Morgunblaðið - 13.09.1996, Blaðsíða 4

4 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
NAFO vill viðhalda sóknarstýringn á Flæmska hattinum
Andstaða við tillögu
Islands um heildarkvóta
VERULEG andstaða er á ársfundi
Fiskveiðinefndar Norðvestur-Atl-
antshafsins (NAFO) við tillögu Ís-
lendinga um heildarkvóta á rækju-
veiðum á Flæmska hattinum, að sögn
Ara Edwald, aðstoðarmanns sjávar-
útvegsráðherra. Hann segir að mest-
ur stuðningur á fundinum sé við það
stjómkerfi sem komið var á veiðarn-
ar í upphafi þessa árs, en það bygg-
ist á sóknarstýringu.
„Það er ljóst að það er mikill stuðn-
ingur meðal flestra annarra rækju-
veiðiþjóða við áframhaldandi sóknar-
stýringu rækjuveiða á Flæmska hatt-
inum. Við höfum lagt áherslu á að
veiðunum verði stjórnað með öðrum
hætti, þ.e. með því að setja heildar-
kvóta á þær og skipta honum milli
þjóðanna sem stundað hafa þarna
veiðar. Við höfum gert þjóðunum
grein fyrir því að við getum ekki
unnið á þeim grundvelli sem núver-
andi stjórnun byggist á,“ sagði Ari.
Ari sagðist ekki vilja tjá sig um
hver viðbrögð íslenskra stjórnvalda
yrðu ef NAFO samþykkir að viðhalda
því stjórnkerfí sem komið var á veið-
amar á Flæmska hattinum á þessu
ári. Viðbrögð íslands myndu koma
fram þegar niðurstaða ársfundar
NAFO liggur fyrir, en honum lýkur
í dag.
Island og Rússland mótmæltu því
stjórnkerfi sem síðasti ársfundur
NAFO samþykkti að koma á rækju-
veiðar á Flæmska hattinum. Löndin
hafa því verið óbundin af samþykkt-
um fundarins og getað veitt að vild
á þessu ári.
Rækjan ofveidd
Veiðar á rækju á Flæmska hattin-
um hafa tvöfaldast á tveimur árum.
Árið 1994 nam veiðin 24.000 tonn-
um. í fyrra fór hún upp í 33.000
tonn. Fyrstu sjö mánuði þessa árs
var búið að veiða 33.000 tonn og
vísindanefnd NAFO spáir því að veið-
in í ár fari upp í 50.000 tonn. Það
eru fyrst og fremst íslendingar sem
hafa aukið veiðar á Flæmska hattin-
um. Árið 1994 veiddu íslendingar
2.300 tonn af rækju þar og í fyrra
fór veiðin upp í 7.600 tonn. Það sem
af er þessu ári hafa íslendingar veitt
um 16.000 tonn og horfur eru á að
ársveiðin fari upp í 20.000 tonn. ís-
lendingar eru því orðnir sú þjóð sem
veiðir mest úr rækjustofninum á
Flæmska hattinum.
Vísindanefnd NAFO hvetur ein-
dregið til þess að dregið verði úr
rækjuveiðum á Flæmska hattinum.
„Nauðsynlegt er að draga verulega
úr veiðum til að koma í veg fyrir
áframhaldandi fækkun kvendýra í
stofninum og vemda karldýrin. Ef
veiðar verða leyfðar árið 1997, ætti
að takmarka veiðar úr stofninum
eins mikið og hægt er.“
Ein meginástæðan fyrir áhyggjum
vísindanefndarinnar er sú að veiðin
er nær öll úr 1993 árganginum, sem
er mjög sterkur. Aðrir árgangar í
veiðinni eru lélegir. 1993 árgangur-
inn hrygnir ekki fyrr en á næsta ári
og nefndin telur varasamt að halda
áfram sömu sókn í hann og nú er
því það muni koma niður á hrygning-
unni á næsta ári, sem gæti haft
mikil áhrif á stofnstærðina.
Island leggur til minni veiði
„Menn kann að greina á um hvem-
ig eigi að haga veiðunum, en ég held
að öllum beri saman um að fram
hafi komið sterkar vísbendingar um
að stofninn sé ofveiddur og það sé
brýnt að draga úr veiðunum ef ekki
á illa að fara,“ sagði Ari.
„Hugmyndir okkar um heildar-
kvóta gera ráð fyrir að dregið verði
úr veiðum á næsta ári frá veiðinni í
ár, en við viljum að sjálfsögðu að
tekið verði tillit til veiða okkai- eins
og þær eru í dag þegar kvótanum
er skipt. Við erum stærsta veiðiþjóðin
og leggjum mikla áherslu á geta hald-
ið veiðum áfram. Við erum því sú
þjóð sem á hvað mest undir því. að
stofninum verði ekki eytt,“ sagði Ari.
