Morgunblaðið - 30.12.1997, Qupperneq 10

10 ÞRIÐJUDAGUR 30. DESEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
Styrkir úr Menningarsjóði VISA afhentir
Fimm styrkir til
menningar,
líknarmála
og vísinda
ÚTHLUTUN úr menningarsjóði
VISA fór fram við hátíðlega athöfn
í höfuðstöðvum fyrirtækisins í gær.
Verðlaunahafar að þessu sinni voru
þau Camilla Söderberg flautuleik-
ari á sviði tónlistar, Gunnai- Dal,
skáld og heimspekingur, á sviði rit-
listar, Róbert Amfinnsson leikari á
sviði leiklistar, Sigmundur Guð-
bjamason prófessor á sviði vísinda
og fræða og Sólheimar í Grímsnesi
sem hlutu styrk á sviði menningar-
og líknarmála og rennur hann til
Höggmyndagarðs Sólheima, til
uppsetningar á höggmynd eftir
Siguijón Olafsson.
Fyrirtækið VISA ísland verður
15 ára á næsta ári og er þetta í 6.
sinn sem menningarverðlaunum
VISA er úthlutað. Verðlaunin fimm
nema hver um sig 300.000 kr. eða
samtals 1,5 milljónum kr. Stjóm
menningarsjóðsins skipa Jóhann
Agústsson, stjómarformaður
VISA sem er formaður sjóðsstjórn-
ar, Jón Stefánsson, organisti og
söngstjóri, og Einar S. Einarsson,
framkvæmdastjóri VISA. Meðal
viðstaddra vom menntamálaráð-
herra, Bjöm Bjamason, og kona
hans, frú Rut Ingólfsdóttir, og frú
Vigdís Finnbogadóttir ásamt hin-
um ört stækkandi hópi eldri styrk-
þega. I máli Einars S. Einarssonar
framkvæmdastjóra kom fram að
75% allra smásöluviðskipta hér á
landi fara fram með greiðslukort-
um og að Island er það land sem
stendur næst því að verða fyrsta
seðlalausa samfélagið í heiminum.
Camillu Söderberg flautuleikara
sagði Einar þann tónlistarmann
meðal Islendinga sem sýnt hefur
yfirburða snilli á hljóðfæri sitt á
undanförnum áram. Camilla er af
sænsku bergi brotin en fluttist
hingað til lands árið 1980. Hún
stofnaði Musica antiqua þar sem
kynnt er tónlist endurreisnar- og
barokktímans og undanfarin ár
hefur hún ásamt manni sínum,
Snorra Erni Snorrasyni, efnt til
tónlistarhátíðarinnar Norðurljós
og fengið til liðs við sig frægt er-
lent tónlistarfólk. Tilgangurinn er
að vekja athygli á tónlist eldri tíma
en Camilla hefur einnig kynnt ís-
lenska nútímatónlist innanlands og
utan.
Um Gunnar Dal sagði Einar að
þar færi einn fjölhæfasti og af-
kastamesti rithöfundur landsins.
Tæp fimmtíu ár eru síðan fyrsta
bók Gunnars kom út, ljóðabókin
Vera, og í haust sendi hann frá sér
tvær bækur. „Þótt Gunnar tilheyri
eldri kynslóð rithöfunda á Islandi
er hann síungur í verkum sínum,
frjór og skapandi,“ sagði Einar.
Einar sagði að Róbert Arnfinns-
son væri tvímælalaust einn af ást-
sælustu og fremstu leikuram þjóð-
arinnar. Hann hefur leikið í meira
en 50 ár og era hlutverk hans orðin
um 160 talsins. Meðal frægra hlut-
verka hans má nefna titilhlutverk í
Góða dátanum Svæk, hlutverk eig-
inmannsins í Hver er hræddur við
Virginíu Woolf, mjólkurpóstinn
Tevje í Fiðlaranum á þakinu og
hlutverk Jóns Hreggviðssonar í Is-
landsklukkunni. Róbert æfir nú
hlutverk hjá Þjóðleikhúsinu í nýju
íslensku leikriti, Kaffi eftir Bjama
Jónsson, sem frumsýnt verður í
febrúar.
Fjárfestar - fyrirtæki
Tveir góðir kostir
Dalvegur — Kópavogi
Skammt frá stórmörkuðum næst Reykjanesbraut
I .11II ifflflISIi ||i|:|S'iF ri íj:
1 lídl Ííltenl
Óvenju glæsilegt og vandað atvinnuhúsnæði með stórum inn-
keyrsludyrum og góðri lofhæð. Grunnflötur 24 x 60 m. Heildar-
flatarmál rúmlega 2.100 fm. Byggingin skiptist í 10 bil með u.þ.b.
