Morgunblaðið - 27.02.1997, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1997 25
„Af hverju er Helsingfors Svíum
framandi, en ekki London og Dubl-
in?“ spyr Bargum. Hún sagði að visst
bil væri milli Finnlandssvía og Svía,
ekki síst sýndi slangrið það. Nútíma-
legur prósi hefði verið seint á ferð-
inni hjá Finnlandssvíum. Drekarnir
yfir Helsingfors væri að þeirra dómi
„stóra skáldsagan um okkur“. Al-
gengt væri að þeir lýstu skáldsög-
unni og höfundinum á eftirfarandi
hátt: „Hann segir frá okkur.“
Bókin hefði vissulega átt að
hreppa Finlandia-bókmenntaverð-
launin, en nefndin hafi ekki áttað sig
nógu vel á henni, verið of „akade-
mísk“ í viðhorfum. Erftitt væri þó
að slá einhveiju föstu um niðurstöður
nefndarinnar.
Er margt að gerast í firmskum
bókmermtum?
„I prósanum má nefna Nummi og
Westö. Skáldsögur fmnskumælandi
höfunda voru breiðar og epískar áð-
ur, en hafa styst. Það er athyglis-
vert að skáldsögur Finnlandssvíanna
eru að verða breiðari."
Meðal finnskumælandi höfunda
sem væru að gera góða hluti nefndi
Marianne Bargum ljóðskáldin Lauri
Otonkoski og Caj Westerberg. Hún
sagði að margir biðu eftir ævisögu
skáldsins Rabbe Enckells sem sonur
hans Michael Enckell er að skrifa. í
bókinni mun sonurinn taka upp
hanskann fyrir föður sinn sem var
gagnrýndur fyrir fegurðardýrkun á
tímum skorinorðra ádeiluljóða á sjö-
unda og áttunda áratugnum.
Marianne Bargum sem er sérfræð-
ingur í afrískum bókmenntum segist
nú skrifa nær eingöngu texta á bó-
kakápur. Söderströms gefur út á ári
25-30 eigin bækur en á hlut í dreif-
ingu bóka í Finnlandi í samvinnu við
sænsk forlög. Bargum sagði að Söd-
erströms bærust að meðaltali tvö
handrit í viku, en ekki væri úr mörgu
að velja fyrir finnlandssænska höf-
unda í útgáfumálum. Hitt stóra finn-
landssænska útgáfufyrirtækið,
Schildts, gefur út svipaðan fjölda
bóka, en líka bækur á finnsku. „Við
viljum vera á sænskum markaði,
þekkjum ekki finnsku hliðina," sagði
Bargum.
Ekki er óalgengt að upplag finn-
landssænskra prósabóka sé 800-1000
eintök, ljóðabækur koma út í 400 ein-
tökum. Skáldsaga Westös hefur verið
prentuð í 6.000. Bargum segist vona
að unnt sé að vekja áhuga Svía á
bókmenntum Finnlandssvía. Til þess
að halda sambandi við Svíþjóð sem
er nauðsynlegt að dómi Bargum þarf
að fjarlægja ýmislegt sérfinnskt úr
finnlandssænskum bókum sem fara á
markað í Svíþjóð. Mörgum Finnum
finnst þetta þó hjákátlegt.
A laugardag og sunnudag gefst
kostur á því að hlýða á Marianne
Bargum tala um finnskar og álensk-
ar bókmenntir í Norræna húsinu.
Jón Aðalsteinn Kristinn Örn
Þorgeirsson Kristinsson
Jón Aðalsteinn
••
og Kristinn Orn
í Listasafni
Islands
JÓN Aðalsteinn Þorgeirsson klari-
nettleikari og Kristinn Örn Kristins-
son píanóleikari flytja verk fyrir
klarinett og píanó. í Listasafni Is-
lands á morgun, föstudag kl. 20.30.
Fyrri hluti tónleikanna verður til-
einkaður rómantíska tímabili tónlist-
arsögunnar, þar seni leikin verða
verk eftir R. Schuniann, N. Burg-
muller, H. Baermann og C. Nielsen.
A síðari hluta tónleikanna verða leik-
in tónverk sem samin eru á þessari
öld, eftir þá A. Honegger, P. Hin-
demith og W. Lutoslawski.
