Morgunblaðið - 12.09.1997, Blaðsíða 6

6 FÖSTUDAGUR 12. SEPTEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
_____________________________________FRÉTTIR_______________________________________
Útgerð og skipstjóri Sigurðar VE dæmd til greiðslu sektar að upphæð 4,3 milljónir króna
„Erum hengdir fyr-
ir algör smáatriði“
Morgunblaðið/HG
SIGURÐUR Einarsson útgerðarmaður í brúnni á Sigurði VE
eftir að skipið hafði verið fært til hafnar í Bodö.
UNDIRRÉTTUR í Bodö í Noregi
hefur dæmt skipstjóra og útgerð
Sigurðar VE til greiðslu sektar og
málskostnaðar að upphæð um 4,3
milljónir króna. Niðurstaðan fylgir
í einu og öllu ákæru og kröfu
norska ákæruvaldsins og eru út-
gerð og skipstjóri fundin sek um
öll ákæruatriðin, sem taka til laga
um veiðar útlendinga innan lög-
sögu Noregs. Útgerðin og skip-
stjórinn var kærður fyrir að hafa
ekki sinnt tilkynningaskyldu um
veiðar og afla og hafa fært afladag-
bók ranglega. Rétturinn var skip-
aður þremur dómurum og voru
þeir sammála um öll atriði dómsins
nema upptöku eða sektargreiðslu
útgerðarinnar. Útgerð og skipstjóri
Sigurðar VE hafa ákveðið að áfrýja
dómnum.
Sigurður Einarsson, eigandi
ísfélags Vestmannaeyja, útgerðar
Sigurðar VE, segir dóminn hafa
verið ákveðin vonbrigði. „Við erum
hengdir fyrir algjör smáatriði. Þá
er rétt að benda á að einn dómar-
anna skilaði séráliti, þar sem hann
fellst í öllum meginatriðum á máls-
vörn okkar. Þess vegna hafa lög-
fræðingar okkar í Noregi ráðlagt
okkur að áfrýja dómnum og það
Löglærður
dómari í
minnihluta
verður gert,“ segir Sigurður Ein-
arsson.
Sigurður VE var færður til hafn-
ar af norsku strandgæzlunni í byrj-
un júnímánaðar í vor þar sem
norsku strandgæzlunni höfðu ekki
borizt tilkynningar um veiðar
skipsins og afla innan lögsögu Jan
Mayen, en skipið var þar að síld-
veiðum samkvæmt gildandi samn-
ingi. Við vitnaleiðslur kom í ljós,
að áhöfnin hafði sent skeytin og
fært afladagbók í samræmi við leið-
beiningar Fiskistofu.
Engu að síður komust skeytin
ekki rétta boðleið og bárust norsku
strandgæzlunni því ekki. Þess
vegna var skipið tekið og fært til
hafnar vegna meintra brota á lög-
um um veiðar útlendinga innan
lögsögu Noregs. í vörn útgerðar
Sigurðar kom fram að skipstjórinn
hefði verið í þeirri trú að skeytin
hefðu komizt á leiðarenda, að skip-
ið hefði í raun verið að löglegum
veiðum og hefði útgerðin engan
ávinning haft af því að trassa
skeytasendingar.
Akæruvaldið taldi að það gilti
engu hvort skipstjórinn hefði haldið
að skeytin hefðu borizt. Staðreynd-
in væri einfaldlega sú, að þau hefðu
ekki borizt, að afladagbók hefði
ekki verið færð og því hefðu lögin
verið brotin.
Dómarar á öndverðum meiði
Rétturinn var skipaður einum
héraðsdómara og tveimur fagleg-
um meðdómendum, skipstjóra og
hafnarstjóra. Dómararnir voru
sammála í öllum megin atriðum
dómsins nema hvað varðaði upp-
töku eða sekt útgerðarinnar. Upp-
takan er byggð á því að upphaf
og lok veiða hafi ekki verið til-
kynnt og afladagbók ekki rétt færð.
Meirihluti dómsins, hinir faglegu
dómarar, ákvað að nýta heimildir
í lögum til að beita upptöku eða
sekt á grundvelli þess að útgerðin
beri ekki síður ábyrgð á viðkom-
andi lögbrotum en skipstjórinn.
