Morgunblaðið - 06.07.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 6. JÚLÍ 1996 25
AÐSENDAR GREINAR
Hver er
áhuginn?
LAU G ARDAGINN
22. júní sl. var haldin
ráðstefna í Reykjavík
í tilefni af 50 ára af-
mæli Norræna skóg-
arsambandsins, NSU.
Tæplega 200 erlendir
gestir mættu auk
fjölda íslendinga og
var þetta því stærsta
skógræktarráðstefna
sem hér hefur verið
haldin og reyndar með
stærri ráðstefnum yf-
irleitt sem haldnar eru
á Islandi. A ráðstefn-
unni voru flutt mörg
fróðleg erindi, en tvö
þeirra standa upp úr
í huga undirritaðs; ávarp Vigdísar
Finnbogadóttur og fyrirlestur
kanadíska skógarvistfræðingsins
Hamish Kimmins, en hjá báðum
kom fram ákveðin framtíðarsýn
um vaxandi mikilvægi skóga og
aukna útbreiðslu þeirra.
Dagana tvo fyrir fundinn skipt-
ust þátttakendur í þrjár vettvangs-
ferðir, um Suðurland, Norðurland
og Austurland. Gott veður var á
öllum stöðunum þessa tvo daga
(hugsanlega einstakt í íslandssög-
unni) og voru gestirnir yfir sig
hrifnir. Fengu menn þá tækifæri
til að kynnast og þurftu íslending-
arnir að hafa sig alla við við að
svara spurningum þessa áhuga-
sama fólks.
Aleitnustu spurningar sem
undirritaður þurfti að leitast við
að svara ijölluðu um ástand lands-
ins, skógleysið og hvert við stefn-
um í þeim efnum, t.d. „miðað við
að 30% landsins hafi verið skógi
vaxið við landnám og nú sé aðeins
1% þakið skóglendi, hvaða mark-
mið hafið þið sett um endurheimt
skóga?“ Ja, þegar stórt er spurt...
Sem svar við slíkum spurning-
um hefur þeirri hugmynd verið
varpað fram að vissulega væri
æskilegt að endurheimta allt það
skóglendi sem tapast hefur (til
jarðvegsverndar, skjóls, útivistar,
timburframleiðslu o.fl.) en miðað
við þörfina fyrir land til landbún-
aðar er sennilega ekki raunhæft
að endurheimta skóg nema á 10%
af flatarmáli íslands, eða u.þ.b.
einni milljón hektara. Hins vegar
eru engin opinber markmið um
endurheimt skóga á íslandi. í lög-
um um skógrækt og landgræðslu
er sú stefna lögð fram að auka
beri skógrækt þar sem henta þyk-
ir og í stefnu núverandi ríkisstjórn-
ar er tekið undir það. En óútfærð
stefna er ekki það sama og mark-
mið. Að rækta eins mikinn skóg
og fjárveitingar leyfa hveiju sinni
er ekki heldur markmið og reynd-
ar háfa framlög ríkisins til skóg-
ræktar dregist saman undanfarin
4 ár.
Hver eiga markmiðin að vera?
Hversu mikið land vilja íslending-
ar græða upp og hversu mikið
leggja undir skóg?
Hvernig á skógurinn
að vera? Hver er
áhuginn?
Um þetta eru
eflaust skiptar skoð-
anir. Sumum finnst
landið e.t.v. i lagi eins
og það er og óttast
að skógar spilli útsýni.
Aðrir vilja gjarnan
breyta hinni blásnu
ásýnd landsins, græða
landið og auka skjól
með skógi. Sennilega
hafa flestir ekkert á
móti því að meira en
1% landsins verði vax-
ið skógi, enda leggja
mjög margir stund á uppgræðslu
lands og gróðursetningu tijáa. En
hversu mikið meira og hvenær?
