Morgunblaðið - 13.11.1996, Blaðsíða 13

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 1996 13
FRÉTTIR
Davíð Oddsson forsætisráðherra harðorður um gagnrýni Alþýðuflokks á Sjálfstæðisflokkinn
Kratar hafa mál-
að sig út í hom
Forystumenn Alþýðu-
flokksins hafa gagnrýnt
Sjálfstæðisflokkinn harka-
lega undanfarið. Sigrún
Davíðsdóttir hitti Davíð
Oddsson á þingi Norður-
landaráðs og spurði hann
álits á gagnrýninni.
Davíð Oddsson
„NÚ . .. Nýtur barátta Alþýðu-
flokksins stuðnings mikils meiri-
hluta þjóðarinnar?“ spurði Davíð
Oddsson sposkur, er hann las frá-
sögn af ræðu Jóns Baldvins
Hannibalssonar fráfarandi for-
manns Alþýðuflokksins, en í ræð-
unni segir Jón Baldvin að barátta
flokksins í sjávarútvegsmálum
njóti stuðnings meirihluta þjóðar-
innar. „Hvar hefur sá stuðningur
komið fram?“ En alvarlegri í
bragði segir Davíð að málflutning-
ur Jóns nú sé svipaður og sá sem
hann hefur flutt undanfarnar vik-
uú
í þessu sambandi vildi Davíð
minna á að Jón Baldvin Hanni-
balsson hefði tekið við Alþýðu-
flokknum klofnum, utan stjórnar
ogmeð 11,7 prósenta fylgi. „Hann
skilar nú flokknum klofnum, utan
stjórnar og með 11,4 prósenta
fylgi,“ sagði Davíð.
Um ráðherraferil Jóns Baldvins
hafði Davíð einnig athugasemdir:
„Jón tók við sem fjármálaráðherra
1987 og lagði fram það sem hann
kallaði „hallalaus fjárlög“. Þegar
upp var staðið varð hallinn sjö
milljarðar eða tólf á núgildi. Síðan
sat hann sem utanríkisráðherra
vinstriflokkanna og frá þeim tíma
er fátt minnistætt annað en að
hann glutraði niður varaflugvelli
á íslandi.
Ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og
Alþýðuflokks náði miklum árangri
á mörgum sviðum. Um þessar
mundir gengst Jón upp í að rakka
niður það stjórnarsamstarf. Sé það
hans sannfæring er ekkert við því
að segja, en þá verður harla lítið
eftir af hans pólitíska framlagi og
árangri. Hann hefur komið með
sagnfræðikenningar undanfarið
um þetta samstarf, sem eru jafnt
mér og öðrum sem til þekkja fram-
andlegar og það læt ég mér í léttu
rúmi liggja. Óánægja og ófull-
nægja Jóns með eigin feril nú þeg-
ar hann er á enda brýst út í ásökun-
um í annarra garð. Við því er ekk-
ert að segja, en það er þó ekki
stórmannlegt.“
Sama stefnan
En það er ekki aðeins fyrrver-
andi heldur einnig nýkjörinn for-
maður Alþýðuflokksins, sem hefur
athugasemdir að gera við þróun
Sjálfstæðisflokksins og hefur líkt
flokknum við lokað hús.
„Það má margt gott segja um
Sighvat," segir Davíð, „en ég hélt
ekki að hann væri jafnskáldlega
vaxinn og tilþrif hans nú sýna.
Stefna Sjálfstæðisflokksins gagn-
vart veiðileyfagjaldinu og Evrópu-
sambandinu hefur ekkert breyst í
grundvallaratriðum. Þetta er sama
stefnan og 1991, þegar kratar
vildu ólmir í stjórn með okkur,
sama stefnan og haustið 1994 þeg-
ar ég vildi kosningar, en kratar
báðu okkur að halda áfram og
sama stefnan og í apríl 1995 þeg-
ar kratar vildu ólmir halda áfram
stjórnarsamstarfinu með okkur og
brigsluðu okkur um svik, þegar við
álitum annan samstarfsflokk álit-
legri vegna framgöngu krata í
kosningunum, þar sem þeir misstu
þriðjung þingmanna sinna. Kratar
hafa málað sig út í horn og geta
haldið þeirri málningarvinnu áfram
ef þeir kjósa svo.“
Ályktun rangtúlkuð
Um einstök mál segir Davíð að
jafnaðarmenn haldi því ranglega
fram að Sjálfstæðisflokkurinn vilji
engar breytingar á kvótakerfinu.
