Morgunblaðið - 22.10.1996, Page 19

MORGUNBLAÐIÐ
VIÐSKIPTI
ÞRIÐJUDAGUR 22. OKTÓBER 1996 19
Verðbólga ógn-
ar síaukinni
velsæld íNoregi
Ósló. Reuter.
RÍKISSJÓÐUR Noregs hefur hagn-
azt á hækkunum á olíuverði að
undanförnu. I fáum öðrum löndum
Evrópu er afgangur á ríkisfjárlög-
um, en velsældin getur haft öfug
áhrif — leitt til stöðnunar eða verð-
hækkana og aukins kostnaðar að
sögn fjármálasérfræðinga.
Útlitið í norskum efnahagsmál-
um hefur sjaldan verið betra. Af-
gangur hefur verið á ríkisfjárlögum
síðan í fyrra. Noregur er annar
mesti hráolíuútflytjandi heims á
eftir OPEC risanum Saudi-Arabíu
og einn af fimm helztu seljendum
gass til meginlands Evrópu.
Samkvæmt drögum að fjárlögum
1997 er búizt við afgangi upp á
37.9 milljarða norskra króna 1996
og að hann aukist í 40.9 milljarða
króna á næsta ári.
Líklega verður afgangurinn meiri,
að minnsta kosti 1996. Fjárhagsá-
ætlun stjómarinnar 1996 byggðist
á olíuverði sem væri 125 krónur. I
þess stað hefur það verið 128,50.
Gæti raskað jafnvæginu
Þrátt fyrir síauknar olíutekjur
óttast sérfræðingar að sífelldar
hækkanir á verði olíu geti raskað
viðkvæmu efnahagsjafnvægi.
Samkvæmt fjárlagafrumvarpi
minnihlutastjórnar Verkamanna-
flokksins er gert ráð fyrir höftum
til að halda verðbólgu í skefjum
vegna aukinnar eftirspurnar og
launahækkana.
Þingkosningar eru á næsta ári
og telja sérfræðingar líklegt að
stjórnarandstaðan muni knýja fast
á um aukin opinber útgjöld, sem
leiða í sjálfu sér til verðhækkana.
Verðbólguþrýstiingur eykst um
leið og staða norsku krónunnar
styrkist vegna olíuverðhækkana.
Efling krónunnar hefur haldið
skammtímavöxtum niðri, en Knut
Anton Mork, yfirhagfræðingur
Handelsbanken, sér blikur á lofti.
Hann óttast verðbólgu vegna launa-
hækkana og aukinnar neyzlu innan-
lands. Hækkunin á gengi krónunn-
ar getur haft of örvandi áhrif á
efnahaginn, segir hann.
Harald Magnus Andreassen,
aðalhagfræðibgur Elcon verðbréfa-
markaðarins, segir að traustara
gengi geti einnig ógnað samkeppn-
ishæfni atvinnuveganna.
„Ég óttast að við teljum okkur
of ríka og hagi okkur samkvæmt
því,“ segir hann. „Hátt olíuverð
getur leitt til kyrrstöðu í atvinnu-
greinum á meginlandinu og öllu
efnahagslífinu. Gallinn er að afleið-
ingarnar koma ekki í ljós fyrr en
eftir 10-20 ár.“
Æ fastar hefur verið lagt að
seðlabankanum að hefta hækkun
krónunnar. Það hefur leitt til auk-
inna afskipta á gjaldeyrismörkuð-
um. Bankinn hefur verið tregur til
að breyta vöxtum og eiga það á
hættu að hleypa af stað verðbólgu.
Hófleg bjartsýni í pappírsframleiðslu
Minni gróði Finna
af pappír en ífyrra
Helsinki. Reuter.
STÆRSTA tijávörufyrirtæki
Finna, UPM-Kymmene Oy, einn
helzti framleiðandi dagblaðapappírs
í Evrópu, hefur skýrt frá minni
hagnaði og er aðeins hóflega bjart-
sýnt á horfurnar.
UPM segir aukna eftirspurn eftir
vönduðum pappir, en fer varlega í
að spá um verðlagsþróun. Forstjóri
fyrirtækisins telur að verð á dag-
blaðapappír verði áfram undir
þrýstingi.
„Við ættum ekki að vanmeta
þetta,“ sagði Juha Niemela á
blaðamannafundi þegar hann var
að því spurður hvort hann teldi
hættu á því að verð á dagblaða-
pappír mundi lækka 1997. Hann
kvað hætt við því vegna þess að
verðið í Evrópu væri enn hærra
en annars staðar, en skýrði það
ekki nánar.
Ekki skortur á dagblaðapappír
News Corp og fleiri fjölmiðlafyr-
irtæki hafa bent á að ekki sé leng-
ur hörgull á dagblaðapappír eins
og i fyrra, en hagnaður UPM af
dagblaðapappír hefur aukizt og
verðið er enn hátt.
UPM sagði að offramboð hefði
verið nauðsynlegt á sumum mörk-
uðum í sumar til að lækka verð á
dagblaðapappír — sem var hækkað
um 3-10% í janúar — og verðið
færi enn nokkuð lækkandi.
