Morgunblaðið - 12.03.1996, Blaðsíða 35
MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 12. MARZ 1996 35
AÐSENDAR GREIIMAR
Mjólkurmál í brennidepli
AÐ undanfömu hef-
ur Morgunblaðið fjall-
að ítarlega um úreld-
ingu Mjólkursamlags-
ins í Borgarnesi. í kjöl-
far þess hafa ýmsir
aðilar séð ástæðu til
að tjá sig um málið
bæði á Alþingi og á
síðum Morgunblaðsins.
Þar sem málefni Sólar
hf. hafa verið dregin
inn í þá umijöllun sér
undirritaður sér ekki
annað fært en að koma
að málinu. í þessari
grein er fjallað um
sjálfa úreldinguna og
aðdraganda hennar en
í þeirri seinni verður vikið að því
sem fram hefur komið hjá einstök-
um aðilum sem látið hafa málið til
sín taka.
Meginástæðan fyrir því að eig-
endur Sólar hf. höfðu hug á að
komast inn í rekstur Mjólkursam-
lagsins í Borgamesi og koma þann-
ig í veg fyrir úreldingu þess eru
eftirfarandi:
Slíkt hefði aukið samkeppnis-
hæfni Sólar gagnvart mjólkuriðnað-
inum því þá hefði fyrirtækið getað
boðið ákveðnar afurðir sem mjólk-
uriðnaðurinn einn býður í dag en
við getum ekki framleitt vegna
skorts á aðgangi að hráefnum á
samkeppnishæfu verði. í þessu
sambandi má nefna vömr á borð
við kókómjólk, hefðbundna drykkj-
armjólk, smjör og smjörva. Þessi
mismunun á samkeppnisstöðu veld-
ur okkur oft erfiðleikum t.d. varð-
andi heildarframboð á drykkjaraf-
urðum til skóla, íþróttahúsa, bakar-
ía og fleiri aðila á markaðinum.
Með því að sameina Mjólkursam-
lagið í Borgarnesi og safafram-
leiðslu Sólar hefði gefist svigrúm
til hagræðingar í rekstri þar sem
til hefði orðið fyrirtæki með heildar-
framleiðslu upp á 16-18 milljónir
lítra af drykkjarvörum. Slíkt fyrir-
tæki hefði getað nýtt sér ýmsa
kosti sem fylgja hagkvæmni stærð-
arinnar og þannig náð beinum
framleiðslukostnaði niður.
Mjólkurbúið í Borgarnesi var eina
Páll Kr.
Pálsson
leiðin fyrir okkur til að
komast inn í mjólkur-
vinnslu á hagkvæman
hátt, því ekkert annað
mjólkurbú eða mjólk-
urafurðastöð er í dag
starfrækt nægilega
nærri höfuðborgar-
svæðinu til að geta
uppfyllt skilyrði hag-
kvæmni og hagræð-
ingar, nema Mjólkurbú
Flóamanna á Selfossi
sem væntanlega
hvorki er né verður
opið fyrir nýjum
eignaraðilum á næst-
unni. Vonlaust er að
treysta á fiutning á
drykkjarvörum á borð við mjólk og
safa frá afurðástöðum norðan
Holtavörðuheiðar eða austan Víkur
til framleiðslu á samkeppnishæfu
verði fyrir höfuðborgarsvæðið.
Það lá því fyrir að tækist okkur
ekki að komast inn í rekstur Mjólk-
urbúsins í Borgarnesi og forða því
frá úreldingu væri eini valkostur
okkar, til að komast inn í mjólkur-
vinnslu, að byggja nýja mjólkuraf-
urðastöð. Slíkt fyrirtæki kostar hins
vegar um eða yfir 500 milljónir
króna.
Aðilar í mjólkuriðnaði, einkum
Mjólkursamsalan í Reykjavík og
Osta- og smjörsalan, höfðu af sömu.
ástæðu engan hug á að styðja við
þá viðleitni okkar að koma í veg
fyrir úreldingu Mjólkursamlags
Borgfirðinga, þar sem slíkt hefði
skapað aukna samkeppni við þá í
vöruflokkum sem þeir einir sitja að
í dag og aukin hagkvæmni í okkar
rekstri hefði veikt samkeppnisstöðu
þeirra. Þá liggur einnig fyrir að fjár-
hagsstaða Kaupfélagins í Borgar-
nesi var með þeim hætti að for-
svarsmenn þess töldu úreldingu
bestu leiðina.
