Morgunblaðið - 06.07.1996, Blaðsíða 2

2 LAUGARDAGUR 6. JÚLÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Útsýnissiglingar á Þingvallavatni eru að hefjast
Níu fyrirtæki fá að flytja inn osta
Þingvellir
skoðaðir
frá nýju
sjónarhomi
FERÐAMÖNNUM er nú boðið
í útsýnissiglingar á Þingvalla-
vatni. Heimamenn frá tólf bæj-
um umhverfis vatnið standa að
fyrirtækinu, sem nefnist Þing-
vallavatnssiglingar ehf. Bátur-
inn Himbriminn tekur allt að
20 manna hóp og hefjast sigl-
ingarnar í dag.
„Þetta hefur verið í bígerð
hjá okkur í nokkur ár en síðast-
liðið haust var loks ákveðið að
láta til skarar skríða. í vor fest-
um við svo kaup á bát af gerð-
inni Sómi 860 og á honum hafa
uú verið gerðar nauðsynlegar
breytingar til þess að hægt sé
að flytja á honum farþega. Nú
er allt að verða klárt og við
ýtum á flot um helgina," segir
Jóhannes Sveinbjörnsson,
stjórnarformaður Þingvalla-
vatnssiglinga.
Hann segir þetta viðleitni til
að auka á fjölbreytni í ferða-
þjónustu á svæðinu, en hingað
til hafi verulega skort á afþrey-
ingarmöguleika og ferðamenn
því ekki haft langa viðdvöl.
„Við höfum orðið vör við þó
nokkra eftirspurn eftir útsýnis-
ferðum um vatnið og teljum þær
vera góða leið til að skoða Þing-
vallasvæðið frá nýju sjónar-
horni," segir Jóhannes.
„Við leggjum upp frá bænum
Skálabrekku í Þingvallasveit
og hringferð um vatnið tekur
um það bil eina og hálfa
klukkustund. Á siglingunni
verður spjallað um það sem
fyrir augu ber í landslaginu,
lífríkið, söguna, skáldskapinn
og mannlíf við vatnið að fornu
og nýju,“ segir Jóhannes að
lokum.
Morgunblaðið/RAX
SIGLT um vatnið blátt og Þingvallasvæðið skoðað frá nýju sjón-
arhorni. Búrfell, Botnsúlur og Ármannsfell í baksýn.
HIMBRIMINN við bryggju á Skálabrekku. Á bryggjunni stend-
ur stýrimaðurinn, Kolbeinn Sveinbjörnsson, og unnusta hans,
Borghildur Guðmundsdóttir.
Borga minna
fyrir kvótann
LANDBÚNAÐARRÁÐUNEYTIÐ
úthlutaði níu fyrirtækjum í gær leyf-
um til innflutnings á ostum, en 14
umsóknir bárust upphaflega í þau
39,1 tonn sem var til umráða. Tíu
fyrirtæki buðu í kvótann og þótti
tilboð eins þeirra of lágt. í tilboðun-
um var meðalverðið fyrir ost til al-
mennra nota 57 krónur á kíló og
41 króna fyrir ost til iðnaðarnota.
Með þessari úthlutun er búið að
afgreiða tollkvóta á erlenda osta til
næstu áramóta. 26,1 tonn af ostin-
um er ætlað til almennra nota og
fengu fimm fyrirtæki innflutnings-
kvóta, en 13 tonn voru ætluð til
iðnaðar eða matvælagerðar og var
tilboðum fjöjgurra fyrirtækja tekið í
það magn. I desember síðastliðnum
var úthlutað 57 tonnum af ostakvóta
og var þá meðalverð á osti til al-
mennra nota 98 krónur en 80 krón-
ur til iðnaðarnota.
Ólafur Friðriksson, deildarstjóri í
landbúnaðarráðuneytinu, segir álíka
mörg fyrirtæki hafa gert tilboð í
kvótann í desember og nú, og helsta
skýringin á að fyrirtækin bjóði svo
miklu lægra verð nú, sé að markað-
urinn hafi mettast að ákveðnu leyti,
auk þess sem meira jafnvægis gæti
nú en í upphafi.
