Morgunblaðið - 28.08.1997, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 1997
MORGUNB LAÐIÐ
FRÉTTIR
Opinber lieimsókn forsetahjónanna, Ólafs Ragnars og Guðrúnar Katrínar til Finnlands
Lengsta brú
landsins opnuð
Qlafur Ragnar Grímsson opnaði í gær
Replot-brúna í Vasaléni. Ólafur Þ. Steph-
ensen fylgist með opinberri heimsókn for-
setahjónanna til Finnlands.
OPNUNARATHÖFN Replot-brú-
arinnar, lengstu brúar í Finnlandi,
bar hæst á öðrum degi opinberrar
heimsóknar forseta Islands, herra
Ólafs Ragnars Grímssonar, og frú
Guðrúnar Katrínar Þorbergsdótt-
ur. Mestum hluta dagsins eyddu
forsetahjónin í Vasaléni við Hels-
ingjabotn, en þar er stór hluti íbú-
anna sænskumælandi.
Málþing um íslenskt atvinnulíf
og menningu
Forsetahjónin og hinir finnsku
gestgjafar þeirra, Martti og Eeva
Ahtisaari, héldu í gærmorgun frá
Helsinki til Vasa með Fokkerfiug-
vél finnska flughersins.
Fyrsta verk forsetans í Vasa var
að halda ræðu á málþingi um ís-
lenzkt atvinnulíf og menningu,
sem norræna félagið í Vasaléni
stóð fyrir.
íslandsvika stendur nú yfír í
Vasa og sýningar, fyrirlestrar og
menningarviðburðir henni tengdir
skipta tugum.
„Jákvæð sprenging" með
samstarfi íslenzkra og
finnskra fyrirtækja
I ræðu sinni nefndi Ólafur Ragn-
ar stöðu tölvu- og hugbúnaðariðn-
aðarins á íslandi og í Finnlandi og
að hvergi væri hærra hlutfall heim-
ila og fyrirtækja tengt alnetinu en í
löndunum tveimur.
Forseti sagði að árangur beggja
landa í efnahagsmálum, ekki sízt
hvað varðaði útflutning, væri svo
góður að athyglisvert yrði að
verða vitni að þeirri ,jákvæðu
sprengingu“ sem gæti orðið ef fyr-
irtæki frá löndunum tveimur hæfu
samstarf, ekki aðeins til að fá að-
gang að íslenzka og finnska mark-
aðnum, heldur einnig til að sækja í
sameiningu inn á heimsmarkað-
inn. „Eg vona að ráðstefnan hér í
dag og heimsókn okkar leiði til
þess að fyrirtæki og stjórnendur
þeirra leggi sig fram um að kanna
ýmsa möguleika á samstarfi milli
landa okkar á sviði viðskipta og
menningarmála," sagði Ólafur
Ragnar.
I umræðum á ráðstefnunni sagð-
ist Ólafur Ragnar meðal annars sjá
fyrir sér að finnskt timbur yrði
unnið á íslandi með hjálp ódýrrar
orku.
Forsetarnir opnuðu
Replot-brúna
Eiginkonur forsetanna héldu á
undan þeim til listasafns, sem hef-
ur að geyma verk listamannsins
Nándor Mikola. Þaðan héldu for-
setahjónin til hinnar nýbyggðu
Replot-brúar. Brúin tengir eyna
Replot, þar sem um 2.000 Finn-
landssvíar eru búsettir, við Vasa.
Brúin er mikið og umdeilt mann-
virki, sem kostaði um tvo milljarða
íslenzkra króna. Hún er rúmur
kílómetri að lengd og þar með
lengsta brú í Finnlandi.
Fánar landanna blöktu á bránni
er forsetamir og konur þeirra
komu þangað og fjöldi barna sem
veifaði þjóðfánum ríkjanna fagnaði
gestunum. Þeir Ólafur Ragnar og
Ahtisaari opnuðu síðan brána fyrir
umferð með því að klippa á borða í
finnsku fánalitunum.
Möguleikar á samstarfi í
sj ávarútvegsmálum
Þessu næst var haldið til fiski-
hafnarinnar Svedjehamn og hélt
Kjell Nybacka fiskimálastjóri þar
stutta tölu um fiskveiðar á Kvark-
en-svæðinu. Forsetahjónin sýndu
erindi hans mikinn áhuga og
spurðu í þaula, m.a. um fiskveiði-
stjómun og útflutningsafurðir
sjáyarátvegsfyrirtækja á svæðinu.
