Menúett, Adagio,
Menúett, Rómanza, Tilbrigði við
stef og Allegro molto. Strax í fyrsta
þætti birtist næmleiki stjórnandans
fyrir viðeigandi hraða, sem hélzt
sannfærandi til loka, nema hvað
seinni menúettinn (IV) virtist
agnarögn of kvikur á kostnað virðu-
leika og þokka. Blásararnir léku
allt framúrskarandi vel og brá
hvergi skugga á, enda valinn maður
I hveiju rúmi. Kosið var að tvöfalda
neðsta partinn, þar sem stendur í
Breitkopf útgáfunni „Contrafagotto
o [= eða] Contrabasso", s.s. að
hafa bæði kontrafagott og kontra-
bassa í stað annars hvors, og hefði
það að öllum líkendum komið mjög
vel út I flestum öðrum sölum en
þessum. Hér var það fullmikið, eins
og reyndar flest fyrir ofan mezzo-
piano og andante.
Það þarf eiginlega ekki að hafa
fleiri orð um það, leikur sveitarinn-
ar var á heimsmælikvarða og tilbú-
inn í hvaða alþjóðlega plötuútgáfu
sem væri. Bemharður Wilkinsson
bætti enn einni rós í hnappagatið.
Hann sýndi hæfíleika sína sem kór-
stjóra á eftirminnanlegan hátt í
Skálholti I sumar, þegar Hljómeyki
frumflutti Requiem eftir Jón Nor-
dal, og hér flíkaði hann ekki minni
færni í hlutverki kammersveitar-
stjórans. Dýnamíkin var liðug, frös-
unin „rétt“, músíkin andaði á við-
eigandi stöðum og pólýfóníska lag-
ferlið skilaði sér eins og bezt varð
á kosið, - þ.e.a.s.að svo miklu leyti
sem glymjandi kirkjunnar leyfði.
Eftirminnilegu augnablikin voru
legíó, eins og t.a.m. í hægu köflun-
um tveimur, III og V; í fyrra tríói
seinni menúettsins, þar sem klarí-
nettfjölskyldukvartettinn fékk að
ljóma í næði fyrir fjarskyldari
vandamönnum; í hinum ballett-
kennda kódakafla Tilbrigðaþáttar-
ins (VI) og hinu kostulega tyrk-
neska rondói Finale-þáttarins, þar
sem Mozart kitlar góðlátlega sett-
leika smáborgarans með hæfilegri
janitsara-villimennsku austan úr
Barbaríinu.
Frábær árangur. Vonandi verður
hann hljóðritaður - við betri að-
stæður - sem fyrst.
Ríkarður Ö. Pálsson
Sjö bræður
í Norræna
húsinu
SÝND verður í Norræna hús-
inu sunnudaginn 10. desember
kl- 14 fínnska teiknimyndin
Sjö bræður eða „Seitsemán
veljestá" sem byggð er á
frægri sögu eftir finnska þjóð-
skáldið Aleksis Kivi.
Sagan segir frá sjö bræðr-
um um síðustu aldamót. Þeir
búa í litlum bæ en dag einn
eru þeir neyddir til þess að
ganga í skóla með þeim afleið-
ingum að þeir ákveða að yfír-
gefa bæinn og flýja langt inn
í skóginn. Þetta er mynd fyrir
börn og fullorðna.
Myndin er með fínnsku tali
og er um 40 mín. að lengd.
Allir velkomnir og aðgangur
er ókeypis.
Stríð á Mokka
NÆSTA sýning á Mokkakaffi
við Skólavörðustíg verður opn-
uð næstk. laugardag. Magnús
Pálsson er höfundur sýningar-
innar sem er kölluð Hundrað-
árastríðið. „Hún ljallar enda
um þetta losaralega Evrópu-
stríð á 14. öld, sem myndi
tæpast kallast stríð í nútíma-
merkingu orðsins heldur voru
þama fremur einstakar herf-
arir enskra konunga til að
halda uppi erfðatilkalli til
frönsku krúnunnar."
Verkinu er lýst sem rjóðri
eða raddskúlptúr og sagt að
það fjalli síður en svo strang-
sögulega um 100 ára stríðið.
Sýningin verður opnuð með
gjörningi á laugardagskvöldið
kl. 9. Aðgangur er ókeypis og
öllum frjáls meðan húsrúm
leyfír.
Sýningu
Tuma að
ljúka
MYNDLISTARSÝNINGU
Tuma Magnússonar í Ás-
mundarsal Iýkur næstkomandi
sunnudag, 10. desember.
Verkin á sýningunni eru ol-
íumálverk unnin með sprautu-
tækni á striga og sækja litina
og nöfnin til ýmissa þeirra
efna sem umheimurinn er
samsettur úr.
Síðasta sýn-
ingarhelgi
SÝNINGUNUM Kjarval -
mótunarár 1895-1930, Eins
konar hversdagsrómantík og
Einar Sveinsson arkitekt og
húsameistari Reykjavíkur lýk-
ur nú á sunnudag.
Sýningarnar verða opnar
frá kl. 10-18, en Safnverslun
Kjarvalsstaða verður opin dag-
lega frá kl. 10-18 fram til 23.
desember.
Jólaóratoría
Bachs
JÓLATÓNLEIKAR Mótettu-
kórs Hallgrímskirkju verða
haldnir í Hallgrímskirkju nú
um helgina, á laugardag og
sunnudag, kl. 17.
Marta Halldórsdóttir sópran,
Monica Groop alt, Karl-Heinz
Brandt tenór, Tómas Tómas-
son bassi, Mótettukór Hall-
grímskirkju og kammerhljóm-
sveit flytja Jólaóratoríu Bachs
undir stjórn Harðar Áskels-
sonar.