„Menn hafa kannski boðið heldur
ríflega í fyrstu, en síðan leita málin
í eðlilegt horf. Fyrirtækin sjá að
sumir ostar ganga í neytendur en
aðrir ekki, auk þess sem einhver
fyrirtæki eiga vafalaust birgðir frá
fyrri úthlutun," segir hann.
Ólafur segir mörg fyrirtæki sem
sóttu um nú þau sömu og leituðu
eftir innflutningi í desember.
Minnsta magnið, sem eitt fyrirtæki
fær að flytja inn, sé hálft tonn en
mest níu tonn.
Verðmæti um 2 millj.
Heildarverðmæti tollkvótans nem-
ur rétt um tveimur milljónum króna,
en verðmæti magnsins sem heimild
var veitt fyrir í desember nam rúm-
um fimm milljónum króna. Tekjur
af sölu heimilda renna í ríkissjóð.
Ekki er ljóst hvaða osta fyrirtækin
níu munu flytja inn, enda er þeim
frjálst að flytja inn hvaða tegundir
sem er, svo lengi sem ostarnir eru
unnir úr gerilsneyddri mjólk.
Reykjavíkurborg
kaupir hús
BORGARRÁÐ hefur samþykkt að
kaupa Nönnugötu 5, sem stór-
skemmdist í bruna 15. maí sl. Kaup-
verðið er 1,5 milljónir.
í erindi skrifstofustjóra borgar-
verkfræðings til borgarráðs kemur
fram að skoðaðir hafa verið nokkrir
möguleikar á nýtingu lóðarinnar en
eigendur hennar, þau Júlíanna T.
Jónsdóttir og Guðni R. Þórhallsson,
óskuðu eftir heimild til að byggja
stærra hús á lóðinni í stað þess sem
brann. Að mati borgarskipulags kom
sem brann
helst til greina að byggja tvílyft hús
upp að aðiiggjandi brunavegg næsta
húss eða rífa brunarústimar og
byggja ekki á lóðinni á ný heldur
gera hana að opnu svæði.
Eftir viðræður við eigendur lóðar-
innar kom í ljós að þau höfðu ekki
áhuga á að byggja á lóðinni sam-
kvæmt hugmyndum borgarskipu-
lags, sem leiddi til samkomulags um
að borgarsjóður keypti húsið í núver-
andi ástandi eftir brunann, ásamt
tilheyrandi leigulóðarréttindum.
Umboðsmaður Alþingis um ákvæði sljórnarskrár um embættismenn
Eftirlaun tryggð vilji
maður ekki sæta fhitningi
Telur ráðuneytið ekki
hafa farið að lögum
UMBOÐSMAÐUR Alþingis túlkar
stjórnarskrána á þann veg, að sé
embættismaður færður til í starfi
eigi hann raunhæft val um hvort
hann taki við hinu nýja starfi eða
láti af störfum og fari á eftirlaun.
Dómsmálaráðuneytið hafi því ekki
farið að lögum þegar maður var
fluttur úr starfi yfirlögregluþjóns í
einum kaupstað og í stöðu varð-
stjóra í öðrum kaupstað, því mað-
urinn hafi fengið þær upplýsingar
að hann ætti ekki víðtækari rétt
til eftirlauna en aðrir starfsmenn
ríkisins og því ekki heldur rétt til
þess að hefja töku lífeyris um leið
og hann kysi lausn frá embætti.
Maðurinn leitaði álits umboðs-
manns á flutningi í starfi, en
ákvörðun um flutning var tekin þar
sem samstarfsörðugleikar voru á
fyrri vinnustað mannsins. Maður-
inn átti að halda fyrri launum eftir
flutninginn, en hann gat jafnframt
fengið lausn frá störfum, í sam-
ræmi við 4. málsgrein 20. greinar
stjómarskrárinnar, þar sem segir:
„Forseti getur flutt embættismenn
úr einu embætti í annað, enda missi
þeir einskis í af embættistekjum
sínum, og sé þeim veittur kostur á
að kjósa um embættisskiptin eða
lausn frá embætti með lögmæltum
eftirlaunum eða lögmæltum elli-
styrk.“
Dómsmálaráðuneytið túlkaði
ákvæðið svo, að nýtti maðurinn sér
heimild til lausnar frá störfum ætti
hann rétt á eftirlaunum samkvæmt
lögum um lífeyrissjóð starfsmanna
ríkisins, enda benti hvorki orðalag
stjórnarskrár né önnur lögskýring-
argögn til þess að hann ætti meiri
rétt. Lögmaður mannsins mótmælti
þessu o g benti á að þá fengi maður-
inn engin eftirlaun fyrr en að fjórt-
án árum liðnum, þegar hann næði
65 ára aldri. Þannig væri hann eins
eða lakar settur og ef honum hefði
verið vikið úr starfi gegn vilja sín-
um vegna misferlis.
