Morgunblaðið - 30.04.1997, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ
BRÉF TIL BLAÐSINS
Landbúnaður í
sátt við land og þjóð
Frá Valdimar Kristinssyni:
ÍSLENSKUR landbúnaður hefur
átt undir högg að sækja árum og
jafnvel áratugum saman. Bændum
fækkar og margir þeir sem eftir
sitja eiga í verulegum erfiðleikum.
Samkeppni við erlendar matarvenj-
ur eykst og neytendur kvarta yfír
háu verði innlendra landbúnaðaraf-
urða. Þeir sem lækkað gætu fram-
leiðslukostnaðinn eru í úlfakreppu
kvótakerfís, en margir bændur
hafa hvorki aldur, heilsu né fjár-
muni til að styrkja bú sín þótt allt
yrði gefið frjálst. Nýjar vonir hafa
þó vaknað.
Eftir langvinnar tilraunir hefur
tekist að rækta byggafbrigði sem
nær þroska á stuttum, svölum sum-
rum og er vindþolnara en áður.
Standa vonir til að það megi rækta
á allt að helmingi bújarða landsins.
Þarna hamlar enginn kvóti og ætti
því ijöldi bænda að geta sparað sér
veruleg útgjöld við fóðurbætiskaup.
Ekki yrði um beina samkeppni við
verð innflutts fóðurs að ræða þar
sem bændur gætu nýtt töluvert af
vélakosti sínum og skapað sér
aukna atvinnu um leið.
Fleiri nýjungar eru á döfinni.
Unnið er að því að ná beiskjubragð-
inu úr lúpínunni. Þar með gæti
verið von á gróskumikilli fóðuijurt,
sem þolir mikið frost án þess að
falla og kann auk þess að búa yfir
sérstökum lækningamætti. Ef vel
tekst til gæti þetta átt sinn þátt í
því að hjarðbúskapur legðist endan-
lega af hér á landi, búfé yrði hald-
ið innan girðinga og heiðarlöndin
fengju að gróa upp í friði.
Þá mun unnið að því að gera
melgresið auðmeltanlegt mann-
fólkinu, en það vex vel víða um
land. Hugsanlega eigum við von á
„melhveitibrauðum“, þar sem inn-
lend afurð yrði hluti blöndunnar.
Kæmi ekki á óvart þótt þar yrði
um trefjaríka hollustufæðu að
ræða, svo ekki sé nú talað um
hversu þjóðleg hún væri.
Skógar
og skjólbelti
Síðast en ekki síst er svo upp-
græðsla í stórum stíl. Héraðsskógar
Fljótdalshéraðs vaxa nú stöðugt,
bæði að hæð og víðáttu, og Suður-
landskógar, sem nú er verið að
leggja drög að, eiga að verða enn
víðfeðmari. Þó mætti gera enn bet-
ur í framtíðinni.
Stundum hefur verið sagt að við
þurfum að halda við flestum bú-
jörðum hér á landi til þess að geta
mætt ófyrirséðum breytingum eða
áföllum í heimsbúskapnum. Auðvit-
að þarf að sjá landsmönnum fyrir
ýmsum landbúnaðarafurðum í
framtíðinni og verkkunnáttu þarf
að varðveita og efla eftir föngum,
en sé þörf á meiri afurðum, þá tek-
ur ekki langan tíma að plægja stór-
ar landspildur og ekki mörg ár að
efla atvinnugreinina umtalsvert.
En þarna er um getgátur varðandi
heimsmálin að ræða. Það er hins
vegar enginn efi að bæta má land-
ið varanlega fyrir komandi kynslóð-
ir. Ræktun skjólbelta er lausnarorð-
ið.
Eftir að Danir misstu mikil lönd
til Þjóðveija í stríðinu 1867 tóku
þeir að rækta upp sandsorfnar heið-
arnar á Jótlandi af mikilli elju.
„Hvad udad tabes skal indad vin-
des,“ sögðu þeir, og átti skjólbelta-
ræktunin mikinn þátt í því hve vel
tókst til.
Það sem þar var þörf er hér
nauðsyn. Skýla þarf mannfólkinu,
búfénaðinum, skógræktinni, ökr-
unum og graslendinu og raunar
öllu lífríkinu smáu og stóru. Mest
liggur við þar sem öflugur búskap-
ur er stundaður en einnig þar sem
mannfólkið sækir mest í starfi og
leik. Raunar eiga skjólbelti rétt á
sér víðast hvar þar sem búast má
við einhverskonar landnytjum í
framtíðinni. Virkja þarf framtak
og aðstöðu bænda um allt land í
þessu skyni og beina nánast allri
aðstoð við búskap í þennan farveg.
Um það ætti að geta náðst víðtæk
samstaða því hverjir vilja ekki skila
landinu byggilegra í hendur kom-
andi kynslóða? Reyndar hefur fólk
þegar greitt atkvæði með skjólinu
og skóginum. Sést það best á því
hvar langeftirsóttustu sumarbú-
staðalöndin er að finna.
