Morgunblaðið - 05.03.1997, Blaðsíða 12

12 MIÐVIKUDAGUR 5. MARZ 1997
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Biðlistar í heilbrigðiskerfinu lengjast þrátt fyrir aukin afköst
Andlát
Mestur vandi á
bæklunardeildum
Aðrir biðlistar hafa
flestir styst
Á síðustu árum hefur
innlögnum sjúklinga á
sjúkrahús fjölgað og
fleiri aðgerðir eru sömu-
leiðis gerðar en áður.
Þrátt fyrir það hefur
sjúklingum á biðlistum
ekki fækkað, en biðtími
eftir aðgerð hefur styst.
Þetta kemur fram í
skýrslu heilbrigðisráð-
herra um biðlista í heil-
brigðiskerfínu.
SAMTALS eru skráðir 3.372 sjúk-
lingar á biðlista eftir læknisaðgerð-
um og hefur þeim fjölgað um tæp-
lega 800 frá árinu 1993 eða um
30%. Mestur vandi er í bæklunar-
lækningum, en heilbrigðisráðuneyt-
ið áformar að beina sérstakri fjár-
veitingu til þessa málaflokks. Þetta
kemur fram í skýrslu Ingibjargar
Pálmadóttur heilbrigðisráðherra,
sem lögð var fram á Alþingi að
beiðni Jóhönnu Sigurðardóttur al-
þinjgismanns.
I skýrslunni er lögð áhersla á að
fjöldi sjúklinga segi ekki alla sögu
um það vandamál sem við er að
eiga. Þannig séu dæmi um að bið-
tími sjúklinga eftir aðgerð hafi styst
en sjúklingum hafi ekkert fækkað
á biðlistum. í umræðu um biðlista
hafí ekki verið gerður greinarmunur
á flölda sjúklinga á biðlistum sem
eru í bráðri þörf fyrir aðgerð og
hinum sem eru í minni þörf og þeim
sem auðveldlega geta beðið. Meg-
inástæða fyrir því að biðlistar
myndast í heilbrigðisþjónustunni sé
í stórum dráttum sú að eftirspum
eftir þjónustunni sé meiri en fram-
boð á henni.
Leiðir til úrbóta
í skýrslunni er bent á að þetta
vandamál tengist forgangsröðun í
heilbriðgisþjónustu, en nefnd á veg-
um heilbrigðisráðuneytisins og
Læknafélags íslands er að skoða
forgangsröðunina. Að mati skýrslu-
höfunda er ekki almennur vilji til
að fara þá leið hér á landi, að menn
borgi sig framhjá biðlistunum. Það
sé alþjóðleg niðurstaða að þar sem
sjúklingur ber ekki kostnað af að-
gerðinni sjálfur, þ.e.a.s. þar sem
ríkið greiðir, séu biðlistar almennt
lengri. Þar sem læknum sé greitt
sérstaklega fyrir hveija aðgerð séu
biðlistar að jafnaði styttri. Slíku
afkastahvetjandi kerfí fylgi hins
vegar ókostir. Kerfið sé að öllu jöfnu
dýrara og sífelldar deilur
standi um hvort gerðar
séu ónauðsynlegar að-
gerðir.
í skýrslunni er bent á
að óraunhæft sé að gera
ráð fyrir að biðlistum eftir læknis-
aðgerðum verði eytt algerlega og
ekki sé víst að það sé æskilegt.
T.d. þurfí sjúklingur oft tíma til að
undirbúa sig undir aðgerð. Almennt
séu menn sammála um að taka eigi
menn af biðlistum sem ekki þurfi
á aðgerð að halda. í öðru lagi, að
koma á ítarlegu upplýsingakerfí um
hveijir þeir eru sem bíða, hversu
lengi þeir bíða og hvaða áhrif það
hefur hvað varðar lyfjatöku, vinnu-
fæmi og fjárhagsástand. í þriðja
lagi, að koma á auknu jafnvægi til
lengri tíma milli eftirspumar og
framboðs, þannig að biðlistar og
biðtími komist á ásættanlegt stig
og haldist þar.
Sjúkrarúmum fækkar
Frá árinu 1990 hefur meðhöndl-
un skurðsjúklinga utan sjiítala á
dagdeildum stóraukist. A þessu
tímabili hefur 90 rúmum á skurð-
deildum verið lokað endanlega í
Reykjavík og á Reykjanesi. Á sama
tíma annast hjúkrunarfólk fleiri
sjúklinga en verið hefur. Aukningin
er 17,2% á hvert stöðugildi hjúkrun-
arfræðinga.
Innlögnum um allt land hefur
fjölgað úr 44.502 í 48.441 frá 1990,
en meðalrúmafjöldi hefur fækkað
úr 1.091 niður í 1.003. Meðallegu-
tími hefur styst úr 8,1 degi niður
í 6,8. Þessar tölur segja þá sögu
að afköst heilbrigðisþjónustunnar
hafa aukist og vemleg hagræðing
hefur orðið.