Morgunblaðið/Þorkell
Siglt með fyrstu farþegana á íslendingi
VÍKINGASKIPIÐ íslendingur
sigldi með fyrsta farþegahópinn
á miðvikudagskvöld. Siglt var
með Hafnargönguhópinn út að
Engeyjartagli og tók ferðin
klukkutíma.
Að sögn Gunnars Marels Egg-
ertssonar skipasmiðs verður
siglt daglega með farþega til
októberloka en fimm manna
áhöfn er á Islendingi sem tekur
25 farþega.
Breytt fyrirkomulag lóða við Efstaleiti
íbúar telja að ekki hafi verið hlustað á
mótmæli við byggingum við Efstaleiti
Borgarkerfið sagt
daufheyrast við
IBUAR við Hvassaleiti, Miðleiti,
Neðstaleiti og Ofanleiti telja að þeir
hafi ekki fengið nægjanleg tækifæri
til að koma athugasemdum sínum við
fyrirhugaðar byggingaframkvæmdir
á lóðum við Efstaleiti 3-9 við embætt-
ismenn borgarinnar á framfæri. Rún-
ar Grétarsson, einn talsmanna íbúa,
segir fulltrúa borgarkerfísins hafa
daufheyrst við andmælum þeirra og
hann telji að aldrei hafi staðið til að
taka tillit til þeirra.
Hann segir talsverða forsögu að
óánægju íbúa, og megi bytja á að
nefna að enginn kannist við að hafa
séð auglýsingar um úthlutun um-
ræddra lóða, sem búið er að ráðstafa
fyrir heilsugæslustöð, miðstöð SÁÁ
og Rauða krossinn.
Verið mikil barátta
„Við erum búin að berjast mikið
og eyða miklum tíma og krafti í þá
baráttu. Við erum á móti byggingun-
um en höfum lagt höfuðáherslu á að
beina spjótum okkar að umferðar-
þunganum samfara þeim og breyta
málum þannig að inn- og útakstur
að heilsugæslustöð, höfuðstöðvum
SÁÁ og Rauða krossinum verði frá
Háaleitisbraut en ekki Efstaleiti. Nú
þegar er mikil umferð innan hverfis-
ins,“ segir Rúnar.
Hann segir íbúa enn hafa verið að
bíða eftir svari við fyrsta erindi þeirra
frá bytjun júlí þegar framkvæmdir
hófust. Svar hafi borist samdægurs
og framkvæmdir hófust, og hafi ekki
að hans mati falið í sér rökstuðning
fyrir framkvæmdum.
„Framkvæmdir hófust meðan á
kynningu stóð, þótt svo vitað væri
að á þriðja hundrað íbúa hefðu undir-
ritað mótmæli. Kynningin stóð til 27.
ágúst og framkvæmdir hófust að
minnsta kosti tveimur vikum áður,
en á sama tíma fengum við svör um
að ekkert yrði gert varðandi athuga-
semdir okkar.
Við bundum vonir við fund sem
Guðrún Ágústsdóttir forseti borgar-
stjórnar kom á með borgarverkfræð-
ingi en þegar við töluðum við hann
lá svar fyrir í upphafi fundar; það var
þvert nei, ekki kæmi til greina að
gera neinar breytingar. Sá fundur var
því gagnslaus með öllu,“ segir Rúnar.
Hann segir íbúa jafnframt hafa
óskað eftir upplýsingum um umferð
að og frá fýrirhuguðum stofnunum
Rauða krossins og SÁÁ, en ekki haft
árangur sem erfiði.
Fengu ekki tölur
„Við fengum þau svör frá yfir-
manni umferðardeildar borgarverk-
fræðings að við hefðum ekkert við
tölumar að gera. Einnig er Vilhjámur
Þ. Vilhjálmsson borgarfulltrúi í stjóm
og framkvæmdastjóm SÁÁ og okkur
leikur forvitni á að vita hvort hann
hafi vikið úr borgarráði meðan sam-
þykkt var að úthluta SÁÁ lóðinni,"
segir hann.
Kennarasambandinu ekki borist athugasemdir vegna fyrirvaralítilla flutninga kennara
Kennarar verða
að semja um fyrir-
varalaus starfslok
KENNARASAMBANDI íslands hafa hvorki
borist athugasemdir frá kennurum né sveitar-
félögum vegna fyrirvaralítilla flutninga kennara
í önnur sveitarfélög við upphaf skólaársins. Ei-
ríkur Jónsson, formaður KI, gerir því ráð fyrir
að við flutning kennara í önnur sveitarfélög
hafi kennarar annaðhvort unnið út eðlilegan
þriggja mánaða uppsagnarfrest eða náð samn-
ingum við viðkomandi sveitarfélag um starfslok.
Siguijón Pétursson, yfirmaður grunnskóladeild-
ar Sambands íslenskra sveitarfélaga, hefur sagt
að dæmi séu um að kennarar hafi verið ráðnir
til eins skóla en hafi síðan farið fyrirvaralaust
yfír til annars sem betur bauð.
