Morgunblaðið - 10.09.1997, Síða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 10. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Deilt á þyrluflutninga
eftir flugslysið í Noregi
Ósló. Morgunblaðið.
VEÐUR hamlaði í gær leit að þeim
10 mönnum, sem saknað er eftir
þyrluslysið fyrir utan strönd Háloga-
lands í Noregi á sunnudag. Þyrlan
hafði verið í daglegum ferðum með
menn á milli lands og borpalls á
Norne-olíusvæðinu og hafa þessir
fiutningar verið gagnrýndir í Noregi.
Ratsjár vantar á svæðið þar sem
slysið varð og hafa olíuféiögin ekki
sagst hafa „ráð“ á að kaupa þær.
Ein ratsjá kostar tæpar 700 milljón-
ir íslenskra króna.
Tvö lík og brak úr þyrlunni fund-
ust á mánudag en í gær versnaði
veðrið og gerði þungur sjór Ieitar-
mönnum erfitt fyrir.
Þyrlan var af gerðinni Super
Puma, sex ára gömul og hafði verið
flogið í 7.800 tíma. Þessar þyrlur
hafa reynst vel í Noregi frá því þær
voru teknar í notkun þar 1983.
Tíu sinnum hættulegra
Þyrlan hafði verið í daglegum
ferðum milli Bronnoysunds og bor-
palls á Norne-svæðinu í hálfan mán-
uð og átti að vera næstu tvær vik-
ur. Fór hún yfirleitt með átta menn
í ferð en var með tíu á sunnudag.
Samtök starfsmanna á olíubor-
pöllunum hafa haft áhyggjur af
þessum flutningum, sem þau telja
bjóða hættunni heim, og þau hafa
bent á, að svo miklar kröfur séu
gerðar til undirverktaka hvað varðar
tilkostnað, að það sé farið að bitna
á örygginu. í þessu sambandi vísa
þau til svokallaðrar SINTEF-skýrslu
um öryggi í þyrluflugi frá 1990 en
þar segir, að þyrluflug til og frá
olíuborpöllunum sé tíu sinnum
hættulegra en venjulegt áætlunar-
flug innanlands í Noregi.
Talsmaður Statoil, norska ríkis-
olíufélagsins, sagði í gær, að ástæð-
an fyrir flutningunum hefði verið sú,
að þurft hefði meiri mannskap vegna
annarra verkefna á olíuborpallinum.
Hins vegar hefði vantað svefnpláss
fyrir þá, sem bættust við, og þeir
því fluttir daglega á milli. Fyrirtæk-
ið hefur ákveðið að hætta þessum
flutningum um sinn.
Harm-
leikur á
Haiti
ALÞJÓÐLEGT björgunarlið
vann að því í gær að draga
haitísku ferjuna La Fierte
Gonavienne, sem sökk á mánu-
dag, upp að ströndinni en með
henni fórust ailt að 400 manns.
Var ferjan yfirfull af fólki og
hvolfdi þegar flestir farþeg-
anna þyrptust yfir á annað
borðið. Átti skipið þá aðeins
50 metra ófarna í höfn. Hér
er verið að bera lík ungrar
stúlku á land en talið er, að lík
tuga eða hundraða manna séu
í skipinu.
Átök í Alsír
Felldu
fjölda
skæruliða
París. Reuter.
ALSÍRSKAR öryggissveitir
réðust að helsta fylgsni íslam-
skra uppreisnarmanna í ann-
arri af tveim aðgerðum sem
urðu fjölda skæruliða uppreisn-
armanna að fjörtjóni, að því er
opinbert málgagn alsírskra
stjórnvalda, E1 Watan, greindi
frá í gær.
Að sögn fréttaskýrenda nýt-
ur blaðið trausts í fréttaflutn-
ingi af öryggismálum. Greindi
það frá því, að sjötíu uppreisn-
armenn hefðu fallið í árás á
höfuðstöðvar úrvalssveitar
Herdeildar íslams (GIA), sem
er undir stjórn yfirmanns deild-
arinnar, Antar Zouabri.
