Morgunblaðið - 31.12.1996, Blaðsíða 45

MORGUNBLAÐIÐ
MIIMNIIMGAR
ÞRIÐJUDAGUR 31. DESEMBER 1996 45
lestrarefnið af ýmsum toga allt frá
vísindalegu og læknisfræðilegu
efni til léttra skáldsagna, svona
rétt til að hvíla hugann. Þá er fund-
um okkar bar saman var hann
ávallt með eitthvert áhugaefni á
takteinum og oftar en ekki var
hann alveg undrandi á að ég sem
hafði eytt lunganum úr starfs-
ævinni við bókaútgáfu hafði ekki
lesið hitt eða þetta sem hann var
nýbúinn að lesa. Hann var bara
undrandi á að ég skyldi ekki vera
búinn að kynna mér þetta mál til
hlítar og hvatti mig til að gefa
mér nú tíma til að efla andann og
þroska sjálfan mig, lesa þetta við
fyrsta tækifæri og hafa síðan sam-
band. Þá gætum við rætt þetta
nánar.
Þórður var afar raunsær í skoð-
unum og sem læknir leit hann svo
á að lífskeðjan hæfist við fæðingu,
þroski hvers og eins væri í hans
höndum og aldrei væri of seint að
bæta við sig og þegar maðurinn
hefði ekki lengur áhuga á að bæta
við sig þá væri eiginlegri jarðvist
hans í raun og veru lokið og má
því með sanni segja að mér hafi
verið frekar brugðið en hitt er við
hittumst í síðasta sinn hinn 27.
nóvember sl. í 80 ára afmæli móð-
ur minnar. Er við tókum tal saman
að venju tjáði hann mér að nú
væri svo komið að hann hefði ekki
lengur áhuga á að lesa og eins og
hann orðaði það sjálfur, að þá
væri hann nú kominn á endann á
lífsreipinu og ætti „bara eftir að
sleppa“. Þá vissi ég að þetta væri
okkar síðasti fundur og þegar við
kvöddumst var það með miklu
þakklæti og gagnkvæmri væntum-
þykju.
í barnsminni eru mér allar ferð-
ir fjölskyldu minnar til Rúnu og
Þórðar að Kleppjárnsreykjum og
þar tókust auðvitað náin kynni
milli okkar systkinanna og þeirra
bræðra Ámunda, Óla Harðar, Odds
og Jonna, og þegar faðir okkar
lést 1957 langt um aldur fram þá
reyndust þau okkur frábærlega vel
og studdu okkur á allan hugsanleg-
an hátt.
Þórður eignaðist tvö börn áður
en hann kvæntist föðursystur
minni, þau Erlu og Þórð. Erla er
gift Vali Páli góðvini mínum til
fjölda ára og þannig tókust kynni
með okkur Erlu, kynni sem hafa
nú varað í tugi ára og segi ég
stundum á góðri stundu að hún
sé alveg eins og pabbi hennar og
er þar ekki leiðum að líkjast. Þórði
syni hans hef ég því miður ekki
kynnst, en efa ekki að hann sé úr
sama eðalefni og þau systkinin.
Ég vil að lokum votta nánustu
fjölskyldu Þórðar Oddsonar samúð
mína og fjölskyldu minnar og flytja
látnum heiðursmanni kveðju okkar
með þökk fyrir allt sem hann og
hans yndislega kona gerðu fyrir
okkur. Blessuð sé minning Þórðar
Oddssonar.
Anton Orn Kærnested.
Við fráfall Þórðar Oddssonar
læknis vil eg minnast hans með
fáeinum orðum og flytja honum
'um leið kveðju mína og þökk fyrir
liðnu árin, eigi hvað sízt á löngum
samverutíma á skólaárum okkar.
Við vorum bekkjarbræður í
Menntaskólanum í Reykjavík og
kynntumst fyrst þar haustið 1929,
þegar eg kom utanskóla í 4. bekk.
