Morgunblaðið - 13.09.1996, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
FÖSTUDAGUR 13. SEPTEMBER 1996 25
AÐSEIVIDAR GREIIMAR
Hvernig hengja skal list
KÆRI EIRIKUR.
Ég neyðist til að gera athuga-
semd vegna greinar þinnar í Mbl.
30. ágúst sl. þar sem þú gerir list
í „óbreyttu rými“ að umtalsefni í
samhengi við sýningar tveggja
áhugasamra listamanna í Kringl-
unni og Perlunni. Þar koma fram
alhæfíngar um myndlist og um-
hverfi hennar sem þarfnast nánari
skoðunar.
Þú kallar Einar Jónsson mynd-
höggvara til vitnis og minnir okkur
á að með því að skipa listinni niður
í rými sem helgað er öðru en henni,
verði hún að „hjáróma skrauti -
að umgjörð og aukaatriði fremur
en inntaki og kjarna þess sem gest-
ir fá notið á viðkomandi stað“. Síð-
an segir þú: „Þrátt fyrir þetta streit-
ast menn við og hengja list sína
upp í verslunarmiðstöðvum og öðr-
um skrauthýsum í misráðinni eftir-
sókn eftir fjöldanum.“
Vissulega eiga umræddar sýn-
ingar lítið erindi þar _______
sem þær eru. Um það
erum við sammála. En
það eru þessar al-
mennu vangaveltur
þínar um möguleika
myndlistarinnar til að
verða hluti af hvers-
dagsleikanum sem mér
fínnst vægast sagt
hæpnar. Þú kemst að
þeirri niðurstöðu að
þeir séu hverfandi litl-
ir, jafnvel engir. M.ö.o.
að myndlistin þurfí
ávallt sína sali til að
njóta sín.
Hvernig þú notar
orðið myndlist í þessu
samhengi felur í sér
alvarlega einföldun sem hlýtur að
skrifast á fljótfærni þína, fremur
en það að þú vitir ekki betur. Það
verður nefnilega ekki annað ráðið
af orðum þínum en myndlist ein-
skorðist við málverk og hefðbundn-
ar höggmyndir á stöplum, þegar
þú gengur út frá því sem vísu að
hún verði að „hjáróma skrauti" við
nefndar aðstæður (eða varla ertu
þá að tala um hljóðverk, ljósverk,
gjörninga, sjónvarpsverk, ferliverk,
aksjónverk eða umhverfisverk af
stærri gerðinni?). Þú undirstrikar
þetta viðhorf með því að tala um
að „hengja list sína upp í verslun-
armiðstöðvum". Með þessu síðar-
nefnda ertu farinn að nálgast
ískyggilega mikið fjölskyldu-
veisluklisjuna: „Er alltaf verið að
mála?“ sem myndlistarmenn þurfa
að svara í tíma og ótíma. Flestir
reyna að róa ættingjana með því
að útskýra fyrir þeim að myndlistin
hafi breyst gífurlega mikið á síð-
ustu 80 árum og hún geti því birst
í öllum formum sem hugsast getur.
Að málverkið, teikningin og högg-
myndin á stöplinum sé aðeins hluti
Þorvaldur
Þorsteinsson
Nokkur orð til
Eiríks Þorláks-
sonar, myndlist-
argagnrýnanda
Morgunblaðsins
þessa margbreytilega veruleika sem
við kjósum að kalla myndlist. Það
læddist hins vegar að mér sú hugs-
un, þegar ég las umrædda grein
þína, hvort e.t.v. þyrfti líka að
minna myndlistargagnrýnanda
Morgunblaðsins á þessa staðreynd?
Að því gefnu að svo sé ekki hlýt
ég að spyija: Hvernig dettur þér í
hug að halda því fram að „reynslan
almennt“ styðji þá skoðun ykkar
Einars Jónssonar að „til þess að
njóta sín þurfi myndlistin sinn eigin
vettvang" og vísa þar til sérhann-
aðra sýningarsala og
safna þar sem „þeir
sem þess óska gætu
notið hennar í næði frá
öðrum áreitum“, þegar
þú hlýtur að þekkja
urmul dæma um hið
gagnstæða? (Er ekki
líka fullkaldhæðnislegt
að vitna í Einar Jóns-
son? Eða finnst þér
safnið hans, sem sumir
kjósa að kalla stærsta
grafhýsi á íslandi,
e.t.v. dæmi um kjörað-
stæður fýrir myndlist?)
