Morgunblaðið - 26.11.1997, Blaðsíða 16

16 MIÐVIKUDAGUR 26. NÓVEMBER 1997
LANDIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristján
HALLDÓR Blöndal samgönguráðherra í ræðustól en til hliðar við
hann sitja Þorgeir Pálsson flugmálastjóri og Jón Rögnvaldsson aðstoð-
arvegamálasljóri.
ÞEIR Kristján Þór Júlfusson, bæjarstjóri á fsafirði, og Ásgeir Magnús-
son, forstöðumaður skrifstofu atvinnulífsins á Akureyri, eru gjarnan
nefndir sem bæjarstjórakandídatar á Akureyri en hér spjalla þeir
saman á ráðstefnu um samgöngumál.
Ráðstefna um samgöngur og þjónustu haldin á Akureyri
Greiðar samgöngur lyk-
ill að uppbyggingu
Á ráðstefnu um samgöngur og þjónustu, sem
samgönguráðuneytið gekkst fyrir á Akureyri um
liðna helgi kom fram að raunhæft megi telja að
stefna að því að ljúka hringvegi um landið á
næstu 10 til 12 árum, tengja þurfí saman helstu
óéttbýlisstaði landsins, endurnýja slitlagskafla,
breikka vegi og útrýma einbreiðum brúm. Mar-
grét Þóra Þórsdóttir sat ráðstefnuna.
SAMGÖNGUR og þjónusta var yf-
irskrift ráðstefnu sem samgöngu-
ráðuneytið og Rannsóknastofnun
Háskólans á Akureyri efndu til á
Akureyri á laugardag. Þetta er önn-
ur ráðstefnan í röð fjögurra um
samgöngumál og landsbyggðina og
er hún haldin í tilefni af 10 ára af-
mæli háskólans fyrr í haust. Halldór
Blöndal samgönguráðherra flutti
ávarp þar sem komið var inn á þýð-
ingu þess fyrir byggð í landinu að
samgöngur væru greiðar.
Einar K. Guðfinnsson, formaður
samgöngunefndar Alþingis, ræddi
um breytingar á samgöngumynstri,
en þar hefur gjörbreyting orðið á
síðustu ár. Hann sagði efnahagslífið
krefjast góðra samgangna á öllum
sviðum, í lofti, láði og legi. Taldi
hann einsýnt að höfnum myndi
fækka og þær stækka, hið sama
myndi eflaust gerast með flugvelli
landsins og þá lagði hann áherslu á
áfram yrði haldið við uppbyggingu
vegakerfisins. Að mati Einars er
raunhæft að stefna að því að ljúka
hringvegi um landið á næstu 10 til
12 árum, tengja þurfi saman helstu
þéttbýlisstaði landsins, endurnýja
slitlagskafla, breikka vegi og út-
rýma einbreiðum brúm.
Jón Rögnvaldsson aðstoðarvega-
málastjóri kom inn á þær breyting-
ar sem orðið hefðu á vegakerfi
landsins á síðustu 30 árum, en árið
1968 voru einungis 50 kílómetrar
lagðir bundnu slitlagi, leiðin milli
Reykjavíkur og Keflavíkur, en nú
væru um 3.300 kílómetrar með slit-
lagi. Vetrarþjónusta á vegum hefði
einnig tekið miklum stakkaskiptum.
Jón talaði um breytt flutninga-
mynstur á þjóðvegum og fór yfir
flutninga, landleiðina frá Reykjavik
og út um landið og frá landsbyggð-
arkjördæmum til Reykjavíkur. Nið-
urstaðan er sú að svipað magn er
flutt frá höfuðborginni út um landið
nú og var, en flutningar frá lands-
byggð til höfuðborgar hafa aukist til
mikilla muna og einnig er mjög
mikið magn flutt milli staða á lands-
byggðinni.
Samgöngur gegna
lykilhlutverki
Ari Þorsteinsson, framkvæmda-
stjóri Snæfells, talaði um áhrif
bættra samgangna á sjávarútveg.
