Morgunblaðið - 23.04.1997, Blaðsíða 28

28 MIÐVIKUDAGUR 23. JÚLÍ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
MINNINGAR
„111 var þeirra
ganga in fyrsta“
TVEIR „fámenniskvótavinir“,
hagfræðingurinn Illugi Gunnarsson
og verkfræðingurinn Orri Hauks-
son, hafa fundið sér þá undarlegu
köllun að vega í sama
knérunn í framhaldi
af níði tveggja annarra
| „greifavina", Birgis Þ.
Runólfssonar og
Bjama H. Helgasonar
(sjá Mbl. 18. þ.m.), um
Jón Sigurðsson í Járn-
blendinu, sem lætur af
störfum um þessar
mundir.
Ástæður árásanna
eru bersýnilega þær,
að Jón Sigurðsson hef-
ur farið óvægnari orð-
um um „fámenniskvót-
ann“ en málpípur „sæ-
greifanna" þola. Skrif
hans vara við þeim
mikla háska, sem staf-
ar af því óréttlæti sem af kvótakerf-
inu leiðir. Alvitað er, að þeir, sem
voga sér að hafa andúð á „fámenn-
iskvótanum", eiga á hættu ofsóknir
* úr ótrúlegustu áttum.
Virðingarleysi við hina eldri
M Það er viðurkennt, að einn meg-
inskapgerðarkostur Kínveija í
Bandaríkjunum er meðfædd virð-
ing þeirra yngri fyrir hinum eldri.
Sá menningararfur hefur komið
Bandaríkjamönnum til að hugleiða
hina fimm þúsund ára gömlu
menningu kínversku þjóðarinnar,
þrátt fyrir niðurlægjandi áhrif
kommúnismans á þessari öld.
^ Dæmi þessa er og, hvernig stjórn-
völd í Peking hafa tekið af mikilli
alvöru á mannfjölgunarvanda þjóð-
arinnar frá þvi 1971. Ef fjöl-
skyldukvóti hefði ekki verið lagður
á kínversku þjóðina, hefði mann-
fjöldi á jörðinni í dag orðið nokkr-
um milljörðum meiri.
Auðvitað stenst hrár og van-
þroskaður „kultur“ íslensku þjóðar-
innar engan samanburð við „kín-
verska menningu", eins og hann
birtist í skrifum „greifahollu“ tvö-
földu tvímenninganna.
„Múlbundnir embættismenn"
Mér er minnisstætt, er ég varð
ritari forseta Islands, að herra
' ’ Sveinn Bjömsson lagði ríkt á við
mig að láta ekki í Ijós á neinn hátt
skoðanir mínar á þjóðfélagsmálum,
meðan ég gegndi starfanum. Hann
sagði slíka „múlbindingu" hvíla sér-
staklega á embættismönnum í utan-
ríkisþjónustunni og í mínu starfi,
vegna þess hve mjög þau snertu
aðrar þjóðir. Auðvitað virti ég þessa
aðgæslu forsetans í mín tæpu fímm
starfsár, en missti um leið áhuga á
því að komast í utanríkisþjónustuna
vegna þess, að þunggengin hefðu
mér orðið sporin við þá kvöð. í þess-
ari viðvörun forsetans fólst viss
umhyggja og áhyggja út af því að
einhveijum kynni að detta í hug,
„V að orð mín kynnu að vera skoðanir
hans.
„Rótartré?"
Það er eftirtektarvert, að það
fyrsta, sem birtist eftir Orra Hauks-
son í mikilvægu samstarfi við Illuga
Gunnarsson, eftir að frést hefur að
hann yrði aðstoðarmaður forsætis-
ráðherra, skuli vera persónulegar
árásir og annað ekki. Það er á sinn
hátt alvarlegt umhugsunarefni, að
„tvímenningarnir“
skyldu ekki hafa eitt-
hvað háleitara og mik-
ilvægara fram að færa.
Það sýnir, að sumir
ungir fijálshyggju-
menn eiga stutt í „for-
herta gróðahyggju".
Vonandi verður Orri
Hauksson ekki forsæt-
isráðherra það rótartré,
sem Gretti barst forð-
um.
Slj órnarskrárbrot
og trúverðugleiki
Tvímenningamir
hafa líka opinberað
furðulegar skoðanir á
lögfræði, t.d. að „fá-
menniskvótinn" sé varinn af stjórn-
arskrá lýðveldisins. Slík kenning er
fjarri lagi, því það „má með einu
pennastríki frá Alþingi“ leggja
kvótann niður bótalaust.
