Morgunblaðið - 30.07.1997, Blaðsíða 28

Morgunblaðið - 30.07.1997, Blaðsíða 28
28 MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ1997 MORGUNBLAÐIÐ MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 30. JÚLÍ 1997 29 pttrgminMalíil* STOFNAÐ 1913 ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík. FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson. RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson. VAXANDIHALLIA BORGARSJÓÐI FARI FRAM sem horfir mun hallinn á borgarsjóði á árinu verða nær tvöfalt meiri en fjárhagsáætlun ásamt aukafjárveitingum gerir ráð fyrir, eða um 630 milljónir króna. Yfirlit borgarhagfræðings um afkomu borgarsjóðs fyrri helming ársins leiðir þetta í ljós. Þessi vaxandi halli á rekstri borgarinnar gerist á sama tíma og veruleg uppsveifla er í efnahagslífinu og leiðir af sér auknar skatttekjur hennar. Áætlað er, að tekjurnar auk- ist um 700 milljónir króna í ár. Einnig er athyglisvert, að á sama tíma og hallinn á borgarsjóði eykst stórbatnar hagur ríkissjóðs og verður hann rekinn með tekjuafgangi í ár. Helztu skýringar á þessum vaxandi halla eru að sögn Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur, borgarstjóra, aukin útgjöld vegna fræðslumála, sem rekja megi til yfirtöku grunnskólans frá ríkinu. í þessu sambandi er ástæða til að minna á, að sveitarfélögin fengu ríflegan heiman- mund með grunnskólanum, fyrst og fremst vegna ein- setningar, en ríkið lagði þeim sértaklega til 2.135 milljón- ir, svo og bætist við varanlega nokkur hækkun útsvars. Þá bendir borgarstjóri á kostnaðarauka vegna ný- gerðra kjarasamninga og hækkunar á útgjöldum Félags- málastofnunar umfram fjárhagsáætlun í ár. Það er töluvert áfall fyrir núverandi meirihluta í borgarstjórn Reykjavíkur, að standa frammi fyrir vax- andi halla á borgarsjóði á þessu ári. í upphafi kjörtíma- bilsins lögðu talsmenn Reykjavíkurlistans mikla áherzlu á, að þeir hefðu tekið við erfiðu búi frá meirihluta sjálf- stæðismanna sumarið 1994. Skýringarnar á því voru nokkuð augljósar; verulegt fé hafði verið lagt fram úr borgarsjóði frá því að efnahagskreppan hófst við lok síð- asta áratugar til þess að halda uppi atvinnu á tímum vaxandi atvinnuleysis. Nú eru hins vegar breyttir tímar. Við búum við upp- sveiflu í efnahags- og atvinnumálum. Tekjur ríkis og sveitarfélaga aukast. Atvinnuleysi minnkar stöðugt. Þótt kröfur á hendur borgaryfirvöldum séu miklar um marg- vísleg útgjöld er efnahagslegt umhverfi borgarinnar allt annað en það var. Þess vegna hefði mátt ætla, að á síð- asta heila árinu fyrir borgarstjórnarkosningar mundi meirihluti borgarstjórnar leggja áherzlu á að reka borgar- sjóð hallalausan og helzt með nokkrum afgangi. Það skiptir verulegu máli fyrir framvindu efnahags- mála vegna þess, að Reykjavíkurborg er svo stór aðili í okkar efnahagslífi. Það er ekki síður mikilvægt, að Reykjavíkurborg og önnur sveitarfélög séu rekin með afgangi í góðæri heldur en ríkissjóður. Þess vegna veldur þessi neikvæða staða borgarsjóðs vonbrigðum en um leið er ljóst, að borgarstjórn hefur töluverðan tíma til stefnu til þess að snúa þessari þróun við. Væntanlega sjást þess einhver merki á næstu vikum, að markviss tilraun verði gerð til þess. VANSIOG VELGJÖRÐIR SYSTURNAR á St. Fransiskusarspítalanum í Stykkis- hólmi hafa ekki fengið laun sín greidd það sem af er þessu ári og skuldar spítalinn þeim nú um fimm milljónir króna. Ástæðurnar eru rekstrarvandi