Áður fór öll starfsemi fram í sama
byggðakjarna, eitt vinnsluhús tók
við „sædýrasafninu" sem togaranir
komu með að landi og sérhæfing
var lítil. Skip lönduðu einungis í
heimahöfn og aldur hráefnis var því
oft hár, húsin sátu uppi með miklar
birgðir meðan beðið var næstu
komu Ameríku- eða Evrópuskipa.
Fjármagnskostnaður var því mikill.
Nú eru nýir tímar og hafa betri
samgöngur ekki síst spilað þar stórt
hlutverk, gáma- og karavæðing,
lægri fragtgjöld og aukið þjónustu-
stig skipta einnig máli.
Tók Ari dæmi af Snæfelli, sem
rekur botnfiskvinnslu á Dalvík, full-
vinnslustöð í Hrísey, rækjuvinnslu í
Ólafsvík, úrvinnslu uppsjávarfiska
er sinnt á Austfjörðum og þá er fyr-
irtækið að byggja upp bræðslu í
Sandgerði. Greiðar samgöngur eru
því mikilvægur þáttur í starfsemi
Snæfells. Fyrirtækið kaupir bolfisk
á ýmsum stöðum á landinu og flytur
til Dalvíkur, rækja er flutt m.a. frá
Dalvík til Ólafsvíkur, um 5.500 tonn
af fiski eru flutt milli staða fyrir
austan og þá er fyrirsjáanlegt að
flytja þurfi umtalsvert magn milli
Sandgerðis og Stöðvarfjarðar í
framtíðinni. Loks má nefna að inn-
an héraðs, milli Dalvíkur og Hrís-
eyjar og Hjalteyrar eru einnig um-
talsverðir flutningar.
„Greiðar samgöngur eru lykilat-
riði í rekstri sjávarútvegsfyrirtækja
nútímans," sagði Ari. Þær hafa haft
þau áhrif að kostnaður við birgða-
hald hefur lækkað, gæðarýrnun er
minni sem og tafii- frá veiðum.
Benedikt Olgeirsson, frostöðu-
maður innanlandsdeildar Eimskips,
fjallaði um vöruflutninga á sjó og
sagði m.a. að þróunin yrði að líkind-
um sú að áfram yrðu sterkar kröfur
um bætta þjónustu, lægra verð og
betri meðferð sem myndi leiða til
meiri samvinnu flutnignafyrirtækja.
Vöruflutningar á landi myndu halda
áfram að aukast og því mikilvægt að
vegtengingar frá vöruhöfnum yrðu
góðar.
Fleiri með flugi
Þorgeir Pálsson flugmálastjóri
sagði að á síðustu árum hefði aukn-
ing orðið í farþegafjölda innanlands
um 2% á ári og það hefði
gerst þrátt fyrir efnahags-
lega lægð. Á tímabilinu jan-
úar til júní á þessu ári hefði
um 2% vöxtur orðið í flutn-
ingum til og frá Reykjavík
og flestra áfangastaða mið-
að við fyrra ár. Eftir að
samkeppni hófst í flugi í júlí
og út septembermánuð
hefði að jafnaði orðið 11%
aukningi í innanlandsfiug-
inu. Dæmi er um allt að
68% aukningu en það er á
flugleiðinni milli Reykjavík-
ur og Sauðárkróks. Gat
Þorgeir þess að fjarlægð
frá höfuðborgarsvæðinu
skipti innanlandsflugið
mestu, væri akstur milli
áfangastaða innan við þrír
tímar væri vonlaust að stunda þang-
að áætlunarflug. Samkeppnin við
einkabílinn væri það hörð.