Prófessor Sigurður Líndal og
greinarhöfundur eru sammála um,
Enginn neitar því leng-
ur, segir Gunnlaugur
Þórðarson, að kvótinn
hefur í för með sér óþol-
andi óréttlæti.
að með ákvæðum 4. greinar laga
um stjórn fískveiða hafi Alþingi
brotið stjórnarskrána með blindu
afsali á valdi sínu í hendur ráð-
herra. Fleiri hugsanavillur mætti
benda á, en það yrði of langt mál
í stuttri blaðagrein.
Þó skal á það minnst, að þessir
gróðahyggjumenn halda því fram,
að þjóðin fái hlutdeild í kvótanum,
sem er jafnvirði 1.600 milljarða
króna á ári, með aumum 200 millj-
ónum króna í tekjuskatt útgerðar-
fyrirtækja á síðastliðnu ári. Akvæð-
in um 20% fyrningu kvótans eru
sett í þágu sérréttindahóps fá-
menniskvótans, og því verða skatta-
skilin svona hlægilega lág. Enginn
neitar því lengur, að kvótinn hefur
í för með sér óþolandi óréttlæti og
afleiðingar fyrir dreifbýlið.
Það er líka óskiljanlegt, hvers
vegna alþingismenn vildu halda
óréttlæti „fámenniskvótans” áfram
með því að festa í sessi lögbundið
vald bankanna yfir kvótanum og
þar með útgerð, eins og gert var
með lögunum um samningsveð.
Rétt er að minnast orða danska
jafnaðarmannaforingjans Thorvald
Staunings, sem sagði einhvern
tíma, „að oft mætti trúa orðum
embættismanna, sem látið hefðu
af störfum, því þá fyrst þyrðu þeir
að segja satt“.
í því ljósi er miklu meira vægi í
skoðunum Jóns Sigurðssonar í
Járnblendinu, enda hefur hann sig
ekki fyrr um málið tjáð.
Höfundur er
hæstaréttarlögmaður.
Gunnlaugur
Þórðarson
Buxur frá kr. 1.690.
Dragtir, kjólar,
blússur og pils.
Ódýr náttfatnaður
Nýbýlavegi 12, sími 554 4433
Pennavinir í 210 löndum.
International Pen Friends.
Sími 881 8181.
PCI lún og fúguefni
Stórhöfða 17, við Gullinbrú,
síirá 567 4844
GUNNAR KRISTINN
JÓNSSON
+ Gunnar Krist-
inn Jónsson
fæddist á Merkigili
í Eyjafirði 7. maí
1921. Hann lést á
Landspítalanum að
morgpii 12. júlí síð-
astliðins. Foreldrar
hans voru hjónin
Jón Sigurðsson,
bóndi á Merkigili,
f. 11. júlí 1888, d.
11. apríl 1954, og
kona hans Rósa Sig-
urðardóttir, f. 1.
júlí 1893 á Snæ-
bjarnarstöðum, d.
19. september 1987. Systkini
Gunnars eru: Guðrún Rósa, f.
20. maí 1919, Þorgerður Jó-
hanna, f. 7. júní 1924, Hólmfríð-
ur, f. 23. nóvember 1926, og
Páll, f. 1. nóvember 1931.
Gunnar kvæntist 1953 Geir-
þrúði Júlíusdóttur frá Elms-
horn í Þýskaiandi, f. 8. júlí
1920. Börn þeirra
eru: 1) Sigurður, f.
26. janúar 1954,
læknir í Ólafsvík.
Sambýliskona hans
er Svanhildur Jóns-
dóttir, f. 16. desem-
ber 1955. Börn
þeirra eru Helga
Kristín, f. 22. maí
1990, og Davíð
Karl, f. 7. janúar
1992. 2) Auður, f.
16. september 1957,
kennari við Versl-
unarskóla íslands.
Sambýlismaður
hennar var Róbert McKee, f.
9. nóvember 1954, þau skildu.
Sonur þeirra er Arnar, f. 8.
janúar 1976. Núverandi sam-
býlismaður Auðar er Stefán
Guðsteinsson.
Útför Gunnars fór fram frá
Kapellunni í Hafnarfjarðar-
kirkjugarði 17. júlí síðastliðinn.
Kvöldkyrrðin ber þér
kveðju mína
út í vorið, út í alheiminn
þennan ósýnilega heim
sem mannlegt auga sér ekki
leyndardóm Guðs.
