Morgunblaðið - 02.04.1996, Side 36

36 ÞRIÐJUDAGUR 2. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
+ Helga Tryggva-
dóttir var fædd
að Víðikeri í
Bárðardal 18. októ-
ber árið 1900. Hún
lést í Reykjavík 24.
mars síðastliðinn.
Hún var dóttir hjón-
anna Tryggva
Guðnasonar, bónda
í Víðikeri, f. 9.11.
1876, d. 29.11.1937,
og konu hans, Sig-
rúnar Agústu Þor-
valdsdóttur, f. 2.10.
1878, d. 18.11 1959.
Helga átti sex
bræður sem komust á legg.
Þeir eru Höskuldur, f. 1902, d.
1986, bóndi á Bólstað, kvæntur
Pálínu Jónsdóttur, f. 1904, d.
1985), Kári, skáld og rithöfund-
ur, f. 1905, giftur Margréti
Björnsdóttur, f. 1907, Hörður,
f. 1909, d. 1993, bóndi í Svartár-
koti, giftur Guðrúnu Onnu
Benediktsdóttur, f. 1911, Egill,
f. 1911, d. 1963, bóndi í Víði-
keri, giftur Láru Svansdóttur,
f. 1936, Kjartan, f. 1918, bóndi
í Víðikeri, giftur Kristbjörgu
Jónsdóttur, f. 1918, og Sverrir,
f. 1920, kvæntur Hólmfríði Pét-
ursdóttur, f. 1926. Árið 1924
giftist hún Kristjáni Guðnasyni
frá Hvarfi, f. 30.7. 1891, d. 27.3.
1945. Helga og Kristján misstu
einn son í frumbernsku en önn-
ur börn þeirra eru: Jón, f. 1924,
bóndi í Fellshlíð í Eyjafirði,
kvæntur Guðrúnu Kristjáns-
dóttur, f. 1923, þau eiga þrjú
börn, eina fósturdóttur og níu
barnabörn; Gerður, f. 1926,
starfar á sjúkrahúsinu á Húsa-
‘ vík, gift Jóni Sigurðssyni, f.
1923, þau eiga þjár dætur og
þrjú barnabörn; Hreinn, f.
Helga amma ólst upp á stóru
heimili, menningarheimili eins og
þau gerðust best til sveita í byrjun
þessarar aldar. Tryggvi faðir henn-
ar var í þokkalegum efnum og gat
því sent dóttur sína til náms í
Reykjavík. Vera má að amma hafi
búið að því síðar meir, því aldrei
vafðist það fyrir henni að reyna
eitthvað nýtt og flytja búferlum
þegar henni þótti ástæða til. Þrátt
fyrir hrakspár úrtölumanna tók hún
sig upp með börnum sínum og flutti
úr Bárðardal inn í Eyjafjörð þegar
afi var nýlega látinn eftir erfið veik-
indi. Síðar flutti hún til Reykjavík-
ur. Eitt sinn spurði ég hana hvers
vegna hún hefði tekið uþp á því að
rjúka suður svona á miðjum aldri.
Hún sagði að þegar eldri synir
hennar tveir hefðu verið búnir að
1928, bóndi á Hrís-
hóli í Eyjafirði,
kvæntur Ernu Sig-
urgeirsdóttur, f.
1934, þau eiga
fimm börn og átta
barnabörn,
Tryggvi, f. 1936,
húsasmíðameistari
í Reykjavík, kvænt-
ur Guðrúnu Björk
Guðmundsdóttur, f.
1940, þau eiga þrjá
syni og tvö barna-
börn. Um tvítugt
fór Helga í Kvenna-
skólann í Reykja-
vík. Helga og Krislján hófu
búskap í Víðikeri, bjuggu síðan
á Geirbjarnarstöðum í Köldu-
kinn 1927-33 og loks í Svartár-
koti í Bárðardal frá árinu 1933.
Kristján lést fyrir aldur fram
árið 1945 og árið eftir fluttist
Helga ásamt börnum sinum inn
í Eyjafjörð, að Öxnafellskoti,
sem síðar hlaut nafnið Fells-
hlíð. Helga bjó í Fellshlíð um
hríð en vann einnig utan heimil-
is. Haustið 1956 fluttist hún til
Reykjavíkur með yngsta syni
sínum og starfaði á barnaheim-
ilinu að Silungapolli meðan það
var starfrækt. Um nokkurt
skeið bjó hún hjá og aðstoðaði
eldra fólk. Hún var lengi hjá
Páli ísólfssyni tónskáldi en síð-
ast var hún hjá Kristínu Hall-
dórsdóttur frá Öndverðarnesi.