Síðan vorum við útskrifaðir þaðan
stúdentar saman árið 1932. Næst
lágu leiðir okkar saman í Háskól-
anum, þótt við værum hvor í sinni
deild, hann í læknadeild og eg i
lagadeiid. Þá var Háskólinn til
húsa á neðstu hæð Alþingishúss-
ins, og fjöldi stúdenta var þá ekki
meiri en svo, að við umgengumst
úr öllum deildum skólans og héld-
um kunningsskap og kynntumst á
þeim vettvangi. Á háskólaárum
okkar vorum við Þórður meðal
fyrstu íbúa á Gamla stúdentagarð-
inum, sem tekinn var í gagnið
haustið 1934. Þar bjuggum við
báðir fjögur góð og ógleymanleg
ár. Það var bæði hagstætt og gott
að búa á Garði, félagsandi meðal
stúdenta var þar góður og vinsemd
öli í bezta lagi, - og oft var glatt
á hjalla hjá okkur og alls engin
lognmolla, ef svo bar undir. Við
Þórður umgengumst mikið með
öðrum félögum okkar á þessum
árum og kynntumst vel, og hélzt
sú vinátta, sem þá myndaðist með
okkur, æ síðan. Þórður var þeim
kostum búinn að vera góður og
öruggur félagi, sem vel mátti
treysta, hreinskilinn og heiðarlegur
og karlmenni í allri framkomu, í
raun og veru drengur góður. Marg-
ar góðar minningar á eg frá þess-
um árum, einkum frá veru okkar
á Garði.
Að loknu háskólanámi skildu
leiðir okkar: Við fórum í embættis-
störf hvor á sínu sviði og bjuggum
víðs fjarri hvor öðrum. Þó höfum
við ætíð fylgzt vei með hvor öðrum
um ævina, eftir því sem ástæður
hafa leyft. Mér hefir m.a. þótt
ánægjulegt að minnast þess af
kynnum af öðru fólki, sem bjó eða
var kunnugt á þeim stöðum, sem
voru starfsvettvangur Þórðar, að
hann átti þar alls staðar vinsældum
að fagna og naut almenns trausts,
og talar sú viðurkenning sínu máli
og gefur til kynna, að hann var
fær og dugandi maður í starfi sínu,
auk þess sem hans var vel getið
fyrir skyldurækni og ósérhlífni,
þegar hann einatt þurfti að leggja
á sig erfið ferðalög og vökur til
þess að veita læknishjálp þeim,
sem með þurftu. Þess hefir verið
getið sérstaklega, hve hann brást
vel og skjótt við, þegar tii hans
var leitað, en slík viðbrögð geta
að sjálfsögðu haft mikið að segja
í sjúkdómstilfellum og jafnvel ráðið
úrslitum um árangur.
Þess ber að geta, að Þórður tók
þátt í félagslegum störfum og
gegndi ýmsum trúnaðarstörfum í
þeim héruðum, sem hann starfaði
í, svo sem rakið er í yfirliti hér að
framan. Slík störf hans hafa átt
vel við hann, því að hann var alla
tíð félagslyndur og almennt áhuga-
samur um að láta gott af sér leiða.
Eg lít svo á, að Þórður hafi ver-
ið gæfumaður um ævina, og vissu-
lega hefir hann sjálfur átt sinn
þátt í þeim örlögum vegna hæfi-
leika og lyndiseinkunna, sem hann
var gæddur. Hver er sinnar gæfu
smiður, segir gamalt máltæki.
Að leiðarlokum vil eg þakka
Þórði fyrir góðar minningar frá
liðnum árum. Börnum hans, barna-
börnum og öðrum venzlamönnum
votta eg innilega samúð.
Jóh. Salberg Guðmundsson.
Ég kynntist Þórði föðurbróður
mínum því miður aldrei persónu-
lega. Hins vegar minnist Jón faðir
minn oft æskuára þeirra bræðra
og Ástu eldri systur þeirra í Ráða-
gerði á Seltjarnamesi og voru þær
minningar honum kærar. Þau
systkini voru vart af barnsaldri
þegar móðir þeirra lést og þær
breytingar sem urðu í kjölfarið á
heimilishögum, aldursmunur og
ólik áhugamál urðu væntanlega til
þess að þeir bræður lögðu fyrir sig
mjög ólík ævistörf og rofnuðu þá
tengsl þeirra. Ég varð þess þó oft
áskynja að faðir minn fylgdist
grannt og af stolti með ötulum
störfum Þórðar bróður síns og mat
þau mikils enda taldi hann læknis-
starfið flestum öðrum göfugra.
Síðast hitti ég Þórð við útför föður
míns fyrir nokkrum árum. Þá hafði
Þórður stuttu áður heimsótt bróður
sinn þar sem hann lá á sjúkrahúsi
í erfiðum veikindum og af frásögn
föður míns af þeim fundi og um-
mælum Þórðar síðar varð mér ljóst
að sú stund var þeim báðum mik-
ils virði og þeir kvöddust vel sátt-
ir. Fyrir það frumkvæði og bróður-
hug sem Þórður sýndi á þeirri
stundu minnist ég hans ætíð, með
þakklæti í huga. Eg votta börnum
ÍÞórðar og fjölskyldum þeirra inni-
lega samúð mína við fráfall hans.
