Morgunblaðið - 13.11.1996, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 13. NÓVEMBER 1996 37
HESTAR
Kynbótamat Bændasamtakanna
Orri frá Þúfu
á hraðri uppleið
Kynbótamat Bændasamtakanna eða BLUP-
ið eins o g það var oft kallað í upphafi var
býsna umdeilt fyrst eftir að það var tekið í
notkun en nú hefur það hlotið almenna viður-
kenningu. Nýbúið er að reikna dóma ársins
inn í matið og mun ný staða verða opinber-
uð á næstu dögum. Valdimar Kristinsson
skoðaði nýju niðurstöðumar og bar þær sam-
an við tölumar frá síðasta ári.
ENN sem fyrr trónar Þokki frá
Garði á toppi píramída kynbótamats-
ins með 133 stig, er efstur hesta í
flokki þeirra sem eru með 50 eða
fleiri afkvæmi dæmd. Faðir hans,
Hrafn frá Holtsmúla, kemur næstur
með 131 stig, lækkar um eitt stig.
Má gera ráð fyrir að nú sé hafin
niðurreið þessa mikla höfðingja eftir
listanum en það er eðlilegt hlut-
skipti gömlu hestanna sem fallnir
eru frá.
Kjarval frá Sauðárkróki er í þriðja
sæti með 130 stig en Stígur frá
Kjartansstöðum hefur endurheimt
fjórða sætið, hann er með 129 stig.
Gassi frá Vorsabæ sem seldur var
úr landi er með jafnmörg stig en
færri dæmd afkvæmi. Þá koma tveir
nýir hestar inn á listann, þeir Angi
frá Laugarvatni sem er með sama
stigafjölda og Snældu-Blesi frá Ár-
gerði sem er með 128 stig. Þrír aðr-
ir hestar eru innan heiðursverð-
launamarkanna sem eru 125 stig
og fímmtíu dæmd afkvæmi eða fleiri.
Þetta eru Ófeigur frá Flugumýri,
Ljóri frá Kirkjubæ og Otur frá Sauð-
árkróki.
Arftakann vantar níu í dóm
í næsta flokki, sem eru hestar
með 15 til 49 dæmd afkvæmi, trón-
ar erfðaprinsinn Orri frá Þúfu efstur
sem áður. Hefur hann heldur betur
bætt stöðu sína, er með 140 stig sem
er hæsta aðaleinkunn í matinu til
þessa. Vantar Orra níu afkvæmi í
dóm til að komast í heiðursverð-
launaflokkinn en öllum má ljóst vera
hvaða hestur er líklegastur til að
hljóta Sleipnisbikarinn á landsmót-
inu 1998. Stígandi frá Sauðárkróki
kemur næstur með 131 stig, lækkar
um eitt stig en tekur þarna sæti
Anga. Baldur frá Bakka er með jafn-
mörg stig en færri afkvæmi á bak
við töluna. Hann kemur nýr inn á
þennan lista. Kolfinnur frá Kjarn-
holtum er í fjórða sæti sem fyrr með
129 stig og Glaður frá Sauðárkróki
er í fimmta sæti. Fjórir þessara hesta
hafa hlotið fyrstu verðlaun fyrir af-
kvæmi en Baldur er sem fyrr segir
nýkominn upp í þennan flokk.
Blær nær sér upp á BLUP-inu
í flokki hesta með færri en fimmt-
án afkvæmi hafa þau tíðindi gerst
að fjögurra vetra hestur, Hamur frá
Þóroddsstöðum, skýst í efsta sætið
eftir að hafa hlotið 8,23 í aðalein-
kunn á héraðssýningu á Gaddstaða-
flötum í vor. Er hann með 134 stig.
Næstir koma bræðurnir Hljómur frá
Brún með 133 stig og Óður frá Brún
með 132. Jafnir í fjórða til sjöunda
sæti með 131 stig eru Páfi frá
Kirkjubæ, Bassi frá Bakka, Blær frá
Kjarnholtum og faðir Hams, Galdur
frá Laugarvatni. Blær frá Kjarnholt-
um er án efa hástökkvari ársins, var
í 29. sæti á síðasta ári en er nú
skráður í 6. sætið, hækkar úr 126
stigum í 131. Ekki hefur gengið að
koma Blæ yfir átta í einstaklings-
dómi en svo virðist sem kynbótamat-
ið muni lyfta honum í þær hæðir sem
ætlað var að hann myndi sjálfur
Morgunblaðið/Valdimar Kristinsson
VART er hægt að segja að ferill Orra frá Þúfu hafi verið ferð um 'f
grýtta braut. Allt virðist ganga upp hjá klárnum og afkvæmi hans
hafa ekki brugðist vonum manna. Knapi á Orra er Gunnar Amarsson.