Síðustu árin bjó hún í Furu-
gerði 1 í Reykjavík.
Kveðjuathöfn um Helgu
Tryggvadóttur verður haldin í
Fossvogskapellu þriðjudaginn
2. apríl kl. 13.30. Hún verður
jarðsungin að Lundarbrekku í
Bárðardal laugardaginn 6.
apríl kl. 14.
ná sér í góðar konur hafi hún séð
að það væri ekkert gagn í því að
hún héngi yfir þeim lengur. Þessi
hugsunarháttur var einkennandi
fyrir ömmu, að reyna fyrst og
fremst að vera til gagns, hvar sem
hún væri. Mér hafa alltaf þótt þess-
ar ljóðlínur Stephans G. Stephans-
sonar eiga vel við ömmu, og kannski
aila hennar kynslóð:
Þar sem mest var þörf á þér,
þar var best að vera.
Amma var heimskona í augum
okkar barnabarnanna fyrir norðan.
Hún kom þangað í nokkrar vikur á
hveiju sumri. Það var alltaf til-
hlökkunarefni þegar hún kom,
klyfjuð nýjum lopapeysum. Hún tók
til hendinni innanhúss sem utan,
sýndi okkur börnunum handtök við
heyskapinn og kenndi okkur að
drekka grasamjólk sem hún sagði
að væri meinholl.
Hún rækti vel þetta sérstaka
hlutverk sem ömmur hafa, að láta
börnin finna að þau séu mikilvægar
mannverur, þrátt fyrir að þau
gleymist oft í amstri hversdagsins.
Eg minnist þess þegar ég sex ára
snáði hafði unnið hörðum höndum
við húsbyggingu og hruflað mig
dálítið á fingri við að naglhreinsa.
Ég var ögn drjúgur með sjálfum
mér yfir því að hafa ekki farið að
skæla, fór inn í eldhús og stillti
mér upp við hliðina á ömmu þar
sem hún var að þvo upp. Ég lagði
höndina á borðið eins og af tilviljun
og beið svo þolinmóður. Viðbrögðin
létu ekki á sér standa. „Guð komi
til!“ hrópaði amma eins og hennar
var vandi þegar mikið lá við. Hún
var ekkert að klína á svöðusárið
plástri í fljótheitum, heldur sótt-
hreinsaði það, vafði grisju um fing-
urinn og bjó vandlega um. Það var
sæll og glaður snáði sem trítlaði út
í sólina og rölti lengi út um tún,
hamingjusamur yfir þessari merki-
legu reynslu.
Þegar árin liðu og við barnabörn-
in að norðan fórum að tínast suður
til lengri eða skemmri dvalar breytt-
ist sambandið við ömmu. Við nutum
umhyggju hennar og lærðum að
meta félagsskap hennar. Maður fór
ekki að heimsækja hana af skyldu-
rækni, heldur var alltaf gaman að
hitta hana og spjalla, kýta um póli-
tík, dægurmál og hvaðeina. Það var
sérstaklega gaman að heimsækja
ömmu þegar hún var hjá Kristínu
Halldórsdóttur á Hólsvegi 11, enda
út af fyrir sig spaugilegt að kona
á níræðisaldri væri að gæta konu
á tíræðisaldri. Þær urðu góðar vin-
konur og það var létt yfir þeim og
gaman að drekka með þeim kaffi
og rabba um daginn og veginn.
Kristín átti marga afkomendur sem
allt til hinstu stundar héldu tryggð
við ömmu og reyndust henni ein-
staklega vel. Fyrir það vil ég færa
þeim bestu þakkir.
Umhyggja ömmu var alltaf söm
og hún fékk einkum útrás fyrir
dugnað sinn með pijónaskap. Hún
sá öllum sínum afkomendum og
fjölda annarra fyrir hlýjum lopa-
peysum, vettlingum og ullarleistum.
