Morgunblaðið - 16.03.1997, Qupperneq 31

Morgunblaðið - 16.03.1997, Qupperneq 31
MORGUNBLAÐIÐ I f I . 9 stoðar við ráðningu organista og útvegun og val kirkjuhljóðfæra (Tilv. lýkur). Nýrra laga er að vænta vegna breytinga á starfsháttum þjóðkirkj- unnar. Mikilvægi hljómsins Það sem organistar leita mjög eft- ir, þegar valið er nýtt hljóðfæri, er auðvitað að hljóðfærið sé vel smíðað og svo síðast en ekki síst að hljómur- inn sé góður. Ef við berum saman hvernig því er háttað með píanó- kaup, hef ég stundum hugleitt það, þegar maður sér í hljóðfæraverslun tvo flygla sem eru nákvæmlega eins að stærð og útliti, en verðið á öðrum er ein milljón en á hinum hins vegar fjórar milljónir. Þetta sýnir, hvað hljómurinn er gífurlega hátt metinn hjá tónlistarfólki. Þegar orgelin í Digranes-, Þorláks- og Eyrarbakka- kirkju voru nær tilbúin og búið að setja þau upp í kirkjumar, en Tzschöckel, hinn þýski aðstoðarmað- ur þinn, hafði enn ekki haft tíma til að koma og aðstoða við loka hljóm- hönnun (venjulega eru tveir við slíkt), og ég var spurður um álit á þessum hljóðfærum, svaraði ég þvi ætíð til, að þau lofuðu mjög góðu, og er ég þess fullviss að þú hefur heyrt þau ummæli mín. Þú veist líka, að ég hef lagt mikla áherslu á, að orgelin séu ekki tekin í notkun fyrr en þau eru fullfrágengin, því ég tel það óréttlátt gagnvart þér sem smið. Þá hef ég lagt ríka áherslu á það, að ekki sé rekið á eftir orgelsmiðum við þennan síðasta lokafrágang hljóð- færanna (en það er hljómhönnunin). Eg man líka eftir orgeli Digranes- kirkju, þegar beðið var eftir Tzschöc- kel til þess að aðstoða þig við að ganga endanlega frá hljómhönnun- inni, að til tals kom að þar yrðu orgel- tónieikar. Ég lagðist mjög gegn því af sömu ástæðu. I tvö skipti hef ég verið beðinn að velja orgel. Annað skiptið var þegar til stóð að kaupa orgelið í Fella- og Hólakirkju. Þá kom að máli við mig organisti kirkjunnar, Guðný M. Magnúsdóttir, og bað mig að velja með sér hvaða tegund yrði keypt. Ég hafði þá kynnst hinum frábæru hljóðfærum frá Marcussen & Son, sem Albrecht Buchholtz hafði „intonerað", vel að merkja. Mælti ég þá með hljóðfæri frá Marcussen, að því tilskildu að Buchholtz sæi um hljómhönnun. í hitt skiptið var eftir minni ábendingu samið um að Ketill Siguijónsson smíðaði orgel Víkur- kirkju, en Buchholtz hafði áður fall- ist á að „intonera" það. Því miður gat ekki orðið af því að Buchholtz annaðist hljómhönnunina að öllu leyti, en hann fékk öll C-in í hljóðfær- inu (55 pípur) send til Danmerkur og lagði grunn að því hvemig hljóð- færið skyldi hljóma. Samstarfsmaður hans og nemandi í verksmiðjunni kom síðan í hans stað og vann verk- ið til enda með Katli. Nú er Buchholtz hættur störfum fyrir aldurs sakir, en snilldar hans njótum við samt áfram. Til fróðleiks vil ég geta þess að „intonationin" á orgeli Fella- og Hólakirkju tók Buc- hholtz tæpa 600 klukkutíma og er þar um 23 radda orgel að ræða. Hljómhönnunin á orgeli Víkurkirkju, sem er 