HAMUR frá Þóroddsstöðum
undirstrikar góða útkomu
Laugarvatnsræktunarinnar á
árinu með þvi að tróna fjög-
urra vetra gamall á toppnum
í flokki hesta með færri en
15 afkvæmi í kynbótamatinu.
Myndin var tekin þegar klár-
inn var sýndur á Gaddstaða-
flötum í vor, knapi er Magnús
Trausti Svavarsson.
gera í dómi. Verður fróðlegt að fylgj-
ast með gengi hans á næstu árum.
Hólahryssur í sérflokki
í flokki hryssna hafa Hólahryss-
urnar afgerandi forystu. Er þar um
að ræða Þrá frá Hólum, dætur henn-
ar og dótturdætur sem raða sér í
fimm efstu sætin. Þrenna efst með
137 stig, Þóra systir hennar kemur
næst með 135 stig, Þíða dóttir Þóru
þriðja með 134 stig og Þrá með 133
stig jöfn Þrennudótturinni Þröm.
Sannarlega athyglisverð staða hjá
Hólabúinu. Þá koma næstar jafnar
með 131 stig Rauðhetta frá
Kirkjubæ, Hekla frá Oddhóli, Vaka
frá Arnarhóli, Birta frá Hvolsvelli
og Röst frá Kópavogi.
Þá er þess að geta að á næstu
dögum verður einkafengur sendur
út með öllum dómum sumarsins og
nýja kynbótamatinu. Alls eru um
86 þúsund hross inn á einkafeng en
áskrifendur munu vera um 150 og
fer fjölgandi að sögn Jóns Baldurs
Lorange hjá Bændasamtökunum.
Sagði hann að ásókn frá útlöndum
í einkafeng færðist mjög í vöxt.
Einnig virðist talsverður áhugi hjá
Islandshestasamtökum á meginland-
inu á að kaupa sig inn í kerfið hjá
Bændasamtökunum.
íslandshesta-
ræktun í stór-
sókn í Danmörku
DAN Slott ásamt Einari Öder sem keppti á stóðhestinum Fjalari
frá Hafsteinsstöðum á HM í Danmörku 1989.
Hestafréttamenn
velja knapa ársins
í NÝÚTKOMNU hefti af tímaritinu
Tölti sem gefið er út af Dansk Is-
landshesteforening í Danmörku
kemur fram að skráð hafa verið
1.230 íslensk folöld það sem af er
ári. Á öllu síðasta ári voru skráð
1.107 íslensk folöld þannig að um
er að ræða verulega fjölgun (123)
fæddra folalda sem viðurkennd eru
hreinræktuð íslensk. Segir þetta
sína sögu um gróskuna í ræktun
íslenskra hrossa í Danmörku. Sam-
fara þessari fjölgun fara gæði
hrossanna einnig batnandi ef
marka má þær einkunnir sem hross
hafa fengið í dómum síðustu árin.
Gera má ráð fyrir stórstígum
framförum á næstu árum því und-
anfarin tvö ár hafa verið seldir til
Danmerkur mjög góðir kynbóta-
hestar. Einnig hefur nokkur fjöldi
góðra hryssna farið þangað en þótt
hefur skorta á gæði þeirra í
ræktuninni þar.
íslenski hesturinn
á uppleið í Danmörku
Flest fæðast folöld af dönsku
varmblóðskyni eða 2.319 sem er
fækkun um 140 folöld frá síðasta
ári. í þriðja sæti er norski fjarða-
hesturinn með 527 fædd folöld á
árinu en alls fæddust 7429 folöld
í Danmörku á árinu sem er að líða.
Sem sagt íslenski hesturinn á upp-
leið í Danmörku og þess líklega
ekki langt að bíða að stofninn taki
forystuna með flest fædd folöld
allra kynja. Ef sama þróun helst
áfram verður íslenski stofninn kom-
inn með forystuna innan fimm ára.
í sama tölublaði segir af töltandi
araba en dönsk kona að nafni Ram-
ona Steinbach á hreinræktaða
arabahryssu sem tók upp á því að
tölta nánast af eigin hvötum. Ram-
ona lýsir þessu svo að fyrir um fjór-
um árum hafi verið frekar slæmt
tíðarfar um veturinn og hafi hún
farið í göngutúra með hesta sína
í stað þess að ríða þeim. Til að
þjálfa vöðvana eitthvað gekk hún
mjög rösklega og tók þá eftir að
hryssan sem heitir Shaakirah OX
898 fór að ganga með hliðstæðum
hreyfingum, þ.e. hægri afturfótur
og hægri framfótur fylgdust að líkt
og kameldýr gera. „Þar sem ég
þekki gangtegundir íslenskra
hesta,“ en hún á einnig íslenska
hryssu, „skildi ég möguleikana sem
þetta hugsanlega gæfi mér,“ segir
Ramona. Eftir þessa uppgötvun
aflaði hún sér upplýsinga um
hvernig hún gæti þjálfað upp tölt
í arabanum sínum og fékk hún
svarið; mikil vinna á feti, fímiæf-
ingar og baugareið.
