Morgunblaðið - 14.11.1997, Page 40

£0 FÖSTUDAGUR 14. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Ekki er ætlast til að
kvótaeig’endur gangi
í hjúskap né eignist börn
RÖGNVALDUR
Hannesson prófessor
styður kvótakerfið ein-
dregið. Ríkisútvarpið
átti athyglisvert viðtal
við Rögnvald í þættin-
úm „Hér og nú“ morg:
uninn 15. október sl. í
þessu viðtali lýsir
Rögnvaldur yfir af-
dráttarlausum stuðn-
ingi við _ núverandi
kvótakerfí íslendinga.
Spurningu frétta-
mannsins um það,
hvort Rögnvaldur telji
kvótakerfið sem slíkt
gott hagstjómarkerfi,
svarar Rögnvaldur
þannig:
„Alveg tvímælalaust og ég held
að það hafi sýnt sig að það hafi
þegar skilað þó nokkuð miklum
árangri og mér finnst að menn verði
að hafa það mjög hugfast að þó
menn séu eitthvað ósáttir við skipt-
ingu arðsins af fiskimiðunum, þá
mega menn fyrir alla muni ekki
eyðileggja þetta fiskstjórnunar-
kerfi, sem komið hefur verið upp á
íslandi síðustu 10-15 árin, sem er
líklega besta fiskstjórnunarkerfi,
sem völ er á, eins og nú stunda
sakir.“
Rögnvaldur er einnig eindreginn
stuðningsmaður þess, að kvótinn
ííangi kaupum og sölum.
Spurningu féttamannsins um það
hvernig hægt sé að koma í veg
fyrir þessar framseljanlegu afla-
heimildir og að kvóti sé að ganga
kaupum og sölum, sem almenning-
ur virðist vera mjög á móti, svaraði
Rögnvaldur þannig:
„Það má alls ekki koma í veg
fyrir það. Skilvirkni kvótakerfisins
er einmitt fólgin í því að kvótar
gangi kaupum og sölum.“
Af ofangreindu dreg ég þá álykt-
un að Rögnvaldur sé
hlynntur eignarrétti á
kvótunum, því ekki er
bæði hægt að kaupa
og selja, án þess að
eignarréttur skipti um
eiganda.
Síðar í viðtalinu
sagði hann orðrétt:
„Við getum náttúru-
lega gert greinarmun á
eignarrétti á auðlind-
inni sjálfri, þ.e.a.s.
fiskistofnunum, og svo
nýtingarréttinum. Það
sem er, virðist vera að
Jóhann J. verða, og orðinn eign-
Ólafsson arréttur á Islandi, það
er sjálfur nýtingarrétt-
urinn. Það er það að menn megi
hagnýta svo og svo stóra hlutdeild
úr stofninum."
Eðlilegast er að kvóti
sé skattlagður eins og
aðrar eignir, segir Jó-
hann J. Olafsson, þ.e.
með sköttum á þær
tekjur sem myndast við
sölu hans.
Rögnvaldi finnst hins vegar
spurning hvort arðinum af fiskveið-
unum sé réttilega skipt meðal þjóð-
arinnar og nefnir veiðileyfagjald í
því sambandi. Spurning er hvort
ekki sé réttara að tala um veiði-
skatt frekar en um gjald af eign
einkaaðila þ.e.a.s. skattur komi á
nýtingarréttinn (kvótann).
Hann tekur það margsinnis fram
í viðtalinu, að útgerðarmenn hafi
fengið kvótana gefins í upphafi en

Jólí Hveragerði
Fyrirtæki og einstaklingar.
Athugið!
Listaskálinn í Hveragerði
hefur ákveðið að athuga hvort áhugi er fyrir hendi,
bæði hjá fyrirtækjum og einstaklingum um að nota
300 fermetra sýningarsal hússins undir sýningar
og sölubása í tilefni aðventu jóla.
Hugmyndin er að leigja út básana til að mæta
kostnaði og auglýsingu framtaksins en hafa frían
aðgang fyrir gesti.
Markmiðið er að skapa mikla og góða
jólastemmningu og fyrir þá sem ekki þekkja til
hússins þá er einnig í því stór
og glæsilegur veitingastaður þar sem jólahlaðborð
og kaffiveitingar munu enn auka á jólagleðina.
Fyrir þá aðila sem hafa hug á að kynna sér málið
frekar vinsamlega hafið samband sem fyrst því
tíminn er naumur.
Listaskálinn í Hveragerði,
Austurmörk 21, 810 Hveragerði.
Sími 483 4858, Fax 483 4857.
það er engin hindrun í hans augum
á því að útgerðarmenn selji eða
kaupi þessa kvóta.