Það brást heldur ekki að með fyrstu
hálku haustsins hringdi amma og
spurði hvort vetrardekkin væru
ekki komin undii' bílinn. Ef svo
væri ekki, þá ætti hún nú einhveija
aura og gæti kannski lánað ef illa
stæði á!
Amma vakti athygli allra sem
henni kynntust. Hún var afar fal-
legt gamalmenni, bjartleit með hvítt
hár, góðleg og hlý í fasi, glaðlynd
og umhyggjusöm. Við barnabörnin
stríddum henni oft á vítamínáti og
tilhneigingu til að vilja fóðra sem
flesta í kringum sig á vítamíni og
öðrum heilsubótarkosti. Hún sagði
HELGA
TR YGG VADÓTTIR
að þegar hún yrði svo gömul að
ekki væri neitt gagn að henni leng-
ur myndi hún bara hætta að éta
vítamín og þá hrykki hún fljótlega
upp af.
Svo fór þó ekki, því í febrúar
1992, þegar amma var 91 árs, fékk
hún heilablæðingu sem lamaði hana
að hluta og dró mjög úr líkams-
styrk hennar. Nokkru áður hafði
hún af fádæma þreki náð sér eftir
erfiðan uppskurð. En nú var hún
orðin farlama, átti erfitt með að tjá
sig og gat ekki lengur pijónað. Hún
sat daglangt og fylgdist með út-
varpi og sjónvarpi, fátt annað gat
hún veitt sér. Líklega er þetta ein
harðasta raun sem hægt er að
leggja á nokkra manneskju. Það
var erfitt að vita af þessari glað-
væru og iðjusömu konu sitja með
hendur í skauti, henni fannst hún
ekki vera til nokkurs gagns lengur.
Kannski var það fyrst nú sem mað-
ur skildi til fulls hve mikilvægt það
er hverri manneskju að hafa eitt-
hvað fyrir stafni. Iðjusemi og um-
hyggja eru grunnþættir mannlegrar
tilveru. Og nú uppgötvaði maður
allt í einu að maður hafði ekki spurt
ömmu um nærri því allt sem gaman
hefði verið að vita; um lífið í gamla
daga, um sögurnar og kvæðin sem
langamma fór með, um afa sem
dó löngu fyrir okkar daga.
Þannig líða kynslóðirnar hjá. Þær
skilja eftir sig margvísleg vegsum-
merki hið ytra en það sem skiptir
mestu máli er innra með okkur.
Flöktandi minningabrot, spurning-
ar, söknuður ogtómarúm. Én smám
saman raðast brotin saman og fylla
upp í tómarúmið. í minningunni
situr amma bjartleit og falleg með
prjónana sína, með hugann við það
sem glatt gæti og gagnast afkom-
endum og vinum. Þá rennur upp
fyrir okkur að þetta er sú mynd sem
fegurst og best getur verið af einni
manneskju, við hógværa iðju, full
af umhyggju. Slíkar minningar ylja
hveijum og einum og bæta hann
um leið. Eg held að ég tali fyrir
munn okkar allra, afkomenda henn-
ar, að á þessa leið sé minningin um
Helgu ömmu. Megi hún hvíla i friði
og lifa í minningum okkar.
Viðar Hreinsson.
Víðar en í siklings sölum
svanna fas er prýði glæst;
mörg í vorum djúpu dölum
drottning hefir bónda fæðst.
(M. Joch.)
Þegar við kveðjum Helgu föður-
systur kemur þessi vísa upp í hug-
ann, því í okkar augum var Helga
frænka sem drottning.
Hún var ekki aðeins frænka,
heldur var hún náinn vinur og það
var alltaf notalegt og gefandi að
vera samvistum við hana. Það þótti
líka eiginmönnum okkar og börn-
um, öll dáðum við Helgu frænku.
Fyrst munum við eftir Helgu í
Svaitárkoti í Bárðardal þar sem hún
bjó með manni sínum Kristjáni og
börnum. Hún varð ekkja aðeins 45
ára gömul en hélt áfram búskap
þar fyrst um sinn. Seinna fluttist
hún með börnum sínum inn í Eýja-
fjörð þar sem þau keyptu jörð sem
þau skírðu Fellshlíð. Okkur þótti
spennandi að sækja Helgu heim í
Eyjafjörðinn, þar sem margt var
ólíkt því sem við áttum að venjast
úr okkar sveit, svo sem þéttbýlið
og Akureyri í nágrenni.