Landbúnaðarráðherra notaði það
m.a. sem rök fyrir þeirri ákvörðun
sinni að samþykkja úreldingu í
Borgarnesi, að hún væri fyrsta
skrefið í viðamikilli úreldingu
mjólkurafurðastöðva. Það vekur
hins vegar athygli að í dag heyrist
lítið talað um frekari úreldingu
Til stuðnings
biskupi
MORGUNBLAÐINU hefur borizt
eftirfarandi yfirlýsing frá Guðna
Þ. Guðmundssyni organista og fé-
lögum úr kór Bústaðakirkju í tíð
hr. Ólafs Skúlasonar:
Við undirrituð, sem höfum starfað
með herra Ólafí Skúlasyni biskupi
meðan hann var sóknarprestur í
Bústaðakirkju, viljum leggja fáein
orð í þá umræðu, sem fram hefur
farið í fjölmiðlum að undanfömu.
Yið höfum flest unnið með herra
Ólafí í 10-15 ár. Samvinna okkar
var það náin, að við hlutum að kynn-
ast manninum vel. Um þau kynni
þarf ekki að hafa mörg orð. Starfs-
andinn í Bústaðakirkju var einstak-
lega góður, og milli okkar og herra
Ólafs mynduðust sterk vináttubönd.
Hann var okkur nærgætinn, hlýr
og einstaklega þægilegur í viðmóti.
Væri hann í kirkjunni, þegar við
komum til æfínga eða annars starfs,
mættum við ævinlega hans góða
viðmóti og fundum, að við áttum í
honum félaga, vin og stuðnings-
mann ef eitthvað var að. í okkar
hug er það því alger fjarstæða, sem
Scetirsófar
d óviðjafnanlegu verði
HÚSGAGNALAGERINN
Smiðjuvegi 9 (gul gata) - Kópavogi - slmi 564 1475 Opið mán.-fös. 13-18, lau. 11-14.
mjólkurafurðastöðva. Það sem helst
heyrist frá hagsmunaaðilum í
mjólkuriðnaði er að menn hafí hug
á að skoða stofnun Mjólkursamsölu
Norðurlands sem ná myndi frá
Hvammstanga að Djúpavogi og
gegna svipuðu hlutverki á því svæði
og Mjólkursamsalan í Reykjavík
gegnir frá Höfn að Búðardal.
Eins og alþjóð veit tókst okkur
hjá Sól hf. ekki að láta þann draum
rætast að halda áfram rekstri Mjólk-
urbúsins í Borgarnesi í samvinnu
við bændur og aðra heimamenn og
byggja þar upp blómlegt drykkjar-
vörufyrirtæki með 80-100 manns í
vinnu. Úreldingin fór fram og Kaup-
félagið í Borgamesi fékk um 260
milljónir króna við úreldinguna.
Enn hefur þeirri spurningu hins
vegar ekki verið svarað hvers vegna
ekki mátti skoða tillögur okkar og
spara skattgreiðendum nokkur
hundmð milljónir króna, ef þær
hefðu reynst hagkvæmari en úreld-
ing. Með því að gefa okkur tæki-
færi til að taka við og útvíkka rekst-
urinn hefðum við tekið áhættuna og
skattgreiðendur sloppið við þau út-
gjöld sem þeir verða nú fyrir, ásamt
því að einstakt tækifæri hefði verið
nýtt; tækifæri sem mörgum var
greinilega í mun að koma í veg fyrir.
Eftir úreldinguna átti að bjóða
eignimar til sölu af nefnd sem til
þess var skipuð. Útboðið var aug-
lýst 21. maí og frestur gefinn til
29. maí til að skila inn tilboðum.
Þeim sem vildu bjóða vom því gefn-
ir 8 dagar til að leggja mat á flók-
inn tækjakost og húsnæði. Með svo
<**/*’'* FLÍSAR
Ef þessar aðgerðir eru
löglegar, segir Páll Kr.
Pálsson, í þessari fyrri
grein, hafa menn komið
sér upp miklum ólögum.
skömmum fresti var ljóst að aðeins
örfáir komu til greina sem bjóðend-
ur þar sem t.a.m. erlendir aðilar,
sem hugsanlega hefðu vilja kaupa
tækjakost Mjólkurbúsins, höfðu
einfaldlega ekki þann tíma sem til
þurfti til að nýta sér útboðið.
Sól hf. gerði ekki tilboð í vélar,
tæki eða húseignir þar sem fyrir-
tækið taldi útboðið brjóta í bága
við lög, eins og fram kom í bréfi
sem fyrirtækið sendi Ríkiskaupum
26. maí sl., 3 dögum áður en opna
átti tilboðin.
Staða málsins í dag er því sú að
Kaupfélag Borgnesinga fékk úreld-
ingarstyrkinn og fær síðan eignimar
aftur til afnota bæði vélar, tæki og
húsnæði og greiðir fyrir það um 30
milljónir króna, þ.e. fær 260 milljón-
ir afhentar vegna úreldingar og
greiðir til baka 30 milljónir og held-
ur því um 230 milljónum nettó ásamt
því að halda eignunum áfram.
