Morgunblaðið - 31.12.1996, Blaðsíða 28

28 ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
I hljómmíklu húsi
TONLIST
Ilallgrímskirkja
ÓRATORÍUTÓNLEIKAR
Fluttir voru fjórir þættir úr jólaóra-
toríu eftir Johann Sebastian Bach.
Einsöngvarar. Þóra Einarsdóttir,
Rannveig Fríða Bragadóttir, Gunnar
Guðbjömsson og Loftur Erlingsson.
Mótettukór Hallgrímskirkju, Iiljóm-
sveit leidd af Sigurbimi Bemharðs-
syni. Stjómandi: Hörður Askelsson
Sunnudagurinn 29. desember, 1996.
JÓLAÓRATORÍAN eftir J.S.
Bach er meistaraverk, eins og nær
allt það sem þessi snillingur lét
okkur eftir. Það er fyrst og fremst
tónvefnaðurinn sjálfur og úr-
vinnsla tónhugmyndanna, sem
gefur tónlist hans gildi en einnig,
að sú geirnegling tónhugmynd-
anna, sem er stórkostleg hjá hon-
um, hefti ekki þennan snilling í
að yrkja og túlka af meiri reisn
en menn kunnu á hans dögum,
enda kom hans tími ekki fyrr en
100 ár voru liðin frá láti hans og
enn er hann meðal okkar.
Flutningur Mótettukórsins var
í alla staði mjög góður, t.d. í upp-
hafskórum 1., 3. og 5. kafla, sem
allir eru stórbrotnar tónsmíðar og
erfiðar í söng. Sálmarnir voru fal-
lega sungnir en helst til blátt
áfram. í þeim hefði mátt breyta
ögn um flutningsmáta, til að skapa
þeim sérstöðu innan verksins en í
þessum perlum er að finna innilega
og kyrrláta lotningu. Gunnar Guð-
björnsson var frábær í hlutverki
Guðspjallamannsins og söng ar-
íuna, Froe Hirten, mjög vel, en
með honum lék Martial Nardeau
fallegan einleik á flautu. Rannveig
Fríða Bragadóttir söng mjög vel
og af öryggi nokkur tónles og
aríurnar Bereite dich Zion, Schlafe
mein Liebster, Schliesse, mein
Herze en í síðastnefndu aríunni
vefur Bach utan um sönglínuna,
fallega einleikslínu fyrir fiðlu, sem
SAMANTEKT FÉLAGSVÍSINDASTOFNUNAR Á SÖLU BÓKA 21.-24. DESEMBER 1996. UNNIÐ FYRIR
MORGUNBLAÐIÐ, FÉLAG ÍSLENSKRA BÓKAÚTGEFENDA OG FÉLAG BÓKA- OG RITFANGAVERSLANA.
Bóksölulisti
1LIFSKRAFTUR
Sr. PÉTUR OG IIMGA í LAUFÁSI (5)
Fríðrík Eríingsson. Útg. Vaka-Helgafell hf.
2LÖGMÁLIIM SJÖ UM VELGENGI (3)
Deepak Chopra. Útg. Bókaútgáfan Vöxtur
3BENJAMÍN H.J. EIRÍKSSON
í STORMUM SINNAR TÍÐAR (1)
Hannes H. Gissurarson skrásetti.
Útg. Bókafélagið
4KÖKUBÓK HAGKAUPS (2)
Jóhannes Felixson. Útg. Hagkaup
5Z ÁSTARSAGA (-)
Vigdís Grímsdóttir. Útg. Iðunn
6 EKKERT Að MARKA! Guðrún Helgadóttir. Útg. Vaka-Helgafell (6)
7 LATIBÆR Á ÓLYMPÍULEIKUM (8) Magnús Scheving. Útg. BókaútgágaÆskunnar
8 ÍSLANDSFÖRIN Guðmundur Andrí Thorsson. Útg. Mál og menning (-)
9 BROTAHÖFUÐ Þórarinn Eldjárn. Útg. Forlagið (-)
10 ÁLAUSU Smárí Freyr og Tómas Gunnar. Útg. Skjaldborg ehf. (9)
Einstakir flokkar:
Skáldverk
1 Z ÁSTARSAGA Vigdís Grímsdóttir. Útg. Iðunn (1)
2 ÍSLANDSFÖRIN Guðmundur Andri Thorsson. Útg. Mál og menning (3)
3 BROTAHÖFUÐ Þórarinn Eldjárn. Útg. Forlagið (5)
4 LÁVARÐUR HEIMS Ólafur Jóhann Ólafsson. Útg. Vaka-Helgafell hf. (2)
5 LÍFSINSTRÉ Böðvar Guðmundsson. Útg. Mál og menning (4)
6 BÓNUSUÓÐ Andri Snær Magnason. Útg. Bónus (-)
7 ÚRÁLÖGUM Stephen King. Útg. Fróði (6)
8 RÓSIR DAUÐANS Mary Higgins Clark. Útg. Skjaldborg ehf. (7)
9 BLÓÐAKUR Ólafur Gunnarsson. Útg. Forlagið (-)
10 BROTNIR HLEKKIR Ken Follet. Útg. Vaka-Helgafell hf. (-)
Almennt efni
1 LÍFSKRAFTUR
Sr. Pétur og Inga
í Laufási (4)
Friðrik Erlingsson.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
2 LÖGMÁLIN SJÖ
UM VELGENGNI (3)
Deepak Chopra.