11 raddir, tók þá félaga tæpa 400 klukkutíma. (Námsferill Ketils er annar en þinn. Ketill var lærður smiður er hann fór í stutt nám í orgel- smíði í Frakklandi. Hann hefur há- skólamenntun og fæmi í erlendum málum og gat því lesið sér til og kynnt sér allt það bóklega, sem menn annars læra á skólabekk.) Þegar hér var komið sögu hafði Ketill aðeins smíðað eitt orgel, sem er í Nýja tón- listarskólanum hjá Ragnari Bjöms- syni, og var Víkurorgelip því annað hljóðfæri hans í röðinni. Á ferli sínum í orgelsmíði hefur Ketill til þessa smíðað þijú hljóðfæri, en þú Björvin hefur nú þegar smíðað íjórtán. Tvö þau síðustu, í Þorlákskirkju og ekki síst Eyrarbakkakirlqu, eru þau bestu sem frá þinni hendi hafa komið, að mér finnst. Ekki síst vegna þinna síðustu orgela byggi ég ósk mína I fyrri grein minni að góð orgel, bæði innlend og erlend, komi í kirkjur landsins. Þú kaust samt að skilja það á annan hátt, jafnvel þótt ég viti að þú hafðir heyrt jákvæðar umsagnir mínar um síðustu hljóðfæri þín. Við orgel Þorlákskirkju naust þú aðstoð- ar kennara þíns, Tzschöckels, en við Eyrarbakkaorgelið skilst mér að hann hafi komið minna við sögu. Báðir hafíð þið Ketill fengið viður- kenningar erlendis frá, þú nú síðast frá prófessor Dickel í Hamborg og fleirum fyrir orgelið í Digraneskirkju, og Ketill frá organista Péturskirkj- unnar í Róm, James Goettsche, og síðast en ekki síst fékk orgel Víkur- kirkju mjög góða umsögn frá Marc- ussen & Son-fyrirtækinu í Dan- mörku. Í úttekt sinni á orgelum, sem prófessor Dickel lék á i Reykjavík, segir hann í niðurlagsorðum: „Hinni öfundsverðu orgelflóru í Reykja- víkurborg gef ég fortakslaust mína bestu einkunn.11 Órökstuddar fullyrðingar Þú telur í grein þinni að öll orgel- in frá P. Bruhn hafí verið valin eftir minni ábendingu. Fyrsta orgelið frá P. Bruhn sem kom til landsins fór til Dalvíkur og báðu prestur og sókn- arnefnd íslenskan organista sem bú- settur er i Noregi að kanna gæði þessara hljóðfæra og skoðaði hann tvö orgel frá verksmiðjunni. Endan- lega ákvörðun með orgelið í Áskirkju tók organisti kirkjunnar ásamt öðr- um íslenskum organista svo sem fram kom á tónleikunum eftir vígsl- una. Þegar kom að því að kaupa orgel í kirkjuna í Neskaupstað, fór organistinn og hitti mig, en ég var þá staddur í Þýskalandi í tengslum við kirkjuleg hátíðahöld í Austur- Þýskalandi. Skoðuðum við saman nokkur orgel í Austur-Þýskalandi sem að vísu voru á mjög hagstæðu verði og báru hið. gamla og þekkta nafn „Sauer“. Við skoðuðum einnig tvö austur-þýsk orgel í Hamborg svo og dönsk orgel. Karl August Bruhn kom síðar sérstaklega til Neskaup- staðar að eigin frumkvæði, án allra skuldbindinga. Þá voru kaupin ákveðin af heimamönnum. Varðandi ísafjarðarorgelið, þar sem þú tókst þátt í lokuðu tilboði, náðist ekki sam- komulag af einhveijum ástæðum. Orgelnefnd ísafjarðarkirkju tók sína sjálfstæðu ákvörðun um orgelkaupin eftir að hafa talað við fjölmarga að- ila, orgelnefnd og organista. Um