„Fyrst kom aðeins eitt og eitt
spor á tölti en í dag skilur hryssan
vel hvað er verið fara fram á. Hún
er hvorki rúm á töltinu né úthalds-
góð en takturinn er tandurhreinn.
Nú get ég vel hugsað mér arabísk-
an stóðhest með sama hæfileika,"
segir Ramona og á þar greinilega
við að hún hyggist rækta töltandi
araba. Þetta eru nokkur tíðindi því
fram til þessa hafa arabískir hestar
þótt gersneyddir þessum hæfileika.
Valdimar Kristinsson
ANNASAMT verður í vikunni hjá
hestamönnum. Aðalfundur Félags
hrossabænda verður haldinn á Hót-
el Sögu á fímmtudag og daginn
eftir, föstudag, er haldinn samráðs-
fundur Fagráðs hrossaræktar á
sama stað. Um kvöldið verður hald-
in í Súlnasal uppskeruhátíð hesta-
manna þar sem útnefndur verður
ræktunarmaður ársins og knapi
ársins 1996.
Lítil spenna hefur skapast kring-
um val á þessum aðilum að þessu
sinni og nokkuð ljóst hveijir verða
valdir. Þykir líklegt og nánast ör-
uggt að Þorkell Bjarnason, fyrrver-
andi hrossaræktarráðunautur, muni
taka við ræktunarmannstitilinum
fyrir hönd Laugarvatnsræktunar-
innar sem hefur komið mjög sterk
út á sýningum þetta árið.
Þá þykir Sigurbjöm Bárðarson
nánast öruggur með titilinn „Knapi
ársins 1996“. Breyting hefur verið
gerð á þessari útnefningu en að
þessu sinn eru það hestafréttamenn
sem sjá um valið og hefur nafninu
verið breytt úr hestaíþróttamaður
ársins í knapi ársins. Áfram verður
afhentur veglegur gripur sem Félag
hrossabænda gaf, sem kallast
„Alsvinnur" en þetta mun í þriðja
skiptið sem hann er afhentur.
Á samráðsfundi fagráðs verður
meðal annars fjallað um vinnuað-
ferðir við dóma á kynbótahrossum
og mun Kristinn Hugason, hrosa-
ræktarráðunautur, hafa framsögu
í málinu.
Ræðumaður kvöldsins á upp-
skeruhátíðinni verður Svavar Gests-
son alþingismaður en meðal
skemmtiatriða má nefna að Eyfirð-
ingar og Skagfirðingar munu kveð-
ast á, eða taka Pegasus til kostanna
eins og Sigurður Þórhallsson, fram-
kvæmdastjóri LH, orðaði það. Fyrir
hönd Eyfírðinga kveður Reynir
Hjartarson en Gísli Geirsson fyrir
hönd Skagfirðinga.
Islenskir
hestar
áCNN
ÖTULLEGA er unnið að kynningu
og markaðssetningu íslenska
hestsins sem margir eru sann-
færðir um að séu bestu hestar í
heimi, hvorki meira né minna.
Nýlega fengu islenskir hestar veg-
lega umfjöllun í á bandarísku sjón-
varpsstöðinni CNN sem er frétta-
stöð fyrst og fremst. Var þar um
að ræða nokkurra mínútna um-
fjöllun á klukkustundarfresti í
sólarhring.
Stöðin sjónvarpar sem kunnugt
er um allan heim og fylgjast millj-
ónir manna með útsendingum.
Efnið var sótt til hins kunna
bandariska Islandshestaaðdáanda
Dans Slott, en hann á íslands-
hestabúgarðinn Mill Farm
skammt frá New York. Að sögn
Sigurðar Sæmundssonar, sem var f
á staðnum, voru þeir frá CNN í
heilan dag að mynda islenska
gæðinga þar sem sýndar voru
gangtegundirnar sem íslenski
hesturinn hefur upp að bjóða.
Gerður var samanburður við önn-
ur hestakyn og sagði Sigurður að
þarna hefði verið farið skelfilega
með stóru hestana, þar sem fram
kom grófleiki þeirra í gangi og
einn sjónvarpsmanna var nærri
dottinn af baki. í kjölfarið kom
myndskeið af stóðhestinum Fjal-
ari frá Hafsteinsstöðum á glæsi-
tölti í hægri myndhreyfingu.
Fréttaþulurinn sagði að íslenski
hesturinn væri bensinn í hestun-
um. Hann hafði einnig á orði að
þegar maður hefði einu sinni próf-
að góðan islenskan hest yrði ekki
til baka snúið!
Taldi Sigurður ótvírætt að hér
hafi íslenski hesturinn fengið ein-
hveija bestu kynningu sem fengist
hefur til þessa.