Gróðursetning tijáa er það sem
flestum dettur í hug þegar talað
er um skógrækt. Með gróðursetn-
Gróðursetning er
vinnufrek og dýr aðferð
við að koma upp skógi,
segir Þröstur Ey-
steinsson, en bendir
á að sjálfsáning birkis
er ódýrari og
árangursríkari.
ingu er hægt að koma upp skógi
þar sem enginn skógur var fyrir,
nota erlendar tijátegundir sem
auka möguleika á skógarnytjum
og blanda tegundum. Gróðursetn-
ing er besta aðferðin til að stofna
til nytjaskógræktar og bland-
skóga til útvistar. Hins vegar er
gróðursetning vinnufrek og dýr
aðferð við að koma upp skógi og
dugar því ekki ein og sér ef klæða
á mjög stór svæði. íslendingar
munu gróðursetja u.þ.b. 4 milljón-
ir tijáa á þessu ári, sem er veru-
legur samdráttur frá því hámarki
sem náðist 1993 þegar gróður-
settar voru yfir 5 milljónir. Gróð-
ursetning síðustu ára svarar til
skóggræðslu á 1000 til 1500
hekturum árlega eftir því hversu
þétt er gróðursett. Ef gróðursetn-
ing er eina aðferðin við að auka
útbreiðslu skóga tekur það 60 til
100 ár að gróðursetja í 1% lands-
ins með núverandi hraða. Þá líða
540 til 900 ár þar til við náum
að þekja 10% landsins. Áhuga-
menn um skógrækt hafa þurft
að læra þolinmæði en hún getur
nú gengið úr hófi fram.
Árangursríkari og ódýrari leið
til að auka útbreiðslu skóga er að
nýta sjálfsáningu birkis. Islenska
birkið er mjög duglegt að sá sér
í ýmsar landgerðir og reynslan
sýnir að birkiskógur vex upp á
Þröstur
Eysteinsson
Blað allra landsmanna!
fáum áratugum þar sem land er
friðað fyrir beit og fræuppspretta
birkis ekki langt undan. Til þess
að þessi kostur nýtist þarf að koma
gróðureyjum með birki fyrir á frið-
uðum svæðum þar sem ekki er
birki fyrir. Mest gagn væri þó í
því að breyta skipulagi sauðfjár-
ræktar, en það er einkum beit
sauðfjár sem víðast kemur í veg
fyrir landnám birkis. Takmarka
þarf beit í nágrenni skóga. Þetta
kostar þó skipulag beitar á jarð-
ar-, héraðs-, eða landshlutavísug
og talsverðar girðingafram-
kvæmdir, en einstakir bændur
hafa ekki efni á því þótt áhugi sé
víða fyrir hendi. „Grænum greiðsl-
um“ eða öðrum stuðningi við
sauðijárrækt mætti beina í þennan
farveg. Hins vegar flóknara en
bara að segja það að breyta al-
dagömlum landnýtingarhefðum.
Þess vegna er líklegt að gróður-
setning verði enn um hríð helsta
aðferðin við að auka útbreiðslu
skóga á íslandi.
Aukin skógrækt eykur fjöl-
breytni lífríkis og landslags, eyk-
ur möguleika til útivistar, dregur
úr jarðvegsrofi, bindur koltvísýr-
ing, verður undirstaða iðnaðar og
er forsenda fyrir því að íslenskur
landbúnaður geti talist vistvænn
og landnýting sjálfbær. Nú stefnir
í að við náum að tvöfalda flatar-
mál skóga á íslandi fyrir árið
2100. Er það nóg? Skógarþekja
upp á 2% breytir ásýnd landsins
ekki mikið frá því sem nú er, en
5% þekja myndi þýða að skógur
væri talsvert áberandi á láglendi
og 10% að víðast á láglendi sæist
til næsta skógar og að fræðilegur
möguleiki væri á að villast í ís-
lenskum skógi. Það er raunhæft
markmið að 5% íslands verði
skógi vaxið fyrir árið 2100 og 10%
árið 2200. Til þess að ná því þarf
að fjórfalda núverandi skóg-
græðslu, en kostnaður við þá
aukningu væri kr. 400 til 500
milljónir árlega eftir því hvaða
aðferðir væru notaðar. Þetta eru
200 nýir jeppar eða brot úr kaup-
verði nýs togara. Höfum við efni
á þessu? Höfum við efni á að
gera þetta ekki? Hvað finnst þér?
Höfundur er fagmálastjóri
Skógræktar ríkisins.
Auglýsingar Sjálf-
stæðra kvenna
SJALFSTÆÐAR
konur hafa í málflutn-
ingi sínum gert al-
menna viðhorfsbreyt-
ingu að aðalatriði, enda
í henni fólgin eina var-
anlega lausnin í átt til
jafnréttis kynjanna.