Kanebo
-cngu Ikt \
Dönsku kvikmyndaverðlaunin afhent
„Breaking the Waves“
sópaði að sér verðlaunum
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
I AMERIKU er það Oscar, en í
Danmörku heita kvikmyndaverð-
launin Bodil og eins og búist var
við sópaði mynd Lars von Triers,
„Breaking the Waves“, að sér verð-
launum, bæði sem besta myndin
og eins fyrir bestu leikkonu í aðal-
og aukahlutverki. Bodil Kjer fékk
sérstök heiðursverðlaun. von Trier
hafði leikstýrt sjálfum sér á heima-
myndbandi í þakkarræðu, sem var
sýnd við afhendinguna. Þar notaði
hann tækifærið til að hæða ýmsa
þá, sem að hans mati hafa verið
honum þrándur í götu, svo vart fór
hjá að hátíðabrosið stífnaði á ýms-
um í salnum. Og honum hefur vís-
ast verið enn betur skemmt, þegar
þulurinn gerði smá grín að erki-
keppinaut hans, Bille August.
Afhendingin fór fram í stærsta
danska kvikmyndahúsinu, Imperial,
og þar voru mættir allir, sem ein-
hvers mega sín í dönskum kvik-
myndaheimi og flestir í sínum besta
skrúða. Kvikmynd von Triers var
tilnefnd sem besta myndin. Aðal-
leikkonan í mynd Triers, Emily
Watson, tók á móti eigin verðlaun-
um fyrir besta leik í aðalhlutverki,
Von Trier stal
senunni
en tók einnig á móti Bodil styttu
leikstjórans, sem síðan kom fram á
risaskjá í hvítum bol heima í sófan-
um og þakkaði fyrir verðlaunin.
Einnig vildi hann nota tækifærið
til að fyrirgefa ýmsum og taldi síð-
an upp ýmsa með nöfnum og hvað
þeir hefðu gert á hlut sinn. Þessa
tölu flutti hann af bítandi hæðni
fyrir gapandi áhorfendum. Á eftir
sagðist Watson fegin að hún skildi
ekki dönsku, því ræðan hefði örugg-
lega verið mjög óviðeigandi.
Von Trier er alveg hættur að
koma fram. Hann fer ekki á kvik-
myndahátíðir í útlöndum, því hann
segist eiga erfitt með að fljúga og
heima fyrir mætir hann ekki því
honum þykir óþægilegt að vera inn-
an um of marga. Enginn veit hversu
alvarlega þetta er meint og hvort
ekki sé frekar um að ræða enn einn
kaflann i sviðsetningu Triers sjálfs
á eigin lífi. Nýlega var tilkynnt að
næsta mynd hans yrði tilfinninga-
næm söngva- og dansamynd og þá
læðist sá grunur að ýmsum að
„Breaking the Waves“ sé fremur
hluti af langdregnum brandara leik-
stjórans en alvöruþrungið drama.
Sigurganga „Breaking the Wav-
es“ hefur verið jafn miki! og niður-
lag Bille August með kvikmyndina
eftir sögu Peter Hoegs um Smillu.
Myndin hefur verið sölluð niður af
gagnrýnendum í Danmörku og víð-
ar og fékk heldur ekki Gullbjörninn
á kvikmyndahátíðinni í Berlín. í lok
Bodil afhendingarinnar kom kynn-
irinn með gyllt flugvélarmódel og
sagðist ætla að gefa Bille August
flugvélina í tilefni af því að hann
semdi handrit sín að eigin sögn
best á flugferðum. Segja má að
hlutverkunum hafi þá verið víxlað.
von Trier getur ekki flogið, en það
gera myndir hans. Bille August er
á ferð og flugi, en Smillumyndin
magalendir. En „Hús andanna“
fékk heldur ekki góða dóma, en
hins vegar góða aðsókn, svo það
gæti farið eins með Smillu og þá
er framtíð August enn hin bjartasta
á þeim fjármálamiðum sem hann
rær á.
í SNYRTISTOFUNN! PARADÍS,
LAUGARNESVEGI 86,
Í DAG OG Á MORGUN
KL. 13.00-17.00.
SÉRFRÆÐINGUR FRÁ
KANEBO VERÐUR MEÐ
HÚÐGREININGARTÖLVUNA
OG VEITIR AÐSTOÐ VIÐ VAL
Á KANEBO SNYRTIVÖRUM.
HÁÞRÓUÐ TÆKNI
FRÁ JAPAN.