Helga fluttist til Reykjavíkur á
sjötta áratugnum og hóf störf sem
vökukona á barnaheimilinu á Sil-
ungapolli. Það var ábyrgðarmikið
starf og krefjandi og þar starfaði
hún þar til heimilið var lagt niður.
í helgarfríum kom hún oft til for-
eldra okkar í Hveragerði og til
Reykjavíkur eftir að þau fluttust
þangað, og alltaf var gaman að
eiga von á að hitta Helgu frænku.
Hún var kærkominn gestur og jafn-
an var glatt á hjalla þegar hún kom
í heimsókn. Síðan var Helga fengin
til að sinna öldruðum í heimahúsum
og síðast var hún hjá Kristínu Hall-
dórsdóttur frá Ondverðarnesi og
annaðist hana þar til Kristín lést
94 ára gömul. Þá var Helga 84
ára. Er þetta til marks um atorku
hennar og eljusemi.
Kynslóðabil var ekki til þegar um
Helgu var að ræða. Hún átti vini á
öllum aldri, fylgdist með nýjungum
af hvaða toga sem var og ræddi
jafnt um dægurmál sem heimspeki-
leg efni. Hún las mikið og grúskaði
og hafði skoðanir á öllu. Helga var
líka mikil hannyrðakona og margt
fallegt vann hún um dagana. Hún
hafði mikið fegurðarskyn og alltaf
var hún fín og vel til höfð fram á
síðasta dag.
Hún kunni vel að meta gleðskap
og var allra manna skemmtilegust
og kátust og hlátur hennar var
smitandi. Ógleymanlegt er 90 ára
afmæli hennar, sem hún hélt með
mikilli reisn eins og við var að bú-
ast í Furugerði 1, þar sem hún
dvaldist síðustu árin. Fjölskylda
hennar og vinir glöddust með henni,
ræður voru - haldnar og mikil
stemmning. Síðan var dansað og
sungið langt fram á kvöld og Helga
gaf ekkert eftir í danslistinni.
Þetta var því miður síðasta af-
mæli Helgu þar sem hún bauð upp
á dansleik, því skömmu síðar fékk
hún áfall og gekk ekki heil til skóg-
ar eftir það. En þótt líkaminn gæfi
sig var sálin söm við sig.
Fyrir einstaka ástúð og umönnun
barna hennar, tengdabarna og
barnabarna gat hún búið í íbúð sinni
til æviloka.
Við systur og fjölskyldur okkar
vottum börnum hennar, Jóni, Gerði,
Hreini, Tryggva og ijölskyldum
þeirra, okkar dýpstu samúð.
Hildur, Sigrún, Rannveig og
Áslaug Káradætur.
BALDUR
BJÖRNSSON
seli hjá Mörtu Guð-
mundsdóttur og Guð-
mundi Eiríkssyni frá
1931 til ársloka 1933
á meðan heimili hans
var byggt upp eftir
eldsvoða. Baldur átti
heimili í Múla til árs-
ins 1946 en þá flytur
fjölskyldan að Hofi í
Alftafirði. Baldur átti
11 systkini. Af föður
átti hann þrjú háif-
systkini, Vilborgu,
Jón og Guðmund, eft-
iriifandi er Guð-
mundur. Af móður
4- Baldur Björns-
' son fæddist í
Múla í Álftafirði í
Suður-Múlasýslu
17. október 1930.
Hann lést 23. mars
síðastliðinn. Baldur
var sonur hjónanna
Jónínu Viiborgar
Jónsdóttur, f. í Gíls-
árteigi í Eiðasókn
30.8. 1889, d. 31.10.
1961, og Björns
Jónssonar, f. í
Kambsseli _ í Hofs-
sókn í Álftafirði
26.9. 1889, d. 16.9.
1978.
Baidur var í fóstri í Kambs-
Félagi okkar er fallinn. Þessi frétt
kom okkur mjög á óvart. Síst áttum
við von á að hann sem hafði staðið
vaktina af trúmennsku og unnið
langan vinnudag nyti ekki friðsæls
ævikvölds. Baldur Björnsson byijaði
átti hann sjö hálfsystkini: Emil,
Laufeyju, Fjólu og Díönu Karls-
ungur að vinna mikið og þannig
þekktum við hann. Þegar hann kom
til starfa hjá lögreglunni í Reykjavík
í janúar 1957 þá 26 ára gamall,
hafði hann kynnst erfiði sveitavinn-
unnar. Það hafði sett mark sitt á
börn, eftirlifandi er Díana.