sjúkra- hússins. Þetta er að sjálfsögðu til vansa fyrir heilbrigðis- yfirvöld og þau geta með engu móti réttlætt það, að systurnar fái ekki kaup sitt greitt. Þetta yrði að sjálf- sögðu hvergi liðið annars staðar í ríkisrekstrinum, enda væru launþegasamtökin fyrir löngu búin að láta málið til sín taka. Engin afsökun er, að systurnar leggja öll sín laun til byggingarframkvæmda og til tækjakaupa fyrir sjúkrahúsið. Það er óneitanlega sérkennilegt að þakka þeim gjafmildi þeirra með þessum hætti. Vísað er til rekstrarvanda sjúkrahússins til skýringar á framkomunni við systurnar, en hann er engin réttlæt- ing enda ljóst, að heilbrigðisyfirvöld verða að leysa fjár- hagsvandann með einum eða öðrum hætti. Þeim ber að sjá til þess, að systurnar fái Iaun sín greidd þegar í stað. Sómi heilbrigðisyfirvalda og reyndar landsmanna allra er í veði. Ágreiningur hluthafa Hótels Valaskjálfar hf. HÓTEL Valaskjálf, Egilsstöðum. Styrrinn stendur um það hvaða hagsmuni Egilsstaðabær hafi af því að leggja Hótel Valaskjálf niður í stað þess að endurreisa það. Skiptar skoðanir um sölu tilraunastöðvarinnar á Sámsstöðum Telja verðmætar langtíma- tilraunir í hættu A GREININGUR hefur risið upp vegna breytinga á rekstri Hótel yalaskjálf á Egilsstöðum. Ýmsir hlut- hafar í minnihluta ásaka bæjarfulltrúa um að bera fyrir borð hagsmuni félags- ins. Segja að þar reyni bærinn að sölsa undir sig félagið með þeim ásetningi að leggja hótelreksturinn á Hótel Vala- skjálf niður. Eins og greint var frá hér í Morgunblaðinu nýlega var öllu starfs- fólki hótelsins sagt upp vegna fyrir- hugaðra breytinga. Á aðalfundi félags- ins nú í júlí kom í Ijós djúpstæður ágreiningur milli hluthafa um hvaða breytingar ætti að gera á rekstrinum. Þegar Morgunblaðið leitaði til ýmissa aðila sem hlut eiga að máli kom fram að listinn yfir ágreinings- málin er langur. Það er deilt um hlut- afjáreign Egilsstaðabæjar í Hótel Valaskjálf hf.; um leigusamning hlutafélagsins við Ásgarð hf., en Ás- garður hf. stendur fyrir byggingu nýs hótels á staðnum; um eignarhluta Hótels Valskjálfar hf. í Ásgarði hf. og svona mætti áfram telja. Aðspurður um ásakanir á hendur Egilsstaðabæ, sagði Einar Rafn Har- aldsson, formaður bæjarráðs, að Eg- ilsstaðabær væri að bregðast við tap- rekstri undanfarinna ára. Egilsstaða- bær hefði gengist í ábyrgð fyrir um 30 milljónum króna. Bærinn vildi losna undan hótelrekstrinum en jafn- framt tryggja áframhaldandi hótel- rekstur á staðnum. Átök á hluthafafundi Um 60 aðilar eiga hlutafé í Hótel Valaskjálf hf. Stærsti hluthafínn er Egilsstaðabær en næststærstur er hlutur Ferðamálasjóðs. Þá eiga 9 hreppar í nágrenninu hlutfé í félaginu svo og fjölmargir einstaklingar. Á hluthafafundi 9. júlí síðastliðinn risu upp deilur um hlutafjáreign Egils- staðabæjar, sem telur sig eiga rúm- lega heiming hiutafjár. Egilsstaðabær álítur sig eiga um 17 milljóna hlutafé í félaginu en aðrir telja hlut hans rúmar 12 milljónir. Hlutur Ferðamálasjóðs er hins vegar 7,5 milljónir. Hlutur annarra hluthafa er verulega minni. Hlutaféð var helm- ingi meira fyrir nokkrum árum en var skrifað niður á síðasta ári. Ágreiningurinn stendur um 5 millj- óna hlutafjáraukningu í desember en þá telur Egilsstaðabær sig hafa eignast aukið hlutafé með skuldajöfnun. „Við í minnihlutanum teljum að ólöglega hafi verið staðið að þessari hlutaíjáraukn- ingu, meðal annars var öðrum hluthöfum ekki gef- ....... inn kostur á að auka hlutafé