Kanebo
japanskar snyríivörur
KYNNING
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónasson
- UNGFRUIN góða og húsið
nefnist L’onore della casa
á ítölsku.
Úngfrúin
góða og hús-
ið á ítölsku
GUÐNÝ Guðmundsdóttir,
konsertmeistari, á tónleikun-
um í Eyjum.
FYRIR nokkru gekk Vaka-Helgafell
frá samningum við ítalska bókafor-
lagið Iperborea um utgáfu á sögu
Halldórs Laxness, Úngfrúrmi góðu
og húsinu. Sagan kom svo út á ný-
Iiðnu ári í röð öndvegisrita eftir nor-
ræna og hollenska höfunda og nefn-
ist I þýðingu Paola Daziani Róberts-
son L’onore delia casa. Þýðandinn
fylgir verkinu úr hlaði með inngangi
um skáldið og verk hans. Meðal ann-
arra rithöfunda sem eiga bækur í
þessum bókaflokki eru Nóbelsverð-
launahafarnir Knut Hamsun, Selma
Lagerlöf og Sigrid Undset, en einnig
Thorkild Hansen, Ingmar Bergman
og Cees Nooteboom, sem hlotið hefur
Evrópsku bókmenntaverðlaunin.
Ekki hefur áður komið út verk eftir
núlifandi íslenskan höfund í þessari
útgáfuröð.
Halldór Laxness skrifaði Úng-
frúna góðu og húsið árið 1933 og
kom sagan fyrst út sama ár í smá-
sagnasafninu Fótatak manna. Þetta
er nóvella, löng smásaga eða stutt
skáldsaga, sem hefur gjarnan verið
gefin út ein og sér erlendis. Alls
hefur hún komið út á þrettán tungu-
málum í 22 útgáfum.
KANEBO
GUNNAR Kvaran, sellóleik-
ari, og Guðmundur H. Guð-
jónsson, organisti Landa-
kirkju, á tónleikunum.
Góðir tónleikar
í Eyjum
Vestmannaeyjum. Morgunblaðið.
GUÐNÝ Guðmundsdóttir kon-
sertmeistari og Gunnar Kvaran
sellóleikari héldu tónleika í
Safnaðarheimili Landakirkju
um síðustu helgi. Tónleikunum
var afar vel tekið en aðstand-
endur tónleikanna urðu fyrir
miklum vonbrigðum með að-
sóknina þar sem aðeins um 50
manns mættu til að hlýða á
hlj óðf æraleikarana.
Guðmundur H. Guðjónsson,
organisti Landakirkju og
stjórnandi kórs kirkjunnar,
hafði veg og vanda af komu
listamannanna til Eyja, en hann
lék undir með þeim á píanó á
tónleikunum. Tónleikarnir
voru haldnir í Safnaðarheimili
Landakirkju, að lokinni messu,
en Guðný og Gunnar léku einn-
ig við messu í Landakirkju.
A efnisskrá tónleikanna voru
þekktar tónlistarperlur frá
ýmsum tímum, frá Bach til Frits
Kreisler, eins og Guðmundur
orðaði það. Meðal verka sem
flutt voru má nefna Svaninn
eftir Saint- Saen og Salut
d’Amour eftir Edward Elgar.
Guðmundur sagðist hafa orð-
ið fyrir miklum vonbrigðum
með aðsókn að tónleikunum en
einungis um 50 manns hefðu
komið á þá. „Það er alltof fátt
að fá ekki nema 50 manns á
tónleika þegar færustu tónlist-
armenn þjóðarinnar eru að
koma til okkar og bjóða upp á
svona menningarviðburð. Svo
er fólk að kvarta yfir að það
vanti menningarviðburði hér,“
sagði Guðmundur.
Tónleikunum var ákaflega
vel tekið og var listamönnunum
fagnað vel í Iok þeirra. Stefán
Siguijónsson, stjórnandi Lúðra-
sveitar Vestmananeyja, var
einn tónleikagesta. Sagðist
hann hafa verið mjög ánægður
með tónleikana sem hefðu tekist
mjög vel. Efnisskráin hefði ver-
ið sett saman úr sönglögum í
léttari kantinum og hefðu
áheyrendur kunnað vel að meta
hana. Hann sagði að það væri
mikill fengur að fá svo færa
hljóðfæraleikara til Eyja en það
væri sláandi hversu fáir mættu
á svona menningarviðburð.