144 fm gólfi á jarðhæð auk starfsmannaaðstöðu og skrifstofu á efri
hæð. Eignin er steinsteypt, einangruð að utan og klædd með
rauðum múrsteini. Hús að utan og innan og lóð þ.m.t. snjó-
bræðslulögn skilast fullfrágengin sumarið 1998.
Garðabær - skraddarasaumað
Nærri Reykjanesbraut
Sömu byggingaraðilar hyggjast reisa atvinnuhúsnæði í Garðabæ,
2.500-3.000 fm að grunnfleti, sem skilað verður í árslok 1998.
Húsið verður hannað og byggt samkvæmt þörfum kaupanda.
Allar nánari upplýsingar og teikningar á skrifstofunni.
FRAMTIÐIN
NÓATÚNI 17,
simar 511 3030 og 511 1888, fax 511 3535.
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Árni Sæberg
STYRKÞEGAR Menningarsjóðs VISA í ár voru þau Krisfján Már Ólafsson, íbtíi að Sólheimum, fyrir hönd
Sólheima í Grímsnesi, Sigmundur Guðbjarnason prófessor, Róbert Arnfinnsson leikari, Gunnar Dal, skáld og
heimspekingur, og Camilla Söderberg flautuleikari.
Sigmundur Guðbjarnason, pró-
fessor og fyrrverandi rektor Há-
skóla Islands, hefur sinnt marg-
háttuðum vísindastörfum í þágu
Háskólans um lang árabil og hefur
með starfi sínu stuðlað að auknum
tengslum HI og stofnana hans og
atvinnulífsins.
Sigmundur var einna fyrstur til
að sýna fram á jákvæð áhrif neyslu
hinna sérstöku omega-3 fitusýra,
sem finnast í lýsi og sjávarfangi, á
starfsemi hjartans. Seinni rann-
sóknir hans hafa aðallega beinst að
því að kanna hvaða áhrif breyting-
ar á fituefnum í himnum, í framum
hjartavöðvans, hafa á hjartasjúk-
dóma. Þá hefur Sigmundur undan-
farin ár stýrt rannsóknum á ís-
lenskum lækningajurtum og áhrif-
um þeirra á ónæmiskerfið.
Listir og menningarstarf hafa
ávallt verið snar þáttur í starfí
sjálfseignarstofnunarinnar Sól-
heima í Grímsnesi sem er heimili,
þjónustumiðstöð og verndaður
vinnustaður fatlaðra. Árið 1990 var
ákveðið að koma upp Höggmynda-
garði Sólheima með 10 höggmynd-
um jafn margra listamanna sem
sýnishorn íslenskrar höggmynda-
listar á fyiTÍ hluta aldarinnar. Ein-
ar sagði að það hefði verið einróma
niðurstaða stjómar Menningar-
sjóðsins að veita hinu heilladrúga,
þjóðfélagslega mikilvæga og aðdá-
unarverða starfi Sólheima viður-
kenningu á sviði menningar- og
líknarmála í ár. Verðlaunaupphæð-
in yrði látin ganga til Höggmynda-
garðsins og uppsetningar á högg-
mynd eftir Sigurjón Ólafsson.
VSI vill breytta stefnu í málefnum Landsvirkjunar
Segir afstöðu ráðherra
ávísun á óðaverðbólgu
VINNUVEITENDASAMBAND
Islands sendi iðnaðarráðherra og
forystumönnum ríkisstjómarinnar
bréf í gær þar sem því er lýst að
haldi iðnaðarráðherra við þá stefnu-
mörkun í málefnum Landsvirkjunar
sem hann hefur kynnt þá feli það í
sér grandvallarfráhvarf frá þeirri
stefnu stöðugleika sem fylgt hefur
verið frá árinu 1990. Hefur VSÍ enn
skorað á iðnaðarráðherra að hann
beiti sér hratt fyrir breyttri stefnu í
málefnum Landsvii'kjunar svo hún
geti áfram samrýmst þeirri stefnu
stöðugleika sem ríkisstjórnin hefur
fylgt fram til þessa.
VSÍ hefur á undanförnum tveim-
ur árum kallað eftir því að iðnaðar-
og viðskiptaráðherra beiti sér fyrir
því að orkufyrirtæki hætti að leggja
breytingar á byggingarvísitölu til
grundvallar hækkunum á orkutöxt-
um. Telur VSÍ fráleitt að opinber-
um einokunarfyrirtækjum haldist
uppi að vísitölubinda gjaldskrár sín-
ar og það við þá vísitölu sem sann-
anlega mælir ekki framleiðniauka í
atvinnulífinu. Hefur VSÍ því gagn-
iýnt fyrirhugaða hækkun á raforku-
verði frá Landsvirkjun um 1,7% frá
næstu áramótum til viðbótar 3,2%
hækkun sem varð í apríl síðastliðn-
um. Segir VSÍ að þessi 5,1% hækk-
un á níu mánaða tímabili verði ekki
skýrð með almennri verðlagsþróun
og sé hún því sjálfstæður verð-
bólguvaki.