Þórður Jónsson.
JÓN
ÞORKELSSON
+ Jón Þorkelsson
fæddist í Litla-
Botni í Hvaifirði 17.
október 1915. Hann
lést á Akranesspít-
ala 20. desember
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Þorkell Pétursson
bóndi í Litla-Botni,
en hann var ættaður
frá Heiðarbæ í Þing-
vallasveit, f. 7. des-
ember 1879. Kona
hans var Petrína
Kristín Björg Jóns-
dóttir ættuð frá
Brennu í Lundarreykjadal,
Borgarfirði, f. 3. maí 1886.
Jón var elstur systkina sinna
en næst honum var Málfríður
fædd 19. ágúst 1917, eiginmaður
hennar var Brynjólfur Kjartans-
son, húsasmíðameistari á Akra-
nesi en þau eru bæði látin. Sig-
ríður, f. 9. júlí 1920, eiginmaður
er Jónas Magnússon, húsasmíða-
meistari í Reykjavík. Pétur
fæddur 9. apríl 1927. Hann lést
af slysförum. Börn Péturs eru
Þorkell Kristján, Kristín Sigur-
björg og Sigurður Kristófer.
Barnabörn hans eru 6 og eitt
Nonni, eins og Jón Þorkelsson frá
Litla-Botni var oftast kallaður var
dásamlegur ljúflingsmaður. Það er
mikill söknuður í huga mér við frá-
fall hans en um leið þakklæti fyrir
að hafa fengið að eignast vináttu
hans og fengið að njóta samverunn-
ar sem ég og flölskylda mín vorum
svo lánsöm að fá. Ég kynntist Nonna
fyrir tæpum 30 árum þegar ég fór
að vinna hjá Essó í Hvalfirði. Ég
var með ungan son minn með sér.
Nonni vann þá í bensínafgreiðsl-
unni, en hafði einnig verið vaktmað-
ur yfir oiíutönkunum sem Natóher-
inn var með í Hvalfirði í samvinnu
við Essó. Nonni var þá einnig bóndi
í Stóra-Botni.
Kristján sonur minn fór ungur í
karlaálmuna í starfsmannabústaðn-
um sem olíufélagið lét reisa af mikl-
um myndarskap. Hann var svo lán-
samur að fá að vera í herbergi með
Nonna. Þetta var mikil gæfa fyrir
Kristján því þarna fékk hann ör-
yggi, hlýju og handleiðslu eins og
hún best getur orðið.
Aldrei get ég fullþakkað forsjón-
inni fyrir þetta því sú leiðsögn og
kærleikur sem hann veitti þessum
unga dreng hélst fram á fullorðins
aldur því Kristján vann sumarvinnu
hjá_ olíufélaginu alla sína skólatíð.
Á þessum árum vann Pétur bróð-
ir Nonna einnig hjá Essó og naut
ég þess að eiga hann líka að félaga.
Fyrir mér var Hvalfjörðurinn mjög
skemmtiiegur heimur þar sem þrjú
fyrirtæki stór voru rekin hlið við
hlið, Natóstöðin, Essó og Hvalur hf.
Þarna iðaði allt af fjöri og lífi þvi
mikið var af ungu sumarfólki. í
barnabarnabarn.
Barnsmóðir hans er
Kristbjörg Kristó-
fersdóttir.
Jón giftist eftirlif-
andi eiginkonu sinni
Guðleif Margréti
Þorsteinsdóttur í
júlí 1941. Faðir
hennar var Þor-
steinn Kristjánsson
bóndi og sjómaður á
Löndum í Stöðvar-
firði en móðir var
kona hans Guðlaug
Guttormsdóttir ætt-
uð frá Stöð í Stöðv-
arfirði. Systkini Guðleifar eru
Krislján, f. 1905, Guttormur f.
1906, Þórhildur f. 1907. Hún var
tvíburi en bróðirinn dó í fæð-
ingu. Einar, f. 1929. Aðeins eru
á lífi Guðleif Margrét og séra
Einar bróðir hennar sem er
prestur á Eiðum. Jón og Guðleif
Margrét eignuðust tvo syni,
Steinþór, f. 13. okt. 1940 og
Þorkel Kristin f. 10. sept. 1942.
Steinþór vinnur hjá Natóstöð-
inni í Hvalfirði og Þorkell Krist-
inn hjá Þyrli í Hvalfirði.
