Morgunblaðið - 07.12.1997, Blaðsíða 12

12 SUNNUDAGUR 7. DESEMBER 1997
ERLENT
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Ásdís
ANTHONY Holden ræðir við blaðamann á Hótel Sögu.
Konungdæmi
í kreppu
Anthony Holden hefur skrifað bók í minningu Díönu prinsessu. Hann er
——— / ———— ------------------
nú staddur á Islandi og í samtali við Karl Blöndal talaði hann um framtíð
breska konungdæmisins, samsæriskenningar um andlát Díönu og
persónulegt samband sitt við Karl Bretaprins og prinsessuna af Wales.
DÍANA prinsessa af Wales skemmtir sér ásamt sonum sínum. Myndin
er tekin úr nýútkominni bók um Dionu prinsessu eftir Anthony
Holden.
ANTHONY Holden hefur
fylgst með og skrifað um
bresku konungsfjölskyld-
una í rúmlega 20 ár og nú
er komin út bók eftir hann um ævi
Díönu prinsessu. Holden átti trúnað
Díönu og ræddi oft við hana og
sagði þegar hann kom til Islands
síðdegis á föstudag að hann teldi að
hún myndi lifa áfram.
Hann sagði að ýmislegt væmið
hefði verið skrifað um prinsessuna,
en hann hefði talið að þörf væri á að
skrifa um hana bók, sem væri bæði
smekkleg og hefði reisn.
„Hér er ekki verið að grafa upp
slúður heldur segja frá gleðilegu
hliðunum," sagði hann. „Þetta snýst
ekki um fréttaskotið heldur að hylla
Díönu.“
Að sögn Holdens hafði Díana allt
til að bera, sem hefði getað bjargað
breska konungdæminu með því að
blása í það anda nýrra tíma, en Karl
Bretaprins, maður hennar, hefði
verið tákn þess að stofnunin væri
stöðnuð og úr sambandi við fólkið.
Skírskotaði til fólks
„Díana studdi málefni, sem höfðu
beina skírskotun til fólks,“ sagði
hann. „Hún tók upp málstað barna
og alnæmissjúklinga, hún barðist
gegn jarðsprengjum, fékk bresku
stjórnina til að breyta stefnu sinni
og átti hlut í friðarverðlaunum Nó-
bels þetta árið því að þau voru veitt
til samtaka gegn jarðsprengjum.
Áhugamál Karls hafa hins vegar
ekki borið þvl vitni að hann sé í
jarðsambandi. Hann hefur verið að
hugsa um lífræna ræktun, grasa-
lækningar og arkitektúr og það eru
ekki mál, sem höfða til almennings
heldu þröngs og lokaðs hóps.“
Holden skrifaði bók um Karl
Bretaprins þegar hann varð þrítug-
ur árið 1978 og aðra þegar prinsinn
varð fertugur 1988. Hann er nú að
undirbúa bók um Karl þegar hann
verður 50 ára á næsta ári.
Hann hyggst reyna að fá Breta-
prins til samstarfs við sig og neiti
hann sér um viðtal verði að koma
fram hvernig á því stendur.
Var góðkunningi Karls
Holden sagði að samband sitt við
Karl hefði verið gott á árum áður,
sérstaklega um það leyti, sem hann
skrifaði fyrri bókina um hann og
fram að þeirri síðari. Karli hefði
hins vegar ekki líkað ýmislegt í
seinni bókinni. Þar hefði Holden
greint frá því að hjónaband Karls
og Díönu virtist ekki ganga sem
skyldi og deilt á yfirlýsingar prins-
ins um húsagerðarlist.
„Karl prins sagði í viðtali eftir að
bóldn kom út að ég hefði eyðilagt
fyrir sér afmælisdaginn," sagði
Holden.
Þegar vandræðin í hjónabandi
ríkisarfans og prinsessunnar af Wa-
les urðu opinber tók Holden mál-
stað Díönu og ekki bætti það sam-
bandið við mann hennar. Skömmu
síðar hafði sameiginlegur vinur
Holdens og Díönu hins vegar sam-
band við blaðamanninn og boðaði
hann á ákveðinn veitingastað í
London klukkan 12:40 tiltekinn
miðvikudag.
Fundir skipulagðir
með leynd
Þegar Holden kom á veitinga-
staðinn reyndist hann tómur utan
hvað vinurinn sat við dúklagt borð
og á næsta borði hafði verið komið
fyrir vasa. Hálftíma síðar gekk Dí-
ana inn ásamt sonum sínum, V0-
hjálmi og Harry.