sitt á sama tíma,“ sagði Snorri Tómasson, framkvæmdastjóri Ferðamálasjóðs. Forráðamenn Egilsstaðabæjar telja sig á hinn bóginn hafa staðið löglega að verki. „Að mati lögfræðinga okkar er eign Egilsstaðabæjar ótvíræð. Það kom hins vegar í ljós á hluthafafund- inum að ekki hafði verið tilkynnt um hlutafláraukninguna með lögformleg- um hætti til hlutafélagaskrár. Meðan skorið var úr um þessi ágreiningsmál var fundi frestað um viku. Að viku liðinni, þann 16. júlí, var framhald á hlutafélagsfundinum og ljóst að Egils- staðabær gat ekki nýtt sér meirihluta- eignina vegna formgalla. Við náðum hins vegar fram okkar málum með stuðningi annarra hluthafa," sagði Einar Rafn. Deilt um leigupphæð Eftir deilur um hlutafjáreign hlut- hafa var ágreiningur um leigusamn- ing sem lagður var fram milli Hótels Valaskjálfar og Ásgarðs hf. Leigu- Miimihlutinn íhugar rannsókn á starfs- háttum stj órnar Líklega verður hótelrekstri hætt á Hótel Valaskjálf á næsta ári. Um þessa ákvörðun og aðrar sem lúta að hótelrekstri á Egilsstöðum hafa risið upp miklar deilur í bæjarfélaginu. Salvör Nordal ræddi við deiluaðila og varpar hér ljósi á ágreiningsmálin. Áætlaður kostnaður við byggingu nýs hótels er um 150 milljónir. samningurinn er til 11 mánaða og hljóðar upp á 2,5 milljónir fyrir hótei- ið að undanskilinni neðstu hæðinni. Ásgarður mun svo framleigja þennan samning til Ferðaskrifstofu Islands. Að mati minnihlutans er leigan fyr- ir Hótel Valaskjálf langt undir því sem félagið þarf. „Upphæðin er alveg út úr kortinu," sagði Heimir Sveinsson, sem var m.a. fulltrúi Tunguhrepps á hluthafafundinum. í sama streng tók hótelstjóri Hótels Valaskjálfar, Sig- urður Ananíasson. „Hótelið og allir viðskiptasamning- ar fylgja leigunni. Þar með talinn samningur við Menntaskólann á Eg- ilsstöðum um leigu á heimavistinni á sumrin,“ sagði Snorri. „Heildarkostn- aður við hótelið, þ.e. afborganir lána, vaxtagjöld, afskriftir og þess háttar er um 17 milljónir a ári. Hins vegar er hótelið leigt til Ásgarðs hf. á 2,5 milijónir. Það er því ljóst að greiða þarf töluvert með þessum samningi." „Auðvitað hefðum við viljað hafa þessa upphæð hærri en þetta var það besta sem bauðst," sagði Einar Rafn. „Það er ekki heiglum hent að leigja þetta húsnæði yfir vetrarmánuðina. Leigjandinn yfírtekur allan rekstur og kostnað af honum og okkur fannst leiguupphæðin viðunandi." Um þetta atriði segir Heimir Sveinsson að ekki hafi verið leitað til annarra aðila um leigu á hótelinu og því ekk- ert verið látið á það reyna hvort hærra verð fengist fyrir það. Þá segist Sigurð- ur Ananíasson hafa verið tilbúinn að leigja hótelið fyrir hærra verð. Heimir bætir því við að hvergi sé þess getið í samþykktum félagsins að leigja skuli út reksturinn, því telji hann að fyrst þurfi að breyta þeim áður en af slíku getur orðið. Til þess þurfi hins vegar 2A atkvæða en ekki einfaldan meirihluta. Hvað á að gera við Hótel Valaskjálf? En það er ekki aðeins upphæð leigusamningsins sem deilt er um. „Með því að leigja gamla hótelið til Ferðaskrifstofunnar er verið að koma í veg fyrir samkeppni í hótelrekstri á Egilsstöðum því Ferðaskrifstofa ís- lands kemur til með að reka hið nýja hótel,“ segir Snorri. Þessu svarar Einar Rafn á þann veg að ekki sé fyrirhugað að halda hótelrekstrinum áfram á Hótel Vala- skjálf eftir að leigusamningurinn rennur út. „Ferðaskrifstofa Islands leigir gamla hótelið aðeins í 11 mán- uði, frá 1. október að telja, á meðán verið er að ganga frá nýja hótelinu. Svo reiknum við allt eins með að hótel- reksturinn leggist af á gamla staðnum og húsið verði notað til annars.