Skortur á hafnarað-
stöðuháir uppbyggingu
Berglind Hallgrímsdóttir, for-
stöðumaður Atvinnumálaskrifstofu
Akureyrarbæjar, ræddi um mikil-
vægt hlutverk bæjarins sem þjón-
ustumiðstöðvar, Ingi Björnsson,
framkvæmdastjóri Slippstöðvarinn-
ar, talaði um hlutverk þjónustuað-
ila, Halldór Jónsson, framkvæmda-
stjóri Fjórðungssjúkrahússins á
Akureyri, um hlutverk fjórðungs-
sjúkrahúsa og Jón Þórðarson, for-
stöðumaður sjávarútvegsdeildar
Háskólans á Akureyri, ræddi um
háskólann.
Kom m.a. fram hjá Inga að skort-
ur á hafnaraðstöðu væri farinn að
hefta uppbyggingu bæjarins sem
þjónustumiðstöðvar, útgerð gengi
vel og skip væru mörg en mjög
brýnt væri að bæta hafnaraðstöð-
una. Halldór nefndi að heilbrigðis-
kerfið væri afar flókið miðað við
ekki stærra land og í raun væri
byggt á hálfrar aldar gamalli hugs-
un, en brýnt væri að stokka spilin
upp á nýtt, einfalda þyrfti stjórn-
kerfið, fækka stofnunum, stjórnum
og stjórnendum. Miklar tæknifram-
farir og greiðari samgöngur gerðu
að verkum að nú skipti ekki öllu
máli þó að heilbrigðisstofnanir væru
undir sama þaki, 20 kílómetrar eða
200 þess vegna gætu verið þeirra á
milli en ein og sama stjórnin væru
samgöngur í lagi.
I máli Jóns kom m.a. fram að bú-
setu væri í raun stjórnað með upp-
byggingu menntastofnana. Þeir
sem hefðu lokið prófi frá Háskólan-
um á Akureyri settust einkum að í
bænum, líkt og langflestir þeirra
sem numið hafa við Háskóla Islands
allar götur frá 1911. Tók hann
einnig dæmi af öllum núlifandi MA-
stúdentum, en 48% þeirra búa á
höfuðborgarsvæðinu, 19% í kjör-
dæminu - um helmingur þeirra fór
ekki í framhaldsnám og um 10%
hafa skilað sér til baka eftir nám
annars staðar.
Þróunin hefur orðið sú að verslun
er að færast frá dreifbýli til þéttbýl-
is en um það ræddi Benedikt Krist-
jánsson, formaður Kaupmannasam-
taka íslands. Fólk hefði meiri frí-
tíma nú og gæti því sótt næstu þétt-
býlisstaði til að versla, samgöngur
skiptu þama einnig miklu. Senni-
legast myndi verslun leggjast af í
framtíðinni í einhverjum byggðalög-
um. Tvennt nefndi hann sem gæti
styrkt stöðu verslunar í dreifbýli, að
hún tæki að sér dreifingu á pósti og
sæi um sölu áfengis.
Ekki ljöll og dalir
Kristján Þór Júlíusson, bæjar-
stjóri á ísafirði, fjallaði um stórn-
sýslu og opinbera þjónustu í ljósi
breyttra samgangna. Vestfirðir eiga
allt sitt undir góðum samgöngum,
þar hefur varnarbarátta verið ein-
kennandi, vandinn vex þó sífellt og
sé nú svo komið að lækna þurfi
meinið. Fór hann yfir spá sem gerð
var áður en jarðgöng voru gerð og
sýndi fram á að væntingar manna
hefðu að mestu gengið eftir.
Kristján sagðist vera eindreginn
talsmaður sameiningar sveitarfé-
laga, samgöngur væru ekki endi-
lega forsenda sameiningar. „Það
eru ekki fjöll og dalir sem setja
mörkin, heldur hugsanir fólksins,"
sagði hann, en að hans mati þarf að
stokka spilin, gefa upp á nýtt og þá
út frá skilgreindum nýjum vaxtar-
svæðum.
EINAR K. Guðfinnsson, formaður sam-
göngunefndar Alþingis í ræðustól.