Ýmsar tijátegundir munu koma
til greina í skjólbelti sem blanda
má saman, en fljótsprottnar víði-
tegundir eru taldar vænlegastar,
enda vill fólk sjá árangur erfiðis
síns sem fyrst. Svo heppilega vill
til að komið er fram nýtt afbrigði
af jörvavíði, sem sagt er sterkara,
grófara og beinvaxnara en hið eldra
og telja sumir það efnilegustu
skjólplöntuna. Og vegna þess hve
jörvavíðirinn getur lifað í rýrum
jarðvegi þykir koma til greina að
hann taki sums staðar við hlutverki
„snjógrinda" þar sem skefur á vegi
í vetrarveðrum.
Með skjólbeltarækt er hægt að
auka atvinnu í sveitum umtalsvert
um leið og landgæði eru aukin.
Jafnvel þær jarðir sem færu í eyði
yrðu notadrýgri komandi kynslóð-
um ef dágott eða gott skjól hefði
leyst vindgnauð berangursins af
hólmi.
Gróðurlendi landsins þarf að
vernda með öllum tiltækum ráðum
og er að mörgu að hyggja í því
sambandi. Kemur þá í hugann að
hreindýrum er í raun ofaukið í land-
inu og hrossum þarf að fækka veru-
lega, eins og ýmsir hafa bent á.
VALDIMAR KRISTINSSON,
Reynimel 65, Reykjavík
Geirfuglar hálendisins
Frá Leifi Jónssyni:
Á ÖLDINNI, sem leið, var síðasti
geirfuglinn drepinn og það við ís-
landsstrendur. Litlar þakkir kunn-
um við þessum
veiðimönnum
fyrir óaftur-
kræfan gjörn-
ing. Þeim hefur
þó verið fyrir-
gefið, því þeir
vissu ekki hvað
þeir gerðu. Öðru
gegnir um
vatnsvirkjunar-
óða íslendinga
nútímans. Vissir
landar vorir, bæði háværir og
áhrifamiklir, stefna að því, bæði
leynt og ljóst, að virkja öll stærstu
fallvötn landsins.
Ekki er þessi árátta til komin af
rafmagnsskorti, enda íslands-
maðurinn uin árabil búið við of-
gnótt rafmagns og aðeins 1% virkj-
anlegrar gufuorku þegar virkjuð.
Vatnsvirkjunaráráttan hefur svo lít-
ið með þörf íslendinga að gera, að
sé ekki hægt að egna fyrir erlend
stóriðjufyrirtæki til kaupa á niður-
greiddri raforku (niðurgreidd af ís-
lenzkum neytendum) eigi einfald-
lega að losa sig við orkuna út í
heim gegnum kapal. Með öðrum
orðum, virkjanir virkjananna vegna.
Hvernig fer þá með hagvöxtinn,
maður, ef ekkert er virkjað og þá
atvinnuleysið? Jú, hagvöxturinn
færi vafalaust úr böndum um nokk-
urra ára skeið, með tilheyrandi
dýrtíðarholskeflu og atvinna ykist.
Síðan koma velþekktir timburmenn
og flest félli í sama farið, en þó
ekki allt. Geirfuglar hálendisins
væru að eilífu dauðir, nákvæmlega
Leifur
Jónsson
eins og á síðustu öld, nema hvað
ofvirkum virkjunarmönnum yrði
ekki fyrirgefið af íslandsmanni
framtíðarinnar.
Háspennulínur, vegir, vamar-
garðar, stíflur, skurðir, jarðgöng
og uppistöðulón, hvert sem litið
yrði. Varplönd, gróðurlendi, hvera-
svæði, ár og fossar, öllu umturnað
og horfið. Hafi þessi gjörningur eitt
sinn náð fram að ganga verður aldr-
ei aftur snúið. Hvaðan skyldi þess-
um athafnamönnum einnar kyn-
slóðar koma leyfí til að eyðileggja
ásjónu landsins um aldir og ævi?
Við blöndum
litinn...
DU PONT bílalakk notað af
fagmönnum um land allt.
Er bíllinn þinn
grjótbarinn eða
rispaður ?
DU PONT lakk
á úðabrúsa er
meðfærilegt og
endingargott.
Faxafeni 12. Sími 553 8000
Að baki slíkrar ákvarðanatöku
þyrfti að standa ekkert minna en
þjóðin öll. Sérhver íslendingur yrði
þá að gera upp við sig hvort honum
væri hagvaxtarþorstinn svo óbæri-
legur, að öllu væri til kostandi að
slökkva þann þorsta. Mér er stór-
lega til efs, að meirihluti þjóðarinn-
ar sé svo illa haldinn.