“ Heimir segir hins vegar fráleitt að einn hluthafi, í þessu tilfelli Egils- staðabær, geti markað þá stefnu að leggja niður hótelreksturinn. Bærinn hafi ekkert umboð til þess. Til þess þurfi 2/3 hluta atkvæða. Þá er deilt um hvort betur hefði farið að endurnýja gamla hótelið og byggja við það eða byggja nýtt hótel. „Gamla hótelið svarar ekki kröfum samtímans um hótel. Herbergin eru lítil og ekki öll með baði,“ segir Einar Rafn. „Þá þyrfti einnig að stækka það verulega. Við létum gera úttekt á því hvað það myndi kosta að gera nauð- synlegar breytingar og það kom í ljós að það var ódýrara að byggja nýtt hótel en breyta því gamla. Af þessari ástæðu var farið út byggingafram- kvæmdir. Það lágu ekki fyrir neinir fjármögnunaraðilar til að byggja við gamla húsið en það buðust hins vegar meðeigendur að nýju húsi.“ Minnihiutinn dregur hins vegar í efa niðurstöður úttektarinnar á gamla hótelinu og bendir á að með því að byggja nýja herbergjaálmu hefði verið hægt að nýta áfram sali gamla hótels- ins, félagsheimilið, eldhúsaðstöðu og bílastæði og þess háttar. „Hvernig sem á málið er litið hefði verið hagkvæmara að gera upp gamla hótelið,“ sagði Sigurður Ananíasson, hótelstjóri á Hótel Valaskjálf. „Sá sem gerði úttekt á hótelinu taldi að það myndi kosta ufn 90-100 milljónir að breyta og byggja við gamla húsið." Áðspurður um ágreining við aðra hluthafa um þessi mál, sagði Einar Rafn að nokkrir hluthafar í minni- hluta hefðu einungis lagt til gagnrýni en engar tillögur um úrbætur á rekstr- inum eða um hvernig nýta ætti gamla húsnæðið. „Egilsstaðabær hefur staðið í þess- um rekstri að mestu og Hótel Vala- skjálf hf. hefur verið að tapa fé frá upphafi eða frá árinu 1990,“ sagði Einar Rafn. „Á þessum tíma er félag- ið búið að tapa um helmingi hlutfjár. Bærinn hefur lagt fram milljónir til að mæta tapinu og þannig smám sam- an eignast meira hlutafé í félaginu." Um hvort minnihlutinn hafi lagt fram tillögur til úrbóta stendur full- yrðing gegn fullyrðingu. Fulltrúar minnihlutans telja sig hafa komið með ýmsar tillögur að breyttum rekstri, en Egilsstaðabær hafi ekki ljáð máls á þeim. „Ástæðan fyrir þessum mikla tap- rekstri er sú að Egilsstaðabær hefur krafist þess að Hótel Valaskjálf sé rekið allt árið, en eins og ferðaþjón- ustunni er háttað gengur reksturinn erfiðlega yfir vetrarmánuðina. Hótel- inu er einnig skylt að reka félagsheim- ilið en alls staðar á landinu þarf að borga með slíkum rekstri. Ef Egils- staðabær vill bæta reksturinn getur hann losað hótelið undan þessum kvöðum," segir Heimir Sveinsson. Hótel Valaskjálf kaupir hlut í nýju hóteli Eins og fram hefur komið stendur yfir bygging á nýju hóteli á Egilsstöð- um. Félagið sem stendur að byggingu hótelsins heitir Ásgarður hf. Sam- kvæmt upplýsingum frá Einari Rafni Haraldssyni, fulltrúa bæjarins í Ás- garði hf. og stjórnarformanni félags- ins, er hlutafé hins nýja félags um 75 milljónir. Auk Egilsstaðabæjar sem á um 25% hlutafjár eiga Kaupfélag Héraðsbúa, Ferðamiðstöð Austur- lands, Ferðaskrifstofa íslands, Sjóvá, Byggðastofnun og Hótel Valaskjálf hf. hlut í félaginu. Áætlaður kostnaður við byggingu hins nýja hótels er um 150 milljónir. Ferðaskrifstofa íslands mun leigja hótelið a.m.k. næstu 7 árin. Enn og aftur blossa upp