Morgunblaðið - 13.09.1996, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Golli
Deilur um starfsemi í Jónshúsi í Kaupmannahöfn
Formaður hússljórn-
ar hefur sagt af sér
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
Forsætisráð-
herra Svíþjóð-
ar í heimsókn
FORSÆTISRÁÐHERRA Svíþjóðar
hr. Göran Persson og frú Annika
Persson eru væntanleg í opinbera
heimsókn til landsins dagana 21.
til 24. september nk. ásamt fylgd-
arliði.
Meðal dagskrárliða heimsóknar-
innar eru viðræður við forsætisráð-
herra, fundur með utanríkismála-
nefnd Alþingis, heimsókn til Bessa-
staða, í Ráðhúsið og Árnastofnun
og skoðunarferð um Austur-Skafta-
fellsýslu.
Þá mun forsætisráðherrann
flytja fyrirlestur í Norræna húsinu
um Svíþjóð í Evrópusambandinu.
EDWARD P. Gallagher hefur verið
kjörinn nýr formaður menningar-
stofnunarinnar American-Scand-
inavian Foundation í Bandaríkjun-
um. Honum er meðal annars ætlað
að vinna að stofnun norrænnar
menningarmiðstöðvar í New York.
Hann tekur við af Lenu Biörck
Kaplan sem var formaður frá árinu
1989. Hún mun starfa áfram í
stjórn stofnunarinnar.
Klárí
vatnsslaginn
STARFSMENN Vatnsveitu
Keykjavíkur anna ekki einungis
neysluvatnsþörf borgarbúa og
svara þörfum iðnaðar því tryggja
verður að slökkviliðið hafi ætíð
nægilegt vatn í eilífri baráttu sinni
við eldsvoða. Að minnsta kosti 75
milljónir lítra Gvendarbrunna-
vatns streyma ofan úr Heiðmörk
á hverjum sólarhring til margvís-
legra nota og bninahanar á um-
ráðasvæði stofnunarinnar eru um
1.100. Það er því í mörgu að snú-
ast og hér sér Björgvin Haralds-
son til þess að íbúar við Eiðis-
granda standi ekki uppi vatnslaus-
ir kynni eldur að blossa upp í
grenndinni.
Gallagher var áður stjórnandi
Bandarísku hönnunarakademíunn-
ar, National Academy of Design,
og stóð þá meðal annars fyrir sýn-
ingum á verkum norrænna málara.
American-Scandinavian Found-
ation styrkir menningar- og
menntasamskipti Norðurlanda og
Bandaríkjanna. Á vegum þess er
gefið út tímaritið Scandinavian
Review.
FELAGSHEIMILI Islendinga í
Jónshúsi í Kaupmannahöfn er lokað
um þessar mundir meðan Alþingi,
sem er formlegur eigandi hússins,
athugar hvernig rekstrinum eigi
að hátta í framtíðinni. Deilur um
afnot af húsinu og fyrirkomulag
veitingarekstrar í húsinu urðu til
þess að hússtjórnin ákvað að loka
húsinu þar til ljóst yrði hvernig
reka ætti húsið; í gær ákvað svo
Róbert Trausti Árnason sendiherra
að segja af sér sem formaður hús-
stjórnar.
Alþingi íslands eignaðist húsið
þegar Karl Sæmundssen stórkaup-
maður gaf íslendingum húsið á sín-
um tíma, en á síðustu öld bjó Jón
Sigurðsson forseti Bókmenntafé-
lagsins í húsinu. Árið 1994 voru
settar nýjar reglur um húsið og
samkvæmt þeim fer þriggja manna
hússtjórn með stjórn þess. í henni
eiga sæti fulltrúi Alþingis, fulltrúi
íslensku félagasamtakanna í Dan-
mörku og sendiherra íslands I Dan-
mörku, sem er formaður. í hús-
stjórn nú sitja eftir Karl Kristjáns-
son fjármálastjóri Alþingis og Ánna
Karlsdóttir landfræðingur. Sam-
kvæmt nýju reglunum var ákveðið
að skipa rekstrarstjóra, launaðan
af íslenska ríkinu, sem hefði um-
sjón með rekstri hússins og var
Olafía Einarsdóttir ráðin til starf-
ans. Tvær stúlkur höfðu síðan veit-
ingastarfsemi hússins á sínum
snærum, en Alþingi borgar raf-
magn, hita og tryggingar og hefur
látið endurnýja eldhúsið.
