Morgunblaðið - 10.05.1996, Blaðsíða 35

'Jiiumiih
“ílIJIyrnFaW-
Laugavegi 26, sími 551 3300 ■
STÆRÐIR: 75-95
B - C - D - DD
SENDUMÍ
PÓSTKRÖFU.
■ Krinalunni, sími 553 3600
Vandamálalausnir:
Slæm húð - bólur - baugar - augnpokar - hrukkur -
glansandi húð - varaliturinn helst illa á - rauð húð.
Við ráðleggjum og lögum það sem hægt er.
KYNNING í HRAUNBERGS APÓTEKI
efra Breiðholti gegnt Gerðubergi
ídag kl.14-18.
MIKILL AFSLÁTTUR
Happdrætti - ókeypis húðgreining
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREIIMAR
FÖSTUDAGURIO.MAÍ 1996 35
wm
m
Klfel

.. MMRMi UHHHKHI •■"1
MMMMHI

Vöxtur - frjósemi - langlífi
Sumar, vetur, vor og haust
High-Desert drottningarhunang,
ferskt og óunnið, er undursamlegt náttúruefni sem
hentar öllum fjölskyldumeðlimum.
Drottningarhunang er án efa fullkomnasta fjölvítamín
og steinefnaforði sem maðurinn hefur aðgang að.
Ferskt óunnið drottningarhunang inniheldur m.a. &
fjörefni (Ríbóflóvín) sem er lífsnauðsynlegt til vaxtar
og almenns heilbrigðis. Lífsnauðsynlegt heilbrigði '
augna, húðar, nagla og hárs.
Útsölustað/r:
Blómaval, Sigtúni og Akureyri
He/fauhús/ð, Kringlunni og Skólavörðustíg
Sjúkranuddsíofa Silju, Huldubraut 2, Kóp.
Kornmarkaðurinn, Laugavegi 27, Rvík.
He/lsuhúslð, Akuneyri
Kaupfélag Ámesinga, Se/fossl
Hollt & Gotf, Skagaströnd
Heiteukof/nn, Akranesi
Heilsubúðin, Hafnarfirði
Studio Dan, Isafirði
Nýjar umbúðir , eorgarkringlunni 2 hæð
Sendum i póstkröfu um land allt. símar 854 2117 & 566 8593.
Sálfræðingadagurinn
10. maí 1996
STARFANDI sál-
fræðingar í Evrópu
hafa nýlega komið sér
saman um að halda
árlega sameiginlegan
sálfræðingadag. Alls
standa 26 samtök evr-
ópskra sálfræðinga í
Evrópu að baki þessari
ákvörðun. Tilgangur-
inn með svona degi er
fyrst og fremst að
kynna stéttina og
störf hennar. Að auki
mun þessi dagur hafa
ákveðið þema og árið
1996 er þemað: Of-
beldi og ungt fólk.
Þetta er brýnt efni í
öllum Evrópulöndum
sem og á íslandi.
Sálfræðingafélag íslands er 42
ára. Lengi vel lögðu mjög fáir Is-
lendingar fyrir sig sálfræði sem
aðalgrein en smám saman hefur
fjöldi sálfræðinga aukist og núna
eru í Sálfræðingafélagi íslands 126
sálfræðingar. Arið 1993 voru 123
íslendingar í BA-námi við Háskóla
íslands og 37 stúdentar í fram-
haldsnámi erlendis. Sálfræði hefur
verið kennd sem aðalgrein við Há-
skóla íslands síðan 1971. Hún er
kennd til BA-prófs en til að öðlast
sálfræðingsréttindi þarf að bæta
við sig a.m.k. 2-3 árum í viður-
kenndum háskólum.
Það er mikið metnaðarmál sál-
fræðinga að þeir einstaklingar sem
snúa heim úr námi hafí öðlast bestu
fáanlegu menntun í sínu fagi og
að þeir beiti vísindalegum og marg-
prófuðum vinnuaðferðum. Það eru
bæði kostir og gallar við það fyrir-
komulag að stúdentar þurfi að leita
út fyrir landsteinana til frekara
náms. Kostirnir eru tvímælalaust
þeir að innan sálfræðingastéttar-
f
innar er mikil breidd
og margbreytileg
reynsla.
