Morgunblaðið - 09.08.1996, Blaðsíða 4

,1 wnxvk.wmvw'r* ' ......... Y
4 FÖSTUDAGUR 9. ÁGÚST 1996 MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Morgunblaðið/Júlíus
ALAN Glover hjólreiðafræðingur á hjólinu sem hann hannaði sjálfur og ferðast á um heiminn.
Bandarískur hjólreiðamaður í fimm ára heimsreisu
Seldi hús o g bíl og
hjólaði út í heim
Lítið miðar 1 kjaradeilu heilsugæslulækna
Læknar segja
viljann vanta
HANN heitir Alan Glover og hjólar
um heiminn. Fyrir neðan nafnið
hans á nafnspjaldinu stendur
starfsheitið „cycologist" - sem á
íslensku gæti útlagst „hjólreiða-
fræðingur" eða eitthvað í þá átt-
ina.
Alan er á fimm ára hjólreiða-
ferðalagi og er nú um það bil
hálfnaður með ferðina. Hann hef-
ur sjálfur hannað farskjótann, sem
er með 21 gír, vegur um 30 kg og
farangurinn 40 kg.
Ferðalagið hófst í Kaliforníu 26.
apríl 1994. Fyrst hjólaði hann um
öll Bandaríkin, þá um Vestur- og
Mið-Evrópu, Skandinavíu, og fyrir
tvejmur vikum kom hann hingað
til íslands. Hér hefur hann hjólað
í rigningunni undanfarið og einn
daginn skrapp hann meira að segja
með flugvél til Grænlands. Næstu
áfangastaðir eru svo Kína og Jap-
an, Astralía, Nýja-Sjáland, Alaska
og Kanada og vorið 1999 gerir
hann ráð fyrir að vera kominn
heim til Bandarikjanna aftur.
Aleigan á hjólinu
Alan hafði starfað við iðnhönn-
un í Kaliforníu í fimmtán ár áður
en hann lagðist í ferðalög. Þar kom
að hann ákvað að staldra við og
spyrja sjálfan sig: „Er þetta það
sem ég vil? Er ég hamingjusamur
hér?“ Hann komst að því að hann
var ekki alveg viss, hann hafði
engin svör og enga stefnu. Hann
ákvað að stokka upp, seldi húsið
og bílinn og fór að skipuleggja
heimsreisu á lijóli.
Erhann orðinn ruglaður?
Hann segist hafa verið búinn að
koma sér ágætlega fyrir, í stóru
húsi, fastri vinnu og á góðum bíl.
Nú kemst aleigan fyrir á hjólinu
hans og hann segir að þvi meira
sem hann hafi látið frá sér af hlut-
um, því frjálsari hafi hann orðið.
Fjölskylda hans og vinir hristu
höfuðið þegar hann breytti svona
algerlega um lífsstíl og héldu að
nú væri hann endanlega orðinn
ruglaður. En sjálfum finnst honum
þetta mjög eðlilegt, hann segist
hafa allar forsendur til að leggjast
í svona ferðalag; góða heilsu, mik-
inn áhuga á því að ferðast, hitta
fólk og upplifa nýjar aðstæður, og
svo sé hann einhleypur og hafi því
engum skyldum að gegna gagn-
vart konu eða börnum.
Hann kveðst eiga erfitt með að
ímynda sér að hann eigi eftir að
smella inn í „eðlilegt" líf aftur og
fara að vinna frá níu til fimm, en
hugsar þó ekki mikið um það á
þessari stundu, enn eigi hann eftir
tvö og hálft ár af heimsreisunni.
„Það er svo sem ekkert víst að ég
hafi fundið nein svör þegar henni
lýkur, kannski á ég eftir að standa
og steikja hamborgara það sem
eftir er ævinnar - hver veit?
SVARTSÝNI gætir hjá fulltrúum
samninganefndar heilsugæslu-
lækna eftir árangurslausan samn-
ingafund deiluaðila í gærdag. Nýr
fundur hefur verið boðaður í dag
kl. 14.
Gunnar Ingi Gunnarsson, for-
maður samninganefndar heilsu-
gæslulækna, segir að samninga-
nefnd ríkisins hafi takmarkaðan
vilja til að leysa deiluna. Hann
segir að samninganefndin sýni
sjálfsögðum tillögum um tilfærsl-
ur og vaktakerfi lítinn skilning.