Gunnar var næstelstur okkar
systkinanna, en fýrstur til að kveðja
þetta jarðlíf. Sem bam og ungur
maður hafði hann alla tíð verið
mjög hraustur, en um 27 ára aldur
fór hann að þjást mikið í baki vegna
bijóskloss, sem leiddi til þess að
hann þurfti að leggjast inn á Sankti
Jósepsspítala í Hafnarfirði í tví-
gang, seinna skiptið árið 1952 og
var þá gerð á honum mikil aðgerð.
Hann náði sér furðuvel eftir þessi
veikindi enda maðurinn hraustur
að eðlisfari. Á Sankti Jósepsspítala
kynntist Gunnar eiginkonu sinni,
Geirþrúði Júlíusdóttur, og giftu þau
sig árið 1953. Þau bjuggu fyrst
stuttan tíma í Reykjavík, en byggðu
sér síðan hús að Háukinn 7 í Hafn-
arfirði, þar sem þau hafa búið síð-
an. Þau hjónin voru bæði framúr-
skarandi hirðusöm og bar snyrti-
mennska bæði úti og inni þess
glöggt vitni. Garðurinn við húsið
þeirra var sannkallað augnayndi.
Þar fóra saman skrautjurtir, ótal
tegundir af grænmeti, jarðarber og
rifs. Um allt þetta annaðist Geir-
þrúður með hjálp bónda síns. Fljót-
lega eftir að Gunnar kom suður
ÓLÖF ELIMUNDAR-
DÓTTIR
+ Ólöf Elimundar-
dóttir fæddist á
Stakkabergi
Klofningshreppi
Dalasýslu 11. júlí
1905. Hún lést í
Reykjavík 7. júlí síð-
astliðinn og fór út-
för hennar fram frá
Staðarfellskirkju á
Fellsströnd 12. júlí.
Mig langar til þess
að minnast Ólafar Eli-
mundardóttur, ömmu-
systur minnar, sem lést
fyrir aldurs sakir fagr-
an júlímorgun. Lóa, eins og hún
var kölluð, var 66 áram eldri en
ég og þess vegna get ég ekki með
góðu móti rakið sögu hennar né
skilið ævihlaup hennar fullkomlega.
En Lóa talaði tungumál sem allir
skildu, mál ástar, væntumþykju og
vináttu. Lóa sagði líka vel frá, hún
gaf manni minningarbrot héðan og
þaðan sem gáfu manni skilning og
dýpt. Hún var minnug og skemmti-
leg og átti það sem mest er um
vert; nægan tíma.
Móðir Lóu hét Ingiþjörg og hafði
læknisgáfu og faðir hennar, Eli-
mundur var bóndi. Börnin voru
átta, sjö stúlkur og einn drengur
sem var yngstur. Þegar kalt var í
torfbænum héngu krakkakrílin
utan í móður sinni til þess að fá
hitann sem lagði af henni meðan
hún var að vinna.
Lóa og Guðbjörg Helga, amma
mín, fóra ungar suður til Reykjavík-
ur til þess að vinna fyrir sér og
reyndu einnig að mennta sig og
skemmta sér þegar tími gafst. Lóa
ákvað hins vegar að
snúa heim í sveitina
sína aftur eftir nokk-
urra ára vist í Reykja-
vík. Henni varð óglatt
yfir þvottabölunum og
veiktist. Það hefði átt
betur við hana að
grúska í bókum. Þeir
sem þekktu Lóu vita
hvemig hún gat sökkt
sér ofan i bækur og
þá var ekkert til nema
hún og bókin. Lóa var
mannréttindakona og
böm vora heilög í
hennar augum, mér
fannst ekki vitglóra í því hvernig
hún gat dekrað við böm. Eflaust
hefur henni ekki þótt hlutskipti
giftra kvenna eftirsóknarvert því
hún giftist ekki, en vissi þó svo
mikið um ást og vináttu. Hún átti
ekki heldur böm, en öll böm sem
hún kynntist urðu hennar.
Þegar ég var lítil stelpa rak Lóa
eigið kúabú á Stakkabergi, Sigga
systir hennar var enn heima en
hinir voru farnir. Það var ævintýri
að koma í sveitina til Lóu og Siggu,
svo óendanlega kyrrt og fagurt að
líta yfir Breiðafjörðinn. Sigga var
fötluð en var einatt glöð og brosti
með öllu andlitinu og var sannkall-
aður sólargeisli. Lóa var djúpeygð
og dulúðug, hlý og falleg kona,
kyssti mann þangað til maður var
að kafna og gaf manni að borða
þangað til maður var að springa.
