Morgunblaðið - 29.11.1996, Síða 22

22 FÖSTUDAGUR 29. NÓVEMBER 1996
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Aðhaldi
mótmælt
ELLILAUNAÞEGI hrópar slag-
orð gegn ríkisstjórninni í Grikk-
landi á útifundi í Aþenu á mið-
vikudag. Sólarhringslangt alls-
herjarverkfall var í landinu í gær
til að mótmæla aðhaldsaðgerðum
sem boðaðar eru í fjárlagafrum-
varpi sósíalistasljórnar Costas
Simitis og lamaðist starfsemi
opinberra stofnana að mestu.
Bændur lokuðu vegum norðan
við borgina með 2.000 dráttarvél-
um og kröfðust hærri niður-
greiðslna.
Efnahagsmálaráðherrann,
Yannis Papandoniou, segir að
aðhaldsaðgerðirnar verði þær
róttækustu í 15 ár. Markmiðið
er að Grikkland geti uppfyllt
skilyrði fyrir þátttöku í EMU,
efnahags- og myntbandalagi
Evrópusambandsins, árið 2001.
Reuter
Rússar viðurkenna þjóðaratkvæðagreiðsluna í Hvíta-Rússlandi
Gamla þinginu úthýst og
Lúkasjenko herðir tökin
Stjórnarskrárdómstóllinn virðist
hættur við að hindra áform forsetans
Mínsk. Reuter.
LÖGREGLA Alexanders Lúkasj-
enkos, forseta Hvíta-Rússlands,
kom í gær í veg fyrir að fulltrúar
á gamla þinginu gætu komist inn
í fundarsalinn í Mínsk sem þeir
hugðust nota. Meirihluti þing-
manna hefur þegar gengið í lið
með forsetanum. Rússar gáfu í
gær í skyn að umdeild þjóðarat-
kvæðagreiðsla um Iiðna helgi, þar
sem Lúkasjenko tryggði sér lengra
kjörtímabil og stóraukin völd,
hefði verið lögmæt. Talsmenn
Evrópuráðsins hafa lýst stuðningi
við gamla þingið og Öryggis: og
samvinnustofnun Evrópu, ÖSE,
hafði áður lýst atkvæðagreiðsluna
ógilda vegna misnotkunar forset-
ans á völdum sínum í aðdraganda
hennar.
Þingmennimir sem styðja for-
setann hafa farið að tilmælum
hans og myndað nýtt og fámenn-
ara þing, fulltrúadeild, og verður
síðar búin til efri deild.
Völd Lúkasjenkos
tryggð
Ljóst þykir að Lúkasjenko hafi
nú tryggt völd sín og hugðist hann
undirrita við hátíðlega athöfn nýju
stjórnarskrána, sem samþykkt var
í þjóðaratkvæðinu, í gær að við-
stöddum fulltrúm erlendra ríkja.
Fréttastofan Interfax í Rúss-
landi hafði eftir ónafngreindum
talsmanni í Kreml að ástæðulaust
væri að telja þjóðaratkvæðið hafa
verið brot á stjórnarskránni. At-
hygli hefur einnig vakið í Hvíta-
Rússlandi að stjórnarskrárdóm-
stóllinn, sem áður stóð í miklum
deilum við Lúkasjenko, virðist ekki
ætla að þybbast við og reyna
hindra áform forsetans.
Lögreglan leyfði þingmönnun-
um aðeins að fara inn til að ná í
eigur sínar og tæma skrifborð.
Sumir þingmanna voru reiðir
Rússum og sögðu þá hafa treyst
stöðu Lúkasjenko með afstöðu
sinni.
Kennslustund
í rússnesku lýðræði
„Hvíta-Rússland hefur fengið
kennslustund í rússnesku lýðræði.
Moskvustjórnin hefur svikið hug-
myndirnar um þingræði og í stað-
inn lagt lag sitt við einræðisríki,“
sagði Víktor Gontsjar, sem var
formaður kosninganefndar fyrir
þjóðaratkvæðið en rekinn úr emb-
ætti af Lúkasjenko áður en það
var haldið. Aðrir fullyrtu að klíka
væri að taka öll völd í landinu og
hefði beitt til þess fölsunum á úr-
slitum atkvæðagreiðslunar.
Forsetinn sagði rúm 70% kjós-
enda hafa stutt tillögur sínar en
ekkert eftirlit var haft með kosn-
ingunum af hálfu hlutlausra aðila.
London áfram
helzta fjár-
málamiðstöðin
London. Reuter.
LONDON verður áfram helzta
fjármálamiðstöð Evrópu, jafnvel
þótt Bretland standi utan Efna-
hags- og myntbandalags Evrópu
(EMU), að mati hátt setts emb-
ættismanns Englandsbanka.
„Ef sterlingspundið verður fyr-
ir utan, verður evróið að mörgu
leyti eins og hver önnur erlend
mynt og í London hafa menn stað-
ið sig einkar vel í að verzla með
annarra manna gjaldmiðla árum
saman,“ sagði Stephen Collins,
yfirmaður gengisstöðugleika-
deildar Englandsbanka á ráð-
stefnu um EMU.