í stað þess að hverfa
svona langt frá okkur
hefði ég miklu fremur
kosið að þú notaðir
tækifærið og legðir eitthvað til
umræðunnar um þau mál sem eru
í deiglunni í dag, t.d. samband list-
ar og almennings og hlutverk lista-
manna í samfélaginu. Eru þessar
bragðdaufu sýningar á stofulist í
Kringlunni og Perlunni ekki einmitt
kjörið tækifæri til að benda á að
listamenn hafí áður fundið áhuga-
verðari lausnir til að nýta slíkt hús-
næði í stað þess að alhæfa um erind-
isleysu listarinnar hér úti í almenn-
ingnum? „Reynslan almennt“ sýnir
nefnilega að myndlistarmenn eru
þess umkomnir að umskapa um-
hverfið, gefa hversdagsleikanum
merkingu, komast í beina snertingu
við fólk sem aldrei hugsar um
myndlist, einmitt með því að vinna
með aðstæður sem ekki hafa verið
fyrir fram helgaðar listinni. Hvað
um alþekktar stærðir eins og verk
Christos, (eða var nýjasta verk hans
í Berlín e.t.v. „hjáróma skraut“?),
verk Roberts Smithsons eða Walter
de Maria? Hvað um Mierle Lader-
man Ukeles, sem hefur unnið verk
tengd sorphirðu New York borgar
síðan 1970? Eitt af því tók tvö ár
▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼?▼▼*▼▼ ▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼▼
Þú færð allt til rafsuðu
hjá okkur, bæði
TÆKl. VÍR og
FYLGIHLUTI.
Forysta ESAB
er trygging fyrir
gæðum og
góðri þjónustu.
JesaeT
AHt til rafsuöu
= HÉÐINN
VERSLUN
SELJAVEGI 2 SÍMI 562 4260
og fólst í að taka í höndina á hveij-
um einasta öskukalli í borginni og
þakka honum fyrir þjónustuna. Var
sú athöfn „umgjörð" fremur en
„kjarni“ verksins? Hvað um hinn
kunna gjörning Suzanne Lacy, The
Crystal Quilt (1987) þar sem hún
vann í tvö og hálft ár að því að fá
nálega 500 sjálfboðaliða (60-100
ára gamlar konur) til að fram-
kvæma gjörning í risastórum húsa-
garði? Þar drógust þúsundir áhorf-
enda að klukkutímalöngum gjörn-
ingnum og hluti þátttakendanna
fýlgdi verkinu eftir með því að efna
til stjómunarnámskeiða fyrir eldri
konur um öll Bandaríkin. Hefði
Suzan Lacy e.t.v. betur sleppt því
að „hengja list sína upp“ í jafn ólist-
rænu rými og umræddur húsagarð-
ur var? Dæmin gætu orðið marg-
falt fleiri eins og þú veist best sjálf-
ur, listfræðingurinn, en ég læt þetta
nægja.
Þeir sem fylgjast með hræringum
í myndlist vita að það skiptir litlu
hvort vettvangur framkvæmdarinn-
ar er hefbundinn sýningasalur, lest-
arstöð, síður dagblaðs, kennslu-
stofa, sjónvarpsþáttur, verslunar-
miðstöð, heimahús eða opið svæði.
Og jafnframt skiptir það miklu, því
þessi ólíku form, þessar margbeyti-
legu aðstæður og það ferska sam-
hengi sem þær gefa verkum og
athöfnum listamanna eru oftar en
ekki lykillinn að því að vel heppnað
listaverk er skapað. Þannig gæti
t.d. umrædd sýning í Kringlunni
orðið spennandi innlegg í umræð-
una væri hún meðvituð upphenging
listamanns á málverkum Sveins
Björnssonar á þessum stað og kynnt
sem verk hins fyrrnefnda. Þetta
vita þeir sem fylgjast með þróun
mála. Það eru hins vegar margir
sem láta sér nægja leiðsögn mynd-
listargagnrýnenda Morgunblaðsins
um lendur listasögunnar. Það skipt-
ir því miklu að þær greinar sem
þið félagarnir sendið frá ykkur séu
fremur til þess fallnar að víkka sjón-
deildarhringinn og skerpa meðvit-
und manna um samtímann heldur
en ala á þröngsýnum viðhorfum og
gamalgrónum misskilningi.
Höfundur er myndlistarmaður.
Góður
dagur
Haustferð reykvískra sjdlfstæðis-
manna á morgun, laugardaginn
14. september. Mæting kl. 14.
Komdu með í skemmtilega dagsferð út í
Viðey á morgun. Þið mætið í Sundahöfn
rétt fyrir kl. 14 í nýjwn skóm (nestið sjáum
við um).
Gönguferð og staðarskoðun.
Ræðukeppni.
Reiptog milli austur- og vesturbæjar.
Ratleikur með sögulegu ívafi.
Leikir og blöðrur fyrir bömin ogfarið á hestbak.
Grillveislan byrjar kl. 17.
Lambafillé (á diskinn þinn).
Verðlaunaafhending.

IffiSi
ýJi) Varðeldur.
gjf) Hópsöngur.
Deginum lýkur með kraftmikilli
og litríkri flugeldasýningu.
Nú mæta afi og amma, krakkamir
og allir þar á milli.
Morgundagurinn verður
góður dagur í Viðey!
Verð:
Fullorðnir 500 kr.
Böm 200 kr.
VORÐUR - FULLTRUARAÐ
SJÁLFSTÆÐISFÉLAGAIMNA í REYKJAVÍK