Morgunblaðið - 30.04.1997, Blaðsíða 20

20 MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Efnavopnabann
Jeltsín
harmar
niðurstöðu
dúmunnar
Moskvu. Reuter.
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands,
harmaði í gær, að þingið skyldi ekki
hafa staðfest alþjóðlegan samning
um bann við efnavopnum áður en
hann gekk í gildi. Alls hafa 164 ríki
undirritað samninginn og 87 hafa
staðfest hann.
Sergei Jastrzhembskí, blaðafull-
trúi Jeltsíns, sagði að Jeltsín, sem
nú er í leyfi í Sotsjí við Svartahaf,
hefði harmað, að „róttæk öfi í dúm-
unni skyldu ekki hafa tekið samning-
inn fyrir í tíma í stað að eyða tíman-
um í marklausan tillöguflutning"
auk þess að hafa opinberað fordóma
sína og fáfræði með margvíslegu
móti. Sagði hann, að vegna þessa
væri Rússland nú í erfiðri aðstöðu.
Samningurinn um bann við efna-
vopnum var til umræðu í dúmunni
sl. föstudag en ákveðið var að bíða
með staðfestinguna þótt hann ætti
að taka gildi í gær. Þessi niðurstaða
er síðasta uppákoman í stríðinu milli
Jeltsíns og dúmunnar þar sem
kommúnistar og bandamenn þeirra
eru í meirihluta.
Ætla að bíða í
nokkra mánuði
Öldungadeild Bandaríkjaþings
staðfesti samninginn á fimmtudag
og Evrópusambandið skoraði á
Rússa, sem eiga mikið af efnavopn-
um, að gera það einnig. Dúman sam-
þykkti hins vegar aðeins, að samn-
ingurinn yrði staðfestur eftir nokkra
mánuði.
Eins og fyrr segir hafa 87 ríki
staðfest samninginn og þau síðustu
til þess voru Togo, Bangladesh,
Kína, Miðbaugs-Gínes, Kenía,
Zimbabwe, Bahrain, Malí, Malta,
Suður-Kórea, Súrinam, ísland og
Bandaríkin.
Reuter
„VIÐ munum sigra“, hafa íbúar í bænum St. Adolphe, suður af Winnipeg, skrifað á flóðgarð við
hús sitt. Þeir neituðu að yfirgefa heimili sitt er varnargarðar við bæinn fóru að bresta í gær.
4.200 manns yfirgefa
heimili sín í Winnipeg
Winnineff. Rpnípr.
Winnipeg. Reuter.
YFIRVÖLD í Winnipeg skipuðu í
gær um 4.200 manns til viðbótar
að yfirgefa heimili sín í borginni,
af ótta við að flóðgarðar í suður-
hluta borgarinnar myndu ekki
halda. Vatnið vex nú ekki eins ört
og áður en flóðgarðurinn var
byggður til bráðabirgða og því var
ákveðið að hætta ekki á að hann
brysti og færði hverfið í kaf. Enn
er búist við að flóðin nái hámarki
5. maí og gert er ráð fyrir að vatn-
ið verði að minnsta kosti fjórar vik-
ur að sjatna. Vatnsyfirborð er farið
að lækka í Bandaríkjunum og við
landamærin.
Um 17.000 manns hafa orðið að
yfirgefa heimili sín í borginni en
íbúar hennar eru um 650.000. Hún
er að mestu varin af flóðgarði sem
reistur var árið 1968 og er mikil
smíð, sem talið er að muni þola
álagið.
I bænum Ste. Agathe komu her-
menn hins vegar 37 björgunar-
mönnum til aðstoðar þegar flóð-
garður við bæinn brast en enginn
slasaðist. Um tveggja metra djúpt
aurugt vatn liggur nú yfir öllu og
hefur það verið kallað „Rauðahaf“.
„Fólk veit ekki lengur við hveiju
á að búast. Það er vant flóðum en
þetta tekur öllu fram sem það hefur
upplifað, þetta eru mestu flóð aldar-
innar hér í Manitoba,“ segir Gunnur
Guðmundsdóttir ísfeld, sem býr í
Winnipeg. Hún segir flesta sýna
stillingu en vissulega verði vart ör-
væntingar hjá fólki sem hafí orðið
að yfirgefa hús sín og jafnvel misst
þau undir vatn.