Ennfremur hafi það haft áhrif
að útgerðin hafi gefið skipun um
að drepa á aðalvélum skipsins, svo
draga yrði það til hafnar. Þetta
hafi seinkað töku skipsins og tafið
varðskipið frá öðrum eftirlitsstörf-
um um einn sólarhring. Upphæð
sektarinnar miðaðist við 400 tonna
síldarafla, sem ekki voru gefin upp
og verðmæti skipsins.
Sérálit löglærðs dómara
Minnihluti dómsins, héraðsdóm-
arinn, dró hins vegar í efa að rétt-
lætanlegt væri að beita ákvæði um
upptöku í þessu máli og skilaði sér
áliti. Hann segir að það sé ljóst að
útgerðin hafi engan fjárhagslegan
ávinning haft af hinum meintu
brotum.
Málið snúist ekki um ólöglegar
veiðar og ekkert liggi fyrir um að
skipstjórinn hafí hindrað norsku
strandgæzluna við störf sín. Það
sé ennfremur ljóst að skipstjórinn
og áhöfnin reyndu að senda skeyti
um upphaf og lok veiða. Ennfremur
segir hann að áhöfnin hafi farið
að leiðbeiningum íslenzkra yfír-
valda og því á engan hátt reynt
að skjóta neinu undan.
Niðurstaðan
Niðurstaða dómsins varð sú, að
Kristjörn Árnason, skipstjóri, var
dæmdur til sektar að upphæð um
300.000 krónur fyrir brot á fyrr-
nefndum lögum og 150.000 krónur
í málskostnað. Útgerð Sigurðar var
dæmd til upptöku eða greiðslu á
3.750.000 krónum auk 150.000
króna í málskostnað af sömu sökum.
Deilt um orsakir flugatviksins yfir ísafjarðardjúpi
Nokkrar vikur í nið-
urstöðu rannsóknar
SKÚLI Jón Sigurðarson, formaður
Rannsóknarnefndar flugslysa, segir
að nokkrar vikur séu í að niðurstöð-
ur nefndarinnar varðandi flugatvik-
ið yfir ísafjarðardjúpi, þegar Metro
23 flugvél Flugfélags Islands lenti
í erfiðleikum, liggi fyrir. Beðið sé
lokagagna frá sérfræðingum sem
séu að vinna fyrir nefndina.
í nýjasta tölublaði Bæjarins besta,
sem er fréttablað sem gefíð er út á
Vestfjörðum, er birt grein eftir Hálf-
dán Ingólfsson, flugmann, þar sem
fjallað er um atvikið. Þar eru birtar
upplýsingar sem sagðar eru úr flug-
rita vélarinnar og leiddar líkur að
því að vélin hafi fallið til dæmis
vegna ofriss. Segist Hálfdán sann-
færður um að helsta orsökin fyrir
atvikinu séu „óvenjulegir flugeigin-
leikar vélarinnar og reynsluleysi
flugmannanna á þessa flugvélarteg-
und“.
Rangar upplýsingar
Skúli Jón sagði að samkvæmt
þeim gögnum sem Rannsóknar-
nefnd flugslysa hefði undir höndum
nú þegar væri ljóst að flugvélin
hefði tekið þijár dýfur í atvikarás
sem hefði tekið um tvær mínútur.
„Hún var á eðlilegum klifurhraða
og í eðlilegri flugstöðu þegar at-
vikarásin hófst. Flughraðinn var vel
yfír skilgreindum ofrishraða flug-
vélarinnar þegar hann varð minnst-
ur en nálægt hámarkshraða þegar
hann varð mestur. í mestu dýfunni
varð hæðartap flugvélarinnar rúm-
lega 2.000 fet og hún fór ekki nið-
ur fyrir 3.100 feta hæð yfir sjó.
Rannsókn atviksins er ólokið og er
beðið lokagagna frá sérfræðingum
sem eru að vinna fyrir nefndina.
Nefndin getur því ekki á þessu stigi
tjáð sig frekar um einstaka orsaka-
þætti flugatviksins. Vangaveltur
um orsakir þess eru því ótímabærar
og óviðeigandi þar sem allar stað-
reyndir málsins liggja ekki enn fyr-
ir,“ sagði Skúli Jón ennfremur.