Útför Jóns fór fram frá Akra-
neskirkju 30. desember.
Hvalnum voru ungu mennirnir í
meirihluta en í Essóskálanum voru
fagrar yngismeyjar. Nonni okkar
virtist eiga jafnauðvelt með að vera
með öllum aldurshópum og þótti
mjög gaman að fylgjast með fjöri
og gleðskap unga fólksins.
Nonni var mikill dýravinur. Með
honum var hundurinn hans, hann
Kobbi. Hann vék helst ekki langt frá
húsbónda sínum. Kobbi var ótrúlega
gáfaður og gat smalað fé á við
marga menn. Kobbi var mjög flinkur
í boltaleik og ósjaldan spilaði hann
fótbolta við strákana en hann gat
gripið og sent boltann á ótrúlegan
hátt. Einu sinni fór Nonni til Reykja-
víkur og Iokaði Kobba inni áður en
hann fór af stað. Þegar Nonni er
kominn suður undir Kjalarnes stekk-
ur Kobbi upp úr skurði í veg fyrir
húsbónda sinn. Kobbi var tekinn upp
í bílinn og ferðin farin til Reykjavík-
ur. Á leiðinni til baka, þegar þeir
félagar eru komnir að Saltvík, eru
þar börn í boltaleik. Kobbi geltir og
geltir og vill fara út að leika við
börnin. Nonni stoppar og Kobbi fer
í leikinn. Hann fékkst ekki til að
hætta og börnin vildu ekki sleppa
þessum ótrúlega hundi en svo fóru
leikar að Nonni bar dýrið örmagna
upp í bílinn eftir góðan leik. Þetta
lýsir Nonna vel. Við fengum fjög-
urra vetra fola hjá Nonna og þegar
kom að því að sækja folann kviðum
við fyrir að ná ótömdum hesti. Nonni
sagði okkur að labba með sér út á
tún sem var nokkuð fjarri réttinni.
Hann var með brauð í poka og þeg-
ar við komum að túninu sem var
nokkuð stórt kallaði hann á allt stóð-
GUÐRÚN
BENEDIKTSDÓTTIR
+ Guðrún Benediktsdóttir hús-
freyja fæddist í Reykjavík
10. október 1919. Hún lést á
Hjúkrunarheimilinu Skjóli 15.
desember síðastliðinn og fór út-
för hennar fram frá Askirkju
23. desember.
Lífíð er samsett af sögum. Auð-
velt er að fylgja straumnum án
spurninga og athugasemda, taka á
móti næsta skammti af litlum frum-
leika og leggja lítið af mörkum. Með
fordæmi sínu sýndi amma okkur að
sem einstaklingar gætum við skreytt
líðandi stund og ef ekki annað, að
minnsta kosti haft skoðun. Sett okk-
ar svip á söguþráðinn.
Þegar við systurnar vorum litlar
töfraði hún okkur með einstökum
frásagnarhæfileikum. Það var ekki
nóg að gæða okkur með sögu, heldur
var hvítur dúkur settur á borðið,
útsaumaðar servéttur og skreyttir
kaffíbollar. Alltaf talaði hún við okk-
ur sem jafnaldra og ekki skemmdi
fyrir að eiga okkar leyndarmál, pabbi
átti til dæmis alls ekki að vita af
þessari kaffídrykkju. Þegar allt var
komið á sinn stað mátti byrja; lýsing-
arorð fylgdu okkur inn í annan heim,
raddbreytíngar og hlé settu spenn-
una í hámark. Þegar við hættum að
biðja um Búkollu sagði hún okkur
frá tiltækjum þeirra Olafar, tvíbura-
systur sinnar, eða menntaskólakynn-
um sínum af afa. Kímnigáfan fylgdi
alltaf, þó varð maður að vera vel
vakandi vegna þess að hún átti það
til að vera háðsk .....Hann var í
sjötta bekk, jú, og ætli það hafi ekki
líka verið jakkafötin," sagði hún með
lúmsku brosi, aðspurð hvað heillaði
hana í fyrstu. En eitthvað hefur það
ið. Allir hestarnir sem voru mest
ótamdir lölluðu í átt til hans. Hann
sagði okkur að opna hliðið og lallaði
sjálfur í fararbroddi með brauðpok-
ann dinglandi fyrir aftan sig og gekk
til réttarinnar í hægðum sínum með
allt stóðið í ró á eftir sér. Við rákum
lestina í keng af hlátri við þessa
upplifun.
Enginn nær svona valdi á dýrum
nema mikill dýravinur.
