Morgunblaðið - 14.01.1998, Síða 10

10 MIÐVIKUDAGUR 14. JANÚAR 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tekjur af ferðaþjónustu nú
tífalt meiri en voru af hvalveiðum
SKOÐANAKÖNNUN, sem Ferða-
málaráð lét gera í fyrrasumar, bend-
ir til þess að það gæti haft áhrif á
ferðamannastrauminn hingað til
lands yrðu hvalveiðar hafnar að nýju
og sé að marka niðurstöður hennar
gæti missir gjaldeyristekna af ferða-
mönnum orðið sýnu meiri en þær
tekjur, sem voru af hvalveiðum á sín-
um tíma. Gjaldeyristekjur af ferða-
þjónustu í fyrra voru rúmlega tífalt
meiri en þær voru mestar af hval-
veiðum síðustu fimm árin, sem þær
voru stundaðar áður en þær voru
bannaðar.
Miðað við ferðamannastrauminn í
fyrra þyrfti eyðsla ferðamanna hér á
landi aðeins að minnka um tæplega
sjö prósent til að tekjumissirinn
jafnaðist á við tekjumar, sem voru af
hvalveiðum síðustu árin, sem þær
voru stundaðar hér. Er þá miðað við
að árstekjur af hvalveiðum myndu
nema 1,5 milljörðum króna.
A liðnu ári komu hingað til lands
202 þúsund ferðamenn samkvæmt
upplýsingum Morgunblaðsins og
voru gjaldeyristekjur af þeim um 22
milljarðar króna. Ef miðað er við þá
upphæð myndu gjaldeyristekjur
þjóðarinnar minnka um 5,5 millj-
arða króna fækkaði ferðamönnum
um fjórðung, 7,3 milljarða ef þeim
fækkaði um þriðjung og 11 millj-
arða kæmu helmingi færri ferða-
menn hingað til lands en gerðu í
fyrra.
Hvalveiðar voru bannaðar árið
1986. Á núverandi verðlagi var
sveiflan á gjaldeyristekjum af þeim á
bilinu 1,3 til 2 milljarðar króna ver-
tíðirnar árin 1980 til 1985 að sögn
Þórðar Friðjónssonar, forstjóra
Þjóðhagsstofnunar. Fjöldi starfa,
sem tengdust hvalveiðum, var að
meðaltali nálægt 100 á ári á þessum
tíma. Nokkur þúsund manns vinna
við ferðaþjónustu hér á landi.
Þórður fjallaði um þetta mál í fyr-
irlestri á ráðstefnu á vegum Sjávar-
útvegsstofnunar í mars árið 1997.
Hann sagði þá að óvíst væri hvaða
áhrif það myndi hafa á ferðaþjónustu
yrðu hvalveiðar hafnar á ný, en benti
á að um helmingur ferðamanna, sem
hingað kæmu, væri frá Bandaríkjun-
um, Bretlandi og Þýskalandi og
raunin væri sú að hvergi væri and-
staðan við hvalveiðar jafn mikil og
einmitt í þessum löndum.
Samkvæmt könnuninni, sem
greint var frá í Morgunblaðinu á
laugardag, sögðu 29% aðspurðra
ferðamanna að það hefði haft mjög
neikvæð áhrif á ákvörðun þeirra um
að ferðast til Islands ef Islendingar
væru hvalveiðiþjóð. 25% sögðu að
það hefði haft frekar neikvæð áhrif
og 33% að það hefði engin áhrif haft.
3.700 ferðamenn voru spurðir á
tímabilinu 1. júní til 31. ágúst í ár-
legri könnun Ferðamálaráðs og
svöruðu 2.700.
Þórður sagði að hins vegar væri
ekki gott að segja hvaða áhrif það
myndi hafa á ferðamannastrauminn
að hefja hvalveiðar og hefðu Norð-
menn sagt að þeirra veiðar hefðu
ekki haft teljandi áhrif á komu ferða-
manna.
Vaxandi fylgi
sameiginlegs
framboðs jafn-
aðarmanna
SAMEIGINLEGT framboð jafnað-
armanna fengi 10,5% fylgi ef kosið
væri nú en í síðasta mánuði hafði það
tæplega 3% fylgi. Þetta kemur fram
í Þjóðarpúlsi Gallup, en ekki var
spurt sérstaklega um sameiginlegt
framboð jafnaðarmanna í könnun
Gallup.
