Morgunblaðið - 31.12.1996, Blaðsíða 57
MORGUNBLAÐIÐ
BREF TIL BLAÐSINS
ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 1996 57
Hugleiðingar um
útvarp og sjónvarp
Frá Ingibjörgu Gunnarsdóttur:
EG HEF velt því fyrir mér hvernig
á því stendur að ég legg höndina
gjarnan fyrir augun þegar grá-
skeggjaðir karlmenn birtast á
skjánum. Það er svo undarlegt að
þeir virka allir á mig eins og þeir
hafí gleymt að þvo sér í framan.
Þetta er mjög áberandi vegna þess
að allar konur og skegglausir menn
eru svo frábærlega vel snyrt.
Dagsljós - Svanhildur er langtum
betri en sl. vetur og talar mjög skýrt.
Kolfinna talar heldur of hratt. Hún
þarf að temja sér skýrari framburð,
en þær eru báðar skemmtilegar í
viðræðum og bráðfallegar, hvor á
sína vísu, ljós og dökk.
Það var gaman að sjá unga fólk-
ið okkar 26. nóvember og gott að
æfa sig í að tala við aðra með hátal-
ara í hönd. Venjið ykkur á að tala
skýrt, segja orðið alveg, tala svolít-
ið hægar, leggja dálitla virðingu í
málið, tungumálið okkar. Segja sem
sjaldnast héma og sko, munið alltaf
að beygja dóttir rétt, dóttir, um
dóttur, frá dóttur, til dóttur.
0-3. desember fór að mestu
leyti fyrir ofan garð og neðan vegna
lélegrar framsagnar og efnið var í
fyllsta máta lélegt. Selma skar sig
þó úr með skýran framburð.
Því miður finnst mér unga fólkið
í Ó ekki tala nógu skýrt. Er tungu-
málið okkar, íslenskan, virkilega að
breytast í hálfsögð orð?
Auglýsingar á bíómyndum -
hvern langar að sjá tveggja tíma
sýningu á þvílíku ógeði sem auglýs-
ingarnar sýna? Það leiðir hugann
að því hvernig reynt er að afvega-
leiða skin manns frá venjulegu lífi.
Þvílík sóun á tíma og fé til skaða.
Oft hef ég undrast að ekki skuli
hafa komist hér á reglulegar sýn-
ingar á sinfóníutónleikum í sjón-
varpinu annað slagið. Flutningur
Sinfóníuhljómsveitar íslands einu
sinni í mánuði ætti að vera fastur
liður og þess á milli flutningur á
öðrum klassískum tónleikum. Fjöldi
íslendinga hefur mikla ánægju og
þörf fyrir klassíska músík og flutn-
ingur tónlistar verður allur annar
ef maður sér hljómsveitarflutning-
inn. Það er vissulega kennslustund
í æðri tónlist.
Hvenær skyldu íslendingar fá að
sjá hina stórkostlegu óperu Verdis
Nabucco í sjónvarpinu, en hana sá
Að kunna sig
— eða ekki
Kyndugir
kennarar
Frá Auðuni Braga Sveinssyni:
STUNDUM var sagt fyrr á tíð, að
einhver kynni sig ekki. Var þá átt
við, að sá hinn sami brygðist ekki
á réttan hátt við, einkum hvað siði
og venjur varðar. Þessu kynntist
ég sem barn. Mér var sagt, og
væntanlega fleirum á unga aldri,
að berja skyldi að dyrum, áður en
gengið væri inn í hús. Þá var manni
að sjálfsögðu innrætt að þakka
skyldi fyrir sig, ef eitthvað, ætt eða
óætt, var þegið. Þá var ekki gleymt
að minna börn á að láta ekki „veiða“
upp úr sér á bæjum, eins og það
var orðað, þar eð vitað var, að viss
heimili reyndu að fá böm til að
segja ýmislegt, þar sem þau eru
að jafnaði einlægari og opinskárri
en fullorðið fólk. Þá mátti ekki
gleyma því að kynna sig með nafni,
ef komið var til ókunnugra. Þetta
er gamalt, og þykir kannski gamal-
dags, en verður aldrei úrelt. Mann-
leg samskipti og siðvenjur eru við-
kvæm og verða ekki vanrækt með
góðu móti. Við eigum að vera yfir
dýrin hafin, hvað samskipti varðar,
vegna þess að okkur er gefið tungu-
málið, en þeim ekki.