Nonni bjó allan sinn búskap á
Stóra-Botni en jörðina leigði hann.
Þegar halla fór undir að hætta að
mestu búskap reisti hann heilsárs
hús í Litla-Botni. Hann valdi dásam-
legan stað þar sem mér finnst alltaf
vera skjói. Unaðsfagurt útsýni er frá
húsinu að Hvalijarðarbotninum og
út Hvalfjörðinn. Fjöllin eru á þtjá
vegu skógi klædd því skógrækt hef-
ur verið frá Stóra- og Litia-Botni.
Nonni hefur verið ötull í skógrækt-
inni. Mér finnst þessi staður hjá
Nonna og bræðrunum sonum hans
vera Paradís. Þarna er stórhugur og
regla á öllum hlutum. Botnsá rennur
þarna í gegn milli jarðanna og þar
er laxveiði. Nonni naut þess vel að
veiða og einnig að veita þeim viður-
gjörning sem voru að veiða á hans
vegum eða annarra. Alltaf var heim-
ilið opið öllum sem þörfnuðust að-
stoðar, ekki síst hestamönnum sem
áðu hjá Nonna. Nonni ferðaðist mik-
ið um landið og naut þess að vera
með góðum félögum. Einnig fór
hann bændaferðir til útlanda. Nonni
var mikill bókamaður og víðlesinn.
Mér þótti mikill fengur að fá að líta
í bókasafn hans því þar fann ég oft
mikil fróðleiksrit, sérstaklega um
forna þjóðhætti.
Fyrir sex árum veiktist Nonni svo
mikið að um tíma var honum ekki
hugað líf. Með einurð og dugnaði
náði Nonni sér á strik en hefur þurft
að lúta lögmálum líkamans síðustu
árin. Guðleif kona hans hefur aldrei
getað notið húss þeirra sem skyldi
því heilsa hennar var orðin það slæm
að nauðsynlegt var að hún fengi
meiri aðhlynningu læknislega en
hægt var að fá í Hvalfirði. Hún flutt-
ist fyrst í húsnæði sonar þeirra á
Akranesi en síðustu árin hafa þau
hjónin verið á dvalarheimilinu Höfða
við gott atlæti. Nonni veiktist svo
alvarlega síðastliðið sumar.
Ég sakna Nonna en samgleðst
honum jafnframt að hann þarf ekki
að kveljast lengur. Hann skilur eftir
sig skarð en í því skarði er mikið
ljós sem mun fylgja okkur alla okk-
ar tíð sem fengum að vera samferða
honum langan eða skamman tíma.
Guð varðveiti alla hans ættingja
en fyrst og fremst eiginkonu hans
sem sér á eftir félaga sem hún hef-
ur gengið með í 55 ár í gegnum
súrt og sætt, og syni hans tvo sem
alltaf hafa verið á heimili þeirra og
unnið því með ábyrgð og kærleika
alia tíð.
Elsku Nonni, takk fyrir allt sem
þú hefur gert fyrir mig og fjölskyldu
mína. Dvölin í dásamlegum skógar-
reit þínum og á heimili þínu hefur
gefið okkur mikið. Vinátta þín og
fólks þíns er okkur ómetanleg. Guð
gefi þér frið og hvíld um eilífð.
Selma Júlíusdóttir.
nú verið dýpra. Stríðið skildi þau að
í átta ár. Trúlofuð í átta, átta ár!
Hvernig gast þú eiginlega beðið
svona lengi, spurðum við hana, það
var afar auðvelt, svaraði hún, það
var enginn sem jafnaðist á við hann
afa ykkar.
Hún var óvenju minnug og örlát
á þekkingu sína. Stundum sátum við
tímunum saman með gömul albúm
og aldrei þreyttist hún á að segja
okkur hver væri hver „þetta er vinur
pabba sem ...“ Ekki var nóg að segja
okkur sögur heldur gaf hún okkur
sínar uppáhalds bækur og mælti með
öðrum. Á bréfaskriftum hennar sáum
við að bréf þurftu ekkert endilega
að vera tveggja til þriggja síðna löng
heldur máttu þau alveg vera tutt-
ugu, þrjátíu síður, það voru engin
takmörk.
Hún fagnaði okkur alltaf með ein-
stakri blíðu. Og nú er erfitt að kveðja
hana. Það eru ekki aðeins við sem
hún hefur snert heldur öll bamaböm-
in. Við erum þakklát fyrir allt sem
hún skildi eftir í okkur.
Kristín og Guðrún Zoega.