Niðurstaða Rögnvaldar
er þessi:
1. Kvótakerfið er • skynsamlegt.
Eitt hið besta, sem völ er á.
2. Það er grundvallaratriði að
kvótarnir gangi kaupum og
sölum.
3. Til þess að jafna arðsemina
betur út á meðal þjóðarinnar,
mætti hugsa sér að sett yrði á
veiðigjald.
Flestallir landsmenn eru að verða
sammála um fyrsta liðinn, um ágæti
kvótakerfisins.
Um annan liðinn er það að segja
að ef kvótar eiga að ganga kaupum
og sölum, er óhjákvæmilegt að þeir
séu háðir eignarrétti. Annað myndi
skapa óbærilegt öryggisleysi og
réttaróvissu eins og dæmin sanna.
Það er heldur engin ástæða til þess
að vera með sérstakar og óljósar
eignarreglur með jafn þýðingarmik-
il réttindi og hér eru til umfjöllun-
ar. Ef menn kaupa eitthvað og selja
skipta tvær eignir um eigendur, hið
keypta, kvótinn, og andvirði, sem
oftast eru peningar. Venja er að
hvor tveggja þessi verðmæti lúti
sömu eða svipuðum efnis- og réttar-
reglum, því andvirði þeirra á að
vera jafnt. Þess vegna er rangt ef
aðeins önnur greiðslan er veðhæf,
getur verið verðmæti í hjúskapar-
málum eða gengið í arf. Mikið mál
hefur verið gert úr því að verð-
mæti kvóta hefur verið til umfjöll-
unar í hónaskilnaði. En hvað er
eðlilegra? Hugsaðu þér, lesandi góð-
ur, að dóttir þín sé að skilja við
útgerðarmann en áður hafi eigin-
maðurinn varið dijúgum_ hluta
eigna sinna í kvótakaup. Á dóttir
þín að skilja sinn hlut eftir hjá fyrr-
verandi eiginmanni?
Ef í svipuðu tilfelli félli útgerða-
maður skyndilega frá. Á þá ekkjan
að standa uppi slypp og snauð?
Hafi þessi hjón keypt ríkisskulda-
bréf, þá gegnir allt öðru máli. Ríkis-
skuldabréf er hægt að veðsetja,
erfa og skipta í hjónaskilnaði. Þau
eru skattfijáls og eigandi þeirra
getur dvalið á baðströnd á Mallorca.
og látið senda sér arðinn þangað.
Hvers vegna þessi munur? Er nauð-
synlegt að gera sömu kröfur til
útgerðarmanna og presta kaþólsku
kirkjunnar? Eðlilegast er að kvóti
sé skattlagður eins og aðrar eignir,
þ.e. með eignarsköttum, erfðafjár-
skatti og tekjuskatti á þær tekjur
sem myndast við sölu hans. Fyrst
eftir að í ljós kemur að þetta er of
lítið mætti tala um meiri skattlagn-
ingu.
Samkvæmt upplýsingum „Við-
skiptablaðsins" í september sl. er
verðmæti aflakvóta á íslandi um
158 milljarðar. Venjulegur eignar-
skattur af slíkri upphæð yrði um
2,2 milljarðar eða um 10% meira
en Rannveig Guðmundsdóttir, þing-
maður Alþýðuflokksins leggur til
að verði sett á sem veiðigjald.
Höfundur er kaupmaður.
Mannúðarkeðjan
Verkefni ungra sjálfboðaliða í Rauða krossi Islands
í dag er ijölþjóðlegu
Helga Bára
Bragadóttir
FYRIR hartnær
140 árum vann fjöldi
sjálfboðaliða að því
að draga úr þjáningu
þúsunda særðra her-
manna á blóði drifn-
um völlum Solferino
á Norður-Ítalíu.
Engu máli skipti
hvorri fylkingunni
fórnarlömbin til-
heyrðu, allir áttu
jafnan rétt á aðstoð.
Kjörorð hjálpar-
starfsins var „Tutti
fratelli“ (Allir eru
bræður). Framtakið
vakti mikla athygli
og varð kveikjan að
stofnun stærstu ópólitísku hjálpar-
samtaka veraldar, Rauða krossins
og Rauða hálfmánans. Þau hafa
allar götur síðan haft það eitt að
markmiði að hjálpa þurfandi án til-
lits til þjóðemis, trúarbragða, hör-
undslitar eða stjórnmálaskoðana.