Biðlisti eftir
bæklunaraðgerðum lengist
Um 1.300 manns bíða núna eft-
ir bæklunaraðgerðum og er það
lengsti biðlisti einnar sérgreinar.
U.þ.b. 1.160 voru á biðlista eftir
þessum aðgerðum 1991. Það tókst
að fækka þeim niður undir 900
1992-93, en síðan hefurþeim fjölg-
að aftur. Á þessu tímabili hafa
komið til nýjar aðgerðir, bakspeng-
ingar þar sem 180 manns bíða
aðgerðar og hefur það veruleg
áhrif á biðlistann.
Yfirlæknar í bæklun-
arlækningum telja að
margir sjúklingar líði
verulegar þjáningar, en
sjúkdómur þeirra sé hins
vegar ekki lífshættulegur. Margir
óvinnufærir bíði eftir aðgerð.
Læknarnir telja að stefna eigi að
3-4 mánaða hámarksbið eftir
gerviliðaaðgerðum, en nú er bið-
tíminn 9 mánuðir. Eðlilegur biðtími
eftir bakspengingu sé 6 mánuðir
en hann getur verið allt að 18
mánuðir. Miðað við þennan biðtíma
væri eðlilegt að 600 manns væru
á biðlista eftir bæklunaraðgerð, en
1.367 eru á biðlista í dag.
í byijun janúar sl. biðu 55 full-
orðnir sjúklingar og 8 böm eftir því
að komast í hjartaaðgerð. Talsvert
hafði fjölgað á þessum lista vikumar
þar á undan vegna lokana deilda
um jól og áramót. Á síðustu tveimur
ámm hafa talsvert fleiri hjartaþræð-
ingar verið gerðar en áður.
Biðlisti eftir lýtaaðgerð hefur
einnig styst vemlega á síðustu ámm
eða úr 1.484 árið 1992 í 493 árið
1997. Biðlistar eftir þvagfæra-
skurðaðgerðum hafa sömuleiðs ver-
ið að styttast á síðustu árum.
Ástandið er ásættanlegt að mati
yfírlækna í greininni á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur, en biðlistar eru lengri
á Landspítalanum.
U.þ.b. 1.000 manns eru á bið-
lista eftir háls-, nef- og eyrnaað-
gerð og er algengur biðtími eftir
aðgerð eins og hálskirtlatöku eitt
ár. Að mati lækna er æskilegt að
biðtíminn sé ekki lengri en fjórir
mánuðir. 150-200 manns bíða eftir
augnaðgerð. Biðlistinn hefur
lengst tímabundið vegna flutnings
augndeildar frá Landakoti upp á
Landspítala.
Með markvissum aðgerðum hef-
ur tekist að koma málum á kvenna-
deild Landspítala í það horf að bið-
tími eftir almennum aðgerðum er
óverulegur. 345 pör eru á biðlista
glasafijóvgunardeildar og er listinn
að styttast. í byijun febrúar biðu
57 eftir aðgerð á heila- og tauga-
skurðdeild Sjúkrahúss Reykjavíkur.
Biðlisti hefur styst.
Á biðlista geðdeildar Landspítal-
ans eru um 200 manns og á bið-
lista barnageðdeildar eru 93 börn
og unglingar. Á fíkni- og fjölkvilla-
deildum eru 74 á biðlista. Yfir-
læknir geðdeildar Landspítalans
telur öll mál sem þangað koma séu
svo bráð að leysa verði úr þeim
þegar í stað.
Til að ná fullri uppbyggingu í
öldrunarþjónustu er talið að bæta
þurfí um 15% við þau rými sem
fyrir eru í Reykjavík fram til ársins
2010 samkvæmt manníjöldaspá.
Af 189 með mjög brýna þörf sem
bíða eftir plássi á öldrunardeild eru
um 70 á bráðasjúkrahúsum.
345 pör bíða
eftir glasa-
frjóvgun
RAGNAR
INGÓLFSSON
RAGNAR Aðalsteinn
Ingólfsson lést á Land-
spítalanum 27. febr-
úar síðast liðinn á sjö-
tugasta og öðru ald-
ursári. Ragnar fæddist
26. maí 1925 á Ólafs-
firði, sonur Ingólfs
Þorvaldssonar prests
og Önnu Nordal.
Ragnar lauk prófi
frá Samvinnuskólan-
um í Reykjavík 1944,
starfaði á pósthúsinu
í Reykjavík frá þeim
tíma til 1945, á skrif-
stofu Ríkisspítalanna 1946 og í
Búnaðarbanka íslands frá 1947
til 1953. Hann var framkvæmda-
stjóri Lýðveldisflokksins 1953-54,
starfaði hjá Kr. Kristjánssyni hf.
og Ford umboðinu 1954-60, og
hjá Erni Clausen hrl. og Guðrúnu
Erlendsdóttur hrl. frá 1960 til
1996.