Aðgerðirnar fóru fram í
ógreiðfæru skóglendi og fylgdu
í kjölfar ábendingar frá „iðr-
andi“ uppreisnarmanni fyrir 10
dögum, að því er blaðið sagði.
Fundist hafi víggirt fylgsni
um 30 metra djúpt. Fjórar
bækistöðvar með vopnum,
birgðum, aðstöðu til þjálfunar
og hryðjuverkastarfsemi hafi
verið sprengdar í loft upp.
Nokkrar konur, sem hafði verið
rænt, hafi verið þar. Aðgerðun-
um hafi lokið á mánudag.
Alsírskir embættismenn
nota orðið „hryðjuverkamenn"
yfir vopnaða, múslímska bók-
stafstrúarmenn sem hafa heij-
að gegn stjórnvöldum frá því í
janúar 1992, er stjórnin ógilti
kosningar.
E1 Watan greindi frá því að
þeir er féllu hefðu verið í úr-
valssveit sem Zouabri stýrði
sjálfur. I sveitinni væru í mesta
iagi 100 manns og að þeir
hefðu staðið að flestum þeim
fjöldamorðum er framin hafa
verið í þessum landshluta und-
anfarið. Blaðið L’Authentique
greindi frá því að öryggissveit-
ir stjórnvalda hefðu einnig látið
til skarar skríða í Chreahéraði
og fellt þar að minnsta kosti
147 uppreisnarmenn. Sumir
þeirra hefðu verið taldir ábyrg-
ir fyrir fjöldamorðum skammt
frá Algeirsborg í ágúst.
Albright kemur til Mið-Austurlanda
Gerir sér litlar vonir
um skjótan árangur
Washington. Reuter.
MADELEINE Albright, utanríkis-
ráðherra Bandaríkjanna, kemur í
dag til ísrael sem er fyrsti viðkomu-
staður hennar í för um Mið-Austur-
lönd sem standa mun tæpa viku.
Segja aðstoðarmenn hennar að
markmið fararinnar sé að leggja
grundvöll að áframhaldi friðarum-
leitunum í þessum heimshluta, en
lítil von sé til að skjótur árangur
náist.
Að lokinni heimsókn til ísraels
heldur Albright til Sýrlands, Egypta-
lands, Saudi Arabíu og ioks til Jórd-
aníu. Embættismenn segja ekki úti-
lokað að einnig verði komið við í
Líbanon. Þetta er fyrsta för Al-
brights til Mið-Austurlanda eftir að
hún tók við embætti utanríkisráð-
herra fyrir rúmlega hálfu ári.
Megin markmið fararinnar er að
vekja á ný friðarviðræður milli Isra-
eia og Palestínumanna, sem hafa
legið niðri frá því í mars, er ísraelar
hófu byggingar í nýju landnámi í
Austur-Jerúsalem, en Palestínu-
menn ætla þeim hluta borgarinnar
að verða höfuðborg sjálfstæðs ríkis
þeirra. Andrúmsloftið hefur versnað
enn frekar vegna tveggja sprengju-
tilræða í Jerúsalem, sem hafa orðið
alls 19 ísraelum að fjörtjóni og sært
hátt í 400. Samtökum herskárra
múslíma, sem andvígir eru friðarvið-
ræðum, hefur verið kennt um tilræð-
in.
Saka ísraela
um leynimakk
Háttsettur aðstoðarmaður Yass-
ers Arafats, forseta heimastjórnar
Palestínumanna, sakaði í gær ísra-
ela um að halda leyndum upplýsing-
um um sprengjutilræðin til þess að
koma Palestínumönnum í vandræða-
lega aðstöðu. Sagði aðstoðarmaður-
inn að ef ísraelar gerðu þessar upp-
lýsingar ekki opinberar myndu Pal-
estínumenn veita upplýsingar um
tilræðin byggðar á upplýsingum
ónafngreindra, erlendra heimildar-
manna.