I hádegisverði, sem Tom
Westergárd lénshöfðingi og kona
hans héldu til heiðurs forsetahjón-
unum, sagði Ólafur Ragnar að
vegna mikilvægis fiskveiða og -
vinnslu í Vasaléni væri ástæða fyr-
ir íslendinga að athuga möguleika
á samstarfi og viðskiptum við fyrir-
tæki á svæðinu.
„Lítil þorpsveizla" til
heiðurs Ahtisaari
Síðdegis var haldið aftur til
Helsinki. Þar bauð forseti Islands
til kvöldverðar á Hotell Fiskar-
torpet, til heiðurs Martti og Eevu
Ahtisaari. Á borðum var íslenzkur
matur, sem forsetahjónin höfðu
með sér til Finnlands, framreiddur
af íslenzkum matreiðslumönnum. I
ræðu sinni orðaði Ólafúr Ragnar
það svo að þama væri boðið til „lít-
illar þorpsveizlu", þar sem afurðir
bænda og fiskimanna væm á borð-
um. Á matseðlinum var lunda-
bringa með sveppum úr Hallorms-
staðarskógi, fjallableikja í skelfisk-
seyði, íslenzkt agúrkukrap, lamba-
hryggur úr Dalasýslu og bláberja-
skyr. Forsetinn sagði að aðalréttur-
inn kæmi úr Dalasýslu, þar sem
landkönnuðurinn Leifur Eiríksson
hefði fæðzt. „Leifur fann, eins og
vitað er, meginland sem hann kall-
aði Vínland og sem skammsýnir
menn kalla Ameríku," sagði Ólafur
Ragnar.
Einsöngvari í veizlunni var Sig-
rán Hjálmtýsdóttir ópemsöngkona.
Heimsókn íslenzku forsetahjón-
anna hefur fengið nokkra umfjöll-
un í finnskum fjölmiðlum, sýnu
mesta í Vasabladet, sem gefið er út
á sænsku í Vasaléni. Þar birtist í
gær grein _um Island undir fýrir-
sögninni „A eynni hans Ólafs vex
enginn skógur“. Sú staðreynd þyk-
ir Finnum, sem era umvafðir skógi,
greinilega athyglisverð.
Lehtikuva/Jyrki Tervo
FORSETAR íslands og Finnlands, Ólafur Ragnar Grímsson og Martti Ahtisaari, klipptu í sameiningu á
borða til marks um það að lengsta brú Finnlands væri formlega opnuð.
Skynsamlegra að nota þriðja
málið en að tala ekki saman
Forseta íslands finnst skorta á frétta-
heilindi Hufvudstadsbladet að geta
þess ekki að fréttamaður blaðsins
kaus að tala ensku
Helsinki. Morgunblaðið.
ÓLAFUR Ragnar Grímsson, forseti
íslands, segir að ummæli sín um
notkun ensku í norrænu samstarfi
hafi verið slitin úr samhengi í viðtali,
sem birtist í Hufvudstadsbladet í
Finnlandi í síðustu viku.
í viðtalinu, sem var tekið á
Bessastöðum, segir undir millifyrir-
sögninni „Tölum ensku á Norður-
löndum" að forseti íslands tali
skýra og auðskiljanlega skandinav-
ísku. Hann skipti hins vegar um
mál þegar finnskur blaðamaður
spyrji á ensku og útskýri að nor-
rænt samfélag sé ekki háð „skand-
inavískunni."
Blaðið hefur eftir Ólafi að ekkert
sameiginlegt mál sé til á Norður-
löndum. Honum hafi alltaf þótt
skrýtið að íslendingar og Finnar tali
mál þriðja nágrannaríkisins sín á
milli, enska sé eðlilegri. Norrænt
samfélag byggist á samfélagsgerð
og gildum, ekki sameiginlegri tungu.
„Það er goðsögn að við á Norður-
löndum skiljum mál hvert annars,"
hefur blaðið eftir forseta.
Ólafur Ragnar hefur í Finnlands-
heimsókn sinni eingöngu talað
„skandinavísku". Hann sagði í sam-
tali við Morgunblaðið að ekki væri
rétt með farið hjá fréttamanninum.