Einn liður í því að
stuðla að slíkri við-
horfsbreytingu er sjón-
varpsauglýsing sem
Sjálfstæðar konur sýna
í þessari viku.
Fyrstu skrefin
Fyrir síðustu alþing-
iskosningar birtu Sjálf-
stæðar konur sjón-
varpsauglýsingu sem vakti mikla
athygli. Sú auglýsing sýndi fæð-
ingu stúlkubarns og hugleiðingar
föður um fæðinguna og framtíð
stúlkunnar. Auglýsingin sem nú er
birt er í raun sjálfstætt framhald
af þeirri auglýsingu. Stúlkan hefur
tekið sín fyrstu skref, er orðin eins
árs, og enn er minnt á mikilvægi
þess að hennar bíði sömu tækifæri
og jafnaldra hennar af hinu kyninu.
Sömu tækifæri
Tilgangur beggja þessara aug-
lýsinga er að vekja fólk til umhugs-
unar um jafnréttismál. Með þeim,
og öðrum aðferðum sem Sjálfstæð-
ar konur hafa beitt til að vekja
athygli á málstað sínum, viljum við
leggja okkar lóð á vogarskálarnar
til að ýta undir þá viðhorfsbreyt-
ingu sem við teljum nauðsynlega.
Sjálfstæðar konur gera þá kröfu
að allir einstaklingar, bæði karlar
og konur, séu metnir á grundvelli
eigin verðleika og hæfileika - óháð
kynferði. Við viljum ekki forréttindi
kvenna, en höfnum hefðbundinni
verkaskiptingu kynjanna sem hefur
skert valfrelsi bæði kvenna og karla
varðandi lífsstíl, starfsframa og
barneignir. Sjálfstæðar konur
hafna einnig þeim vinstrisinnuðu
áherslum sem hingað til hafa verið
ráðandi í íslenskri jafnréttisbar-
áttu. Sú nálgun að
gera baráttuna fyrir
jöfnum tækifærum
kynjanna að einka-
máli kvenna, og að
stilla konum upp sem
kúguðum minnihluta-
hópi, er að okkar mati
ekki til þess fallin að
ná árangri.
Viðhorf sbreytingin
er hafin
Sjálfstæðar konur
telja almenna við-
horfsbreytingu einu
raunverulegu leiðina
að settu marki. Fyrstu
skref í átt til slíkrar
viðhorfsbreytingar teljum við þegar
hafa verið stigin, ekki með nýjum
lagasetningum eða yfirgripsmikl-
um stjórnvaldsaðgerum, heldur
með nýju hugarfari og aukinni
meðvitund um mikilvægi þess að
við tryggjum báðum kynjum sömu
tækifæri.
Sjónvarpsauglýsingu
Sjálfstæðra kvenna er
ætlað, segir Auður
Finnbogadóttir, að
vekja fólk til umhugsun-
ar um jafnréttismál.
Að frekari framgangi slíkrar við-
horfsbreytingar þarf að vinna
markvisst og stöðugt. Það er hins
vegar ekki einungis hlutverk
stjórnvalda eða stjórnmálaflokka -
ábyrgðin er okkar allra. Þetta telja
Sjálfstæðar konur aðalatriði og í
anda þeirrar hugmyndafræði höld-
um við áfram að vinna að settu
marki - fullu jafnrétti kvenna og
karla.
Höfundur starfar með
Sjálfstæðum konum.
Auður
Finnbogadóttir
Landslags-
arkitektinn
leggur línurnar!
Ókeypis ráðgjafíirþjónusta BM»ValIá
Björn Jóhannsson landslagsarkitekt aðstoðar þig
við að útfæra skemmtilega innkeyrslu, gangstíg, verönd,
blómabeð eða annað með vörum frá BM*Vallá %
og veitir margvísleg góð ráð um lausnir í garðinum. I
<
V)
Hringdu í 577 4200 og pantaðu tíma. Grænt númer 800 4200. |
Hafðu með þér grunnmynd af húsi
og lóð í kvarða 1:100 og útlitsteikningu
eða góða ljósmynd af húsinu.
Netfang: bmvalla.sala@skima.is
BM-VAIIÁ
Breiðhöfða 3
112 Reykjavík.
AþLAN
SOLAR
HRINGINN
577
4200
48 siina
hugmyndabæklingur
fyrir gcrðinn þinn.
Pnntnðu ókeypis eintak!