Sjálfstæðisflokkurinn heldur háu
fylgi sínu þriðja mánuðinn í röð og
hefur nú 47% fylgi. Fylgi Framsókn-
arflokksins lækkar lítillega og er nú
15,5% og einnig íylgi Alþýðuflokks-
ins, en hann fengi rösklega 10% fylgi
ef kosið væri nú. Kvennalisti og Al-
þýðubandalag hafa nánast sama
fylgi og í síðasta mánuði, Kvennalisti
rúmlega 3% og Alþýðubandalagið
rúmlega 13%.
Spítalar greiði laun
á námskeiðstíma
HÉRAÐSDÓMUR Reykjavíkur
dæmdi ríkissjóð í gær til þess að
greiða u.þ.b. 20 ófaglærðum starfs-
mönnum vakt- og flutningadeildar
Ríkisspítalanna laun fyrir þann tíma
sem þeir sátu námskeið utan síns
vinnutíma haustið 1995.
Um var að ræða prófmál þar sem
fjallað var um rétt trúnaðarmanns
starfsmannanna til greiðslu og féll
dómur honum í vil.
Námskeiðið hófst upphaflega í des-
ember 1994 en þeir sem sóttu það
unnu sér rétt til að fá laun sam-
kvæmt hærri launaflokki. Þegar boð-
að hafði verið til upphaflega nám-
skeiðsins var tekið fram að greitt
yrði fyrir viðveru. I janúar 1995 var
námskeiðinu frestað og sagt að til
þess yrði boðað að nýju að hausti
með breyttu skipulagi með þarfir
deildarinnar í huga og breyttar
áherslur í starfseminni til hliðsjónar.
Starfsmenn skyldu sækja námskeiðið
í frítíma sínum og greiðsla yrði sam-
kvæmt reglum Ríkisspítala um slíkt.
í Ijós kom að með því var átt við að
starfsmenn fengju ekki greitt fyrir
þátttökuna.
Þeirri ákvörðun hnekkti Héraðs-
dómur Reykjavíkur í gær og segir í
dómi Eggerts Óskarssonar héraðs-
dómara að upphaflega hafi starfs-
mannastjóri tilkynnt að greitt yrði
fyrir viðveru á námskeiðinu og að sú
ákvörðun hafi aldrei verið afturköll-
uð. Eftir atvikum málsins og þeirri
grunnreglu að yfirvinnu skuli greiða
utan tilskilins vinnutímabils var því
fallist á kröfu trúnaðarmannsins og
honum dæmdar 59.356 krónur með
vöxtum. Að auki var Ríkisspítölun-
um gert að greiða honum 130 þús.
kr. í málskostnað.
Brottreknir hásetar af Helgafelli
Þrír komnir í annað
pláss hjá Samskipum
ÞRÍR skipverjanna sex, sem reknir
voru af Helgafellinu þegar þeii' neit-
uðu að standa vaktir í Reykjavíkur-
höfn yfir jólin, eru nú komnir í annað
sldpsrúm á vegum Samskipa, að sögn
Jónasar Garðarssonar, formanns
Sjómannafélags Reykjavíkur.
Skipið kom til hafnar í gær úr ferð-
inni sem það fór í'með nýja áhöfn á
gamlársdag. Jónas Garðarsson sagði
að Sjómannafélagið myndi ekki grípa
til aðgerða gegn útgerð skipsins
vegna málsins. Tveir sexmenning-
anna eru nú komnir á Amarfell, syst-
urskip Helgafells, og sá þriðji á Mæli-
fell, sem er í strandsiglingum á veg-
um Samskipa. Hann sagðist telja að
hinum skipverjunum þremur hefði
verið greiddur uppsagnarfrestur.
Hins vegar sagði Jónas að af þessu
tilefni væri þörf á því að Sjómannafé-
lagið kæmi á samningum við danska
útgerð Helgafells, sem leigir Sam-
skipum skipið, til þess að það yrði
skýrt hvort skipið væri gert út sam-
kvæmt íslenskum eða dönskum
samningum en íslensku skipverjamir
töldu sér ekki skylt að standa vaktir í
Reykjavíkurhöfn um jólin samkvæmt
íslenskum samningum.
eíeignamiðlunin
Sími •>}{{{ ríODO
i\ .">}{}{ 0005 • SiYkimuila 2 I
Beykihlíö - glæsihús
Vorum að fá í einkasölu ákaflega fallegt og vandað
raðhús á tveimur hæðum um 175 fm ásamt 28 fm
bílskúr. Húsið er vel staðsett og er allur frágangur
vandaður. Parket. Garðskáli. V. 15,9 millj. 7644.