„Eg tel að ummæli mín í þessu blaði
séu tekin úr samhengi og ekki farið
rétt með það, sem ég sagði. Við
ræddum einfaldlega um þá stað-
reynd að ákveðinn hluti Finna
treystir sér ekki til að halda uppi
efnisríkum samræðum á sænsku eða
öðram Norðurlandamálum og við
vitum einnig að það er hluti íslend-
inga, sem ekki treystir sér til að
gera hið sama. Ég benti á að það
væri þá skynsamlegra að nota joriðja
málið en að tala ekki saman. Ég get
tekið sem dæmi að finnska sjón-
varpið sendi fréttamann til íslands í
tilefni af þessari heimsókn og hún
treysti sér ekki til að láta viðtalið við
mig fara fram á sænsku, þótt ég
byði henni það, heldur kaus hún sín
vegna að láta samtalið fara fram á
ensku, sem mér fannst ekki gott en
það var val fmnska sjónvarpsins,"
segir Ólafur Ragnar.
Hann segist í viðtalinu við blaða-
manninn hafa lagt áherzlu á að
menn yrðu að horfast í augu við þá
staðreynd að hluti Norðurlandabúa
treysti sér ekki til að eiga samræður
á eigin máli, en gætu það á þriðja
máli þótt það væri ekki norrænt.
„Ég tel hins vegar að þessi fi-étta-
maður á þessu ágæta blaði hafi tekið
þessi ummæli, sem sum vora
kannski í léttum dúr, úr samhengi
og gert þau að aðalatriði. Ég tek
einnig eftir því að hann gerir mál úr
því að ég hafi svarað honum á ensku.
Þessi ágæti fréttamaður frá blaði,
sem gefið er út á sænsku, spurði
mig hins vegar á ensku og talaði
ekki orð í sænsku í allri heimsókn-
inni til Bessastaða, heldur kaus
hann sjálíúr að tala ensku allan tím-
ann. Ég hafði því enga hugmynd um
hvort hann skildi sjálfur sænsku eða
ekki og mér finnst skorta á
fréttaheilindi þessa sænska blaðs
hér í Finnlandi að geta þess ekki að
þess eigin blaðamaður kaus að tala
ensku allan tímann, þótt allir aðrir
fréttamenn í heimsókninni nema sá
frá finnska sjónvarpinu töluðu
sænsku."
Ólafur Ragnar segist ekki telja
neina ástæðu til að skipta um vinnu-
tungumál í norrænu samstarfi. „Ég
tel hins vegar að treysti menn sér
ekki til að skilja hver annan á ein-
hverju Norðurlandamáli sé betra að
nota annað tungumál, til dæmis
ensku eða þýzku, en að tala ekki
saman.“
Ekki náðist í höfund viðtalsins í
Hufvudstadsbladet, Stefan Brunow.
Utanríkisráðherra
í Helsinki
Fyrir-
tæki og
stofnanir
heimsótt
HALLDÓR Ásgrímsson ut-
anríkisráðherra hitti Jón Sig-
urðsson, bankastjóra Nor-
ræna fjárfestingarbankans, í
Helsinki í gær og fulltráa
þeirra stofnana sem eru með
aðstöðu í húsakynnum bank-
ans. Þær era Norræna um-
hverfisfjármögnunarfélagið,
Norræni þróunarsjóðurinn,
Norræni verkefpaútflutnings-
sjóðurinn, Norræna stofnunin
í Helsinki og Norræna sam-
starfsnefndin um vísindalega
upplýsingamiðlun.
Viðræður um samvinnu
fyrirtækja fyrirhugaðar
í fréttatilkynningu frá ut-
anríkisráðuneytinu segir að
allar þessar stofnanir séu þýð-
ingarmiklar fyrir uppbygg-
ingu íslensks atvinnulífs. Til-
gangur viðræðnanna hafi m.a.
verið sá að styrkja tengslin
milli hinna norrænu stofnana
og utanríkisþjónustunnar en
með opnun sendiráðsskrif-
stofu í Helsinki sé lagður
grunnur að því.
Ráðherrann átti einnig við-
ræður við forystumenn fyrir-
tækja í timbur- og pappírsiðn-
aði ásamt embættismönnum
og fulltráum Útflutningsráðs
og fyrirtækja og skoðaði
stærstu pappírsverksmiðju
Finnlands í Kirkniemi.
Frekari viðræður um
mögulega samvinnu íslenskra
og fínnskra fyrirtækja á þessu
sviði fara fram á næstunni.
Utanríkisráðherra flytur í
dag erindi á ráðstefnu og sýn-
ingu um hugbúnað og há-
tækni.