Morgunblaðið - 05.03.1997, Blaðsíða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 5. MARZ 1997
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ

Reglugerð
settum
álagningu
spilliefna-
gjalds
GUÐMUNDUR Bjamason um-
hverfisráðherra hefur sett reglu-
gerð um álagningu spilliefna-
gjalds, sem kveður á um að gjald
skuli lagt á alla blýsýrurafgeyma
til að standa straum af kostnaði
við móttöku og förgun þeirra.
Rafgeymar em þar með fyrsti
vöruflokkurinn sem spilliefnagjald
er lagt á skv. lögum sem sam-
þykkt vom á Alþingi í fyrra en til
stendur að leggja gjald á ýmsa
aðra vöruflokka í áföngum á
næstu misserum skv. tillögum
spilliefnanefndar. Reglugerðin
hefur þegar tekið gildi og mun
álagning hefjast 15. mars nk.
Spilliefnagjald á rafgeyma er
26 kr. fyrir hvert kg geymis með
sýru og 36,4 kr. á kg geymis án
sýra. Gjaldið skal greiða af inn-
fluttum vörum við tollafgreiðslu
en innlendum framleiðendum
vara sem geta orðið að spilliefnum
ber að standa skil á gjaldinu til
spilliefnanefndar. Nefndin gefur
út gjaldskrá og greiðir samkvæmt
henni gegn framvísun eyðingar-
og útflutningsvottorða, hverri
þeirri móttökustöð sem hefur
starfsleyfi til móttöku spilliefna.
Til spilliefna teljast hvers kyns
úrgangur sem talinn er hafa skað-
leg eða óæskileg áhrif á umhverfi
og jafnvel heilsu fólks. Margs
kyns olíuvörur, málning, lífræn
leysiefni, rafhlöður, ljósmynda-
vörur og ýmsar aðrar efnavörur
geta orðið að spilliefnum. Mark-
mið laganna um spilliefnagjald
var að skapa hagræn skilyrði fyr-
ir söfnun og viðunandi eyðingu
eða endurnýtingu þessara efna,
segir í frétt frá umhverfisráðu-
neytinu.
'Sími 555-1500
Höfum kaupanda
að 200-250 fm einbhúsi á Stór-
Reykjavíkursvæðinu. Engin skipti.
Sumarbústaður
Til sölu góður ca 50 fm sumarbústaður
f landi Jarðlangsstaða í Borgarfirði.
Eignarland hálfur hektari. Verð: Tilboð.
Kópavogur
Foldasmári
Glæsilegt ca 140 fm nýlegt raðhús á
einni hæð. Áhv. ca 5,5 millj. Verð 12,9
millj.
Garðabær
Stórás
Gott ca 200 fm einbhús auk 30 fm
bílsk. Mögul. á tveimur íb. Ekkert áhv.
Skipti möguleg á 3ja herb. íb.
Reykjavík
Skipholt
Góð ósamþ. einstaklíb. ca 48 fm i fjölb.
Verð 2,7 millj.
Hafnarfjörður
Gunnarssund
Til sölu er góð 3ja herb. íb. á jarðh.
Breiðvangur
Mjög góð 5 herb. ca 112 fm íb. á
2. hæð. Laus fljótl. Verð 8,4 millj.
Álfaskeið
Einbýlishús á tveimur hæðum með
hálfum kj., samtals 204 fm. Mikið
endurn. Ath. skipti á lítilli ib.
Reykjavíkurvegur
Glæsileg 2ja herb. íb. á 3. hæð. Litið
áhv. Verð 4,3 millj.
Vantar eignir á skrá
Fasteignasala,
Strandgötu 25, Hfj.
Árni Grétar Finnsson, hrl.
Stefán Bj. Gunniaugsson, hdl.
ERU ÞEIR AÐ FA’ANN?
Epoxí-flugnr
það nýjasta í
fluguhnýtingum
ÞAÐ nýjasta í fluguhnýtingum er
það sem kallað er „epoxí-flugur“,
en slíkar flugur eiga vaxandi vin-
sældum að fagna beggja vegna
Atlantsála, einkum í Bandaríkjun-
um, Kanada og á Bretlandseyjum.
Þær eru nú að ryðja sér til rúms
hér á landi í fluguþvingu Jóns
Inga Ágústssonar, sem er meðal
fremstu hnýtara landsins.
Nafngift flugnanna tengist
epoxílökkum sem notuð eru til að
gefa flugunum nýjan tón, glampa,
styrk og áferð. Notkun þessara
lakka gefur einnig stóraukið svig-
rúm til notkunar ýmiss konar
gerviefna í fluguhnýtingum þannig
að menn eru ekki eins bundnir
notkun fjaðra og hárs og verið
hefur. „Það eru sérstaklega púpur
sem koma vel út hnýttar með þess-
um hætti, það er nánast hægt að
hanna skordýrin á önglinum, en
sannast sagna virkar þetta á allt
frá púpum til stórra túpu- og
straumflugna. Eins og gefur að
skilja eru þurrflugur þó eftir sem
áður hnýttar á gamla mátann,“
segir Jón Ingi.