Hér á eftir minnist ég þriggja
tilvika, þar sem mannleg samskipti
voru vanrækt, eða gengið á snið
við þau.
Þegar danska skáldið Klaus Rif-
bjerg kom til íslands fyrir nokkrum
árum og las upp eftir sig í Norræna
húsinu, voru margir boðnir þangað.
I fremstu sætaröð sátu kunnir rit-
höfundar, eins og nærri má geta,
svo og þekktir bókmenntamenn. Það
margt manna var þama, að opna
varð inn í bókasafnið og koma þar
fyrir stólum. Slíkur rithöfundur og
Klaus Rifbjerg heimsækir ekki ís-
land á hveijum degi. Mér datt í
hug, að í fremstu sætaröð mætti líta
þann manninn, sem þá hafði þýtt á
íslensku hina einustu bók eftir Rif-
bjerg, en það var „Anna, ég Anna“.
En ekki kom ég auga á manninn.
Eg fór inn í bókasafnið, og hvem
sá ég þar? Þýðandann Andrés Krist-
jánsson. Hann sat þar yst í homi!
Hvílík hneysa! Ekki fyrir hann, held-
ur þá sem gleymdu honum. Ég orð-
aði þetta við Andrés, en hann lét
sem ekkert væri, enda prúðmenni.
Auðvitað átti að bjóða Andrési sæti
nærri Klaus Rifbjerg, á því fínnst
mér ekki leika neinn vafí.
Norskur rithöfundur heitir Anne-
Cath Vestly og hefur skrifað fjölda
bóka fyrir börn, sem öðlast hafa
miklar vinsældir í heimalandi, svo
og hér á landi, vegna ágætra þýð-
inga. Höfundinum var boðið hingað
til lands. Talaði húní Norræna hús-
inu um bækur sínar, og var margt
fólk þarna saman komið, þar á
meðal mörg börn. Mátti greina að
skáldkonan átti hér margt þakk-
látra lesenda. Ætla mátti að þýð-
anda bóka hennar hefði verið boðið,
en því miður fórst það fyrir. Ég
minti hann hins vegar á, að þarna
yrði fjallað um bækur skáldkonunn-
ar. Og ég leiddi höfund og þýðanda
saman. Fór vel á með þeim, að
vonum. Stefán Sigurðsson þýddi
fjóra bókaflokka, alls 17 bækur,
eftir Anne-Cath Vestly, og er það
út af fyrir sig mikið afrek. En hon-
um var gleymt.
Fyrir jólin er eitt fagurt ljóð,
meðal annarra, mjög sungið. A ég
þar við Ijóð Ingólfs Jónssonar frá
Prestsbakka (28.10 1918 - 9.3.
1993): „Bjart er yfír Betlehem". Það
er orðið sígilt jólaljóð, og á vafa-
laust eftir að vera mikið sungð.
Enginn vafi leikur á, að Ingólfur
hefur verið listrænt skáld, og á vafa-
laust eftir að lifa lengi í þessu ljóði
sínu. Þarna á það vel við, sem segir
í einu ágætu kvæði: „Sá dó ei, sem
heimi gaf lífvænt ljóð.“ (E. Ben.)
Fyrir nokkrum árum sat ég sam-
komu kennara á eftirlaunum, sem
hittast einu sinni í vetrarmánuði
hveijum, sér til ánægjuauka. Það
var rétt fyrir jólin. Þar söng barna-
kór ljóð Ingólfs við hið fagra lag,
sem öllum ætti að vera kunnugt.
Svo vel vildi til að skáldið var þarna
meðal gesta. Ég kvaddi mér hljóðs
og vakti athygli viðstaddra á því,
að sá sem ort hefði hið undurfagra
ljóð væri í kallfæri. Ég bað um, að
klappað væri fyrir skáldinu Ingólfi
Jónssyni frá Prestsbakka og ljóði
hans. Var það og gert.
Með þökk fyrir væntanlega birt-
ingu.