„Þeir hafa rangtúlkað ályktun
landsfundar okkar með blygðunar-
lausum hætti,“ segir Davíð „og
notið til þess aðstoðar hlaupa-
stráka, sem gengið hafa erinda
þeirra undanfarin ár“, án þess að
hann vilji útskýra nánar hveijir
hlaupastrákarnir séu. „Langflestir
stjórnmálamenn á Alþingi telja
hugmyndina um veiðileyfisgjald
ekki ganga upp. Hún sé í besta
falli gagnslaus, en sennilega
stórskaðleg. En á núverandi kerfi
eru vissulega annmarkar, sem leita
þarf úrræða til að sníða af. Þving-
uð þátttaka sjómanna í kvótakerf-
inu er óþolandi eins og leiðtogar
þeirra hafa rækilega undirstrikað.“
Davíð segir að Halldóri Ás-
grímssyni utanríkisráðherra þyki
sú tilraun Morgunblaðsins og jafn-
aðarmanna að gera hann að veiði-
leyfagjaldsmanni æði brosleg eins
og fram hafi komið opinberlega.
„En rétt eins og Sjálfstæðisflokk-
urinn hefur Halldór hins vegar
bent á að kvótakerfið sé ekki
agnúalaust. Þar er ekki fundið
endanlegt og gallalaust stjórnkerfi
í fiskveiðum. Meðan annað betra
finnst ekki verðum við nýta það
sem við höfum og leitast við að
betrumbæta það.“
Talað í kross
Davíð segist ekki geta séð annað
en að Alþýðuflokkurinn tali í kross,
þegar veiðileyfagjaldið sé annars
vegar. „Ágúst Einarsson talar um
að halda kvótakerfinu, en leggja
veiðileyfagjaldið þar ofan á, Jón
talar um annað og Svanfríður um
enn annað. Þetta eru fyrirsagnir,
sem ekkert er í. Það er kannski
Evrópunefnd Norðurlandaráðs yfirheyrir utanríkisráðherrana
Nauðsynlegt að styrkja
EFTA-stoð EES
, Halldór Bjorn Tore
Ásgrímsson Godal
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
NORRÆN samstaða eða norræn
sundrung hefur verið mál málanna
síðan Finnland og Svíþjóð gerðust
aðilar að Evrópusambandinu í
fyrra. Og þetta var einnig efnið í
yfirheyrslu Evrópunefndar
Norðurlandaráðs yfir norrænu ut-
anríkisráðherrunum á þingi þess í
gær. í umræðunum kom meðal
annars í ljós að bæði Halldór Ás-
grímsson utanríkisráðherra og
Bjorn Tore Godal utanríkisráð-
herra Noregs eru ánægðir með þau
tengsl sem löndin hafa við ESB í
gegnum norræna samstarfið, en
annars sögðu þeir að styrkja þyrfti
EFTA til að það gagnaðist betur
til áhrifa á ESB.
„Við viljum ekki vera sjálfum
okkur nógir, heldur sækja út á
við,“ sagði Ole Stavad formaður
Evrópunefndar Norðurlandaráðs,
er hann bauð menn velkomna til
yfirheyrslunnar, sem er sú fyrsta
sinnar tegundar og hluti af við-
leitni ráðsins til að bijótast úr viðj-
um hefðarinnar.
Margar spurningarnar snerust
um aðstöðu Noregs og Islands til
að hafa áhrif á gang mála innan
ESB. Godal sagði EFTA-stoð Evr-
ópusamstarfsins nú veikari en
áður. Áríðandi væri að ræða málin
á embættismannastigi áður en
ákvarðanir væru teknar innan
ESB til að sjónar-
mið EFTA-land-
anna kæmust til
skila.
Halldór Ásgríms-
son sagði að sam-
starfið við ESB væri
gott, en gæti enn
batnað ef EFTA-
þátturinn í EES
væri styrktur. Hann
sagði einnig að ef
niðurstaða ríkjaráð-
stefnu ESB yrði sú
að skipaður yrði
talsmaður ESB í
utanríkismálum,
eins og rætt er um,
þá myndi það ein-
falda samskiptin við ESB á sviði
utanríkismála og styrkja hinar
pólitísku samræður EFTA og ESB.
Brugðið á leik
Umræðurnar gáfu ráðsmönnum
einnig tilefni til að bregða á leik
og þannig spurði Geir H. Haarde
Niels Helveg Petersen utanríkis-
ráðherra Dana hvort það væri
ekki órökrétt að Danir væru með-
limir í NATO en ekki í Vestur-Evr-
ópusambandinu. Helveg sagði það
svo ekki vera, því Danir hefðu allt-
af álitið á að evrópskum vörnum
væri best komið fyrir i NATO,
eins og nú væri almennt álitið.