Epoxí-flugur sökkva betur, en
hnýtarar geta ráðið þyngdinni og
notkun flugnanna gerir kleift að
nota léttari búnað við aðstæður
sem útheimta að fluga sökkvi vel
í mikið dýpi eða mjög kalt vatn á
vori eða hausti. Ending þeirra er
einnig betri en reikna má með ef
hefðbundnar flugur væru notaðar.
„Bandaríkjamenn kalla þessar
flugur „bomb proof“, eða
sprengjuheldar!" segir Jón Ingi.
Námskeið í hnýtingum
Jón Ingi er að fara af stað með
námskeið í hnýtingum epoxí-
flugna í húsakynnum í Bolholti 6.
„Ég er búinn að hanna og þróa
nýjar tegundir af epoxí-flugum
bæði eftir innlendum og erlendum
fyrirmyndum og þetta er skemmti-
legt efni að vinna með. Gefur mikla
möguleika," bætir Jón Ingi við.
Hann lét þess getið að það hent-
aði sérstaklega vel að hnýta púpur
með þessari nýju tækni. Við endum
þessar línur með uppskrift Jóns
að hvítri Corixu, sem er eftirlíking
af smádýri sem heitir bringusvaml-
ari. Corixan er afar góð silunga-
fluga, sem er enn betri sem epoxí-
fluga, ekki síst fýrir það að auð-
veldara er að hnýta hana í smærri
númerum en áður. Allt að 22.
Jón segir fluguna magnaða,
sérstaklega í bleikjuveiði, t.d. í
Brúará. Menn lendi iðulega í botn-
lausum tökum, en verði að búa
sig undir að missa talsvert vegna
öngulsmæðar og eins vegna þess
að notast verður við afar granna
tauma þegar svo smáar flugur eru
notaðar. En hér kemur epoxí-cor-
ixa úr smiðju Jóns Inga:
Öngull: 18-22. Þráður: Brúnn
8/0. Fálmarar: Gúmmiteygja.
Búkur: Hvítt floss. Bak: Brúnt
raffa. Loks er lakkað með epoxí
yfir brúna hluta púpunnar.
Corixur, stærð nr 22.
Rækjan, Hawthorn fly, Candy Eal og útfærsla af skötuormi í epoxí-útfærslum.
Reglur um sprenging’ar
voru þverbrotnar
Bannað er að nota kjama og skylt er að
byrgja sprengisvæði í námunda víð mann-
virki o g umferð. Hvomgt var gert þegar
Völur hf. sprengdi klöpp í Klettagörðum sl.
föstudag.
VERKTAKAFYRIRTÆKIÐ Völur
hf. þverbraut reglur við sprengingu
í Klettagörðum síðastliðinn föstu-
dag. Fyrirtækið notaðist við kjarna-
sprengiefni, sem bannað er að nota
þar sem mannvirki eða umferð er
innan 300 metra fjarlægðar frá
sprengisvæði og þá var heldur ekki
farið að reglum um byrgingu. Gijót
þeyttist í mörg hundruð metra fjar-
lægð frá sprengisvæðinu og olli
miklu tjóni á bílum og húsum.
Sjóvá-Almennar er tryggingafélag
Valar. Guðmundur Jónsson, yfir-
maður tjónadeildar, segir að al-
mennt gildi það að tryggingatakar
beri sjálfir ábyrgð á tjóni sem þeir
valda ef rekja megi það til vítaverðs
gáleysis.
Rannsóknardeild lögreglunnar í
Reykjavík er að hefja rannsókn á
málinu. Samkvæmt upplýsingum frá
lögreglunni er fastlega búist við því
að málið verði sent ríkissaksóknara
til ákvörðunar að rannsókn lokinni.
Á þriðja tug bíla skemmdust í grjót-
fluginu og einnig urðu skemmdir á
húsum.
Grafist fyrir um orsakir
Guðmundur Jónsson, yfírmaður
tjónadeildar Sjóvár-Almenna, sagði
að ekki væri búið að meta að fullu
það tjón sem orðið hefði í sprenging-
unni sl. föstudag. Hann segir að al-
mennt séu verktakafyrirtæki með
fijálsa tryggingu og þess vegna
spuming hvort tryggingafélagið
komi yfir höfuð eitthvað að þessu
máli. „í skilmálum allra trygginga
er tekið fram að sé vítavert gáleysi
orsök tjóns beri tryggingatakar það
í flestum tilfellum sjálfir. Þetta gild-
ir í öllum almennum tryggingaskil-
málum,“ segir Guðmundur.
Skoðunarmenn frá tryggingafé-
laginu skoðuðu tjónið á föstudag en
engar upplýsingar liggja fyrir um
tjónamat.