orgelin á Höfn og í Kópavogskirkju er getið um hér að framan í grein- inni. Öll þessi orgel sagðir þú í grein þinni að hefðu verið keypt eftir minni ábendingu. Með þessum orðum vil ég taka fram, að þetta verða lokaorð mín í þessu máli. Ég vil enda þessar línur á því að reyna að feta í fótspor föð- ur míns, með orðum hans í fýrstu og einu blaðagreininni sem hann skrifaði. Hann var þá á tíræðisaldri að svara skrifum samferðamanns. Skrifaði þá gamli maðurinn: „Og erfí ég þetta svo ekki frekar við þig.“ Haukur Guðlaugsson P.S. Rétt í þessu kemur svargrein frá Ragnari Bjömssyni. Ég vil aðeins upplýsa hann um tvö af þeim atriðum sem hann var ekki öruggur með. Hann hélt að ég hefði ráðið kaupun- um á orgeli Akraneskirkju, en ég var hættur sem organisti við kirkjuna 7 árum áður en orgelið var keypt. Þá- verandi organisti valdi orgelið upp á eigin spýtur og væntanlega raddir þess í samráði við verksmiðjuna. Mér var sýnd raddskipanin og kom ég með tillögu um að þremur röddum yrði breytt, þar sem mér fannst sem um endurtekningu væri að ræða, en við þvl var ekki orðið. Nú gengur lífið sinn vanagang, nema að orgelið í Dómkirkjunni hefur 31 rödd + 2 tr. (ekki 38). Hvorki ég eða aðrir í orgelnefnd þjóðkirkjunnar né þú komum að þeim kaupum. Kveðja. Haukur. Yfirlýsing biskupsritara Að beiðni söngmálastjóra Hauks Guðlaugssonar skal tekið fram að hann átti engan þátt í því að ákveða hvaðan Hafnarsöfnuður keypti orgel á sínum tíma. Eins og í öðrum málum sem unnin eru í Homafírði var stað- ið mjög faglega að öllum undirbún- ingi. M.a. var hlustað á nær öll nýleg orgel á landinu. Leitað var til söng- málastjóra um ráðgjöf. Hann gaf okkur ýmsar nytsamar ábendingar en var ófáanlegur til að gera upp á milli orgelsmiða. 23. febrúar 1997, Baldur Kristjánsson (sign.) Höfundur er söngmálastjóri Þjóðkirkjunnar. SUNNUDAGUR 16. MARZ 1997 31 iX n \ UMHVEIRJFIÐ... og við erum viö þig. Við sendum framköllunar- vökvann í endurvinnslu. Silfrið af filmunum sem leysist upp í framköllunarferlinu, það fer líka í endurvinnslu og endar svo kannski sem silfurskeið í munni - einhvers staðar úti í heimi. Jákvaeð mynd... sfc JÁKVÆD MYND... er óvenjulegt fyrirtæki sem vill koma þér á óvart með hlýlegri þjónustu og smekkvísi í frágangi á myndunum þínum. Hugsaðu jákvætt. $ FRÁMKÖLLUN TIL FYRJRMYNDAR sjc Við viljum skila þér myndunum betri en þú áttir von á. Við stækkum myndirnar með hvítum kanti, setjum þær í vandaða öskju sem fer vel með þær, fer vel í hillu og fer vel með umhverfið. Ef þú vilt veita myndunum þínum fallega og sérstaka umgjörð eigum við til sérsmíðaða ramma og smekklegar myndamöppur. Við byggjum orðstír okkar á því að framkalla myndirnar þínar með eins jákvæðum hætti fyrir umhverfið og mögulegt er. Hugsaðu jákvætt. 4% J Á K V Æ Ð 0« M Y N D Hótel Esju, Suðurlandsbraut 2. sími 581 2219, sfmbróf 588 9709. Lfka oplö ó laugardögum fró kl. 10:CX) - 14:00. - ■ gy-r-v 'émém

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.