Áður en hægt er að
hefja störf sem sál-
fræðingur og kalla sig
sálfræðing þarf að
sækja um löggildingu
til fagráðuneytis sál-
fræðinga. Fagráðu-
neyti sálfræðinga er
menntamálaráðuneytið
en í bígerð er að heil-
brigðisráðuneytið taki
við því hlutverki. Sál-
fræðingafélag íslands
leggur mikla áherslu á
að neytendur sálfræði-
þjónustu gangi úr
skugga um að viðkom-
andi hafi löggildingu, sem þýðir að
hann hefur að baki það nám sem
tryggir faglega vinnu.
Eftir að námi lýkur og sálfræð-
ingar hafa starfað í nokkur ár geta
þeir unnið að því að fá sérfræðings-
viðurkenningu. Hægt er að fá sér-
fræðingsviðurkenningu á klínísku
sviði, innan fötlunar- og uppeldis-
sviða, svo og á sviði vinnusál-
fræði.
Langflestir sálfræðingar starfa
hjá ríki eða sveitafélögum en þó
nokkrir sálfræðingar vinna ein-
göngu sjálfstætt. Tryggingastofn-
un greiðir ekki niður gjald hjá sál-
fræðingum eins ogt.d. hjá geðlækn-
um.
Starfssvið sálfræðinga eru mörg
en fjölmennustu vinnustaðirnir eru
á geðdeildum sjúkrahúsanna, -í
grunnskólum, leikskólum, á svæðis-
skrifstofum um málefni fatlaðra og
í Háskóla íslands. Erfitt er að lýsa
störfum sálfræðinga í stuttu máli,
en þau fela í sér greiningarvinnu,
ráðgjöf og meðferð svo og fyrir-
byggjandi vinnu. Ef dæmi er tekið
af sálfræðingi sem vinnur í grunn-
skóla, getur starf hans falið í sér
einstaklingsráðgjöf við barn og að-
standanda þess, kennara og skóla-
stjórn. Einstaklingsráðgjöf/með-
ferð getur þýtt greiningu á náms-
framvindu, fötlun eða hegðunarerf-
iðleikum. Skólasálfræðingur getur
einnig verið með handleiðslu við
kennara vegna eins bekkjar eða
heils árgangs.
Menntun sálfræðinga býður upp
á mun meiri fjölbreytni í viðfangs-
efnum en þau sem flestir sálfræð-
ingar vinna við núna. Má nefna í
Starfssvið sálfræðinga
eru mörg, segir Svan-
hvít Björgvinsdóttir,
og fjölmennustu
vinnustaðimir eru
sjúkrahús, grunnskólar
og leikskólar.
þessu sambandi vinnu á heilsu-
gæslustöðvum, almennum deildum
sjúkrahúsanna og ýmsa vinnu við
skipulagningu á umhverfi m.t.t.
vellíðunar, starfsánægju og örygg-
is. Að lokum má nefna áhersluna á
fyrirbyggjandi störf t.d. á sviðum
heilbrigðismála, skóla- og félags-
mála. Það hefur einnig færst í vöxt
að sálfræðingar séu í stjórnunar-
stöðum og vinni við starfsmanna-
stjórnun.
Höfundur er sálfræðingur og
formaður Sálfræðingafélags
íslands.
Svanhvít
Bj örgvinsdóttir
Ungt fólk og ofbeldi
í DAG er evrópski
sálfræðingadagurinn
og þema dagsins er
„ungt fólk og ofbeldi".
Ekki er rými hér til að
ij'alla um allar gerðir
ofbeldis, hugsanlegar
ástæður að baki þeirra
né þær ólíku myndir
sem ofbeldi getur tekið
á sig. Því mun ég ein-
ungis fara nokkrum
orðum um unglinga og
líkamlegt ofbeldi.