Páll Halldórsson, framkvæmda-
stjóri Flugfélags íslands, sagði að
þær upplýsingar sem fram kæmu
í greininni í Bæjarins besta og ættu
að vera komnar úr flugrita flugvél-
arinnar væru kolrangar. Það hefði
hann fengið staðfest hjá Rann-
sóknanefnd flugslysa. Það sem
haldið væri fram í greininni félli
þannig um sjálft sig þar sem for-
sendurnar væru rangar. „Það er
eiginlega ekkert frekar um málið
að segja. Málið er í rannsókn og
við bíðum bara eftir að fá upplýs-
ingar um niðurstöðu rannsóknar-
innar,“ sagði Páll.
Hann sagði að einungis örfáir
aðilar hefðu upplýsingar úr flugrit-
anum. Þær hefðu ekki verið gerðar
opinberar og Flugfélagið hefði þær
ekki frekar en aðrir.
Sigurður Aðalsteinsson,_ flug-
rekstrarstjóri Flugfélags íslands,
segir að það sé mjög margt við
grein Hálfdáns að athuga og alvar-
Iegur hlutur, að jafn mikilsmetinn
flugmaður á ísafírði og hann blandi
sér í málið með þessum hætti án
þess að hafa réttar upplýsingar.
Hálfdán hafí verið heldur fljótur að
mynda sér skoðun, enda sé skoðun
hans nánast örugglega ekki rétt.
Sigurður sagði að þó erfítt gæti
reynst að komast að því sem raun-
verulega gerðist væri þó hægt að
beita útilokunaraðferðum til að
nálgast sannleikann. Þannig kæmi
kenningin um ofris vélarinnar, sem
fram kæmi í greininni, ekki heim
pg saman við staðreyndir málsins.
í ofrisi félli flugvél en í umræddu
atviki hefði mestur hamagangurinn
verið þegar flugvélin steig. Flugvélin
hefði a.m.k. tvisvar farið í gegnum
þann feril að vera fyrst hrifín upp
og síðan slengt niður. Ofris byijuðu
aldrei á því að flugvélar hækkuðu
flugið heldur þvert á móti misstu
þær flugið og féllu niður. ■.
Vissulega gætu síðan viðbrögð
flugmanna og gerð og búnaður flug-
vélarinnar orðið til þess að meira
yrði úr svona atburði en efni stæðu
til. Allt slíkt væru hins vangaveltur
út í loftið sem ekkert hefðu við að
styðjast. Flugstjórinn í ferðinni hefði
til dæmis mikla reynslu, þó hann
hefði ekki flogið þessari vélartegund
nema í nokkra mánuði. Hann hefði
hins vegar fengið mjög góða þjálfun
og það væru ekki efni til að að kenna
flugmönnunum um atvikið. Þá hefðu
Metro vélamar reynst vel við fjöl-
breyttustu aðstæður. Þær hefðu ver-
ið notaðar í sex ár hjá félaginu og
meðal annars verið tíðir gestir á
Isafírði.
Keppni í
langflugi
hafin
ÓLAFIJR Ragnar Grímsson,
forseti Islands, ræsti í gær-
morgun þátttakendur í lang-
flugskeppni sem er hluti af
fyrstu heimsleikunum í flugi
sem haldnir eru í Tyrklandi.
Alls lögðu 19 flugvélar upp í
langflugið frá Reykjavíkur-
flugvelli og koma keppendum-
ir við í Frakklandi, á Spáni,
Ítalíu, í ísrael, Jórdaníu og
Tyrklandi. Ýmsar gerðir flug-
véla taka þátt í keppninni,
bæði eins og tveggja hreyfla,
en enginn keppandi er frá ís-
landi.
Fegursta íslandsbókin
Ljósmyndir eftir Sigurgeir Sigurjónsson. Texti eftir Sigurð Steinþórsson
jarðfræðing og formáli eftir frú Vigdísi Finnbogadóttur.
Fæst á íslensku, ensku,
þýsku, frönsku og sænsku.
; ÍSLAÍ
Í uósmvnp-5'
v*

*PV*J***
FORLAGIÐ
Laugavegi 18 • Simi 515 2500 • Síðumúla 7 • Sími 510 2500
Morgunblaðið/Kristinn
*
)
I

I
I
I
I
I
I
I
i
J