Hann var í stjóm skíðadeildar
KR frá 1945-47, í aðalstjóm sama
félags 1948-51, var formaður
Skíðaráðs Reykjavíkur 1951-53,
félagi í Karlakór Reykjavíkur frá
1951, fór margsinnis í utanferðir
kórsins og stýrði mörgum þeirra.
Hann sat í stjóm og
varastjóm kórsins frá
1947, þar af var hann
formaður 1963-76.
Hann var formaður
Sambands íslenskra
karlakóra frá 1972 til
1975 og aftur 1977 en
ritari þess 1976. Hann
sat einnig í stjóm Sam-
bands flytjenda og
hljómplötuframleið-
enda frá 1973, og í
stjómamefnd Evrópu-
sambands sjóstanga-
veiðimanna.
Ragnar var heiðursfélagi
Karlakórs Reykjavíkur frá 1975
og Sambands íslenskra karlakóra
frá sama ári. Hann var heiðursfé-
lagi Guldbergs Akademiske Kor
í Osló og karlakórsins Muntre
Musikanter í Helsinki. Hann rit-
stýrði og gaf út Allt um íþróttir
1950-52, og var útgefandi
íþróttablaðsins Sport 1948-50,
auk þess að skrifa talsvert um
sönglist og íþróttir.
Ragnar kvæntist Sigurborgu
Siguijónsdóttur árið 1966. Hún
lést árið 1986. Eftirlifandi eigin-
kona hans er Björg Ingólfsdóttir.
INGÓLFUR
MÖLLER
INGÓLFUR Möller,
fyrrverandi skip-
stjóri, lést laugardag-
inn 1. mars síðastlið-
inn, á áttugasta og
fimmta aldursári.
Ingólfur fæddist 13.
febrúar 1913 í
Reykjavík, sonur Jak-
obs R.V. Möller ráð-
herra og sendiherra
og Þóru Guðrúnar
Þórðardóttur Guð-
johnsen.
Ingólfur stundaði
nám í Gagnfræða-
skóla Reykvíkinga 1928-29, var
háseti á varðskipum 1928:31 og
á skipum Eimskipafélags íslands
hf. 1931-34, lauk farmannaprófi
frá Stýrimannaskólanum í Reykja-
vík 1934 og var stýrimaður hjá
Eimskipafélagi Reykjavíkur til
1939.
Hann var hafnsögumaður í
Reykjavík 1940-47, hafði umsjón
með byggingu m/s Foldar (síðar
Drangajökull) í Svíþjóð 1947 og
var skipstjóri á því
skipi frá þeim tíma til
1959. Hann hafði
umsjón með byggingu
fleiri skipa, þar á
meðal m/s Langjökuls
1959 og var skipstjóri
hans til 1961, m/s
Drangajökuls 1961
og var skipstjóri hans
1961-64, og m/s Hof-
sjökuls og var skip-
stjóri hans 1964-66.
Ingólfur var búða-
stjóri hjá Fosskraft sf.
við Búrfellsvirkjun
1966, ráðningarstjóri fyrirtæks-
ins í Reykjavík til 1969, fulltrúi
Eimskipafélags íslands við endur-
skipulagningu flutningakerfa frá
þeim tíma til 1972 og varð þá
vöruafgreiðslustjóri félagsins auk
þess að gegna störfum við hag-
ræðingu til 1983.
Hann kvæntist Skúlínu Bryn-
hildi Skúladóttur árið 1936. Hún
lést 1995. Þau eignuðust fímm
börn og eru fjögur þeirra á lífí.
SIGRÚN
GUÐMUNDSDÓTTIR
SIGRÚN Guðmunds-
dóttir, húsmóðir frá
Fagradal, lést á dval-
arheimilinu Hjallatúni
að morgni miðviku-
dagsins 26. febrúar á
103. aldursári og mun
hún hafa verið elsti
íbúi Suðurlands.
Sigrún var fædd
29. október 1894 í
Heiðarseli í Skaftár-
hreppi, flutti þaðan 2
ára að Eyrarbakka og
bjó þar næstu sex árin
eða þar til hún flutti
að Fagradal 8 ára gömul og þar
bjó hún ásamt eigin-
manni sínum Ólafí
Jakobssyni fram til
1960 þegar þau hættu
búskap og fluttu til
Víkur í Mýrdal. Síð-
ustu æviárin dvaldi
Sigrún á Dvalarheim-
ilinu Hjallatúni í Vík.
Sigrún og Ólafur eign-
uðust 8 börn og 5 af
börnunum lifa móður
sína. Ólafur lést 18.
júlí, 1985.
Útför Sigrún fer
fram frá Víkurkirkju
kl. 14 laugardaginn 8. mars.
I
<
<
I
I
í
\
i
f
f
I
i
i
I
I
i
t
I
I