Oddnýju og Ágústu., Gíslalín
Gísiadætur, eftirlifandi er
Oddný. Albróðir Baldurs var
Bragi, nú bóndi á Hofi í Álfta-
firði.
Baldur lauk gagnfræðaprófi
frá Eiðaskóla. Fór til Reykjavík-
ur 1955 og byrjaði í lögreglunni
1957 og starfaði þar til æviloka.
Baldur kvæntist eftirlifandi
konu sinni Unni Sigursteins-
dóttur 12.9. 1965, hún er fædd
30.9. 1939. Foreldrar hennar
voru Sigursteinn Þórðarson og
Bjarnhildur Þorláksdóttur, þau
eru bæði látin.
Baldur og Unnur eignuðust
þrjú börn, þau eru: Björn, f.
15.8. 1968, Sigursteinn, f. 22.7.
1971, og Vilborg Hildur, f. 1.7.
1974.
Útför Baldurs fer fram frá
Fossvogskirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 10.30.
Baldur og kennt honum að ganga
til sérhvers verks af eljusemi og trú-
mennsku. Til að ná árangri í erfiðu
starfi lögreglumannsins hafði Bald-
ur það að leiðarljósi að sýna festu
og sanngirni. Þegar Baldur hafði
unnið almenn löggæslustörf í sex
ár var honum falið starf fangavarð-
ar og gegndi hann því starfi í níu
ár. Hóf hann síðan aftur almenn
löggæslustörf og 15. mars 1985 var
hann skipaður aðstoðarvarðstjóri.
Við vaktfélagar Baldurs kveðjum
góðan félaga og þökkum honum
allar samverustundirnar. Við biðj-
um góðan Guð að blessa fjölskyldu
Baldurs, sem var honum svo kær.
D-vakt almennu deildar
lögreglunnar í Reykjavík,
Geir Jón Þórisson
aðalvarðstjóri.
Hann Baldur húsvörður er lát-
inn!. íbúa húsanna í Hæðargarði
33 og 35 setti hljóða er þessi harma-
fregn barst manna á milli sunnu-
dagsmorguninn 24. þ.m.
Er þjónustuíbúðirnar fyrir eldri
borgara í þessum tveim samtengdu
húsum voru að verða tilbúnar seinni
part árs 1991, var auglýst eítir
húsverði og bárust 40 umsóknir.
Var Baldur Björnsson einn af þeim.
Við vorum þrjú sem fengum það
vandasama verk að vinsa úr og eft-
ir að hafa talað við nokkra umsækj-
endur, var enginn vafi í huga okkar
að Baldur væri langbesti kosturinn.
Gamalí starfsfélagi Baldurs úr
lögi'eglunni sagði við mig er hann
frétti hver hefði verið ráðinn, að við
hefðum ekki getað fengið hugljúfari
og hjálpsamari mann og reyndist
það svo sannarlega orð að sönnu.
Það er í rúm 4 ár sem Baldur
hefur reynt af fremsta megni að
sinna öllum okkar kreddum og
sérvizku, skifta um perur og annað
álíka fyrir okkur klaufana, laga
hurðir og allt mögulegt og ómögu-
legt, allt var gert með elskulegheit-
um eins og ekkert væri sjálfsagðara
og tími sólarhringsins skipti ekki
öllu máli og ekki liðum við fyrir það
að hann tók einnig húsvörslu að sér
fyrir Hæðargarð 29.
Við íbúarnir vottum fjölskyldu
Baldurs samúð okkar og megi Guð
almáttugur styrkja þau í sorg sinni.
- Baldurs mun verða sárt saknað,
hann var einstaklega samviskusam-
ur og góður húsvörður. - Við getum
aðeins sagt: „Farðu í friði, megi sá
æðri máttur sem hvert okkar trúir
á og treystir, vera með þér á þeim
leiðum sem þú nú hefur lagt út á.“
F.h Húsfélagsins í Hæðargarði
33 og 35,
Jóhannes Proppé.