Svæðið suður af Winnipeg og í
suðurhverfunum er aðallega byggt
Frökkum og Þjóðveijum en Gunnur
sagðist ekki þekkja til íslendinga
sem hefðu orðið að yfirgefa heimili
sín. Stærstu íslendingabyggðirnar
væru fjarri Rauðá.
Godal segir Norð-
menn axla
EFTA-ábyrgð
BJ0RN Tore Godal, utanríkisráð-
herra Noregs, segir að það komi eink-
um í hlut Norðmanna að undirbúa
sjónarmið EFTA-ríkjanna í samstarf-
inu við Evrópusambandið og að
tryggja að kerfí Evrópska efnahags-
svæðisins virki eins og það á að gera.
Þetta kemur fram í grein, sem Godal
skrifar í Aftenposten í
síðustu viku.
Noregur er langfjöl-
mennast af EFTA-ríkj-
unum þremur, sem eiga
aðild að Evrópska efna-
hagssvæðisinu. Hin tvö
eru ísland og Liechten-
stein. Godal segir í
grein sinni að EES-
samningurinn virki að
flestu leyti á viðunandi
hátt. „En það er fyrst
og fremst Noregur, sem
verður að axla megin-
ábyrgðina á að und-
irbúa sjónarmið EFTA-
ríkjanna og tryggja að
kerfi EES-samningsins
virki eins og það á að gera,“ skrifar
ráðherrann.
Fækkun í EFTA hefur veikt
stöðu Noregs
Hann bætir við að EFTA-hópur-
inn innan EES sé langt frá því að
mynda sama mótvægi við ESB og
upphaflega, þegar fleiri ríki voru í
EFTA. „Eg tel ekki heldur að Nor-
egur, ísland og Liechtenstein gætu
í dag náð jafnvíðtækum
samningi við ESB og
EES-samningnum.
Þess vegna eigum við
að vera ánægð með að
ESB hefur samþykkt
að stofnanauppbygg-
ingu EES skuli viðhald-
ið, þrátt íyrir að þijú
stærstu EFTA-ríkin
hafí gengið í ESB árið
1995. Fyrir ríkin þijú,
sem eru í EFTA og
EES, er EES varanleg
skipan mála um fyrir-
sjáanlega framtíð.“
Godal segir þó að
ekki leiki vafí á að
fækkun EFTA-ríkj-
anna hafi veikt stöðu Noregs ef til
hagsmunaárekstra komi milli EFTA-
ríkja og ESB-ríkja. Þetta sé augljóst
í laxamálinu svokallaða, en ESB
íhugar að leggja refsitolla á norskan
lax vegna ásakana skozkra og írskra
laxeldismanna um undirboð. „Þetta
mál sýnir að þrátt fyrir EES-samn-
inginn bitnar það á Noregi þegar
einhveijum í ESB finnst hagsmunum
sínum ógnað,“ skrifar Godal.
Bjorn Tore
Godal
Ráðherravið-
ræðum ESB
við íran slitið
Lúxemborg. Reuter.
UTANRIKISRÁÐHERRAR ríkja
Evrópusambandsins ákváðu í gær
að slíta viðræðum, sem fram hafa
farið að undanförnu milli ráðherra
ESB og íranskra ráðherra \ því
skyni að bæta samskiptin við íran.
Ákvörðunin er til merkis um van-
þóknun ESB á þætti íranskra
stjórnvalda í hryðjuverkum, þar á
meðal morðum á írönskum andófs-
mönnum í Þýzkalandi.
Ráðherrarnir, sem komu saman
á fundi í Lúxemborg, samþykktu
hins vegar jafnframt að sendiherr-
ar ESB-ríkjanna, sem voru kallað-
ir heim frá íran fyrir stuttu, gætu
snúið aftur til Teheran ef einstök
ríki kysu að senda þá til baka.
Ráðherrarnir gáfu yfirlýsingu
um að ESB myndi halda áfram
vopnasölubanni á Iran, myndi ekki
veita vegabréfsáritun til íranskra
borgara, sem störfuðu í tengslum
við leyniþjónustu eða öryggissveit-
ir landsins og myndu útiloka alla
íranska leyniþjónustumenn frá
landsvæði Evrópusambandsins.