ísraelar segja að tilræðismennirn-
ir hafi notið stuðnings herskárra
múslíma á svæðum sem eru undir
stjórn Palestínumanna, en Arafat
hefur fuilyrt að tilræðismennirnir
hafi komið erlendis frá.
Suður-Kórea
N-Kóreskur
hermað-
ur skotinn
Seoul. Reuter.
SUÐUR-Kóreskir hermenn skutu
til bana norður-kóreskan hermann
sem fór vopnaður yfir landamæri
ríkjanna í gær, að því er varnar-
málaráðuneytið í Suður-Kóreu
greindi frá. Norður-Kóreumaðurinn
miðaði riffli sínum að Suður-Kóreu-
mönnunum, er þeir stöðvuðu hann
á yfirráðasvæði sunnanmanna, að
sögn fulltrúa ráðuneytisins.
Fulltrúinn sagði að ótilgreindur
fjöldi norður-kóreskra hermanna
hefði farið yfir landamærin og einn
þeirra hefði komið í innan við 50
metra fjarlægð frá varðstöð
sunnanmanna, sem væri um tvo
kílómetra sunnan við landamærin.
Atvikið hefði átt sér stað um klukk-
an 9,30 að staðartíma (00,30 að
íslenskum tíma) á hlutlausa beltinu
milli ríkjanna.
Talsmaður gæslusveita Samein-
uðu þjóðanna, undir forystu Banda-
ríkjamanna, staðfesti að norður-
kóreskur hermaður hefði fallið
nokkra metra frá syðri mörkum
hlutlausa beltisins, sem er 4 km
breitt.
Banamenn Bikos
biðjast griða
Jóhannesarborg. Reuter.
FIMM fyrrum suður-
afrískir lögreglumenn
sem árið 1977 börðu til
bana Steve Biko, bar-
áttumann fyrir réttind-
um blökkumanna,
koma í dag fyrir Sann-
leiks og sáttaráð lands-
ins og biðjast fyrirgefn-
ingar á gjörðum sínum.
Morðið á Biko er einn
alræmdasti glæpurinn
sem framinn var á
árum kynþáttaaðskiln-
aðarstefnuniiar.
Lögreglumennirnir
fyrrverandi eru hvítir
og ákváðu í janúar sl.
að þeir myndu leysa frá
skjóðunni. Var það mikill árangur
fyrir Sannleiks- og sáttarráð Des-
monds Tutus, erkibiskups og hand-
hafa friðarverðlauna Nóbels, sem
stofnað var í þeim tilgangi að svipta
hulunni af mannréttindabrotum og
græða sár aðskilnaðarstefnunnar.
Biko var áberandi í réttindabar-
áttu blökkumanna í Suður-Afríku á
meðan hann lifði, en er hann lést
eftir að hafa sætt pyntingum af
hálfu rannsóknarlög-
reglumanna hlaut and-
óf hans heimsathygli og
varð að tákni barátt-
unnar gegn aðskilnað-
arstefnunni. Lögreglu-
mennirnir koma fyrir
Sannleiksráðið í borg-
inni Port Elizabeth, þar
sem Biko var pyntaður,
og hefur ráðið greint
frá því að þeir ætli að
gefa nákvæma lýsingu
á því sem fram fór,
gegn því að þeim verði
gefnar upp sakir.
Fjölskylda Bikos hef-
ur ætíð krafist þess að
banamenn hans verði
dregnir fyrir dómstóla og andmælir
því að þeim verði veitt sakarupp-
gjöf. Yfirheyrslurnar yfir lögreglu-
mönnunum fyrrverandi standa í þijá
daga, en á föstudag verður gert hlé
á meðan afhjúpuð verður stytta af
Biko, en þá verða 20 ár liðin frá því
hann lést. Þetta verður fyrsta stytta
sem reist er í Suður-Afríku af hetju
úr baráttunni gegn aðskilnaðar-
stefnunni.