Morgunblaðið - 28.08.1997, Blaðsíða 20

20 FIMMTUDAGUR 28. ÁGÚST 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Reuter
BÆRINN Cork Hill, við rætur eldfjallsins Soufriere Hills á Montserrat.
Spáir allsheijar-
brottflutningi
frá Montserrat
FORSÆTISRÁÐHERRA Monts-
errat, David Brandt, lýsti því yfir
í gær að Bretar kynnu að þrýsta á
um brottflutning allra íbúa eyjunn-
ar Montserrat í Karíbahafi þar sem
eldgos á henni hefðu rústað byggð-
inni. Kvaðst Brandt draga þessa
ályktun af viðræðum sínum við
bresk stjórnvöld en skoraði jafn-
framt á þau að styðja byggð á
norðurhluta Montserrat þar sem
áhrifa eldgossins gætir mun minna
en t.d. í höfuðborginni. Gos hóft í
Soufriere Hills eldfjallinu árið
1995.
„Viðskiptalífið er I rúst, húsnæði
er ekki fyrir hendi, skólakerfið er
í lamasessi vegna þess að fólkið
hefur leitað hælis í skólunum og
samfélagið er hrunið," sagði
Brandt. Hann sótti I gær neyðar-
fund með leiðtogum þjóða í Karíba-
hafi um það hvernig taka beri á
málum á Montserrats. Þar gagn-
rýndi Brandt Breta harðlega fyrir
það hvernig þeir hafa haldið á
málum á Montserrat, sem er bresk
nýlenda. Krafðist hann þess að
þeir létu af hendi fjárframlög til
að styrkja byggð á norðurhluta
eyjarinnar en Brandt segir Breta
ekki vilja láta féð af hendi fyrr en
þeir telji ljóst hversu margir flytji
á brott.
París. The Daily Telegraph.
DÍ ANA prinsessa blandaði sér í
fyrsta sinn í gær í pólitíska
umræðu í Bretlandi er hún bar
lof á stuðning Verkamanna-
flokksins við baráttu hennar fyr-
ir banni við jarðsprengjum. Þá
fordæmdi hún jafnframt stefnu
íhaldsflokksins í sama máli og
sagði hana „voniausa". Þetta
kom fram í viðtali sem franska
dagblaðið Le Monde átti við
hana.
Þá sagði prinsessan að um-
fjöllun fjölmiðla um tilraunir
hennar til að láta gott af sér
leiða hefði verið svo neikvæð að
„allir með fullu viti“ hefðu flúið
af Iandi brott í hennar sporum.
„Ég get það ekki,“ sagði hún,
„ég verð að hugsa um syni
mína.“
Robin Cook, utanríkisráð-
herra Bretlands, fagnaði um-
mælum Díönu í gær og kvaðst
bera mikla virðingu fyrir henni
vegna þess hugrekkis sem hún
Díana lofar
Verkamanna-
flokkinn
hefði sýnt með því að berjast
fyrir jarðsprengjubanni. Þing-
menn íhaldsflokksins voru hins
vegar lítt hrifnir. Einn þeirra
sagði að Díana reyndi æ meira
á þolinmæði bresks almennings
og vísaði þar til ástarævintýris
hennar og Dodis Fayeds. Aðrir
íhaldsmenn réðu prinsessunni
frá því að blanda sér í stjórn-
málaumræðuna og hvöttu kon-
ungsfjölskylduna til að hafa
stjórn á Díönu.
Prinessan segir að þrátt fyrir
gífurlega gagnrýni og hörð orð
sem látin voru falla, m.a. um
gáfnafar hennar, sem sagt var
að væri ekki upp á marga fiska,
Freistar
Milosevic
sátta?
Banja Luka. Reuter.
SLOBODAN Milosevic Serbíu-
forseti virðist ætla að blanda
sér í valdabaráttu Bosníu-Serba
því eftir fulltrúa Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) var haft
í gær, að sótt hefði verið um
lendingarleyfi fyrir flugvél hans
í Banja Luka í dag eða á morg-
un.
Milosevic hefur verið undir
vaxandi þrýstingi frá Vestur-
löndum um að lýsa yfir stuðn-
ingi við Biljönu Plavsic, forseta
Bosníu-Serba, en vígi hennar
er I Banja Luka í norðvestur-
hluta Bosníu.
Plavsic á í harðri valdabar-
áttu við harðlínumenn sem
styðja forvera hennar, Radovan
Karadzic, sem er eftirlýstur
stríðsglæpamaður. Erlendir
stjórnarerindrekar segja að
hann muni stórtapa hafi Plavsic
betur í deilunum við harðlínu-
menn án hans stuðnings. Rob-
ert Gelbard, sendifulltrúi
Bandaríkjastjórnar I Bosníu, er
væntanlegur til landsins í vik-
unni og er búist við að hann
eigi fund með Milosevic.
hafi það þó orðið til að vekja enn
frekari athygli á baráttumáli
hennar. Hún segir að fjölmiðlar
hafi verið grimmir í árásum sín-
um á hana og að þeir „fyrirgefi
ekkert, eru í stöðugri leit að mis-
tökumDíana segist jafnan fá hlýj-
ar móttökur erlendis en í Bret-
landi sé annað uppi á teningnum.