Nicholas Burns, talsmaður utan-
ríkisráðuneytis Bandaríkjanna,
lýsti fyrir hönd Bandaríkjanna yfír
ánægju með ákvörðun evrópsku
ráðherranna. Hins vegar lýstu
stuðningsmenn Salmans Rushdies,
rithöfundarins sem íransstjórn vill
feigan, vanþóknun sinni á þeirri
ákvörðun ESB-ríkjanna að senda
sendiherra sína aftur til írans á
meðan íranir halda enn til streitu
hótun sinni um að ráða Rushdie af
dögum.
Grikkir stöðva enn
greiðslur til Tyrklands
Fyrir fund utanríkisráðherranna
höfðu ýmsir vonað að Grikkir
myndu láta af andstöðu sinni við
útgreiðslu fjármuna til Tyrklands,
sem ætlaðir voru til að styrkja
tyrkneskt efnahagslíf í framhaldi
af gildistöku tollabandalags við
ESB. Grikkir hafa komið í veg
fyrir útgreiðslu ijárins í tvö ár.
Gríski utanríkisráðherrann,
Theodoros Pangalos, sagði að
Grikkland myndi halda fast við
afstöðu sína þar til Tyrkir hættu
að „ógna fullveldi" Grikklands á
Eyjahafi. Við lá að ríkin tvö færu
í stríð í fyrra vegna deilu um
óbyggða klettaeyju.
Viðskiptakjör
Júgóslavíu bætt
Loks samþykkti utanríkisráð-
herrafundurinn að veita Júgó-
slavíu, þ.e. Serbíu og Svartfjalla-
landi, bætt viðskiptakjör í ESB.
Þó tóku ráðherrarnir fram að ef
Júgóslavía bryti Dayton-friðar-
samkomulagið eða ef bakslag
kæmi í lýðræðisþróun í landinu,
yrðu fríðindin dregin til baka.
Myrtu 17
skóla-
stúlkur
í Rúanda
VOPNAÐUR hópur manna,
hútúar að sögn stjórnvalda í
Rúanda, réðst á tvo skóla í
Muramkba í Gisenyi-héraði í
norðurhluta Rúanda í gær og
myrti 17 stúlkur og skóla-
stýru, belgíska nunnu. Auk
þess myrtu þeir ótilgreindan
fjölda óbreyttra borgara og
særðu 14 stúlkur í öðrum skól-
anum.
90 fórust
í lestarslysi
TVÆR farþegalestar í ferðum
milli Peking og borganna
Kunming og Zhengzhou í Kína
skullu saman í Hunan-héraði
í gær með þeim afleiðingum
að a.m.k. 90 manns biðu bana
og 300 særðust, að sögn kín-
versku fréttastofunnar Xin-
hua.
Eldgos valda
skelfingu
FJÖGUR sprengigos urðu í
fyrrinótt í eldfjallinu Popoca-
tepetl, sem er 65 km austur
af Mexíkóborg. Spjó það gló-
andi gijóti sem kveikti elda í
gróðurlendi í næsta nágrenni.
Olli eldvirknin skelfingu meðal
íbúa í grennd við fjallið.
Slökkt á
kjarnakljúf
SLÖKKT var á kjarnakljúf í
kjarnorkuveri í Fukushima í
Japan í gær er aukin geisla-
virkni mældist í afgasi frá
stöðinni, sem er 200 km norð-
ur af Tókýó. Ekki þurfti að
flytja íbúa í nágrenninu á brott
en atvikið þykir áfall fyrir
kjarnorkuáætlun Japana.
Hafnaði
kröfu O.J.
Simpsons
DÓMARI við áfrýjunarrétt í
Santa Monica hafnaði í gær
kröfu veijenda O.J. Simpsons
um að ný
réttarhöld
yrðu haldin í
máli hans.
Sömuleiðis
neitaði hann
að lækka
upphæð
skaða- og
miskabóta
sem hann var
dæmdur til að greiða fjölskyld-
um fyrrverandi eiginkonu
sinnar, Nicole Brown Simpson,
og vinar hennar, Ronalds
Goldmans. Rétturinn úrskurð-
aði að Simpson hefði verið
valdur að dauða þeirra.
Arafat reiður
Norðmönnum
YASSER Arafat, leiðtogi Pal-
estínumanna, aflýsti Noregs-
för eins nánasta samverka-
manns síns í gær í mótmæla-
skyni við að Norðmenn sátu
hjá við atkvæðagreiðslu í alls-
heijarþingi Sameinuðu þjóð-
anna sl. föstudag um ályktun
þar sem byggingaráform Isra-
ela í Jerúsalem voru gagnrýnd.
Simpson