Hagnaður fyrir sérstök útgjöld
lækkaði um 41% í 2.67 milljarða
finnskra marka eða 582 milljónir
dollara frá janúar til ágúst úr 4.54
milljörðum á sama tíma í fyrra -
og er það að miklu leyti í samræmi
við markaðsspár.
Fyrirtækið býst við að arðsemi
það sem eftir er ársins verði svipuð
og á fjórum mánuðum til ágústloka
- minni en frá janúar til apríl.
Bent var á að því væri spáð að
hagvöxtur mundi smám saman auk-
ast í Evrópu, aðalmarkaðnum, og
það mundi auka pappírsnotkunina.
Enn væri erfitt að spá um markaðs-
verð á tijákvoðu, sem hefur lítið
hækkað síðan metverð á henni
lækkaði í fyrra.
Sala á tímaritapappír hefur
minnkað og rekstrarhagnaður
þeirrar deildar minnkaði í 1.55 millj-
arða marka úr 2.15 milljörðum í
fyrra. Rekstrarhagnaður af dag-
blaðapappír nemur 856 milljónum
marka, en nam 792 milljónum á
sama tíma í fyrra.
Heildarnettósala minnkaði í
33.82 milljarða úr 35.62 milljörðum
þar sem UPM segir að eftirspurn
eftir mörgum afurðum sé greinilega
minni en í fyrra — þegar fyrirtækið
og keppinautar þess skiluðu met-
hagnaði.
Þriðja stærsta tijávörufyrirtæki
Finnlands, Metsa-Serla Oy, er bjart-
sýnna en UPM á möguleika vand-
aðs pappírs, en hagnaður þess hefur
minnkað enn meir - í 254 milljónir
marka úr 1.29 milljörðum fyrir ári.
Metsa-Serla spáir tapi fjóra síðustu
mánuði ársins, þótt búizt sé við
hagnaði á árinu í heild.
„Markaðsverð á trjákvoðu náði
botni í vor og lítils háttar hækkun
var sýnilega í lok sumars," sagði
fyrirtækið. „Búizt er við að hefjast
muni hófleg hækkun á verði vand-
aðs pappírs."
Sala Metsa-Serla jókst í 9.53
milljarða marka úr 8.64 milljörð-
um.
tng&fU'
Tíunda innsýnin er
sjálfstætt framhald
Celestine handritsins
og er í þýðingu Önnu
Maríu Hilmarsdóttur.
Fæst í öllum helstu
bókaverslunum.
LEIÐARLJ*S ehf.
Fyrirlestrar-
Ráðgjöf-
Námskeið-
Útgáfa
Dreifingarsími:
567 3240
Okkar markmið er... að hjálpa þér að ná þínu!“
SIEMENS
Nýjar þvottavélar á ótrúlegu kynningarverði.
Fáðu þér eina!
WM 20850SN
WM 21050SN

Við bjóðum á næstu
vikum þessar tvær
glæsilegu Siemens
þvottavélar á sérstöku
kynningarverði sem
ekki verður endurtekið.
Nú er lag að gera
góð kaup.
• 11 grunnkerfi fyrir suðuþvott, mislitan þvott,
straufrítt og ullarþvott.
• Stiglaus stilling á þeytivinduhraða:
500 - 800 sn./mín. (WM 20850SN),
600-1000 sn./mín. (WM 21050SN).
• Vatnsborðshnappur.
• Skolstöðvunarhnappur.
• Hagkvæmnihnappur (e).
• Fíngangshnappur (aðeins á WM 21050SN).
• Sérstakt ullarkerfi.
• Frjálst hitaval frá köldu upp í 90° C.
• Ryðfrítt stál í belg og tromlu.
UMB0ÐSMENN 0KKAR
Á LANDSBYGGÐINNI:
Akranes:
Rafþjónusta Sigurdórs
Borgarnes:
Glitnir
Borgarf jörður:
Rafstofan Hvítárskála
Snæfellsbær:
Blómsturvellir
Grundarfjörður:
Guóni Hallgrímsson
Stykkishólmur:
Skipavík
Búðardalur:
Ásubúð
ísafjörður:
Póllinn
Hvammstangi:
Skjanni
Sauðárkrókur:
Rafsjá
Sigluf jörður:
Torgiö
Akureyri:
Ljósgjafinn
Húsavík:
Ocyggi
Vopnaf jörður:
Rafmagnsv. Árna M,
Neskaupstaður:
Rafalda
Reyðarf jörður:
Rafvélaverkst. Árna E.
Egilsstaðir:
Sveinn GuÓmundsson
Breiðdalsvík:
Stefán N. Stelánsson
Höfn í Hornafirði:
Króm og hvítt
Vík i Mýrdal:
Klakkur
Vestmannaeyjar:
Tréverk
Hvolsvöllur:
Rafmagnsverkst. KR
Hella:
Gilsá
Selfoss:
Árvirkinn
Grindavik:
SMITH &
NORLAND
Nóatúni 4 ■ Sími 511 3000
Rafborg
Garður:
Raftækjav. Sig. Ingvarss.
Keflavík:
Ljósboginn
Hafnarfjörður:
Rafbúð Skúla,
Álfaskeiði