Morgunblaðið - 13.09.1996, Blaðsíða 8

8 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
HANN er alltaf að spyrja hvenær hr. Davíð komi og segi:
„Svona gera menn ekki Friðrik" . . .
MYND bandaríska ljósmyndarans David C. Turnley sýnir flóttakonu
frá Srebrenica og var valin af bamadómnefnd sem besta myndin.
Fréttalj ósmyndir
í Kringlunni
OPNUÐ verður í Kringlunni á
morgun, laugardaginn 14. sept-
ember, sýningin World Press
Photo '96. Sýningin stendur til
2. október. Ennfremur verður
sérsýning á göngum Kringlunnar
á 32 myndum eftir ljósmyndara
Morgunblaðsins.
Þessi samkeppni hefur verið
haidin árlega síðan 1995 og er
stærsta og þekktasta fréttaljós-
myndakeppni sem haldin er, seg-
ir í fréttatilkynningu. Að þessu
sinni bárust í keppnina 29.116
myndir 3.068 ljósmyndara frá
103 löndum.
Sýningunni er skipt í flokka
og veitt verðlaun fyrir þrjár
bestu myndirnar í hverjum
flokki, bæði fyrir myndaraðir og
einstakar myndir. Sýningin er
flokkuð í fréttaskot, fólk í frétt-
um, vísindi og tækni, daglegt líf,
íþróttir, listir, náttúra og um-
hverfi og almennar fréttir. Alls
eru þetta um 200 myndir og eru
allar verðlaunamyndirnar á sýn-
ingunni í Kringlunni. Við hverja
mynd er ítarlegur og fróðlegur
texti um myndefnið á íslensku.
Fréttaljósmynd ársins var val-
in mynd sem bandaríski ljós-
myndarinnar Lucian Perkins tók
af ungum dreng sem horfir út
um afturrúðu fólksflutningabif-
reiðar á leið frá stríðsátökum í
Tsjetsjníu.
World Press Photo gefur út
árbók með verðlaunamyndunum
og fæst hún í verslun Hans Pet-
ersens í Kringlunni. Helstu al-
þjóðlegu styrktaraðilar sýning-
arinnar eru fyrirtækin Canon,
KLM og Kodak. Að sýningunni
hér á landi standa Kringlan,
Hans Petersen og Morgunblaðið
í samstarfi við Jóna hf. flutninga-
þjónustu.
Sýningarsvæðið er bæði á 1.
og 2. hæð Kringlunnar og er
sýningin opin á afgreiðslutíma
Kringlunnar.
Slæmt ástand
vega á Vest-
fjörðum
ÁSTAND vega á Vestfjörðum er
nú óvenju slæmt vegna langvarandi
rigninga síðsumars. Vegagerðin
bíður eftir því að þorni svo hægt
verði að hefla.
Ástandið er hvað verst í Barða-
strandarsýslu og í Arnarfírði, að
sögn Gísla Eiríkssonar, umdæmis-
verkfræðings Vegagerðarinnar á
Vestfjörðum. „Það hefur verið
stansíaus suðvestanátt og miklar
rigningar hérna alveg síðan í byrjun
ágúst. Vegakerfið er frekar veikt
þannig að það þolir mjög illa lang-
varandi rigningar,“ segir hann.
Aðspurður hvort til standi að lag-
færa vegina fyrir veturinn, segir
Gísli að það verði gert strax og
hægt er. Þrátt fyrir ítrekaðar til-
raunir hafi ekki tekist að ná viðun-
andi árangri sökum veðurfarsins
en Vegagerðin sé í viðbragðsstöðu.
„Heflarnir bíða hér og þar til þess
að reyna að hefla ef það þornar
eitthvað. Það er þó ekki nóg að
aðeins stytti upp því að vegirnir
þurfa að fá að þorna áður en hægt
er að hefla,“ segir Gísli.
Varaforsetaefni Bandarískra sósíalista
Kúba mikil-
vægt fordæmi
fyrir heiminn
ÞÓTT frambjóðendur
demókrata og repú-
blikana einoki
fréttaflutning af forseta-
kosningunum í Bandaríkjun-
um ásamt framboði auðkýf-
ingsins Ross Perots er um
tæplega tíu framboð að
ræða, þar á meðal frá Sósíal-
íska verkamannaflokknum.
Laura Garza, varaforseta-
efni flokksins, kom hingað
til lands í vikunni til að kynna
stefnu flokksins og framboð
sitt og James Harris, forseta-
efnis og starfsmanns Hormel
kjötpökkunarverksmiðjunn-
ar í Atlanta, og hafði ýmis-
legt við bandarískt stjórn-
kerfi að athuga.
- Ykkar framboð fær ekki
mikla umtjöllun vestan hafs.
Hvers vegna er það?
„Ein ástæðan er sú að hið svo-
kallaða lýðræði í Bandaríkjum er
ekki svo lýðræðisiegt. Kosningalög-
in eru gerð með það fyrir augum
að torvelda verkamannaflokki þátt-
töku. Demókratar og repúblikanar
semja lögin og það þarf að koma
framboði að í 50 ríkjum. En það
er eitt sameiginlegt með þeim öll-
um. Það er auðvelt fyrir demókrata
og repúblikana að komast á kjör-
seðilinn, en erfitt fyrir þann, sem
ekki hefur aðgang að miklum pen-
ingum. Þetta takmarkar lýðræðis-
lega umræðu í kosningunum.
