Morgunblaðið - 28.08.1997, Blaðsíða 26

26 FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
Fjölbreytt dagskrá Loftkastalans við upphaf 3. leikársins
Einkarekið leikhús sem
byggir á samstarfsverkefnum
Islensk
menning-
arvika í
Finnlandi
NORRÆNA félagið í Vasa-sýslunni
í Vestur-Finnlandi stendur fyrir ís-
lenskri menningarviku í mörgum
borgum í sýslunni, svo sem í Kristi-
nestad, Jakobstad, Vasa og fleiri
borgum. Þar kemur við sögu mynd-
list, tónlist, kvikmyndalist, bók-
menntir, matargerðarlist og margt
fleira. Meðal listamanna má nefna
Kjartan Einarsson, Karl Vilhjálms-
son, Lovísu Sigurðardóttur og Heidi
Kristiansen. Matargerðarlist kynnir
Guðmundur Guðmundsson kokkur.
Vigdís Grímsdóttir rithöfundur kem-
ur við sögu bókmennta. Kvikmynd-
irnar Kristnihald undir Jökli og Mal-
bik eru sýndar á hátíðinni. Hörður
Torfason, Arto Rintamaki og söng-
hópurinn Gimli kynna tóniistina. Is-
lensk ferðakynning og frímerkjasýn:
ing eru hluti af menningarvikunni. í
sýningarhúsinu Spectra í Kristian-
stad sýna nokkrir listamenn saman,
bæði frá íslandi og Finnlandi, sýning-
in var opnuð laugardaginn 23. ág-
úst. Þeir listamenn sem sýna í
Spectra eru Jón Reykdal, einþrykk,
Guðmundur Björgvinsson, málverk
og teikningar, Bjargey Ólafsdóttir,
ljósmyndir, og Björgvin Björgvins-
son, málverk og ljósmyndir, en ljós-
myndirnar eru flestar frá Íslandi.
Á vegum norræna félagsins í
Vasa-sýslunni hefur Kjell Skoglund
séð um undirbúning og samsetningu
íslensku menningarvikunnar.
LOFTKASTALINN er að hefja sitt
3. leikár um þessar mundir. Sýn-
ingar eru hafnar á Veðmálinu sem
sett er upp af Leikfélagi íslands, í
leikstjórn Magnúsar Geirs Þórðar-
sonar og þann 10. september frum-
sýnir Flugfélagið Loftur fyrsta
verkið sem samið er sérstaklega
fyrir Loftkastalann. Nýskipaður
leikhússtjóri, Baltasar Kormákur
Samper, segir verkefnaskrá vetrar-
ins vera háða gengi hverrar sýning-
ar þar sem leikhúsið byggi fyrst
og fremst á afkomu. Verkefnavalið
er fjölbreytt og leikhúsið leggur
ríka áherslu á að fá til samstarfs
við sig frjálsa leikhópa sem ástunda
fagleg vinnubrögð. Leikhúsgestir
Loftkastalans á síðasta ári voru
60.000 og stefnt er að því að að-
sókn verði enn meiri á komandi
leikári.
Verk samið sérstaklega
fyrir Loftkastalann
Nýtt íslenskt leikrit, Bein útsend-
ing, er samið af Þorvaldi Þorsteins-
syni, myndlistarmanni og rithöf-
undi, fyrir Loftkastalann. Baltasar
segir Þorvald eina björtustu von ís-
lenskrar leikritunar og nefnir máli
sínu til stuðnings tvö eldri og vel
rómuð verk Þorvaldar, Maríusögur
og bamaleikritið Skilaboðaskjóð-
una. Verkið er
háðsk ádeila á
heim fjölmiðlun-
ar og listamanna
og gerist í beinni
útsendingu nýs
sjónvarpsþáttar.
Um næstu
helgi verða tekn-
ar upp sýningar
á leikritinu Á
sama tíma að ári
sem hefur verið
sýnt 70 sinnum og ekkert lát er á
aðsókn að. Svipaða sögu er að segja
af bamaleikritinu Latibær eftir
Magnús Scheving sem haldið verður
áfram að sýna í október. Þá stendur
yfír leit að barnaleikriti sem Loftk-
astalinn hyggst setja upp um jólin.