AUÐUNN BRAGISVEINSSON,
Hjarðarhaga 28, Reykjavík.
ég í útileikhúsinu í Akropolishæðum
í Aþenu og er ógleymanlegt.
Fyrir löngu var ég, ásamt fleir-
um, að ræða um flutning klass-
ískrar tónlistar í sjónvarpi og ein-
hver sagði, að það væru nú svo
fáir sem þekktu, eða hefðu gaman
af þessu sinfóníugauli.
Þá sagði ég, og ég er enn sama
sinnis - börnin þín vildu kannske
helst fá kók og prins póló í hvert
mál, en þú myndir aldrei gefa þeim
það eitt til matar.
íþróttir eru allra góðra gjalda
verðar, en þarf virkilega að sparka
alla laugardaga?
Sunnudaginn 1. desember hlust-
aði ég á viðtalsþátt Bryndísar
Schram við fólk á elliheimili og
þvílíkur framburður á málinu hjá
þessum íslendingum sem eru um
áttrætt. Þar fór ekkert á milli mála,
- ha og hérna og sko heyrðist aldr-
ei. Þetta eru góðir og fróðlegir
þættir og Bryndís er ágætur stjórn-
andi og spyrjandi.
Ljóð dagsins er ljós í morgun-
myrkrinu - og von mín er sú að
flutningur skálda okkar ájslenskum
ljóðum hafi vakið marga íslendinga
til ljóðalesturs, og söngvararnir
okkar syngi meira íslensku. Ég er
þó samþykk spyijanda í útvarps-
þætti að stjórnandinn ætti alltaf að
gera grein fyrir höfundi áður en
flutningur ljóðsins hefst og skýra
ljóðið eftir lesturinn.
Skyldi vera búið að flytja „í
Árnasafni" eftir Jón Helgason?
Ljóðið mætti gjarnan vera flutt af
höfundi og hann kynntur áður en
lestur hefst.
Frásögn Bubba Morthens, fyrir
nokkru, að hann ætlaði eingöngu
að syngja á íslensku, fannst mér
sérstök og mætti halda vel á lofti.
(Hann mætti þó gjarnan raka sig
betur.)
Tungumálið. - Vitið þið að á sín-
um tíma réð aðeins eitt atkvæði því
í „Nýja heiminum“ að enska en
ekki þýska varð tungumál Banda-
ríkja Norður-Ameríku.
INGIBJÖRG GUNNARSDÓTTIR,
Fremristekk 9, Reykjavík.
Frá Óðni Spencer:
AÐ UNDANFÖRNU hefur mikið
verið rætt um menntun hér á landi
í kjölfar falleinkunnar sem íslensk-
ir nemar fengu í alþj. könnun um
þekkingu í stærðfræði og raunvís-
indagreinum. Menn urðu felmtri
slegnir yfir niðurstöðunum og síð-
an hafa kennarar, ráðamenn og
sérfræðingar bent hver á annan
og reynt að finna orsökina á þess-
um slaka árangri nemendanna.
Sjálfum finnst mér of lítið /hafa
verið gert af því að spyija nemend-
urna sjálfa um það hvað þeim
finnst að mætti betur fara. Langar
mig í því samhengi að leggja lítið
en þarft innlegg í umræðuna um
það lamandi viðhorf sem virðist
vera í höfðinu á mörgum kennurum
gagnvart kennslu og menntun.
Laugardaginn 7. des. sl. birtist
ágæt grein eftir Þóreyju Einars-
dóttur kennara. Bendir hún þar á
ýmislegt áhugavert og hef ég ekk-
ert út á heildarmynd greinarinnar
að setja. En ein setning i grein-
inni, sem ég held að einkenni við-
horf of margra kennara hér á landi,
fór illa í mig. Þar stóð: „Allir sem
þekkja til kennslu vita að nemend-
ur bíða sjaldnast opinmynntir af
spenningi eftir að nema hin dásam-
legu fræði lærimeistaranna." Leyf-
ist mér að spyija á móti: Hvernig
í ósköpunum vitið þið kennarar það
fyrirfram hvort ég eða aðrir nem-
endur bíðum spennt af áhuga á
námsefninu eða ekki?