Spurning Geirs gaf Dananum
Kent Kirk tækifæri til að spytja
Godal hvers vegna Norðmenn
væru á órökréttan hátt bæði með-
limir í NATO og VES. Godal sagði
Norðmenn álíta að þannig væri
vörnum þeirra best háttað, því þá
væru þeir bæði með í VES, sem
stefndi í að sinnti friðargæslu,
meðan NATO tæki að sér erfiðari
verkefni eins og í Bosníu. Spurn-
ingar eins og þessar leiða í ljós
ólíka aðstöðu landanna, þó allt sé
þar í ást og eindrægni á yfirborð-
inu.
Yfirheyrslan er enn eitt dæmi
um nýjar leiðir í Norðurlandaráði,
þar sem fyrrum bannorð eru riú
helsta umræðuefnið. Halldór Ás-
grímsson utanríkisráðherra sagði
í samtali við Morgunblaðið að hann
hefði verið í forsæti í miðjuhópi
ráðsins þegar breytingarnar hefðu
gengið í gegn og hann hefði verið
sannfærður um að aukið pólitískt
starf þar væri því til góðs. Með
því að senda hæft fólk sem skipað-
ist í forystu hefðu Islendingar
tækifæri til meiri áhrifa en áður
og það hefði líka gerst. „Við erum
stjórnmálamenn og verðum að
geta tekist á við hlutina eftir pólit-
ískum línum bæði hér og annars
staðar.“
Siv Friðleifsdóttir varaformaður
Evrópunefndarinnar var ánægð
með yfirheyrsluna og sagði hana
þátt í þeirri viðleitni að skapa
umræðuvettvang innan ráðsins á
sviði Evrópumála. Í vor var haldin
Evrópuráðstefna á vegum ráðsins
og í febrúar á næsta ári mun
nefndinni gefast tækifæri til að
yfirheyra samningamenn norrænu
ESB-landanna á ríkjaráðstefnunni
um einstök mál þar. Siv sagði
engan vafi á að áframhaldandi
áhugi væri á norrænu samstarfi
þrátt fyrir að leiðir landanna hefði
skilið í afstöðu til ESB.
ágætt að reka stjórnmálaflokk með
fyrirsögnunum einum saman.“
Gjarnan er bent á að kvótakerf-
ið haldi fast í aðstæður, sem ríktu,
þegar því var komið á, en Davíð
segir að í því sambandi sé nauðsyn-
legt að líta á söguna, sem sé löng.
„Við skulum ekki gleyma hvernig
kvótakerfið byijaði. Áður fyrr voru
óheftar veiðar og þeir sem áttu
skip gátu veitt. Síðan var talað um
að takmarka veiðarnar og þá þýddi
það að skipin urðu verðlaus, en
látum þá liggja á milli hluta hvern-
ig skipin höfðu verið fjármögnuð,
hvort það var með óverðtryggðum
lánum eða á annan hátt. Til þess
að ónýta ekki skipin á augabragði
var settur á kvóti og þar með vor-
um við komin í þann farveg, sem
við erum nú í. Byijunin var því að
verið var að taka af mönnum, ekki
gefa og enginn kunni önnur ráð
en brugðið var á með kvótakerf-
inu. Þetta var löngu fyrir mína
stjórnardaga og Morgunblaðið
gagmýndi ekki kerfið þá.“
Kvótakerfið er gjaman gagnrýnt
á þeim forsendum að eignarhald
kvótans sé í fárra höndum. Davíð
segir að eignarhaldið sé þó á fleiri
höndum en áður. „Nú er þó mikili
hluti af kvótanum í eigu hlutafé-
laga, meðan það voru aðeins fáar
fjölskyldur áður, sem komu að út-
gerðinni. Vandinn er að veiðamar
era takmarkaðar og fram úr því
verður ekki ráðið með góðu móti.
I tíð minnar ríkisstjómar fengu
smábátaeigendur þó einnig hlut-
deild í kvótanum.“ Davíð segir
kjarna vandans vera takmarkaðar
veiðar. Aðrar þjóðir eins og Danir
hafi reynt aðrar leiðir eins og tak-
markaðan fjölda sóknardaga, en
forsætisráðherra álítur slíkt ekki
eiga við á íslandi. „Þjóðir þar sem
fiskveiðar eru aðeins aukabúgrein
geta reynt eitt og annað. Sóknar-
dagar hafa í för með sér mjög
slæma nýtingu og hjá okkur er það
stærstur hluti þjóðarinnar, sem á
allt sitt undir fiskveiðum.“
MASTER
HITABLÁSARAR
Reykjavík: Ármúla 11 - sími 568-1500
Akureyri: Lónsbakka - simi 461-1070
DU PONT bílalakk notað af
fagmönnum um land allt.
Er bfllinn þinn
grjótbarinn eða
rispaður ?
DU PONT lakk
á úðabrúsa er
meðfærilegt og
endingargott.
Faxafeni 12. Sími 553 8000