í greinargerð sinni í Morgunblað-
inu föstudaginn 1. mars sl. kýs
landbúnaðarráðherra að líkja úreld-
ingunni í Borgarnesi við úreldingu
í sjávarútvegi eða nauðungarsölu
eigna. Það er hins vegar fráleitt
þar sem afskipti ríkisins af starf-
semi í mjólkuriðnaði em svo mikil
að nánast hefur mátt tala um ríkis-
rekstur fram til þessa. Mjólkuraf-
urðastöðvar hafa af stórum hluta
verið byggðar fyrir framlög úr ríkis-
sjóði og úrelding þeirra er með þeim
hætti að við úreldingu er greitt
sérstakt framlag. Alls kyns nefndir
og ráð meira og minna ríkistilskip-
aðar hafa afskipti af rekstrarfyrir-
komulagi og því með hvaða hætti
rekstri er háttað og skuli hætt í
mjólkuriðnaði. Það er því fáránlegt
af ráðherra að bera endurnýtingu
úreltra eigna í mjólkuriðnaði saman
við almennt gjaldþrot og nauðung-
arsölu.
Séu þessar aðgerðir löglegar þá
er ljóst að hér hafa menn komið
sér upp slíkum ólögum að engu lagi
er líkt. Að menn geti komið í veg
fyrir eðlilega samkeppni með því
að úrelda mjólkurbú og fá fyrir það
fleiri hundruð milljónir króna, fá
síðan eignimar afhentar aftur og
geta hafíð ríkisstyrkta samkeppni
við einkafyrirtæki í starfsemi sem
á engan hátt tengist mjólkurfram-
leiðslu, kann að vera löglegt en f
öllu falli gjörsamlega siðlaust.
Höfundur er framkvæmdasfjóri
Sólar hf.
kÚvíh
JÉ: ll!
Stórhöfða 17, vlð Gullinbrú,
sími 567 4844
* X ^
ÚTSÖLUSTAÐIR Maria Galland
Reykjavik: Ingólfsapótek Kringlunni,
Ásýnd.
Kópavogur: Snyrtistofon Rós.
Hafnarfjörður: Disella, Miðbæ.
Bolungorvik: Loufið.
Hvommstangi: Mirra.
Akureyrí: Vöruhús KEA.
Neskuupstaður: Snyrtistofon Rakel.
Hornafjörður: Hórsnyrtistofo
Ingibjargor.
Hveragerði: Snyrtistofo Löllu.
MlRÓ EHF. • SlMI 565 5633
PARKETSLIPUN
Sigurðar Óiafssonar
Við gerum gömlu
gólfin sem ný
SSmi: 564 3500 - 852 5070
BRUCE ER VÆNTANLEGUR!
á hann er borið. Með undirskrift
okkar viljum við í senn votta honum
traust, vináttu og þakkir. Síðast en
ekki síst biðjum við Guð að gefa
honum og fjjölskyldu hans blessun
og styrk.
Guðni Þ. Guðm.
Ingibjörg Marteinsdóttir
Jón Karl Snorrason
Stefanía Valgeirsdóttir
Lára Herbjömsdóttir
Eiríkur Hreinn Helgason
Helena Guðmundsd.
Halldóra Guðmundsd.
Kristbjörg Hmnd Sigtryggsd.
Elly Þórðardóttir
Hrafnhildur Helgadóttir
Guðrún Gunnarsdóttir
Þórólfur Ágústsson
Ingveldur Hjaltested
Þórður Jóns.
Laufey Júlíusdóttir
Nanna A. Þórðardóttir
Einar Örn Einarsson
María Aldís Marteinsd.
Vilhelmína K. Magnúsdóttir
Guðm. Guðmundsson
Gyða Jónsdóttir
Hefurðu augast&ð
a Esjunm?
. .
WW
Við getum því miður ekki selt þér hana
en við getum selt þér glæsilega 2ja eða
3ja herbergja íbúð í Sóltúni 28 í
Kirkjutúnshverfinu, sem er grænt
hverfi milli Nóatúns og Kringlumýrar-
brautar.
Húsið er átta hæða með fjórum
íbúðum á hæð og er lyftu og stiga-
gangi komið fyrir í miðju þess. Stór
þakgluggi veitir skemmtilegri birtu yfir
stigaganginn.
fbúðirnar eru seldar fullbúnar með
vönduðum íslenskum innréttingum, án
gólfefna, en baðherbergi er flísalagt.
Húsið verður álklætt að utan, sameign
tilbúin og lóð fullgerð.
Hafðu samband og fáðu nánari upplýsingar.
SKirkjutún
ÍSTAK ÁLFTÁRÓS
Sími 562 2700 Sími 564 1340