Eyjólfur Sæmundsson, forstöðu-
maður Vinnueftirlits ríkisins, segir
rannsókn málsins enn vera í fullum
gangi. „Við erum að grafast fyrir
um orsakir slyssins og hvernig stað-
ið var að sprengingum þarna. Það
verður hreinsað mjög vel frá sprengi-
svæðinu og við ætlum að skoða
hvernig bergið lítur út en það skipt-
ir máli til þess að fyrirbyggja frek-
ari slys af þessu tagi,“ sagði Eyjólf-
ur.
Hann sagði að þarna hefðu verið
brotin mjög skýr og óumdeilanleg
ákvæði í reglugerð um sprengingar.
„Það er alltaf skylt að hafa mottur
eða annað viðlíka efni til þess að
hindra gijótflug frá sprengistað,
hvar svo sem sprengt er. Það er
heimild að víkja frá því á víðavangi
þegar sprengistjóri dæmir að það sé
engin hætta á því að gijótflug geti
valdið tjóni," sagði Eyjólfur.
Notkun kjarna bönnuð
Eyjólfur sagði að töluverður fjöldi
af slíkum óhöppum hefði orðið á
undanförnum árum. Vinniíeftirlitið
hefði talið að menn virtu betur reglur
um þessi mál og hefði sprengingin
síðastliðinn föstudag komið starfs-
mönnum eftirlitsins í opna skjöldu.
„Það er nýbúið að senda verktök-
um dreifibréf og nýja regiugerð sem
dómsmálaráðuneytið samdi um þessi
mál. Hún tók gildi í fyrra. Hún kveð-
ur á um margvíslega hluti sem ekki
var nákvæmlega kveðið á um áður,
þ.á m. skyldu til þess að byrgja klöpp
sem sprengd er,“ sagði Eyjólfur.
Árið 1991 varð svipað óhöpp þeg-
ar sprengd var klöpp í námunda við
leikskóla í Grafarvogi. Þá rigndi
gijóti yfir leiksvæði leikskólans og
víðar. Eyjóifur segir málin skyld að
nokkru leyti. Þar hafí sprengisvæðið
verið byrgt en í báðum tilvikum var
notast við kjarna.
Samkvæmt tilkynningu frá 1991
er bannað að nota kjarna sem
sprengiefni ef atvinnustarfsemi,
umferð eða svæði þar sem fólk dvelst
eða fer um, er nær sprengisvæði en
300 metrar. í Klettagörðum var
notaður kjarni í þremur holum. Ey-
jólfur segir að í flestöllum óhöppum
sem hafi orðið hafi verið notast við
kjarna.
„Kjarni er ódýrt sprengiefni sem
gert er úr áburði og olíu. Hann get-
ur verið ágætur við margar kring-
umstæður sem sprengiefni, sérstak-
lega ef rétt er staðið að blöndun-
inni. Hann hefur hins vegar þann
galla að hann springur hægar en
dínamít. Sundrunarhraði efna-
hvarfsins í kjarna er um 1.100 metr-
ar á sekúndu en í dínamíti er sundr-
unarhraðinn um 5-6 þúsund metrar
á sekúndu. Þegar kjarni er settur í
holu í mjög föstu bergi eru meiri
líkur á því að bergið standi á móti
þrýstingnum þegar sprengiefnið
sundrast. Þetta er hægasta sprengi-
efnið á markaðnum.
Sprengistjóri Valar segir að þarna
hafi verið mun harðara berg en þar
sem þeir sprengdu áður. Botninn á
holunum myndar það þétt aðhald
að sprengiefninu að sprengingin
beinist öll upp _og þeytir gijóti ská-
hallt í loft upp. í slíkum sprengingum
þeytast mottur allt að 50 metra upp
í loftið. Þarna er því ekki víst að
mottur hefðu dugað,“ sagði Eyjólfur.
Mikill glannaskapur
Eyjólfur segir að það sé alfarið í
hendi sýslumanns í viðkomandi
sveitarfélagi hvort verktakinn verði
sviptur sprengileyfi í kjölfar slíks
máls.
„En við sendum öll svona mál til
viðkomandi sýslumanns og biðjum
hann um að taka afstöðu til svipting-
ar. Við drögum okkar ályktanir af
okkar rannsóknum og tæknilegar
niðurstöður hvað varðar brot á regl-
um sendum við til lögreglustjóra,"
sagði Eyjólfur.
Hann segir að starfsmenn Valar
hafí sýnt mikinn glannaskap með
því að standa á klettabrún þar sem
sprengt var, eins og sjónarvottar
fullyrtu í samtali við Morgunblaðið
á föstudag. Gijót fari í keilu upp á
við og dreifist þannig um stórt svæði.
Sá sem stendur mjög nærri sleppur
því líklega við grjótflug en hins veg-
ar megi alltaf eiga von á því að stak-
ur steinn skjótist á ská aðra leið.
„Það hefur verið viðloðandi dálítill
glannaskapur í kringum sprengingar.
Mönnum þykir eitthvað gaman að
standa í þessu en glannaskapur má
ekki eiga sér stað undir nokkrum
kringumstæðum," sagði Eyjólfur.
y
I
s
-
s
I
I
l
í
i
i
(
í
i
I
í
i
í
i
r
I
I
i
i
1