í burðarliðnum er samstarf við
Þjóðleikhúsið um áframhaldandi
sýningar á leikritinu Listaverkið
sem sýnt var á Litla sviði Þjóðleik-
hússins síðastliðinn vetur. Sýningin
hlaut mjög góða aðsókn á Litla
sviðinu og full ástæða þykir til að
færa hana upp í stærri sal. „Mér
finnst mjög jákvætt að Þjóðleikhús-
ið skuli ætla að taka þátt í þeirri
þróun sem á sér stað í leikhúslíf-
inu. Svipað fyrirkomulag er þekkt
á Bretlandi þar sem National Thea-
tre flytur vinsælar sýningar sínar
til leikhúsanna í West End ef að-
sókn að þeim er góð. Með þessu
móti getur Þjóðleikhúsið uppfyllt
kröfur um ákveðinn fjölda nýrra
uppsetninga á hveijum vetri án
þess að þurfa að hætta sýningum
sem ganga vel,“ segir Baltasar og
bætir við að þetta sé leið sem báð-
ir aðilar ættu að hagnast á.
Leikritið „Trainspotting" eða
Trufluð tilvera verður frumsýnt 13.
febrúar á næsta ári. Þýðandi verks-
ins er Megas og leikstjóri Bjarni
Haukur Þórsson. Aðalhlutverk er í
höndum Ingvars Sigurðssonar og
aðrir leikarar eru þau Þröstur Leó
Gunnarsson, Gunnar Helgason og
Þrúður Vilhjálmsdóttir. Leikmynd
og búninga hannar Axel Hallkell.
Leikhúsið er komið
til að vera
Loftkastalinn hefur tryggt sér
sýningarrétt á verki Noels Cowards,
Designed for living, í þýðingu Gísla
Rúnars Jónssonar og Gunnar Þor-
steinsson er að þýða verkið Betray-
al eftir Harold Pinter. Þá nefnir
Baltasar leikrit unnið eftir sögunni
Mýs og menn eftir Steinbeck og
nýja leikgerð sem hann hyggst
vinna með Davíði Þór Jónssyni eftir
kvikmynd Alans Parkers, Fame.
„Við rekum leikhús sem byggist
fyrst og fremst á afkomu sinni og
fjöldi sýninga sem við getum sett
upp á hvetju ári er því háður að-
sókn. Húsið er mjög vel búið tækj-
um og öll aðstaða hefur batnað til
muna sem gerir okkur kleift að
keyra áfram stífa dagskrá," segir
Baltasar. Unnið er að endurbótum
í anddyrinu og uppi eru hugmynd-
ir um að koma þar fyrir aðstöðu
til beinna útvarpsútsendinga frá
tónleikaröðum í Loftkastalanum.
„Við höfum hugsað okkur að vera
reglulega með óvæntar uppákom-
ur sem ekki kreijast mikils til-
kostnaðar eða undirbúnings," seg-
ir Baltasar. Hann segir áherslu
vera lagða á afslappað andrúms-
loft í leikhúsinu án þess að slegið
sé af kröfum til leiksýninganna.
Loftkastalinn leiti sérstaklega eft-
ir samstarfsverkefnum til að
breikka svið leiksýninganna. „Það
er eins og fólk hafi ekki enn áttað
sig á því að Loftkastalinn er leik-
hús sem er komið til að vera. Stærð
leikhúss hlýtur fyrst og fremst að
vera mæld í aðsókn en ekki bygg-
ingarkostnaði og fjárstyrkjum,“
segir Baltasar. „Við lítum ekki svo
á að við séum að taka áhorfendur
frá hinum leikhúsunum heldur
miklu fremur að við séum að
stækka markaðinn.“
Baltasar
Kormákur
Að syngja
af reisn
Morgunblaðið/Arnaldur
JÓN Hákon Magnússon, forseti bæjarstjórnar Selljarnarness, af-
hendir Herdísi Tómasdóttur, bæjarlistamanni, starfsstyrk. Með
þeim á myndinni er Sigurður K. Oddsson eiginmaður Herdísar.