Svar ráðuneytisins mikið
áhyggjuefni
VSÍ sendi iðnaðarráðherra erindi
25. nóvember síðastliðinn þar sem
kallað var eftir endurskoðun á
áformaðri hækkun á raforku frá
Landsvirkjun, og í bréfi VSÍ sem
sent var iðnaðarráðherra í gær
kemur fram að svar ráðuneytisins
við erindinu hafi valdið miklum von-
brigðum og sé í raun mikið
áhyggjuefni. Þar komi fram að
hækkanirnar séu í samræmi við
stefnumörkun eigenda Landsvirkj-
unar og samkvæmt því eigi gjald-
skráin að halda raungildi og ti'yggja
5-6% arðgjöf af eigin fé sem jafn-
framt sé afar hóflegt markmið mið-
að við arðgjafarkröfur annarra fyr-
irtækja.
VSI telur að þessi afstaða ráðu-
neytisins sé með engu móti boðleg
og bendir á að afar fá fyrirtæki séu í
þeirri stöðu að ákveða hagnaðinn
fyrst, og vilji eigendur ná aukinni
arðsemi verði þeir að gera það með
lækkun kostnaðar og öðrum endur-
bótum í rekstrinum.
Óviðunandi forsenda
VSI hefur ítrekað bent á ann-
marka þess að nota byggingarvísi-
tölu sem viðmið fyrir verðlagsþróun
og bendir á að við sæmilega, gi’ósku
í efnahagslífinu gefi byggingarvísi-
talan til kynna að verðbólga sé
meiri heldur en raunin er og hún
mæli engar framleiðnibreytingar
andstætt því sem vísitala neyslu-
verðs geri. Viðmiðun við byggingar-
vísitölu sé því jafnframt ákvörðun
um að ekki skuli vænta framleiðni-
auka í rekstri raforkukerfísins. Það
sé óviðunandi forsenda og með engu
móti verjanlegt að stjórnvöld leggi
blessun sína yfir þann grundvöll
verðlagningar raforkuverðs frá
Landsvirkjun.
Fram kemur að ráðuneytið bendi
réttilega á að Landsvirkjun eigi
mikið undir því að gengið veikist
ekki og gefi raunar til kynna að enn
vanti á að fyrirtækið hafi getað
hækkað verð til að mæta gengistapi
á miklum erlendum lánum. Bendir
VSI á að gengi verði því aðeins
stöðugt að kostnaðarþróun hér inn-
anlands víki ekki frá því sem gerist í
helstu samkeppnislöndum, og
hækki framleiðslukostnaður um-
fram það sem gerist hjá keppinaut-
um innlendra framleiðenda á vörum
og þjónustu muni gengi íslensku
krónunnar láta undan síga á nýjan
leik. Þá hefjist á ný víxlgangur
launa, verðlags og gengis, sem sé
gamalkunnugt höfrungahlaup þar
sem allir reyni að ti'yggja sér
„raungildi" taxta sinna, og sú af-
staða sem iðnaðarráðherra boði í
bréfí sínu til VSI feli í sér uppskrift
að óðaverðbólgu.
Yfirlýsing um sjálfsagða og
eðlilega sjálfvirkni
„Verði niðurstaða sú að halda fast
við þá stefnumörkun ofui-verðtrygg-
ingar sem lýst er í bréfi iðnaðarráð-
herra og gjaldskrá Landsvirkjunar
í blindni látin fylgja byggingai-vísi-
tölu verður það ekki skilið á annan
veg en sem yfirlýsingu til annarra
um að slík sjálfvirkni sé bæði sjálf-
sögð og eðlileg. Vísitölutenging sem
hækkar verð langt umfram almenna
verðlagsþróun er olía á nýjan verð-
bólgueld.
Það er ábyrgðarhlutur ríkisstjórn-
ar að láta það mál ganga fram með
þeim hætti. Vinnuveitendasam-
bandið skorar því enn á iðnaðarráð-
herra að hann beiti sér fyrir
breyttri stefnu í málefnum Lands-
virkjunar sem samræmst geti
áfram þeirri stefnu stöðugleika sem
ríkisstjórnin hefur fylgt til þessa,“
segir í bréfi VSÍ til iðnaðarráð-
herra, en afrit af því var sent for-
sætis-, utanríkis- og fjármálaráð-
herra til kynningar.