ágreinings- efnin. Að mati sumra hluthafa er undarlegt að Hótei Valaskjálf hf. hafí keypt hlut í Ásgarði hf. fyr- ir um 2,5 milljónir. „Okkur finnst skjóta skökku við að félag, sem rekið hefur verið með tapi undanfarin ár, skuli fjárfesta í hlutafélagi um annan hótelrekstur á Egilsstöðum," segir Snorri. —— Aðrir telja einnig að rekstur hins nýja hótels muni aldrei bera sig, hér sé í of mikið ráðist fyrir lítinn markað. Einar Rafn heldur því aftur á móti fram að líklega hafi kaup Hótel Vala- skjálf hf. á hlutafé í Ásgarði hf. verið ein besta fjárfesting sem félagið hafi gert lengi. Auk þess hafí félagið verið að skapa viðskiptatengsl við Ásgarð. Einar Rafn segir að í framhaldi af kaupunum hafi var leitað eftir sam- starfi eða samruna félaganna. Tillaga um rannsókn á starfsháttum stjórnar Á hluthafafundinum var iögð fram tillaga þess efnis að gerð yrði sérstök rannsókn á starfsháttum stjórnar. Tillögunni var hins vegar vísað frá. Fulltrúar minnihlutans eru enn að íhuga hvort af slíkri rannsókn geti orðið. Hyggjast þeir leita til viðskipta- ráðherra um úrlausn mála. „Okkur hjá Ferðamálasjóði ber að veija eignarhlut ríkisins í Hótel Vala- skjálf hf. og að okkar mati hefur ver- ið farið illa með almannafé," segir Snorri Tómasson. „Við höfum gert samgönguráðherra grein fyrir málinu en við höfum ekki ákveðið hvað ger- ist næst. Við teljum að gera hefði mátt breytingar á rekstrinum með áframhaldandi rekstur í huga. Þannig hefði hagsmunum félagsins og hiut- hafa verið best varið.“ Hveijir eru hagsmunir Egilsstaðabæjar? Fulltrúar minnihlutans álíta að Egils- staðabær geti ekki annað en tapað ef Hótel Valaskjálf hf. verði leyst upp. Tap bæjarins er talið geta orðið allt að 50 milljónir en það fer að sjálfsögðu eftir því hvaða verð fæst fyrir eign félagsins sem er gamla hótelbyggingin. Að mati Sigurðar hótelstjóra er miklum vandkvæðum bundið að breyta byggingunni svo hún nýtist annarri starfsemi. Það gæti því orðið erfitt að selja eignina en hún er met- in á 84 milljónir með innréttingum og öllum búnaði. Hann segist hafa boðið í hlutafé bæjarins fyrir tveimur árum þegar þau voru boðin til sölu. „Miðað við hvað bærinn er að gera nú við hlut sinn í hótelinu finnst mér út í hött að þeir skuli hafa hafnað mínu tilboð fyrir tveimur árum,“ segir Sigurður. Spurningin sem menn velta fyrir sér er hvaða hagsmuni bærinn hafi af því að leggja Hótel Valaskjálf nið- ur í stað þess að endurreisa það. „Okkur fínnst auðvitað gott að heyra að aðrir beri hag sveitarfélags- ins fyrir bijósti," sagði Einar Rafn. „Við höfum hins vegar talið að hags- munum bæjarins sé best borgið með að leggja niður núverandi hótelrekstur og hætta taprekstrinum. Við teljum okkur vera að bjarga því sem bjargað verður. Nokkrir hluthafar hafa gagnrýnt nánast allt sem gert hefur farið, alla stjórnun félagsins og fjármálaumsvif. Það eina sem þeir hafa ekki gert er að koma með tillög- ur um hvemig eigi að reka það. Þess- ir aðilar hafa á hinn bóginn vanrækt skyldur sínar við félagið og ég held skaðað það meira en nokkur annar.