í dag mun ungt fólk innan
Rauða kross íslands hleypa fjöl-
þjóðlegu verkefni, Mannúðarkeðj-
unni, af stokkunum. Því er ætlað
að minna á þá staðreynd að þrátt
fyrir ólíkan uppruna erum við öll
jöfn og höfum sama rétt til mann-
sæmandi lífs. Verkefnið er tákn-
ræns eðlis og felst í því að bók-
rolla, útskorin úr íslensku birki af
Helga Angantýssyni listamanni,
er send milli 15 landa í öllum heim-
sálfum. Þau eru í eftirfarandi röð:
Kanada, Bandaríki Norður Amer-
íku, Argentína, Tonga, Nýja-Sjá-
land, Astralía, Lesótó, Gambía,
Tjad, Víetnam, Jagan, Frakkland,
Ítalía, Noregur, ísland. Verður
þannig mynduð keðja umhverfis
hnöttinn. Slagorð Rauða krossins
og Rauða hálfmánans um bræðra-
Jón Brynjar
Birgisson
Jakkapeysu-
úrvalið
erí
Glugganum
Glugginn
Laugavegi 60 simi 551 2854
lag verður ritað á bókrolluna á
tungumálum viðkomandi landa.
Ungmenni í Rauða kross félögum
landanna sjá um uppákomur
tengdar verkefninu. Meðan á för-
inni stendur er fólki boðið að ger-
ast „hlekkir í keðjunni", þ.e. að
skrá nafn sitt á heimasíðu verkefn-
isins (www.xnet.is/rcchain) eða
með því að senda Rauða krossi
íslands línu. Á þann hátt geta
menn sýnt stuðning sinn í verki
við hugsjónir Rauða krossins og
gert slagorð hans að sínum. Áætl-
að er að keðjan lokist á vormánuð-
um 1999 með endurkomu bókroll-
unnar til íslands.
I tengslum við upphaf Mannúð-
arkeðjunnar stendur RKI fyrir
uppákomu í Kringlunni. Þar verður
verkefnið kynnt, auk þess sem
fyrstu „hlekkirnir" munu skrá sig.
Hr. Ólafur Ragnar Grímsson, for-
seti íslands, veitir aðstandendum
verkefnisins þann heiður að vera
fyrstur til að skrá sig. Anna Þrúð-
ur Þorkelsdóttir, formaður Rauða
kross íslands flytur tölu. Heima-
síða verkefnisins verður til sýnis
auk þess sem gestum gefst kostur
á að gerast „hlekkir“ með því að
fiUINOT
MIIS
Jurtaandlitsbað
Snijpíisiofan Gnjijan
Skipholti 70, sími 553 5044
verkefni á vegum Rauða
krossins hleypt af
stokkunum. Helga
Bára Bragadóttir og
Jón Brynjar Birgisson
segja tilganginn að
minna á að allir hafi
sama rétt til mannsæm-
andi lífs.
skrá sig. Páll Óskar Hjálmtýsson
mun syngja lagið „Imagine" eftir
John Lennon. Athöfnin hefst í dag,
föstudag, klukkan 16 á annarri
hæð Kringlunnar.
Mannúðarkeðjan var í upphafi
aðeins fjarstæðukennd hugmynd
hjá ungum Rauða kross félaga en
með mikilli vinnu bæði starfs-
manna og ungra sjálfboðaliða
Rauða kross íslands varð hún að
umfangsmiklu verkefni sem teygir
anga sína yfir öll heimsins höf.
Hún er dæmi um það að litlar
hugmyndir geta dafnað og vaxið
innan hreyfingarinnar og hver ein-
asti félagi hefur áhrif. Flest verk-
efni Rauða krossins byggja á starfi
hinna fjölmörgu sjálfboðaliða sem
nálgast starfið á mismunandi hátt:
Sumii' kjósa að starfa með börnum
en aðrir öldruðum. Sumir vinna
að innlendum verkefnum en aðrir
hafa meiri áhuga á neyðar- og
þróunaraðstoð erlendis. Innlend
sjálfboðaverkefni Rauða kross ís-
lands eru margvísleg. Þar má með-
al annars nefna fangaheimsóknir,
sjúkraheimsóknir, ungmennastarf,
akstur sjúkrabifreiða, símsvörun í
Vinalínunni, rekstur bókasafna á
sjúkrahúsum, móttöku flótta-
manna og fjáraflanir.
Hinn breiði aldurshópur og fjöl-
breytti bakgrunnur sjálfboðaliða
ei' styrkur hreyfingarinnar því það
gerir henni kleift að laga sig stöð-
ugt að breyttum þörfum samfé-
lagsins. Þrátt fyrir miklar framfar-
ir í heiminum fækkar þeim ekki
sem verða undir. Með því að eyða
eigin fordómum og tileinka okkur
þá einföldu hugsun að við séum
öll bræður og systur þá erum við
einu skrefi nær betri heimi.
Höfundar eru sjálfboðaliðar í
Rauða krossi Islands.