Þær systur voru ekki efnaðar og
Lóa gaf allt það sem hún eignað-
ist. Það var hennar mesta sæla að
gefa, en hún var líka þeim kostum
búin að geta þegið. Sveitungar
fékk hann vinnu hjá varnarliðinu á
Keflavíkurflugvelli, þar sem hann
vann til 68 ára aldurs. Geirþrúður
var heimavinnandi á meðan bömin
vora að komast upp og alla tíð síð-
an sem var öllum á heimilinu mik-
ils virði.
Gunnar var nýorðinn 76 ára
þegar hann lést. Við sáumst ekki
oft í seinni tíð enda farið að draga
úr ferðalögum hjá honum og hann
ekki hraustur. En við töluðum oft
saman í síma og ekki datt mér í
hug þegar hann hringdi í mig 16.
júní síðastliðinn, að þetta væri síð-
asta samtalið okkar hérna megin
við landamærin. Það lá vel á hon-
um eins og ávallt og ég hafði orð
á því að nú ætlaði ég að hringja
næst til hans. En það sannaðist
nú eins og oft áður að það er stutt
á milli lífs og dauða. Það var rétt
um sólarhring síðar, sem hann var
orðinn veikur. Komst hann aldrei
til meðvitundar eftir það og andað-
ist 12. júlí.
Gunnar hélt mikið upp á júlí-
mánuð. Eftir að hann fluttist suður
tók hann sér yfirleitt sumarfrí í
júlímánuði og keyrði þá norður til
Akureyrar með konu og börn. Það
var ekki bragðið út af vananum.
Á hveiju ári á meðan bömin vora
heima var hann mættur með fjöl-
skylduna 1. júlí kl. 3 í síðasta lagi
hálffjögur, því hann var mikill
mínútumaður. Fyrir rúmum fjórum
áratugum voru vegir ekki eins
greiðfærir og nú er, svo það gefur
augaleið að það hefur verið farið
snemma á fætur á þeim bæ þegar
mæta átti til mömmu í afmæli-
skaffið norður á Akureyri. Það var
aldrei stoppað lengi, en litið inn
til allra nákominna, því að hús-
bóndinn vildi gjarnan nota sinn
frítíma til að dytta að húsi sínu
og garði. Einnig þurfti stundum
að Jaga bílinn.
Ég þakka liðnar samverustundir
og sendi fjölskyldu Gunnars inni-
legar samúðarkveðjur. Blessuð sé
minning hans.
Hólmfríður.
hennar og systkini hjálpuðu henni
við heyskap og annað viðhald,
einkum undir það síðasta.
Seint og síðar meir fluttist Lóa
blessunin til Reykjavíkur, en fór
alltaf vestur í Dali á sumrin. Ég
var hálffeiminn unglingur þegar
ég heimsótti hana fyrst í litlu kjall-
araíbúðina hérna í bænum. En Lóa
sagði: „Sæl og blessuð elskan mín,
ég sá ljós og vissi að þú værir að
koma.“ Mér skilst að þetta hafi
verið merkjamál ömmu Guðbjargar
og ekki veit ég meira um það en
feimnin rauk a.m.k. af mér og ég
varð virkilega ástfangin af henni
Lóu minni. Ég naut hlýjunnar sem
streymdi frá henni eins og svo
margir aðrir því Lóa var vinmörg.
Ég er þakklát fyrir að eiga kær-
leiksríkar minningar úr eldhúsinu
hennar Lóu. Trúaðri konu hef ég
aldrei kynnst. Ég samgleðst henni
yfir að vera komin heim um leið
og ég syrgi hana djúpt.
Margrét S. Eymundardóttir.
Skilafrestur
minningar-
greina
Eigi minningargrein að birt-
ast á útfarardegi (eða í sunnu-
dagsblaði ef útför er á mánu-
degi), er skilafrestur sem hér
segir: í sunnudags- og þriðju-
dagsblað þarf grein að berast
fyrir hádegi á föstudag. I
miðvikudags-, fimmtudags-,
föstudags- og laugardagsblað
þarf greinin að berast fyrir
hádegi tveimur virkum dög-
um fyrir birtingardag. Berist
grein eftir að skilafrestur er
útranninn eða eftir að útför
hefur farið fram, er ekki unnt
að lofa ákveðnum birtingar-
degi.