Á að vera raunhæfur
möguleiki
Umboðsmaður leitaði allt til
stjórnarskrárinnar um hin sérstöku
málefni íslands frá 1874, þegar
hann rakti tilurð 4. mgr. 20. gr.
núgildandi stjórnarskrár, en mjög
sambærilegt ákvæði hefur ávallt
verið í stjórnarskránni og var
reyndar í stjórnarskrá Dana frá
1849. Ætlunin var að gefa embætt-
ismanni raunhæfan möguleika til
þess að neita flutningi, er byggðist
á ómálefnalegum sjónarmiðum og
við umræður um setningu laga um
eftirlaun embættismanna í danska
konungsríkinu hafi það sjónarmið
verið skýrt að embættismenn
fengju stjómarskrárvarinn rétt til
eftirlauna.
Umboðsmaður bendir á, að í lög-
um um lífeyrissjóð starfsmanna
ríkisins hér á landi hafí aldrei verið
vikið að sjálfstæðum rétti ríkis-
starfsmanna til þess að hefja töku
lífeyris vegna orsaka, sem honum
yrði ekki um kennt. Embættismenn
eigi rétt til bóta, en ekki eftir-
launa, sé þeim vikið úr starfi, en
réttur embættismanns til eftirlauna
ef hann vildi ekki sæta flutningi
úr stöðu sinni í aðra stöðu sé hins
vegar ótvírætt enn til staðar sam-
kvæmt stjórnarskrá.
Ráðuneytið taki málið til
meðferðar á ný
Umboðsmaður segir að í þessu
máli liggi fyrir að afstaða dóms-
og kirkjumálaráðuneytisins sé sú
og þær leiðbeiningar hafi verið
veittar af þess hálfu, að maðurinn
ætti ekki víðtækari rétt til eftirla-
una eða ellistyrks en aðrir starfs-
menn ríkisins og því ekki heldur
rétt til þess að hefja töku lífeyris
um leið og hann kysi lausn frá
embætti. „Samkvæmt því, sem hér
að framan hefur verið rakið, var
þessi niðurstaða ráðuneytisins og
leiðbeiningar, sem veittar voru á
grundvelli hennar, ekki í samræmi
við lög,“ segir umboðsmaður og
mælist til þess að ráðuneytið taki
mál mannsins til meðferðar á ný,
óski hann þess, og taki þá til sérs-
takrar athugunar hvernig hlutur
hans verði réttur.
Sophia
Hansen
á leið til
Tyrklands
SOPHIA Hansen er á leið til Ist-
anbúl í Tyrklandi en eins og fram
hefur komið stendur til að láta
reyna á umgengnisrétt hennar og
dætra hennar fljótlega. Dómari í
undirrétti í Istanbúl dæmdi mæðg-
unum umgengnisrétt frá 1. júlí
sl. Ekki var hins vegar látið reyna
á umgengnisréttinn þann dag
enda hafði ekki fengist staðfest-
ing á því að dómur undirréttar frá
13. júní hefði verið birtur föður
stúlknanna.
Ólafur Egilsson, sendiherra ís-
lendinga í Tyrklandi, sagðist ekki
hafa fengið upplýsingar um hvort
Hasíp Kaplan, lögfræðingi Sophiu,
hefði borist staðfesting á því að
Halim Al, föður stúlknanna, hefði
verið birtur dómur undirréttar.
Hins vegar hafði hann vitneskju
um að Hasíp hefði lagt inn á fulln-
ustuskrifstofu í Istanbúl beiðni um
að umgengnisrétturinn kæmi til
framkvæmda samkvæmt fyrir-
liggjandi dómi undirréttar. Næsta
skrefíð væri að skila inn áætlun
um hvenær gert væri ráð fyrir að
umgengnisrétturinn kæmi til fram-
kvæmda. Henni verður væntanlega
skilað inn alveg á næstunni.