Ástæður þess að ungl-
ingar beita líkamlegu
ofbeldi eru margvísleg-
ar og oft er ekki um
neina einhlíta skýringu
áð ræða. Ljóst er að
tengsl eru á milli vímuefnaneyslu
og ofbeldis. Þegar saman fer ungur
aldur og vímuefnaneysla eiga ungl-
ingar erfiðara með að meta nei-
kvæðan félagaþrýsting og sporna
við því að verða fyrir áhrifum hóp-
þrýstings. Unglingar í vímu eru
þannig síður varðir fyrir neikvæð-
um áhrifum umhverfisins. Það er
ennfremur álitið að ofbeldi hafi tek-
ið á sig nýjar myndir undanfarinn
áratug samfara auknu ofbeldi í
kvikmyndaiðnaðinum. Nú er ofbeldi
beitt af meiri hörku en áður auk
þess sem færst hefur í vöxt að stúlk-
ur beiti líkamlegu ofbeldi af sömu
hörku og drengir. Ungt fólk er sér
ef til vill ekki nægjanlega meðvitað
um hversu hættulegt líkamlegt of-
beldi er. Enda þótt hetjur hvíta
tjaldsins rísi aftur upp eftir að hafa
verið barðar sundur og saman þurfa
unglingar að vita að slíkt á ekki
heima í raunveruleikanum.
Spyrja má hvort unglingar sem
leysa ágreiningsmál
með ofbeldi kunni ekki
aðrar leiðir til að tjá
reiði og vonbrigði. Sum
þessara ungmenna
hafa ef til vill verið
vitni eða þolendur
heimilisofbeldis, og
mátt þola andlega og
líkamlega vanrækslu
eða kynferðislegt of-
beldi. Þessi ungmenni
draga jafnvel þá álykt-
un að ofbeldi sé rétt-
lætanlegt og fullvissa
sig um að þolandinn
hafi átt ofbeldið skilið
eða að aðstæður hafi
kallað á verknaðinn.
Unglingar sem alist
hafa upp við ófullnægjandi þroska-
skilyrði eru gjarnan í mikilli tilfinn-
ingalegri vanlíðan. Þeir eru reiðir,
fullir biturleika og sársauka, með
lágt sjálfsmat og lítið sjálfstraust.
Ekki er ósennilegt að unglingi sem
líður þannig hugsi „fyrst ég hef
verið meiddur þá má ég meiða
aðra“. Sama má segja um börn sem
eru þolendur langvarandi eineltis.
Þrálátt einelti getur algjörlega brot-
ið niður sjálfstraust þolandans.
Unglingar sem verða fyrir einelti
telja gjarnan sökina sína, þeir verða
einangraðri og óöruggari með sig.
Kúgun í formi eineltis skilur oft
eftir sig tilfinningar á borð við reiði,
hatur og hefnigirni sem finnur sér
síðar farveg í ofbeldishegðun. Enda
þótt unglingar sem viðhafa ofbeld-
ishegðun geti lært að tileinka sér
jákvæðari hegðun er ekki hægt að
reikna með að ungmenni sem koma
út í lífið með byrði sárra tilfinninga
hafi innsæi til að sjá samhengi milli
í dag, lO.maí, erevr-
ópski sálfræðingadag-
urinn. Kolbrún Bald-
ursdóttir skrifar um
ofbeldi unglinga í tilefni
dagsins.
eigin vanlíðan og neikvæðra leiða
sem þeir velja til að takast á við
umhverfið.
Loks má nefna þau börn sem
hafa að bera erfið skapgerðarein-
kenni en þau eru álitin í áhættu-
hópi þeirra sem leiðast út í ofbeldis-
hegðun. Þessi börn hafa verið of-
virk, árásargjörn, hvatvís og átt
erfitt með að fara eftir fyrirmælum
frá unga aldri. Skapgerðareinkenni
þeirra hafa þannig átt sinn þátt í
því að stuðla síðar að erfiðleikum
í samskiptum við aðra. Hver svo
sem ástæða ofbeldishegðunar kann
að vera má álykta sem svo að ungl-
ingur sem beitir annan einstakling
líkamlegu ofbeldi sé í fæstum tilvik-
um sáttur við sjálfan sig eða það
umhverfi sem hann lifir í. Það er
því ástæða til að þeim unglingi og
fjölskyldu hans verði gert kleift að
leita sér sálfræðiráðgjafar og með-
ferðar. Til að stemma stigu við of-
beldi meðal unglinga er umræða
um ofbeldishegðun og hinar alvar-
legu afleiðingar hennar mikilvæg
bæði inn á heimilum og í skólum
landsins.
Höfundur er yfirsálfræðingur
Meðferðarstöðvar ríkisins fyrir
unglinga.
Kolbrún
Baldursdóttir
MAMAIEL
ELEGANCE