Auðvitað er eitthvað til í þessari
setningu en að þetta viðhorf sé
ráðandi hjá kennurum tel ég vera
alvarlegt. Dettur mönnum ekki í
hug að einmitt slík viðhorf kennar-
anna smiti út frá sér til nemend-
anna og það sé í rauninni orsök
þess að nemendur sýna námsefn-
inu lítinn eða engan áhuga? Hvern-
ig væri að kennarar færu aðeins
oftar í kennslustofuna með því
hugarfari að nemendur hafi áhuga
á að læra það sem þeir hafa fram
að færa, sama hversu óspennandi
efnið kann að virðast? Ég er nær
fullviss um að jákvætt viðhorf
kennarans til nemendanna myndi
endurspeglast og nemendurnir
myndu sýna meiri áhuga og Iegðu
hugsanlega námsefnið oftar á
langtímaminnið og íslensk þjóð
færi jafnvel kinnroðalaust í gegn-
um einhveijar alþj. kannanir.
Kennarar, boltinn er í ykkar hönd-
um!
Að endingu vil ég minnast á
annað lamandi viðhorf margra
kennara og ráðamanna þjóðarinn-
ar. Þeir segja að menntun sé ekk-
ert annað en fjárfesting. Kæru
kennarar, hæstvirtu ráðamenn pg
aðrir velunnarar menntunar: Ég
geng ekki í skóla í einhveijum fjár-
festingarhugleiðingum. Námið
snýst fyrst og fremst um það að
öðlast þekkingu og færni til þess
að geta tekist á við lífið og tilver-
una með víðsýnum og fordóma-
lausum huga. Auðvitað skilar
menntun sér margfalt til baka til
þjóðarinnar en það er ekki viðeig-
andi að kynt sé undir það að nem-
endur hafi það sem aðalviðmið í
sínu námi. Ef um sanna fjárfest-
ingu væri að ræða ættu kennarar,
foreldrar og ráðamenn að hætta
að snobba fyrir akademískum bók-
legum fögum og setja þess í stað
verkmenntun í öndvegi, en það er
nú önnur saga ...
Vona ég af alhug að með sam-
vinnu takist að hefja menntun á
íslandi til vegs og virðingar!
ÓÐINN SPENCER,
nemi, Lynghaga 18.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók er varðveitt í upplýsinga-
safni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu þaðan, hvort
sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu efni
til birtingar teljast samþykkja þetta, ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.
Innlausnarverð vaxtamiða
verðtryggðra spariskírteina ríkissjóðs
Hinn 10. janúar 1997 er 24. fasti gjalddagi vaxtamiða verðtryggðra
spariskírteina ríkissjóðs í 1. fl. B 1985.
Gegn framvísun vaxtamiða nr. 24 verður frá og með 10. janúar nk. greitt sem hér segir:
Vaxtamiði með 5.000 kr. skírteini = kr. 575,90
it tl 10.000 kr. skírteini = kr. 1.151,80
It fl 100.000 kr. skírteini = kr. 11.518,00
Hinn 10. janúar 1997 er 22. fasti gjalddagi vaxtamiða verðtryggðra
spariskírteina ríkissjóðs í 1. fl. B 1986.
Gegn framvísun vaxtamiða nr. 22 verður frá og með 10. janúar nk. greitt sem hér segir.
Vaxtamiði með 50.000 kr. skírteini = kr. 5.148,10
Ofangreindar fjárhæðir eru vextir af höfuðstól spariskírteinanna fyrir tímabilið
10. júlí 1996 til 10. janúar 1997 að viðbættum verðbótum sem fylgja hækkun
sem orðið hefur á lánskjaravísitölu frá grunnvísitölu skírteinanna.
Athygli skal vakin á því að innlausnarfjárhæð vaxtamiða breytist aldrei eftir gjalddaga.
Innlausn vaxtamiða fer fram gegn framvísun þeirra í afgreiðslu Seðlabanka íslands,
Kalkofnsvegi 1, Reykjavík og hefst hinn 10. janúar 1997.
Reykjavík, 31. desember 1996
SEÐLABANKl ÍSLANDS
i—K