„Þetta varð að líta út fyrir að
vera tilviljun, en þegar hún birtist
voru borðin færð saman,“
sagði Holden. „Það mátti
ekki líta út fyrir að hún
væri að kalla mig á fund
sinn, en eftir skilnaðinn
gat hún hins vegar boðið
mér í mat í Kensington-höll. í hvert
skipti, sem ég skrifaði eitthvað um
hana, sendi hún mér miða til að
þakka fyrir. Það gerði Karl aldrei.
Það er engin furða að Windsor-fjöl-
skyldunni stóð slík ógn af hennar
mannlegu eiginleikum."
Her Díönu
Holden sagði að Díana ætti sér
dygga stuðningsmenn, sem nefndir
væru „Her Díönu“, og þeir myndu
aldrei fyrirgefa þá meðferð, sem Df-
ana fékk hjá konungsfjölskyldunni.
Hann bætti við að viðbrögð kon-
ungsfjölskyldunnar að henni látinni
væru ekki sannfærandi.
„Fólkið veit að þetta er allt leik-
araskapur," sagði hann. „Astæðan
að baki viðbrögðum almennings
þegar hún dó var ekki síður til að
mótmæla konungdæminu."
Hann sagði að andlát Díönu
kæmi sér að mörgu leyti vel fyrir
Karl. Hann ætti ekld lengur á
hættu að hún skyggði á hann. En
andlát hennar byði einnig upp á
hættur fyrir konungsfjölskylduna,
sérstaklega ef sá hugsunarháttur
yrði ofan á að nú væri hægt að snúa
aftur til fyrri siða og lífshátta, sem
ekki væru í sambandi við það sem
væri að gerast í samfélaginu.
Elísabet reynir að
ná til fólksins
Hann sagði hins vegar að ýmsar
vísbendingar væru um að Eh'sabet
Bretadrottning væri að
reyna að ná til fólksins. Á
gullbrúðkaupsdegi sínum
hefði hún gengið um með-
al almennings og leikið
sér að blöðrum og í
þokkabót hefði óbreyttum borgur-
um verið boðið að sitja til borðs í
veislunni. Shkt hefði drottningin
aldrei tekið í mál áður. Þá tæki hún
skyndilega í mál að fólk þyrfti ekki
að hneigja sig í návist hennar.
„Þetta er allt gert með ráðum
Tonys Blairs forsætisráðherra,"
sagði Holden. „Hann stjómar því
sem gert er. Það er reynt að láta
líta út fyrir að Blair og Karl séu
samstíga í því að færa konungsfjöl-
skylduna inn í nútímann, en það er
ekkert annað en áróður.“
Þegar Blair ávarpaði bresku
þjóðina eftir andlát Díönu sagði
hann að hún hefði verið „prinsessa
fólksins" og var þeim orðum sjón-
varpað um allan heim. Holden kall-
ar Díönu „prinsessu fólksins“ í bók-
inni „The Tarnished Crown, Diana
and the House of Windsor“, sem
kom út árið 1993.
„Það er mér ánægjuefni að þetta
skuli eignað mér, en það getur verið
að þetta hafi verið notað fyrr,“ sagði
hann. „Eg er hins vegar þeirrar
hyggju að prinsessan muni lifa
sterkar með fólki eftir andlát sitt.
Hún mun einnig lifa áfram í þeim
skilningi að reynt verður að endur-
móta konungdæmið eftir hennar
fyrirmynd.“
Bindi eða gallabuxur?
Hann benti á að þegar Bretaprins
var í Suður-Afríku fyrir
skömmu hefði hann verið
opnari gagnvart fjölmiðl-
um en nökkru sinni áður
og talað hefði verið um
meðvitaða sókn hans til að
heilla almenning. Holden fylgdi
Karli til Suður-Afríku, en fékk ekki
að ferðast í fiugvél hans eins og aðr-
ir blaðamenn. Hann sagði að mikil-
vægt augnablik í þeirri ferð hefði
verið þegar Harry, sem er 13 ára
gamall, fór á tónleika með hljóm-
sveitinni Spice Girls.