Gunnar Björnsson, formaður
samninganefndar ríkisins, segir
að lítið hafi þokast. „Við bíðum
nú eftir nánari svörum við tilboði
okkar frá því í gær. Við buðum
sambærilega hækkun og aðrir
hafa verið að fá, þó ekki 25 pró-
sent eins og sagt hefur verið frá
í fjölmiðlum, og ákveðnar breyt-
ingar á launakerfinu. Fyrstu við-
brögð heilsugæslulækna voru
ekki jákvæð, en við vonumst eftir
gagntilboði sem fyrst.“
Þórir Einarsson, ríkissátta-
semjari, segir að viðræður í gær
hafi verið gagnlegar og þær gætu
gefið vísbendingar um framhald-
ið. Hann segir samninganefndir
hafa rætt vítt og breitt um kröfur
deiluaðila og þær leiti leiða til að
opna viðræðurnar og finna sam-
eiginlegan umræðugrundvöll.
Viðræður ganga illa
Gunnar Ingi Gunnarsson, for-
maður samninganefndar heilsu-
gæslulækna, segir samningavið-
ræður ganga illa. Hann segir
samninganefnd ríkisins hafa mjög
takmarkaðan vilja til að leysa
kjaradeiluna. Það lýsi sér best
þannig að hún sé ekki tilbúin til
að gera þær tilfærslur og breyt-
ingar á launakerfi fastráðinna
lækna sem læknar hafa óskað
eftir árum saman og telja nauð-
synlegar. Þær eigi hvorki að valda
usla né auka kostnað ríkisins
umtalsvert og segir Gunnar Ingi
að samninganefnd ríkisins hafi
ekki lagt fram nein haldbær rök
gegn tillögum lækna um þetta
efni. „Þetta eru afgreiðslumál
sem eiga að vera löngu að baki.
Á meðan viljaleysið kemur fram
í þessu náum við engum árangri
við að leiðrétta kjör okkar,“ segir
hann.
Gunnar segir að ef ekki komi
eitthvað nýtt og óvænt frá ríkinu
sé hann mjög svartsýnn á fram-
hald viðræðna. Hann staðfestir
að ríkið hafi lagt fram tilboð í
gær sem m.a. fjalli um tillögur
lækna um tilfærslur og vakta-
kerfi. I því væri á hinn bóginn
engin sú nálgun sem menn geti
talið árangur í viðræðum.
Stöður auglýstar óháð
niðurstöðum kjaraviðræðna
Ragnhildur Arnljótsdóttir, lög-
fræðingur í heilbrigðisráðuneyt-
inu segir að lausar stöður lækna
á heilsugæslustöðvum verði aug-
lýstar óháð niðurstöðum úr kjara-
viðræðum heilsugæslulækna og
ríkisins. Ákvörðun hefur ekki ver-
ið tekin um hvenær stöðurnar
verða auglýstar.
„Lögum samkvæmt verður að
auglýsa stöðurnar hvernig sem
allt fer. Heilsugæslulæknarnir eru
búnir að segja upp og það er eng-
inn í stöðunum," segir Ragnhild-
ur. Ef samningar takast geta
stjórnir heilsugæslustöðva ráðið
lækna tímabundið þar til búið er
að ganga frá ráðningum.
Ragnhildur segir að umsóknar-
frestur sé fjórar vikur en að hon-
um liðnum íjallar stöðunefnd um
allar umsóknir. Nefndin hefur
Iögum samkvæmt allt að sex vik-
ur til að fjalla um umsóknirnar.
Mikið álag á hjúkrunarfræðingum og slysadeildum vegna uppsagna heilsugæslulækna
Biðtími á slysa-
deild 2-3 tím-
ar að staðaldri
Morgunblaðið/Ásdfa
BIÐ eftir aðstoð á slysadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur hefur
lengst en auk venjubundinna verkefna vegna slysa er fólki vís-
að þangað af heilsugæslustöðvum.
VINNUÁLAG hjúkrunarfræðinga
og lækna sem enn starfa á heilsu-
gæslustöðvum og hjá starfsfólki á
slysamóttökum sjúkrahúsanna
hefur aukist verulega eftir að upp-
sagnir heilsugæslulækna tóku gildi
fyrir rúmri viku. Að mati nokkurra
viðmælenda Morgunblaðsins í hópi
hjúkrunarforstjóra eða staðgengla
þeirra á heilsugæslustöðvum víða
um land ríkir þar ófremdarástand.
Deildarstjóri á Heilsugæslustöðinni
á ísafirði segir dæmi um að hjúkr-
unarfræðingar verði að vísa fólki
frá. Álag er mismikið eftir heilsu-
gæslustöðvum en á þeim stöðvum
þar sem fleiri en einn læknir eru
enn við störf tekst að afgreiða
flesta skjólstæðinga hægt en ör-
ugglega.