Barnamessa
á Ingjalds-
hóli
Hellissandi - Sú skemmtilega hefð
hefur skapast vestur á Snæfellsnesi
að börnin í sunnudagaskólunum
heimsækja hvert annað á hverju
hausti. Sunnudaginn, 9. nóvember
sl. komu þau öll saman í Ingjalds-
hólskirkju. Þar voru mætt börn úr
Stykkishólmi, Grundarfirði, Olafs-
vík, Hellissandi og Rifi, ásamt
prestunum og allmörgum foreldr-
um.
Þetta er í fyrsta sinn sem slíkur
sunnudagaskóli fer fram á Ingjalds-
hóli, því fram til þessa hefur ekki
verið hægt að taka á móti slíkum
fjölda barna vegna aðstöðuleysis
þar. Héraðssjóður Snæfellsnes- og
Dalaprófastsdæmis greiðir fyrir
ferðir barnanna. Líklega hafa um
250 böm verið saman komin á
Ingjaldshóli þennan dag og tóku
virkan þátt í barnamessunni.
Organistar voru þau Kay Wiggs
Lúðvíksson og Kjartan Eggertsson.
Að messunni lokinni fengu þau öll
einhverjar veitingar sem bornar
voru fram í nýja safnaðarheimilinu
og síðan héldu þau heim á leið glöð í
bragði.
Prestarnir höfðu orð á því að
koma þyrfti á miklu meira samstarfi
bamanna, því það væri svo augljóst
hvað þau hefðu gaman af þessu og
heimsóknirnar hefðu góð áhrif á
þau.
-------------
Nýtt húsnæði
Umf. Selfoss
Selfossi - Nýtt húsnæði Umf. Sel-
foss er nú í byggingu á vallarsvæð-
inu á Selfossi. Húsið er hugsað sem
búnings- og félagsaðstaða íyrir fé-
lagsmenn Umf. Selfoss. Það er
byggingafyrirtækið Selós á Selfossi
sem sér um hluta af framkvæmd
verksins, þann hluta sem snýr að
byggingu búningsaðstöðunnar, en
um félagsaðstöðuna sameinast ung-
mennafélagsmenn í sjálfboðavinnu.
Að sögn Þórðar G. Árnasonar,
formanns Umf. Selfoss, hefur verk-
ið gengið vel, þó svo hann vilji
gjaman sjá fleiri félagsmenn í sjálf-
boðavinnu um helgar. Hann segir
að húsið komi til með að marka
tímamót í 62 ára sögu félagsins og
vonandi verði það til þess að frekara
líf verði innan félagsins, sem nú tel-
uryfir 1.000 félagsmenn.
I dag hefur Umf. Selfoss aðstöðu
í Tryggvaskála og er hún heldur
bágborin. Það verður því sjálfsagt
kærkomið fyrir þá sem starfa innan
félagsins að flytja í nýtt húsnæði
með hækkandi sól á komandi vori.
-----♦♦♦-----
Aðalfundur
Minningarsjóðs
Flateyrar
Flateyri - Aðalfundur Minningar-
sjóðs Flateyrar var haldinn nýverið.
Á aðalfundinum var gerð grein fyrir
ýmsum útlögðum kostnaði og um
leið innkomu vegna nýafstaðinna
styrktartónleika í íþróttahúsi Flat-
eyrar. Einnig vora kynnt frumdrög
Péturs Jónssonar landslagsarki-
tekts varðandi minningarreit.
í hugmyndum Péturs er gert ráð
íyrir að einn hluti af svæðinu verði
tekinn undir skrúðgarð og hinn
hlutinn fari undir útivistarsvæði.
Skrúðgarðurinn yrði tengdur flóð-
görðunum og teygði anga sína niður
í byggð. Ekki er ennþá ljóst hversu
stórt svæðið yrði, enda margt enn
óljóst í þeim efnum. Að þessu verk-
efni mun Skógræktarfélag Önund-
arfjarðar einnig koma, en það er að-
ili að Skjólskógum - átaksverkefni
á vegum Skógræktarfélags íslands,
varðandi uppgræðslu skjólskóga á
Vestfjörðum.