Bæjarlista-
maður Selljam-
arness 1997
TÓNHST
Listasafn Sigurjóns
Ólafssonar
KAMMER-SÖNGTÓN-
LEIKAR
Hólmfriður S. Benediktsdóttir, Guðni
Franzson og Gerrit Schuil fluttu
söngverk eftir Finn Torfa Stefáns-
son, Hróðmar I. Sigurbjömsson,
Spohr, Mendelssohn, Brahms og
Schubert. Þriðjudagurin
26. ágúst, 1997.
ÞEKKING og kunnátta er háð
hægfara þróun, því sá sem lærir
þarf til þess tímann og það líða
áratugir þar til kunnáttan hefur svo
skilað sér í starfi nemenda hans.
Sú þróun sem hefur orðið varðandi
tónlistarmenntun um allt land, er
að miklu leyti verk kynslóðar þeirr-
ar sem er að nálgast fullorðinsár
sín og nú hafa margir efnilegir tón-
listarmenn sprottið upp af þeirri
mannrækt, sem stunduð hefur verið
á sviði tónlistar í rúm 30 ár. Hólm-
fríður S. Benediktsdóttir hefur ver-
ið þátttakandi í þeirri þróun á Norð-
urlandi með kennslu og starfi sínu
að tónlistarmálum.
Tónleikar Hólmfríðar í Listasafni
Siguijóns Ólafssonar, sl. þriðjudag,
hófust á söngverki eftirÆinn Torfa
Stefánsson, við Ijóðið Útsær, eftir
Einar Benediktssson. Það hefur oft
vaknað sú spurning, hvers vegna
lagasmiðir hafa lítt fengist við að
tónklæða ljóð Einars Ben. Líklegt
má telja, að ljóð hans séu svo þung-
kveðin og meitluð, að illa falli að
„strófískri" gerð laga og einhvern
veginn hafa „lieder“vinnubrögð
verið fjarri mörgu því sem Islend-
ingar hafa fengist við að skapa á
sviði sönglaga. Þá hafa bókmennta-
menn oft haldið því fram, að góð
ljóð henti illa til söngs. Lag Finns
Torfa er gegnumsamin og kafla-
skipt tónsmíð og á margan hátt vel
unnin en þó með þeim vankanti,
að undirspilið er á köflum ofhlaðið
á móti einfaldri og tóntegundabund-
inni tónskipan sönglínunnar. Þá var
það nokkuð til að auka óræði lags-
ins, að textaframburður Hólmfríðar
var ekki skýr.
Vals milli greina heitir lag eftir
Hróðmar I. Sigurbjömsson, við þýð-
ingu á kvæði eftir Garcia Lorca og
var hér um frumflutning að ræða.
Lagið er samið fyrir klarinett, píanó
og söngrödd og er tónmál þess sér-
lega „tematískt" í gerð og á köflum
nokkuð staglkennt. Tónferli söng-
línunnar er oftlega nærri því að
vera tónles og söngröddin á köflum
varla notuð meira en til að „lesa“
textann, sem Hólmfríður náði þó
ekki að skila sem best.
Raddlega er söngur Hólmfríðar
nokkuð ójafn en samt bregður fyrir
fallega mótuðum tónlínum eins og
t.d. í fjórum lögum eftir Ludwig
Spohr, sem samin eru fyrir söng-
rödd, píanó og klarinett. Þar naut
sín fallegur leikur Guðna á klari-
nettið og á sama hátt og hjá Schu-
bert, er tónmál klarinettsins oft við-
hafnarmeira en sönglína, eins og
t.d. í þriðja laginu, Wiegenlied, þar
sem laglínan er aðeins þrír tónar.
Hólmfríður flutti þetta hugþekka
lag mjög vel við sérlega fallega
mótaðan leik Gerrits og Guðna.
Tvö lög eftir Mendelssohn, þijár
þjóðlagaraddsetningar og önnur þijú
frumsamin lög eftir Brahms voru á
margan hátt þokkalega flutt en tón-
leikunum lauk með hinu fræga
hjarðljóði, Der Hirt auf dem Felsen,
eftir Schubert. Þar var leikur Guðna
oft glampandi fagur og naut hann
afburða góðs samleiks við Gerrit
Schuil. Það var margt vel gert hjá
Hólmfríði í þessu vandasama söng-
verki en í heild vantaði söng hennar
þá syngjandi reisn, sem þetta meist-
araverk býður upp á.