LEIFUR JÓNSSON,
Heiðarlundi, Garðabæ.
Reykjavík: Ármúla 11 -Simi 568-1500
Akureyri: Lónsbakka - Sfmi 461-1070
__________________
MIÐVIKUDAGUR 30. APRÍL 1997 47
Vor
Frá Eggerti E. Laxdal:
Vorið er komið
krókusamir stinga upp kollunum
hvítir og bláir.
Gróðurinn brumar
og fuglamir syngja.
Sólin hækkar flugið
og öldurnar gjálfra.
Hugurinn hristir af sér slenið
og svifur til hæða
þar sem er eilíft sumar
og bömin hlaupa
á blómguðum völlum
þar sem ástin ríkir
i hjörtum manna
og engla.
EGGERTE. LAXDAL,
Hveragerði.
skartgrípi
frá Silfurbúðinni
(VÖSILFURBÚÐIN
x-*-/ Kringlunni 8-12 *Simi 568 9066
- Þarfœrðu gjöfina -

Tveir loftpúðar, ABS hemlalæsivörn,
samtals 220.000 kr. eru innifalin í verðinu
RÍKUUGUR STAÐALBÚMAÐUR:
• ABS hemlalæsivörn • Útvarp/segulband'
• 2. öryggisloftbúðar • Miðjustokkur
• Bílbeltastrekkjarar • Snúningshraðamælir
• Vcl 103 hestöfl • Aðalljós mcð2. parabólum
• Fiat Code þjóvavörn • Hiti í afturrúðu
• Vökvastvri • Afturrúðuþurrka með töf
• Samlæsingar - *" • Rafdrifnar rúður að framan
• Litaðar rúðtfrVyV • Samlitir stuðarar
® ® \ fsö“ jLU^*Tlæðarstilling á stýri og
• ökumannssæti og m.fl.
Istraktor
SMIÐSBÚÐ 2, GARÐABÆ • SÍMI: 565 65 80
Tll ÖRYGGIS

KARLAR KRUNKA!

Ráðstefna um málefni karla í Borgarleikhúsinu 2.maí 1997.
Á vegum Sólstöðuhóps í samvinnu við Karlanefnd Jafnréttisráðs

09.00-09.15
09.15-09.30
09.30-10.00
10.00-10.20
10.20-10.40
10.40.-11.00
11.00-11.20
11.20-11.35
11.35.-12.00
12.00-13.00
13.00-13.25
13.25- 13.50
13.50-14.15
14.15- 14.35
14.35-14.55
14.55- 15.15
15.15- 15.25
15.25- 15.55
15.55- 16.00
Setning.
TEGUNDIN KARL. Tilraun til skilgreiningar.
Sigurður Svavarsson, formaður karlanefndar jafnréttisráðs.
MEÐ LÍFIÐ í LÚKUNUM. Staóa karla í nútímasamfélagi.
Asþór Ragnarsson, sálfræðingur.
Kaffihlé.
KARLMENN OG VÍMUEFNANEYSLA.
Þórarinn Tyrfingsson, yfirlæknir.
„LIGGJA MENN ENNÞÁ VEL VIÐ HÖGGI? Umfjöllun um
ofbeldishneigö karla. Karl Steinar Valsson,
afbrotafræðingur og lögreglumaður.
KARLMENN OG SJÁLFSVÍG. Wilhelm Norðfiörð.sáifræðingur.
Tónlist
GLERVEGGIR HEIMIUSINS.
ingóifur Gíslason, starfsmaður karlanefndar
Hádegishlé.
HVERS VEGNA ÆTTU FYRIRTÆKIN AÐ STYÐJA
FOÐURHLUTVERKIÐ? Árni Sigfússon, framkvæmdarstjóri.
ER SKÓUNN FYRIR STRÁKA? Hafsteinn Karlsson, skólastjóri.
KARLAR OG KYNLÍF. Bragi Skúlason, sjúkrahúsprestur.
Kaffihlé.
HVERNIG VERÐA NÝJU ALDAMÓTAMENNIRNIR?
Svavar Gestsson, alpingismaður.
FRAMTÍÐARSÝN. Steingrímur Hermannsson.
Tónlist' Egill Ólafsson og
tnó Björns Thoroddsen
Pallborðsumræður.
Ráðstefnuslit.
sjá um tónlistarflutning.
Þátttökugjald fyrir 29.04: 4.500.- Þátttökugjald eftir 29.04: 6.000,-
Innifalið í þátttökugjaldi er ráðstefnan, ráðstefnugögn og kaffiveitingar.
Skránlng fer fram hjá Feröaskrifstofu Islands, ráðstefnudelld, með faxl eða síma og vlð inngangínn.
Sími 552 5447, faxnúmer 562 3345. Konur jafnt sem karlar velkomln.
V Vlnnustaðir - hópafsláttur, 4 á gjaldi 3ja. y