Eiríkur segir að fyrir flutning grunnskólanna
til sveitarfélaganna hafi verið litið svo á að kenn-
arar væra alltaf hjá sama vinnuveitanda og
eðlilegur uppsagnarfrestur vegna flutnings milli
skóla hafi því í raun ekki átt við. „Eftir flutning-
inn til sveitarfélaganna lítur Kennarasambandið
hins vegar svo á að í gildi sé almennur þriggja
mánaða gagnkvæmur uppsagnarfrestur. Kenn-
arar verða því annaðhvort að vinna út þennan
uppsagnarfrest eða semja við sveitarfélögin um
starfslok ef ætlunin er að flytjast á milli sveitar-
félaga með skömmum fyrirvara. Kennarar hafa
ekki kvartað yfir því við okkar að þeim hafi
verið settur stóllinn fyrir dymar en hvort dæmi
eru um að sveitarfélögin hafí verið of fljót að
samþykkja svona breytingar er annað mál. í
framhaldi af því má svo líka velta því fyrir sér
hvort hagstæðara sé fyrir sveitarfélög að kenn-
ari vinni út þriggja mánaða uppsagnarfrest í
ágúst, september og október eða að samið sé
við hann svo að hægt sé að ráða annan strax
1. ágúst,“ sagði Eiríkur.
Eiríkur sagði að aldrei væri hægt að koma í
veg fyrir yfirboð í heildarkjarasamningum.
„Kjarasamningur okkar við launanefnd Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga verður auðvitað
bara lágmarkssamningur. Hverju og einu sveit-
arfélagi hlýtur að vera frjálst að borga betur
og eina leiðin til að kennarar hlaupi ekki eftir
því hlýtur að vera að launin séu svo há að ekki
þyrfi að spá í sporslur annars staðar.“
Ólafur Hilmar Sverrisson, bæjarstjóri í Stykk-
ishólmi, segir að tryggt verði að vera að sveitar-
stjómir eigi ekki á hættu að kennari eða skóla-
stjóri flytji sig í annað sveitarfélag rétt fyrir
skólabyijun eins og dæmi væra um. „Eiginlega
skil ég ekki hvemig svona getur gerst enda
hlýtur uppsagnarfrestur alltaf að vera gagn-
kvæmur. Þetta er ef til vill arfur frá því að
kennarar vora hjá sama vinnuveitanda. Ríkinu
hefur verið sama hvar hver vann. Nú lítur dæm-
ið allt öðru vísi út. Kennarar eru að vinna hjá
mörgum vinnuveitendum og hljóta að vera skuld-
bundnir þeim,“ segir hann og tekur fram að nái
kjarasamningar ekki yfír vandann þurfi launa-
nefndin að taka á því við gerð heildarkjarasamn-
inga við kennara.
Friðgeir Hjaltalín, oddviti í Grundarfirði, seg-
ir ekki nýjar fréttir að sveitarfélögin séu í sam-
keppni um kennara. „Á meðan ríkið var með
grannskólana á sinni könnu var sama sagan.
Sveitarfélögin reyndu að yfirbjóða hvert annað.
Núna era yfirboðin augljósari og því miður era
dæmi um að kennarar hafi flust á milli stuttu
fyrir skólabyijun. Ég sé ekki hvernig hægt er
að taka á því öðru vísi en í heildarkjarasamning-
um. Ef sveitarfélög hlypu útundan sér og byðu
hærra væri t.d. hægt að skerða jöfnunarsjóðs-
styrkinn. Annars er vandinn auðvitað marg-
slunginn og væntanlega yrði að útbúa ramma
fyrir eðlilega staðaruppbót. Að minnsta kosti
yrði að reyna að mæta þörfum verst settu sveit-
arfélaganna á einhvem hátt,“ sagði Friðgeir.
Kristján Þór Júlíusson, bæjarstjóri á ísafirði,
sagði ekki koma á óvart að dæmi væri um að
kennarar flyttust á milli sveitarfélaga rétt fyrir
skólabyijun. „Óneitanlega verður töluvert Ios
af því að þúsundir starfsmanna skipti um launa-
greiðendur á sama tíma. Ég hef hins vegar
ekki trú á öðra en sveitarfélögin og kennarar
vinni sig út úr vandanum enda er til hagsbóta
fyrir báða að skikki verði komið á,“ sagði Krist-
ján Þór og tók fram að launanefnd sveitarfélag-
anna hefði umboð ísafjarðar til að semja við
samtök kennara. „Ég vona að þessi uppboðs-
markaður verði úr sögunni með heildarsamning-
um við starfsfólk skólanna. En vandinn er ekki
einfaldur og æskilegt væri að launanefndin
gæti tekið á vanda þeirra sveitarfélaga sem eiga
erfíðast með að fá kennara til sin.“