„Við gerum okkur grein fyrir því
að það er vaxandi álag á heilsu-
gæslustöðvunum,“ segir Ragnhild-
ur Arnljótsdóttir, lögfræðingur heil-
brigðisráðuneytisins um stöðu mála
á heilsugæslustöðvum. „Þetta er
ekki æskiiegt ástand en enn hefur
sem betur fer ekkert alvarlegt
gerst. Á fundi starfshóps ráðuneyt-
isins um heilsugæsludeiluna í fyrra-
málið [í morgun] verður haldinn
símafundur með öllum héraðslækn-
um. Þá fáum við mjög nákvæma
mynd af stöðu mála í hveiju hér-
aði,“ segir Ragnhildur.
Slysadeild í hers höndum
Ágúst Kárason, sérfræðingur á
slysadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur,
segir að álag hafi aukist mikið síð-
ustu daga og greina megi fjölgun
tilvika sem venjulega teljist ótví-
rætt verkefni heimilislækna. Hann
segir að biðtími á slysadeild Sjúkra-
húss Reykjavíkur hafi Iengst og sé
nú að staðaldri um 2-3 tímar.
Starfsfólki hefur verið fjölgað og
þá segir Ágúst að sérfræðingar á
ýmsum sviðum séu oftar fengnir
úr öðrum deildum til að sinna fólki.
„Hér er allt í hers höndum en þó
er ekki hægt að segja að í óefni
sé komið,“ segir Ágúst. „Við önnum
alls ekki aðsókninni eins og hún er
nú og við erum að vinna verk sem
við eigum ekki að þurfa að sinna.“
Stjórn Heilsugæslustöðvarinnar
á Kirkjubæjarklaustri sendi heil-
brigðisráðherra ályktun í gær en í
henni harmar stjórnin „ófremdar-
ástand sem skapast hefur á heilsu-
gæslustöðvum í landinu og skorar
á ráðamenn heilbrigðismála að gera
allt sem í þeirra valdi stendur til
þess að leysa deilu ríkisins og
heilsugæslulækna."
Minnt er á að stöðin sé í 220 km
fjarlægð frá næsta sjúkrahúsi. „Það
hlýtur að vera tímaspursmál hve-
nær mjög alvarlegt ástand skapast
...,“ segir í ályktuninni.
Á Akureyri er ástandið nokkuð
gott en á heilsugæslustöðinni þar í
bæ starfa enn þrír læknar af tíu.
Konný Kristjánsdóttir, hjúkrunar-
forstjóri, segir að hægt en örugg-
lega gangi að afgreiða skjólstæð-
inga stöðvarinnar. Hún segir að
fólk sé yfirleitt skilningsríkt og
komi ekki ef tilefni er lítið.
Orðið að vísa frá
Á ísafirði er álagið heldur meira
að sögn Guðrúnar Gunnarsdóttur,
deildarstjóra heilsugæslustöðvar-
innar. „Þetta gengur ekki of vel og
álagið er mikið. Allir fjórir læknar
stöðvarinnar eru hættir og ástandið
fer versnandi," segir Guðrún og
tekur fram að hún sé orðin ein
hjúkrunarfræðinga á vakt. Hún
segir að kanna verði í gegnum síma
hveijir þurfa nauðsynlega á aðstoð
að halda og dæmi séu um að þurft
hafi að vísa mönnum frá. Fólki í
neyð er á hinn bóginn vísað á fjórð-
ungssjúkrahúsið í bænum.
Álagið er það mikið að sögn
Guðrúnar að hugsanlegt er að
fresta þurfi hefðbundinni mæðra-
skoðun í næstu viku. Hún segir við-
brögð fólks mjög misjöfn. Sumir séu
skilningsrikir, aðrir beinlínis reiðir.
Guðrún segir að andlegt álag á
starfsmenn sé mikið.
Leikið með líf manna
Pálína Sigurjónsdóttir, hjúkrun-
arforstjóri á Heilsugæslustöð Efra-
Breiðholts, segir ástandið hræði-
legt. Hún segir slæmt til þess að
vita að fólk fái í mörgum tilvikum
enga úrlausn á vanda sínum. „Við
erum stöðugt að reyna að hjálpa
fólki í gegnum síma. Sá læknir sem
enn starfar ræður engan veginn við
að koma í stað sex annarra sem
eru hættir. Við neyðumst því til að i
vísa fólki á slysamóttökur spítal-
anna. Ég lýsi ábyrgð á hendur yfir-
völdum. Mér finnst þeir vera að
leika sér með lífi og heilsu manna,"
sagði Pálina. í