Morgunblaðið/Sigurgeir
Akurgæs á vappi
í Vestmannaeyjum
Lyfjagjafír
líklega frá-
dráttarbærar
SKATTAAFSLÁTTUR fengist
væntanlega vegna lyfjagjafa ís-
lenskra lyfjaíyrirtækja til bág-
staddra þjóða, en samkvæmt lögum
er heimilt að gjaldfæra gjafir til
viðurkenndrar líknarstarfsemi. Að
sögn Friðleifs Jóhannssonar, yfir-
manns tekjuskattsskrifstofu hjá
ríkisskattstjóra, má þetta þó ekki
fara yfir 0,5% af brúttótekjum fyi'-
irtækisins á því ári sem gjöfin er af-
hent.
„Ef þetta flokkast undir viður-
kennda líknarstarfsemi er það frá-
dráttarbært að þessum mörkum,
en það þarf þá að vera skýrt og
sýnt fram á hvert það fer, og sýna
þarf fram á þetta í bókhaldi,“ sagði
Friðleifur.
í grein um lyfjagjafir lyfjafyrir-
tækja til bágstaddra þjóða, sem
birtist í Morgunblaðinu síðastliðinn
sunnudag, var haft eftir Einari
Magnússyni, skrifstofustjóra í heil-
brigðis- og tryggingamálaráðu-
neyti, að erlend lyfjafyrirtæki
hefðu sent ónýtanleg lyf til Bosníu
og þannig losað sig við lyfin án
spilliefnagjalds, komið vel út í fjöl-
miðlum og jafnvel fengið skattaaf-
slátt. Hins vegar var haft eftir
Ólafi Ólafssyni, deildarstjóra kynn-
ingardeildar lyfjafyrirtækisins
Delta hf., að hér á landi dytti eng-
um í hug að gefa útrunnin lyf, enda
væri það langt fyrir utan öll vel-
sæmismörk.
UNDANFARNA daga hefur
þessi gæs, sem sést hefur við
Daltjörnina, vakið athygli veg-
farenda í Vestmannaeyjum. Á
Náttúrugripasafninu í Vest-
mannaeyjum fengust þær upp-
lýsingar að hér sé að öllum lík-
indum um unga akurgæs að
ræða en þær finnast helst í Síb-
eríu, þótt einnig geti verið um
svokallaða deilitegund að ræða.
Nokkrar gfesategundir eru mjög
líkar og ekki er auðvelt að sjá
muninn á þeim í fljótu bragði án
þess að hafa fuglinn í hendi sér.
Svipaðir fuglar eru t.d. Qallgæs
er lifír nyrst í Noregi, og bles-
gæs sem finnst aðallega á Græn-
landi. Allar eru þessar tegundir
sjaldgæfar hér á landi. I Vest-
mannaeyjum fengust einnig þær
upplýsingar að gæsaeggjum
hefði verið ungað þar út fyrir
nokkrum árum og eftir það
hefðu heiðargæsir gjarnan lent
þar bæði vor og haust. Óvenju-
Iegt sé hins vegar að sjá gæsir
þar á þessum tíma þar sem þær
fari yfirleitt frá landinu í októ-
ber, nóvember.
Kársneshöfn
SKIPULAG
Lóðir víð Hafnarbraut,-
Bakkabraut og
Vesturvör sem
hefu verið
úthlutað.
Köpavogshöfn
Spurn eftir
lóðum meiri
en framboð
ÖLLUM lóðum sem hafnarstjórn
Kópavogs auglýsti lausar til um-
sóknar í desember sl. hefur verið
úthlutað. Lóðimar vom fjórar en
ein þeirra skiptist í níu bil. Að sögn
Sigurðar Geirdal bæjarstjóra bár-
ust mun fleiri umsóknir en ráðið
vai'ð við en eftir er að úthluta lóð-
um í Frakthöfninni á norðanverðu
nesinu.
„Lóðirnar fóru allar á stund-
inni,“ sagði Sigurður. „Þetta voru
um 15 lóðir sem fóru og ekki eftir
nokkra að bíða með það. í þessari
úthlutun eru tvær stórar bygging-
ar, átta miðlungs og aðrar átta sem
era minni.“
Þeir sem fengu tvær stærstu
lóðirnar eru Guðlaugur Hermanns-
son en hann fékk lóð undir 4.000
fermetra frystigeymslu og Vél-
smiðja Gils fékk 1.500 fermetra lóð
undir smiðju. Að sögn Birgis Sig-
urðssonar skipulagsstjóra verður
svæðið sem merkt er Frakthöfn
endurskipulagt og er búist við að
þeirri vinnu verði lokið í vetur.