“ Heimir sagðist vona að Egilsstaða- bær komist heiðarlega frá þessu máli. „Ég skrifaði bænum bréf í júní þar sem ég kom fram með tillögur um hvernig bærinn gæti komist vel frá þessu máli. Ef það er efst á óskalistanum að leggja reksturinn í Hótel Vala- skjálf niður þá ætti bærinn að leysa til sín hluti ann- arra hluthafa og koma þannig heiðarlega fram við minnihlutann. Mínu erindi Hótel Vala- skjálf leigt í 11 mánuði á 2.5 milljónir króna. hefur hins vegar ekki verið sinnt." Hagsmunaárekstrar? Byggingafélagið Miðvangur hf., sem stendur að byggingu hins nýja hótels er í eigu Sveins Jónssonar bæjarfulltrúa. Þá var Einar Rafn Haraldsson, formaður bæjarráðs, einn stofnenda félagsins en hann hefur selt hlut sinn í fyrirtækinu. Ýmsir telja því óeðlileg tengsl vera milli bæjarfulltrúanna og hótelbyggingar- innar en lóðin, sem nýja hótelið er byggt á, var í eigu Miðvangs hf. „Heimir Sveinsson kærði okkur til félagsmálaráðuneytisins fyrir meinta hagsmunaárekstra. Lögfræðingur ráðuneytisins úrskurðaði hins vegar að ekki hefði verið um vanhæfi að ræða þegar bærinn tók ákvörðun um þátttöku í hlutafélaginu Ásgarði hf.,“ segir Einar Rafn. „Ég var í stjóm Miðvangs áður en bærinn tók ákvörðun um nýja hótelið. En þegar það mál kom á dagskrá hafði ég horfið frá því og átti engra hagsmuna að gæta.“ Skiptar skoðanir eru inn- an RALA og á Suð- urlandi um sölu eigna tilraunastöðvarinnar á Sámsstöðum í Fljóts- hlíð. A jörðinni eru verð- mætir tilraunareitir. Margir sýna áhuga á að kaupajörðina. TUTTUGU og sjö tilboð bár- ust í jörðina Eystri Sáms- staði í Fljótshlíð, tilrauna- stöð Rannsóknastofnunar landbúnaðarins, sem Ríkiskaup aug- lýstu nýlega. Deildarstjóri jarðvegs- deildar RALA og fyrrverandi tilrauna- stjóri á Sámsstöðum telja hættu á að verðmætar langtímarannsóknir á til- raunastöðinni glatist. Tilraunastöð hefur verið á Sáms- stöðum í 70 ár. Klemens Kristjánsson byggði hana upp og var tilraunastjóri í 40 ár. Fyrst voru þar stundaðar til- raunir með ræktun á korni og fræi samhliða alhliða búskap og síðar hafn- ar áburðartilraunir, að sögn Kristins Jónssonar sem tók við tilraunastarfinu af Klemensi og gegndi því þar til fyr- ir þremur árum. Þá höfðu frærækta- rtilraunirnar, sem RALA og Land- græðslan stóðu saman að á Sámsstöð- um og í Gunnarsholti, verið alfarið fluttar í Gunnarsholt. Eftir stóðu lang- tímatilraunir á áhrifum tilbúins áburð- ar. Tilfærsla innan RALA Þorsteinn Tómasson, forstjóri RALA, segir að stofnunin sé að nýta sér heimild í fjárlögum til að selja fasteignir tilraunastöðva og nýta fjár- magnið til að byggja upp starfsemina annars staðar. Hann segir að slík heimild hafi lengi verið í fjárlögum vegna breytinga í rekstri stofnunar- innar. Þannig hafi eignir tilrauna- stöðvarinnar á Reykhólum verið seld- ar og peningarnir m.a. verið notaðir til uppbyggingar á tilraunabúinu á Hesti í Borgarfirði. Þá hafi tilteknar eignir tilraunastöðvarinnar á Skriðu- klaustri verið seldar og peningarnir notaðir til uppbyggingar á Möðruvöll- um. Því verkefni sé reyndar ekki lok- ið. Þorsteinn segir að áhugi sé á að nýta það fjármagn sem hugsanlega fæst við sölu Sámsstaða til áframhald- andi uppbyggingar rannsókna í Gunn- arsholti og bæta rannsóknaraðstöðu á Korpu og Keldnaholti. Tekur hann fram að þó Sámsstaðir séu ekki sér- staklega nefndir í fjárlagaheimildinni hafi fjárlaganefnd verið kunnugt um áhuga RALA á að selja jörðina. „Ég tel að í sölu jarðarinnar felist röng stefna og að hún byggist á af- skaplega miklum misskilningi og van- þekkingu á því sem er að gerast í heiminum umhverfis okkur,“ segir dr. Bjarni Helgason jarðvegsfræðingur, deildarstjóri jarðvegsdeildar RALA, en hann er mjög á móti sölunni vegna þeirra áburðartilrauna sem þar hafa verið stundaðar. Hann segir'að mikil verðmæti felist í þessum tilraunum. Elsti