Síðastliðinn vetur var mikil
starfsemi í húsinu og það nýtt vel
til samkomuhalds, bæði á vegum
íslendinga en einnig var húsið leigt
út til annarra. Á nokkrum sam-
komanna, bæði íslenskum og þar
sem salurinn var leigður utan ís-
lenska hópsins, var umgengni
slæm og drykkjuskapur keyrði
fram úr hófi. Upp úr þessu spruttu
deilur og sagði rekstrarstjórinn af
sér í sumar og sömuleiðis hafa
stúlkurnar í veitingasöiunni hætt.
Því er nú enginn rekstrarstjóri og
engin veitingasala í húsinu. Það
var í kjölfar þessa sem ákveðið var
að loka húsinu, en óánægja hefur
lengi kraumað meðal nokkurra
þeirra sem viðriðnir eru húsið og
inn í hana blandast persónulegar
deilur.
í Jónshúsi er íbúð íslenska
prestsins, sem nú er sr. Lárus Þ.
Guðmundsson. Hann er ekki aðili
að húsrekstrinum, en sem íbúi í
húsinu hefur hann borið hag húss-
ins fyrir bijósti. í samskiptum sín-
um við þá sem hafa afnot af húsinu
hefur hann reynt að halda því til
streitu að gengið væri almennilega
um húsið, að skemmtanahaldi húss-
ins Iyki á miðnætti og að félaga-
samtökin, sem lykla hefðu að hús-
inu lytu almennum umgengnisregl-
um. Sr. Lárus sagðist í samtalið
við Morgunblaðið ekki vera aðili
að rekstri hússins og vildi því ekki
tjá sig um deilurnar.
Hugmyndin að baki ráðningu
rekstrarstjóra á sínum tíma var,
að ljóst er að veitingasala í húsinu
er forsenda fyrir því að þar þrífist
félagsstarfsemi, sem rekstrarstjóri
á að sjá um að laða að húsinu.
Hins vegar er veitingasalan vart
arðbær nema þar sé mikil gesta-
koma og íslenska starfsemin tæp-
ast nóg til að veitingasalan beri
sig. Því hefur aðstandendum veit-
ingasölu verið heimilt að leigja sal-
inn út. Leigan hefur runnið í hús-
sjóð, en arður af veitingasölu þá
runnið til þeirra sem sjá um hana.
Salur hússins er hins vegar tæplega
hentugur fyrir hátimbrað sam-
kvæmishald. Salurinn er lítill, ekki
hátt undir loft og aðkoman lítt
samkvæmisleg, því aðkoman að
húsinu er þröng og þröngur stigi
liggur upp í hann. Eldvarnir eru
takmarkaðar og húsið er bruna-
gildra, ef eitthvað kemur upp á. Á
efstu hæðinni er svo íbúð íslenska
prestsins og húsið er áfast næstu
húsum.
Ýmsar hugmyndir eru uppi um
hvernig nýta megi húsið sem best,
en veitingasala er af mörgum talin
forsenda þess að fólk laðist að
húsinu. Meðal íslensku félagasam-
takanna eru uppi óskir um að starf-
semi þeirra geti áfram verið í hús-
inu, en Anna Karlsdóttir segir í
samtali við Morgunblaðið að húsið
henti ekki fyrir fylleríssamkomur,
svo rétt sé að finna starfseminni
farveg, sem henti húsinu.
Róbert Trausti Árnason sendi-
herra er hallur undir að íbúð prests-
ins verði þar áfram, auk þess sem
starfsemi sendiráðsins verði flutt í
húsið og það nýtt til kynningar
fyrir íslenska atvinnuvegi og menn-
ingu. Hann bendir á að hluti af
starfseminni í húsinu sé klúbbstarf-
semi og námskeiðshald, þar sem j
ekki séu greidd nein gjöld fyrir .