Við verðum þó í framboði í rúm-
lega tylft ríkja.“
Garza er þeirrar hyggju að
mestu breytingar, sem orðið hafí í
Bandaríkjunum á þessari öld, hafi
ekki orðið vegna kosninga heldur
félagslegra hreyflnga undir forystu
vinnandi fólks.
„Við teljum að þannig hreyfingar
sé nú þörf til að vetja rétt verka-
manna, sem nú eiga í vök að verj-
ast, vegna þess að bæði demó-
kratar og repúblikanar eru að grípa
til aðgerða, sem beinast gegn
verkamannastéttinni."
Garza segir að kosningalögin í
Bandaríkjunum standi framboði
flokks síns fremur fyrir þrifum, en
að fólk fælist frá við að heyra sós-
íalisma nefndan.
„Flestir verkamenn eru reiðu-
búnir til að hlýða á skoðanir manns
blátt áfram. Við erum fulltrúar
meirihlutans í mörgum málum. Við
styðjum það að tryggja rétt allra
þjóðfélagshópa gegn árásum og við
erum hluti af vaxandi hópi fólks,
sem segir að árásir á vinnandi inn-
flytjendur séu ekki aðeins hættu-
legar innfljdjendum, heldur öllu
vinnandi fólki.“
Hún heldur því fram að með
nýjum lögum, sem neiti löglegum
innflytjendum um sömu félagslegu
réttindin og bandarískir ríkisborg-
arar njóti, sé verið að mismuna
stórum hópi íbúa Banda-
ríkjanna.
„Það er mjög hættu-
legt. Svona var þetta
áður þegar aðskilnaður
ríkti í Suðurríkjunum og
svartir nutu ekki jafn-
réttis samkvæmt lögum
og það eimir enn af því. Það er
verið að reyna að etja einum hópi
verkamanna gegn öðrum til að
lækka laun allra.“
- Hveijar eru ykkar tillögur?
„Það, sem við leggjum tii, er
ætlað til þess að sameina verka-
mannastéttina og vernda verka-
menn frá eyðileggingu kapitalism-
ans. Við leggjum til að vinnuvikan
verði stytt án þess að kaup lækki
til að allir hafi atvinnu. Við viljum
einnig afnema íjárframlög til hem-
aðarmála í Bandaríkjunum og
leggja háa skatta á gróða fyrir-
Laura Garza
► Laura Garza er 37 ara gömul
og fædd í New York. í æviágripi
segir að hún hafi „barist fyrir
sósíalisma" i 25 ár og hennar
pólitíski ferill hafi hafist þegar
hún mótmælti Víetnamstríðinu á
grunnskólaaldri. Hún hefur látið
til sín taka víða í Bandaríkjun-
um. Fjölskylda hennar flutti til
Chicago þegar hún var í mennta-
skóla og barðist hún þar fyrir
réttindum kvenna og lögleiðingu
fóstureyðinga. Á þeim tíma gekk
hún í Samtök ungra sósíalista.
Hún hefur einnig unnið í samtök-
um til að efla veg svartra, NA-
ACP, og starfað fyrir stéttarfé-
Iög allt frá Kalifomíu til Flórída.
1993 bauð hún sig fram til borg-
arstjóra í Miami og ári síðar til
Bandaríkjaþings. Hún er vara-
forsetaefni Sósíalíska verka-
mannaflokksins. Garza starfar
sem blaðamaður vikublaðsins
The Militant í New York.
Lýðræði í
Bandaríkjun-
um ekki svo
lýðræðislegt
tækja til að fjármagna almanna-
þjónustu; sjúkrahús, skóla og vegi.
Við viljum veija jafnan rétt allra
verkamanna, jafnt innflytjenda,
sem annarra, og virkja fólk til að
fylkja liði um þann málstað.“
Teiur þú eitthvert ríki gefa for-
dæmi til eftirbreytni?
„Ég tel að Kúba gefi heiminum
mikilvægt fordæmi nú á tímum og
þess vegna leggi Bandaríkin slíka
fæð á Kúbu og reyni að einangra
landið. Ástæðan er sú að Kúba er
land þar sem gerð var bylting og
verkamenn eru við völd og þótt
Kúba sé fátækt land, þriðja heims
ríki, þá eru mannlegar þarfir settar
í öndvegi.“
- Er eitthvað við Kúbu, sem þér
líkar ekki?
„Það er margt, sem Kúbveijar
kunna ekki að meta sjálfír, til dæm-
is áherslan á ferðamenn og vændið,
sem þeim hefur verið samf-
ara. . . Ég held að Kúba sé meira
lýðræðisríki, en Banda-
ríkin og get nefnt fjölda
dæma til að hrekja að
þar ríki einræði."
- Hvað um mann-
réttindabrot á borð við
meðferð alnæmissjúkl-
inga, sem hefur mikið
verið fjatlað um á Vesturlöndum?
„Ég held að mannréttindi séu
ekki mikið vandamál á Kúbu. Ég
held að það sé hluti af áróðrinum
gegn Kúbu. Að minni hyggju eru
mannréttindabrot Bandaríkja-
manna meira vandamál. Banda-
ríkjamenn hafa beitt íraka refsi-
aðgerðum með þeim afleiðingum
að mörg hundruð þúsund böm hafa
látið lífið vegna næringarskorts.
Ég held að Bandaríkjamenn séu
ekki í neinni aðstöðu til að vera
með kennslustund í mannréttinda-
málum."