Jón Ásgeirsson
HERDÍS Tómasdóttir, myndlistar-
maður, hefur verið valin bæjarlista-
maður Seltjarnarness árið 1997.
Herdís er annar Seltirningurinn sem
hlýtur þessa viðurkenningu, en í
fyrra var Gunnar Kvaran sellóleik-
ari valinn bæjarlistamaður. Það er
Lista- og menningarsjóður Sel-
tjarnarness sem stendur fyrir vali
bæjarlistamanns, en í ár sóttu 11
manns um viðurkenninguna. Valur
Valsson er formaður Lista- og
menningarsjóðs Seltjarnamess.
Tilgangurinn með vali bæjar-
listamanns er að styðja listamenn
búsetta á Seltjarnarnesi til frekari
dáða á menningar- og listasviðinu.
Bæjarlistamaður ársins hlýtur 400
þúsund króna starfsstyrk úr bæjar-
sjóði. Styrkinn hyggst Herdís nota
til þess að vinna áfram að út-
færslu á hugmyndum sínum, sem
byggðar eru á hefðbundnum vefn-
aði, sem hún hefur sýnt t.d. með
svokölluðum „transparent" vefn-
aði, tvöföldum vefnaði og notkun
nýrra efna við vefnað. Hún ætlar
að kynna árangurinn með mynd-
listarsýningu.
Herdís Tómasdóttir hefur getið
sér gott orð sem veflistarmaður
og hefur verið virk í myndlistarlífi
landsmanna í fjölda ára. Undanfar-
in ár hefur hún unnið mest við
myndvefnað. Hún er fædd í
Reykjavík árið 1945 og hefur lagt
stund á myndlistarnám í ýmsum
skólum, þ.á m. var hún í textíl-
og vefnaðarkennaradeild Mynd-
lista- og handíðaskóla íslands á
árunum 1981 til 1985. Árið 1992
lauk Herdís BA prófi frá Háskóla
íslands í bókasafns- og upplýs-
ingafræði, þjóðfræði og listasögu.
Herdís hefur tekið þátt i mörgum
samsýningum á íslandi og erlendis.
Opnun
ljóðvefs
OPNAÐUR hefur verið íslenskur
jafnóður ljóðavefur á alnetinu. Ber
Ijóðavefurinn nafnið NRTL. nokkrar
rafeindir tileinkaðar ljóðlistinni. Vef-
urinn er starfræktur af Plúbert film
útgáfufélagi, án ágóða.
Á vefnum munu birtast samtíma-
ljóð sem ekki hafa komið út í bókum.
Við opnun er á honum inngangsljóð
frá ritstjórn. Jafnóðum og efni berst
mun því svo verða bætt á vefinn, án
þess að eldra efni sé fjarlægt. Þann-
ig kemur vefurinn til með að hlaða
utan á sig og stækka jafnlengi og
kostur er.
NRTL er hluti af vef útgáfufélags-
ins Plúbert film, en slóð hans er
www.mmedia.is/plubert.
Áhugasömum skáldum er bent á
netfang félagsins: plubert<2)mme-
dia.is og bréfsími: 554-2772. Erindi
skulu merkt ritstjóra, Hauki Má
Helgasyni. Athuga ber að ritstjórn
útgáfunnar áskilur sér rétt til að
velja hvaða innsend ljóð sem er til
birtingar - og hafna að sama skapi,
án réttlætinga eða rökstuðnings.
-----» ♦ ♦
Hádegis-
tónleikar
REYNIR Jónasson, organisti Nes-
kirkju leikur á hádegistónleikum í
Hallgrímskirkju í dag, fimmtudag,
kl. 12-12.30. Á efnisskrá eru tvö
verk eftir Johann Sebastian Bach
og César Franck.
Reynir Jónasson lauk 8. stigsprófi
frá Tónskóla þjóðkirkjunnar árið
1983. Hann starfaði sem organisti
við Húsavíkurkirkju á árunum
1963-1971 en hefur verið organisti
Neskirkju í Reykjavík frá árinu
1973.
í hádeginu laugardaginn 30. ág-
úst leikur Marteinn H. Friðriksson,
dómorganisti í Reykjavík. Hann leik-
ur einnig á tónleikum tónleikaraðar-
innar Sumarkvöld við orgelið sunnu-
daginn 31. ágúst kl. 20.30.