Bókaútgáfan Vöxtur
3 BENJAMÍN H.J.
EIRÍKSSON
I stormum
sinnartíðar (1)
Hannes H. Gissurarson.
skrásetti.
Útg. Bókafélagið
4 KÖKUBÓK
HAGKAUPS (2)
Jóhannes Felixson.
Utg. Hagkaup
5 ÚTKALL Á ELLEFTU
STUNDU (6)
Óttar Sveinsson.
Útg. íslenska bókaútgáfan
6 MANNLÍFSSTIKLUR (5)
Ómar Ragnarsson. Útg. Fróði
7 þjqðsqgur jóns
MULA ARNASONAR (8)
Jón Múli Árnason.
Útg. Mál og menning
8 LÆKNINGAMÁTTUR
LÍKAMANS (-)
Andrew Weil. Útg. Setberg
9 NOSTRADAMUS
& SPÁDÓMARNIR UM
ISLAND (-)
Guðmundur S. Jónasson.
Útg. Reykholt
10 MARS OG VENUS
I SVEFN-
HERBERGINU (10)
Dr. John Gray.
Útg. Bókaútgáfan Vöxtur
Börn og unglingar
1 EKKERT AÐ MARKA! (2)
Guðrún Helgadóttir.
Útg. Vaka-Helgafell hf.
2 LATIBÆR
ÁÓLYMPÍULEIKUM (3)
Magnús Scheving.
Útg. Bókaútgáfa Æskunnar
3 ÁLAUSU (4)
Smári Freyr og
Tómas Gunnar.
Útg. Skjaldborg ehf.
4 JÁTNINGAR BERTS (1)
Anders Jacobsson &
Sören Olsson.
Útg. Skjaldborg ehf.
5 ALLTÍ SLEIK (5)
Helgi Jónsson.
Útg. Bókaútgáfan Tindur
6 HRINGJARINN í
NOTRE DAME (8)
Walt Disney.
Útg. Vaka-Helgafell
7 BESTU BARNA-
BRANDARARNIR (-)
Börn tóku efnið saman.
Útg. Bókaútgáfan Hólar
8 KVENNAGULLIÐ
SVANUR (-)
Anders Jacobsson og Sören
Olsson.
Útg. Skjaldborg ehf.
9 STAFRÓFSKVER (-)
Sigrún Eldjárn.
Þórarinn Eldjárn ljóðskreytti.
Útg. Forlagið
10 VOR í ÓLÁTAGARÐI (-)
Astrid Lindgren.
Útg. Mál og menning.
Morgunblaðið/Kristyinn
FLUTNINGURINN í heild var mjög góður, einsöngvararnir frá-
bærir, einstaka einleikarar innan hljómsveitarinnar góðir og
hljómsveitin einnig. Kórinn stóð sig frábærlega vel...
'konsertmeistari hljómsveitarinnar,
Sigurbjörn Bernharðsson, flutti
mjög fallega. Loftur Erlingsson
söng nokkur tónles og aríurnar
Grosser Herr en þar átti Ásgeir
H. Steingrímsson góðan mótleik á
trompet og í Erleuchte auch, þar
sem Daði Kolbeinsson lék kontra-
punktrödd á óbó d’amore. Loftur
er einn af ungu söngvurunum, sem
nú eru að helja starfsdag sinn,
að loknu löngu námi. Söngur hans
var mjög góður, framfærður af
öryggi og listfengi. Annar efnileg-
ur söngvari, sem einnig söng af
öryggi og listfengi, var Þóra Ein-
arsdóttir. Hún söng með Lofti
dúettinn Herr, dein Mitleid og í
terzettinum Ach, wann wird die
Zeit, með Rannveigu Fríðu og
Gunnari.
Tónvefnaðurinn er túlkunar-
meðal Bachs og þótt erfítt sé að
syngja flúraðar tónlínur meistar-
ans, eru þær ekki ávallt mótaðar
til að nýta aðeins besta tónsvið
raddarinnar, sem oftar er hljóm-
mest á efra sviði hverrar raddgerð-
ar. Á móti röddinni á lágsviðinu
er hvergi slakað á flóknum tón-
vefnaði mótraddanna og í hljóm-
miklu húsi, eins og Hallgríms-
kirkju, getur verið erfitt fyrir
söngvara að halda sínum hlut gegn
tónfrekum hljóðfærunum.