„Mér hefur lærst að hefja mig
upp yfir gagnrýnina. Það er kald-
hæðnislegt að það hefur gefið
mér styrk sem ég vissi ekki að
ég byggi yfir. Þar með er ekki
sagt að gagnrýnin hafi ekki sært
mig. Það hefur hún.“
Þá gagnrýnir Díana formleg-
heitin í konungsfjölskyldunni,
segir ekkert þar gerast „eðli-
lega“. Enginn hafi ákveðið fyrir
hana hvert hið nýja hlutverk
hennar yrði, heldur hafi hún
valið sér það sjálf. „Enginn segir
mér fyrir verkum. Ég fer eftir
eðlisávísuninni, hún er minn
besti ráðgjafi.“
Nýja-Sjáland
Jórturdýr ábyrg
fyrir gróður-
húsaáhrifum
VÍSINDAMENN á Nýja-Sjá-
landi, þar sem um fimmtíu millj-
ónir fjár og 3,7 milljónir menn-
skra íbúa eiga heimkynni, hafa
komizt að því, að jórturdýr beri
með framleiðslu sinni á metang-
asi, sem þau leysa út I andrúms-
loftið með ropum og vindgangi,
ábyrgð á meginhluta þess magns
sem fer af skaðlegum lofttegund-
um upp í himinhvolfíð frá nýsjá-
lenzkri grundu.
Metangas er ásamt koltvísýr-
ingi helzt þeirra lofttegunda, sem
taldar eru stuðla að svokölluðum
gróðurhúsaáhrifum á lofthjúp
jarðar.
„Losun metangass er hjá okkur
átta sinnum meiri á hvern íbúa
en sem nemur meðaltalinu í lönd-
um OECD, einfaldlega vegna
þess að hér eru mjög mörg jórtur-
dýr og fátt fólk,“ sagði Mark
Ulyatt, vísindamaður hjá nýsjá-
lenzkri rannsóknastofnun, sem
unnið hefur að rannsóknum á
losun metangass þar í landi, í
viðtali við Reuters.
Ropandi ær
sökóttar
Samkvæmt niðurstöðum rann-
sóknanna framleiða jórturdýr um
70% þess magns sem fer út I
andrúmsloftið af metangasi á
Nýja-Sjálandi, og ropandi ær
bera ábyrgð á um helmingnum
af því. Magnið, sem fer af koltví-
sýringi út í andrúmsloftið á Nýja-
Sjálandi, mun vera um tíu sinnum
meira en af metangasi, en upp-
hitunaráhrif metangass á loft-
hjúpinn eru talin vera 21 sinni
meiri en koltvísýrings.
ESB sýknar Færeyinga
af undirboðsákæru
Viðræður við hugsanleg ný aðildarríki ESB
boðaðar í byrjun næsta árs
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evr-
ópusambandsins, ESB, hefur
sýknað Færeyinga af ákæru þess
efnis, að þeir væru ábyrgir fyrir
miklu verðfalli á ferskum fiski á
undanförnum árum, einkum í
Skotlandi og Englandi. Skozkt
fisksölufyrirtæki hafði kært
Færeyinga fyrir framkvæmda-
stjórninni vegna tíðra landana
færeyskra fiskiskipa í brezkum
höfnum og að þeir stunduðu
undirboð. Framkvæmdastjórnin
komst að þeirri niðurstöðu að
ekki væri um undirboð að ræða.
• IJFFE Ellemann-Jensen, fyrr-
verandi utanríkisráðherra Dan-
merkur og formaður Venstre-
flokksins, hefur viðurkenntað
einarður stuðningur sinn og
fiokksins í heild við hinn svokall-
aða Amsterdam-sáttmála ESB
geti kostað atkvæði, en samt sem
áður er hann sá stjórnmálamað-
ur sem Danir bera mesttraust
til í Evrópumálum. Þetta kom
fram í könnun Politiken á mánu-
dag. Samkvæmt henni benda
48% Dana á Ellemann-Jensen,
þegar þeir eru beðnir um að
nefna þann sem þeir treysta
bezt í málefn-
um er varða
aðild Danmerk-
ur að Evrópu-
sambandinu.
Könnunin
leiddi ennfrem-
ur í ljós, að
mestar líkur
eru á að meirihluti styðji Amst-
erdam-sáttmálann. 40% segjast
munu styðja sáttmálann í þjóð-
aratkvæðagreiðslu, 29% eru á
móti og 22% eru enn á báðum
áttum. Búizt er við að þjóðarat-
kvæðagreiðsla um hinn nýja
grundvallarsáttmála ESB fari
fram vorið 1998.
• JEAN-Claude Juncker, for-
sætisráðherra Lúxemborgar,
sem nú fer fyrir ráðherraráði
Evrópusambandsins, segir við-
ræður um aðild þeirra Austur-
Evrópuríkja, sem ákveðið verð-
ur að boða til slíkra viðræðna,
muni hefjast
strax í upphafi
næsta árs.
Framkvæmda-
stjórn ESB hef-
ur mælt með
því að viðræður
verði hafnar
við Pólland,
Tékkland, Ungveijaland, Slóv-
eníu, Eistland og Kýpur, en end-
anleg ákvörðun er á könnu ráð-
herraráðsins. Eftir óformlegar
viðræður við Vaclav Klaus, for-
sætisráðerra Tékklands, í Prag
í vikunni sagði Juncker að Tékk-
land yrði örugglega á meðal
fyrstu ríkjanna, sem aðildarvið-
ræður yrðu hafnar við.
*★★★*.
EVRÓPA^