„Spurningin var sú hvort hann
yrði í stuttermabol og gallabuxum
að hætti móður sinnar eða með
bindi og í jakka í anda föður síns,“
sagði hann. „Hann birtist með bindi
og í jakka og það segir allt um það
hvað konungsfjölskyldan á langt í
land.“
Díana lést þegar bíl, sem hún var
í ásamt Dodi Fayed, syni eiganda
verslunarinnar Harrods, bílstjóra
og lífverði, var ekið á súlu í undir-
göngum í París í sumar. Aðeins líf-
vörðurinn lifði af. Ymsar samsæris-
kenningar hafa komið fram um and-
lát Díönu og Dodis og margir eru
þeirrar hyggju að þau hafi verið
mjrt.
Samsæriskenningar
Holden kvaðst hafa heimildir fyr-
ir þvi að um helmingur ráðherra í
bresku stjórninni tryði því ekki að
um slys hefði verið að ræða og það
saina ætti við um bresku þjóðina.
„Ástæðan er sú að þessi atburður
kom sér svo vel,“ sagði hann. „Hún
stóð í sambandi við múslima, faðir
hans átti drjúgan þátt í því að stjórn
íhaldsflokksins féll og svo framveg-
is.“
Hann sagði hins vegar erfitt að
ímynda sér hvernig fara hefði átt að
því að skipuleggja svo flókið bana-
tilræði.
„Þau voru í landi, sem þau ákváðu
ekki að fara til fyrr en daginn áður,
þau borðuðu á stað, sem ákveðið var
að fara á með skömmum fyrirvara,
þau fóru út um dyr, sem ekki hafði
verið ákveðið að þau færu út um,
þeim var ekið í bíl, sem ekki var vit-
að fyrirfram að þau færu með,“
sagði hann. „Hvernig hefði átt að
vera hægt að skipuleggja tilræði
undir þeim kringumstæðum auk
þess, sem fátt er ótryggara en að
fremja banatilræði með því að láta
bílslys eiga sér stað. Það sést á því
að lífvörðurinn lifði áreksturinn af.“
Holden kvaðst ekki eiga von á því
að lífvörðurinn myndi muna hvað
gerðist í bílnum, en minnisleysi
hans kæmi sér hins vegar vel fyrir
ýmsa.
„Eg held hins vegar að árekstur-
inn í París hafi verið slys,“ sagði
hann. „En ég skil þá, sem halda að
hér hafi verið um samsæri að
ræða.“
Frá Shakespeare til
grískra hjarðljóða
Þótt Holden sé upptekinn af kon-
ungsfjölskyldunni hefur hann skrif-
að um margt annað. Um þessar
mundir er hann að skrifa bók um
William Shakespeare, en hann segir
að ekki sé hægt að lifa á kveðskap
skáldsins einum saman. Skrif hans
um konungsfjölskylduna niðurgreiði
önnur áhugamál hans. Þar á meðal
er bók um grísk hjarðljóð,
Óskarsverðlaunin, Laurence Olivier
og þá reynslu að vera atvinnumaður
í póker. Talið beinist hins vegar
alltaf aftur að konungsfjölskyldunni.
„Um þessar mundir er ég mikið
að velta fyrir mér stjórnarskrárbót-
um,“ sagði hann. „Eg hef skrifað
rithng um málið. Það er fáránlegt
að á þinginu séu sæti, sem ganga í
erfðir. Þegar mannréttindasáttmáli
Evrópu verður tekinn fyrir til stað-
festingar á næsta ári verður erfitt
að verja þetta kerfi erfða og falli
það verður aðeins Buckingham-höll
eftir.“
Mun Blair binda enda
á konungdæmið?
Hann benti á að meirihluti þing-
manna Verkamannaflokksins væri
hlynntur lýðveldi. Nú væri Bretland
á leið inn í hjarta Evrópu og þá væri
úrelt stofnun á borð við konungs-
fjölskylduna úrelt fyrirbæri. Þá
myndu hveitibrauðsdag-
ar bresku stjórnarinnar
ekki vara að eilífu og þar
kæmi að Blair þyrfti að
koma til móts við þing-
flokkinn, til dæmis með
því að afnema konungdæmið.
Bókin um Díönu kemur víða út og
alls staðar rennur hluti af ágóðan-
um til góðgerðarmála. Hér á landi
verður féð gefið Bamaspítala Hr-
ingsins.
„Ég er ánægður með að ágóðinn
rennur til barnaspítala á íslandi,"
sagði Holden. „Díana hefði kunnað
að meta það.“
Antony
Holden átti
trúnað Díönu
Var í góðu
sambandi við
Bretaprins