tilraunareiturinn er að verða 60 ára, hann er frá árinu 1938, og þar er verið að kanna hve lengi er hægt að fá grasuppskeru án þess að bera fosfór á gróðurinn. Annar reitur er frá 1945 en þar er verið að bera sam- an afleiðingar mismunandi tegunda köfnunarefnisáburðar á gróðursam- SÁMSSTAÐIR í Fljótshlíð. Morgunblaðið/Helgi Bjarnason BJARNI Helgason jarðvegsfræðingur á elsta tilraunareitnum. setningu og jarðveg. I þriðja reitnum er verið að bera saman vaxandi magn af fosfór, kalí og köfnunarefni á jarð- veg og gróður. „Allar þessar tilraunir hafa þjónað sem grundvöllur að áburðarleiðbein- ingum sem byggðar eru á efnagrein- ingum, ekki síst á Suðurlandi. Þetta eru einu tilraunirnar af þessu tagi sem stundaðar eru í landinu. Forverar okkar hugsuðu þær sem langtímatil- raunir og þær hafa alls ekki lokið lilutverki sínu. Á síðari árum hefur komið í ljós að þær geta verið enn verðmætari vegna umræðunnar um umhverfísvöktun. Við mælum og get- um mælt hvað gerist í jarðveginum við áburðarnotkun. Hvernig mengun, eins og cadmíum og aðrir þungmálm- ar, safnast upp í jarðveginum og end- urspeglast síðan í gróðrinum. Hér höfum við fasta viðmiðun áratugi aft- ur í tímann vegna þess hvað forverar okkar voru forsjálir og okkur ber skylda til að halda tilraununum áfram til að sjá þróunina," segir Bjami Helgason. Kristinn Jónsson, fyrrverandi til- raunastjóri, segir að tilraunirnar séu ómetanlegar. Þær verði ekki gerðar annars staðar því verðmætið liggi í aldri þeirra og röð af mælingum sem fram hafa farið. Framtíð tilraunanna óljós Þorsteinn Tómasson segir að vissu- lega geymi langtímatilraunareitirnir ákveðna sögu sem sé verðmæt en framtíð þeirra sé enn ekki ráðin. Tel- ur hann hugsanlegt að ná samkomu- lagi við kaupanda jarðarinnar um að RALA fengi að halda þessari aðstöðu til bráðabirgða, til að ljúka tilraunun- um, eða jafnvel til lengri tíma. Bjarni Helgason bendir á að gömlu tilrauna- reitirnir séu allir í kringum íbúðarhús- ið og telur að aðgreining þeirra frá öðru landi gæti að mati kaupandans skert mikið notagildi jarðarinnar. Meðal forystumanna bænda á Suð- urlandi eru einnig deildar meiningar um sölu tilraunastöðvarinnar. Eggert Pálsson, bóndi og búnaðarþingsfull- trúi á Kirkjulæk í Fljótshlíð, er í hópi þeirra sem andvígir eru sölunni. Telur hann það skammgóðan vermi fyrir RALA að selja Sámsstaði. Jörðin henti betur til jarðræktartilrauna en margar aðrar og þó RALA gæti fengið ein- hvern pening í bili væri hætta á að minni rannsóknir á þessu sviði bitnuðu í framtíðinni á bændum og neytend- um. Bendir hann RALA á að selja frekar land á Korpu, ef stofnunin r þurfi að losa peninga, fyrir það væri * áreiðanlega hægt að fá mun hærra verð. Telur Eggert skynsamlegt að reka tilraunastöðina áfram og stingur upp á samstarfi Búnaðarsambands Suðurlands og RALA með því að ráða mann í hálft starf sem tilraunastjóra og hálft starf sem jarðræktarráðu- naut. Töluverður áhugi Tilboð í jörðina voru opnuð hjá Rík- iskaupum í gær. 27 tilboð bárust. Starfsmenn Ríkiskaupa eru að reikna út raunvirði tilboðanna og á meðan^. er ekki hægt að fá upplýsingar um tilboðsupphæðir. Fyrirfram var ekki síst búist við áhuga fólks og fyrir- tækja sem vantar land undir sumarbú- staði. Jón Ásbjörnsson hjá Ríkiskaup- um sagðist í gær ekki vita um áform tilboðsgjafa en tók fram að tilboðin væru frá bæði fyrirtækjum og ein- staklingum.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.