afnot af húsinu og spurning hvort
það sé eðlilegt. Aðstaða af þessu |
tagi greidd af íslenska ríkinu þekk-
ist hvergi annars staðar erlendis,
þó mikið sé um Islendirtga til dæm-
is í Svíþjóð og víðar. Einnig þyki
sér óviðeigandi að Jónshús sé leigt
út til starfsemi, sem komi íslandi
og íslendingum ekkert við. Nú sé
rétt að bíða þess að Alþingi taki
frekari ákvarðanir um fyrirkomu- |
lag á rekstri hússins, en sjálfur sé j
hann hættur formlegum afskiptum
af húsinu. •
American-Scandinavian Foundation
Nýr formaður lgörinn
Gulur rauður
grænn og blár
TÓNLIST
Háskólabíó
SINFÓNÍUTÓNLEIKAR
Flutt voru verk eftir Suppé, Britt-
en, Vanhall, Stravinskí, Saint-
Saens, Dukas, Tsjaikovskí og Bord-
in. Einleikarar voru Hafsteinn Guð-
mundsson og Rúnar Vilbergsson
en kynnir Lana Kolbrún Eddudótt-
ur. Stjómandi var Takuo Yuasa.
Fimmtudagurinn 12. september
1996.
UPPHAFSTÓNLEIKAR nefn-
ast þessir tónleikar og eru þrenn-
ir slíkir haldnir fyrir styrktarað-
ila sveitarinnar. Sú stefna að
skipa viðfangsefnum sveitarinn-
ar áður fyrr í þijá flokka, hefur
gefist vel og nú er þeim fjórða,
bláum, bætt við. Áður fyrr var
ekki um neitt annað að velja en
eina tónleikaröð og var þá valið
allt eða ekkert. Þarna kennir
margra grasa og sú venja að
velja eitt íslenskt tónskáld starfs-
ársins, hefur mælst vel fyrir og
nú á þessum vetri varð fyrir
valinu Jón Nordal en eftir hann
verða flutt þijú verk, Cellókon-
sert, Bjarkamál og Leiðsla. Lík-
lega hafa sjaldan verið flutt jafn
mörg íslensk verk og verða á
þessum vetri en auk áskriftar-
tónleikanna mun sveitin leika á
Norrænum músíkdögum nú í
september.verk eftir Hauk Tóm-
asson, John Speight og Þorstein
Hauksson. Önnur tónskáld sem
eiga verk á efnisskrá sveitarinn-
ar, eru Karólína Eiríksdóttir og
Snorri Sigfús Birgisson. Vert
væri að fjalla betur um efnis-
skrána, sem skiptist í fjórar rað-
ir, merktar eru litum regnbog-
ans, gular, rauðar, grænar og
bláar, þar sem smám saman
hefur verið sótt nokkuð frá þeirri
klassisku einokun, sem oft ein-
kenndi tónleika SÍ áður fyrr.
Á tónleikunum voru flutt vin-
sæl tónverk. Forleikur að óper-
unni Galateu fögru eftir Franz
von Suppé, tveir þættir úr
Simple Symphony, eftir Benj-
amin Britten, Konsert fyrir tvö
fagott eftir Johann Baptist Van-
hal (1739-1813). Sagt er frá því
að enskt tónskáld að nafni Step-
hen Storace hafi boðið til veislu
1784 og er þessa getið í endur-
minningum (1826) eftir írska
söngvarann og tónskáldið Mic-
hael Kelly (1762-1826). í þess-
Takuo Yuasa og Sinfóníuhljómsveit íslands meðtaka lófatak áheyrenda eftir skemmtilega tónleika.
ari veislu munu Haydn, Ditt-
ersdorf, Mozart og Vanhal hafa
leikið saman kvartett eftir Moz-
art. Kelly þessi ætti að vera
nokkuð góð heimild, þótt ýmis-
legt annað sé ekki talið áreið-
anlegt, því hann söng fyrstur
manna hlutverk Basilio í Brúð-
kaupinu eftir Mozart og þekkti
Mozart vel. Félagarnir Haf-
steinn og Rúnar léku konsertinn
af öryggi, Sirkus polka eftir
Stravinskí var næst á efniss-kr-
ánni og síðan Dance Macabre
eftir Saint-Saéns en í því verki
lék Guðný Guðmundsdóttir kon-
sertmeistari einleik og leysti það
mjög vel af hendi. Lærisvein
Galdrameistarans eftir Paul
Dukans, þrír þættir úr ballettin-
um Þyrnirós og lauk tónleikun-
um með Polovetisku dönsunum
eftir Borodin.
Öll verkin voru mjög vel flutt
undir stjórn Takuo Yuasa, sem
stjórnaði Sinfóníuhljómsveit ís-
lands í fimmta sinn og þarf ekki
neitt að orðlengja það, að Yuasa
er frábær stjórnandi.
Jón Ásgeirsson
i
>
I
\
\
\
I
i
\
\
\
\