Collins sagði að innan við 10%
af gjaldeyrisviðskiptum í London
væru í gjaldmiðlum ríkja, sem
búizt væri við að tækju þátt í
EMU frá upphafi í ársbyrjun
1999, miklu lægra hlutfall en á
gjaldeyrismörkuðum í Frankfurt
og París. Upptaka evrósins myndi
því hafa hlutfallslega minni áhrif
á London sem fjármálamiðstöð
en á París og Frankfurt.
„Við erum ekki skeytingarlaus-
ir um þróunina og margt þarf að
gera, en við höfum góða ástæðu
til að ætla að City [fjármála-
hverfi London] verði áfram helzta
fjármálamiðstöð Evrópu, hvort
sem við erum innan eða utan
EMU,“ sagði Collins.
„Ef það tekst að smala evróinu
saman, ætti það að leiða af sér
aukin efnahagsleg umsvif, sem
allar fjármálamiðstöðvar í Evrópu
munu hagnast á, hvort sem þær
eru innan eða utan EMU.“
FORSVARSMENN Englandsbanka te\ja að gjaldeyrismarkaður-
inn í London muni halda sínu þótt Bretland verði utan EMU.
Áhyggjur af aðgangi
að TARGET óþarfar
Collins vísaði á bug áhyggjum,
sem hafa verið áberandi meðal
brezkra bankamanna um að það
myndi koma illa niður á London
ef brezkar fjármálastofnanir
fengju ekki aðgang að TARGET,
sameiginlegu greiðslumiðlunar-
kerfi evrópskra banka. Bankar í
Frakklandi og Þýzkalandi hafa
barizt gegn því að fjármálastofn-
anir i þeim ríkjum ESB, sem verða
utan EMU, fái fullan aðgang að
greiðslumiðlunarkerfinu.
Collins sagði að gjaldeyris-
markaðinum í London hefði tekizt
að ná til sín stórum hluta af
heimsviðskiptum í bæði dollurum
og mörkum án þess að sambæri-
leg greiðslumiðlunarkerfi væru til
í Bandaríkjunum eða Þýzkalandi.
Að mati Collins er mikilvægt
að Bretland reki trausta efna-
hagsstefnu, standi það utan
EMU, þar á meðal peningamála-
stefnu sem miði að stöðugu verð-
lagi. „Það myndi bæði eyða grun-
semdum á evró-svæðinu um að
við hygðumst ná forskoti í sam-
keppninni með því að breyta
genginu og myndi að sjálfsögðu
líka vera skynsamleg stefna
hvernig sem á málið er litið,“
sagði hann.
Frakkar
fengu
aðstoð
BRESKUR embættismaður,
sir William Cook, lak mikil-
vægum upplýsingum um vetn-
issprengjusmíð Breta til
Frakka snemma árs 1967, að
sögn fransks vísindatímarits,
La Recherche. Gerðist þetta í
samtölum við franska sendi-
ráðsmenn í London og ritið
segir að þótt aðeins hafi verið
um örstutt, munnleg skilaboð
að ræða hafi þau nægt til að
koma Frökkum á rétta sporið.
Þeir sprengdu sína fyrstu
vetnissprengju 1968, tíu árum
seinna en Bretar.
Líklegt er talið að Harold
Wilson, forsætisráðherra
Breta, hafi með aðstoðinni
reynt að fá Charles de Gaulle
Frakklandsforseta til að láta
af andstöðu við inngöngu
Bretlands í Efnahagsbanda-
lagið, forvera ESB. De Gaulle
hvikaði þó hvergi.
Vagnorius
tekur við
GEDIMINAS
Vagnorius
var í gær
kjörinn for-
sætisráð-
herra nýrra
ríkisstjórnar
hægrimanna
í Litháen með
95 atkvæðum
en 141 sæti eru á þingi. Ráð-
herrann er í Föðurlandssam-
bandi sjálfstæðishetjunnar
Vytautas Landsbergis sem tal-
ið er að verði forseti þingsins.
Heilagt vatn
hættulegt
TÍMARIT breskra kaþólikka,
Catholic Herald, segir að heil-
agt vatn, sem trúaðir sæki til
ýmissa staða í heiminum og
stökkvi á sjúka ættingja í von
um að þeim batni, sé oft stór-
hættulegt. Ritið hefur eftir
hjúkrunarfræðingi að í vatninu
séu framandi gerlar og oft sé
auk þess ekki gætt hreinlætis
við varðveislu þess. Vatnið
geti valdið lífshættulegum
sjúkdómum.
Vilja niður-
greiðslur
ábrott
BRESKI Verkamannaflokkur-
inn hyggst leggja mikla áherslu
á umbætur í landbúnaðarstefnu
Evrópusambandsins komist
hann tii valda. Lögð verður
fram róttæk áætlun um að af-
nema í áföngum niðurgreiðslur
og birgðasöfnun sem ætlað er
að halda afurðaverðinu uppi.
Veiðar verði
takmarkaðar
HÓPUR stjórnmálamanna, vís-
indamanna og umhverfissinna
í Bretlandi hvatti í gær til þess
að dregið yrði úr veiðum á
bræðslufiski í Norðursjó. í nýrri
skýrslu er sagt að veiðarnar
veiki mjög ýmsa veiðistofna
sem notaðir eru til manneldis
og lifa á fiskinum sem veiddur
er í bræðslu.
Vagnorius