Hvað sem mikilli hljómgun
kirkjunnar líður var flutningurinn
í heild mjög góður, einsöngvararn-
ir frábærir, einstaka einleikarar
innan hljómsveitarinnar góðir og
hljómsveitin einnig. Kórinn stóð
sig frábærlega vel, því sumir kafl-
arnir eru ekki auðveldir, sérstak-
lega þar sem flúr og hraði gáfu
engin grið, undir öruggri stjórn
Harðar Áskelssonar. Með þessari
umfjöllun fylgir ósk um gleðilegt
ár og farsæla framtíð.
Jón Ásgeirsson
Skapadómur
skáldjöfurs
KVIKMYNPIR
Iláskólabíó
HAMSUN ★ ★ ★
Leikstjóri Jan Troell. Handritshöf-
undar Olav Enquist, Madeleine Fant.
Kvikmyndatökustjórar Mischa
Gavijusjov. Aðalleikendur Max Von
Sydow, Ghita Nörby, Eindride
Eidsvold, Gard B. Eidsvold,, Anette
Hoff, Ernst Jacobi, Sverre Anker
Ousdal, Edgar Selge. 160 mín.
Norsk/þýsk/dönsk/sænsk.
Nordisk Fikn 1996.
SORGARSAGAN að baki elliára
norska skáldjöfursins Knud Hams-
un (Max Von Sydow) er rakin í
þessari vönduðu og metnaðarfullu,
en jafnframt ógnarlöngu mynd.
Hamsun hefst 1935, skáldið er
tekið að reskjast, ósamkomulag
ríkjandi milli hans og eiginkonunn-
ar Marie (Ghita Nörby). Blikur á
lofti í Evrópu, Hitler (Ernst Jacobi)
að komast til valda. Hamsun, og
ekki síður Marie, eru sannfærð
um að þar sé lausnarinn endurbor-
inn. Stríðinu lýkur og þjóðskáldið
fellt af stalli. Norðmenn vilja ekki
dæma hann landráðamann en
gamli maðurinn krefst réttarhalda
- sem hann fær.
Það hefur hent og mun henda
bestu menn að veðja á rangan
hest, hrífast af málefni og mönn-
um sem standa ekki undir vænt-
ingum, verða andhverfa draums-
ins. Norðmenn mega eiga það að
hér er ekkert verið að frægja eða
ófrægja minningu Hamsuns held-
ur fylgt staðreyndum, m.a. er
Regnboginn, ævisaga Marie, einn
aðalstuðningur handritshöfunda. í
höndum kvikmyndargerðarmann-
anna er Hamsun geðstirt gamal-
menni, sérvitringur, gallharður á
meiningunni. Með innbrennt hatur
á Bretum og glæsta sýn á framtíð
síns elskaða föðurlands eftir sigur
Þriðja ríkisins, gengur hann
ótrauður til liðs við nasista. Marie
hefur staðið í skugga manns síns,
í boðskap nasismans finnur hún
hljómgrunn fyrir jafnréttisbaráttu
kvenna. Og verður jafnvel enn
harðari fylgismaður Hitlers og ára
hans en bóndinn.
Hamsun er hættur að skrifa
þegar hér er komið sögu, myndin
snýst einkum um viðskipti hans
við stríðsherrana, en skáldið bjarg-
aði mannslífum úr klóm þýska
setuliðsins í bland við að hylla
Vidkun Quisling (Sverre Anker
Ousdal). Fræg er ferð hans á vit
„Foringjans" og er hún endursögð
hér með miklum ágætum. En for-
inginn reyndist daufheyrður á
bænahjal skáldsins.
Þeir drápu Quisling en ekki
Hamsun-hjónin. Samkvæmt sagn-
fræði Hamsun virðist það ljóst að
hann var aðeins nytsamur, trú-
gjarn sakleysingi. Það er betra að
trúa því en ýmsu öðru sem haldið
hefur verið á lofti um þessa örlaga-
tíma.
Ekki sér maður myndina fyrir
sér án Max Von Sydows, sem er
mikilfenglegur og ekki ólíkur
Hamsun í útliti og yfirbragði. Af-
burðaleikur sænska snillingsins
kemur ekki á óvart, það gerir hins-
vegar snilli Ghitu Nörby, dönsku
leikkonunnar sem lék ósjaldan á
móti Dirch Passer í „den“. Það
voru ekki kröfuhörð hlutverk. Hér
blómstrar Nörby, það er leikur
hennar sem hrífur menn með sér
og fær þá til að líta sjaldnar á
klukkuna en sá valinkunni leik-
stjóri, Jan Troell, hefur verið alltof
spar á skærin. Um listrænt útlit
sér Karl Júlíusson af gamalkunnri
natni og smekkvísi.
Sæbjörn Valdimarsson