Morgunblaðið - 14.01.1998, Qupperneq 21

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 14. JANÚAR 1998 21
ERLENT
16 múslimar
líflátnir
í Kína
Peking. Reuters.
SEXTÁN manns voru teknir af lífi í
héraðinu Xinjiang í norðvesturhluta
Kina 29. desember. Að sögn emb-
ættismanna voru þeir líflátnir vegna
morða og glæpaverka, en útlæg
samtök kínverskra múslima, sem
hafa aðsetur í Almaty í Kazakhstan,
sögðu mennina ekkert hafa brotið af
sér.
Aðskilnaðarsamtök Uighura
sögðu 13 hinna líflátnu hafa verið úr
sínum röðum. Hefðu þeir unnið sér
það eitt til saka að hafa lýst stuðn-
ingi við sjálfstæði „Austur-Túr-
kestans" en svo vilja þeir kalla heim-
kynni sín í Kína.
Að sögn lögbirtingablaðs Xinji-
angs voru sjö liðsmenn glæpasam-
taka meðal hinna líflátnu. Hefðu þeir
haft á samviskunni 13 mannsmorð
og 10 rán, en tilgangur þeirra hefði
verið „að kynda undir þjóðahatri og
valda hræðslu" í héraðinu.
í febrúar í íyrra efndu Uighurar
til uppþota í Yining-borg til þess að
leggja áherslu á kröfur sínar. Var
þeim og kennt um sprengjuherferð í
í Urumqi þremur vikum seinna, á
sama tíma og útfór Deng Xiaopings
var gerð. Biðu níu manns bana í
sprengingum í strætisvögnum.
Rúmlega 400 manns
sagðir myrtir í Alsír
Reuters
KONA í Bouira-héraði syrgir ástvini sína er voru myrtir um helgina.
Fullyrt er að rúmlega 400 manns hafi fallið í árásunum en stjórnvöld
hafa harðneitað þeim fullyrðingum og segja 103 hafa verið myrta.
Frekari ásakanir
á hendur
alsírska hernum
Algeir§borg, Brussel. Reuters.
ALSIRSK dagblöð greindu frá því í
gær að rúmlega 400 manns hafi fall-
ið fyrir hendi vígamanna í
fjöldamorðum í bænum Sidi Hamed,
um 30 km suður af Algeirsborg, á
sunnudagskvöld og aðfaranótt
mánudags. Stjórnvöld höfðu greint
frá því á mánudag að 103 hefðu ver-
ið myrtir, og í gær „harðneitaði" al-
sírska innanríkisráðuneytið því að
yfir 400 hafi fallið.
Blaðið Liberte hafði í gær eftir
íbúum bæjarins að 428 hafi verið
myrtir og 140 særðir. Blaðið E1
Watan, sem fréttastofa Reuters tel-
ur áreiðanlega heimild, greindi
einnig frá því í gær að heimilda-
mönnum þess bæri saman um að
tala fallinna væri um 400.
Bæjarbúar sögðu frá því að um 30
stúlkur væru horfnar eftir árásina,
og er það í samræmi við það sem áð-
ur hefur gerst í tengslum við voða-
verk sem þessi. Stúlkur, sumar ekki
eldri en 12 ára, eru notaðar kynferð-
islega og þær síðan skornar á háls.
Alls hafa nú verið myrtir á bilinu
1.100 til 1.400 manns frá því fóstu-
mánuður múslíma, ramadan, gekk í
garð 30. desember. Er múslímskum
öfgamönnum kennt um morðin, en
að undanfórnu hafa landflótta Al-
sírsbúar fullyrt að stjórnarherinn
standi að mörgum morðanna en
komi sök á múslíma.
Stjórnarerindrekar til Alsír
Blóðbaðið í ramadanmánuðinum
hefur beint athygli umheimsins að
ástandi mála í Alsír og eru stjórnar-
erindrekar á ferð og flugi í því skyni
að koma í veg fyrir frekari morð.
Kanadískur sendiboði, Claude La-
verdure, kom til Algeirsborgar á
mánudag með skilaboð tU Liamine
Zeroual, forseta Alsírs, frá Jean
Chretien, forsætisráðherra Kanada.
Þarlend stjómvöld tilkynntu í síð-
ustu viku að þau myndu senda full-
trúa sinn til Alsírs vegna hinnar
skelfilegu óaldar í landinu.
Þá var búist við að sendifulltrúi
Arababandalagsins kæmi til Al-
geirsborgar með stuðningsyfirlýs-
ingu við stjómvöld frá Esmat Abdel
Maguid, aðalritara bandalagsins, en
ekki höfðu í gær borist fregnir af
komu hans. Abdel Maguid hefur lýst
stuðningi við alsírsk stjórnvöld í
ljósi alþjóðlegra tUmæla um rann-
sókn á morðunum.
í gær ræddi Zeroual við utanrík-
isráðherra Kina, Qian Qichen, sem
er í opinberri heimsókn í Alsír. Eftir
fund þeirra ítrekaði Qian stuðning
kínverskra stjórnvalda við stjómina
í Alsír og hvatti tU alþjóðlegs stuðn-
ing við baráttu hennar við „hryðju-
verk“.
Háttsettir embættismenn Evr-
ópusambandsins (ESB) komu sam-
an til fundar í Bmssel í gær til þess
að ræða tímasetningu, umboð og
samsetningu sendinefndar er fer til
Alsírs til þess að ræða fjöldamorðin
í landinu.
UtanrUdsráðherra Noregs
greindi frá því í gær að sendiboði
norskra stjórnvalda myndi halda til
Alsír og ræða ástandið við þarlend
stjórnvöld og bjóða neyðaraðstoð.
London. Reuters.
ÖRYGGISSVEITIR alsírska hers-
ins hafa staðið að sumum
fjöldamorðanna er framin hafa verið
í landinu að undanfórnu, að því er
breska blaðið Observer hefur eftir
tveim alsírskum lögreglumönnum
sem leitað hafa hælis í Bretlandi.
Frelsisfylking íslams (FIS), sem er
bönnuð í Alsír, tók á sunnudag undir
tilmæli þess efnis að hafin verði
rannsókn á fjöldamorðunum í land-
inu.
Sex ár eru liðin frá því FIS bar
sigur úr býtum í fyrstu umferð kosn-
inga er alsírsk stjómvöld síðan af-
lýstu. Vargöldin sem braust út í kjöl-
farið hefur kostað um 65 þúsund
manns lífið.
í yfirlýsingu frá FIS eru stjórn-
völd sökuð um að hafa staðið að
fjöldamorðum á óbreyttum borgur-
um.
Lögreglumennirnir sem Observer
greinir frá segjast hafa fengið skip-
anh- um að pynta og myrða saklausa
borgara. „Eg hef gert þetta allt,
myrt, pyntað. Ef einhver væri skor-
inn á háls fyrir framan mig núna þá
myndi ég segja að það væri eðlilegt,
eðlilegt,“ hafði blaðið eftir öðrum
lögreglumanninum.
Flóttamennimir sögðu að sér-
sveitarmenn hersins hefðu verið dul-
búnir sem „bókstafstrúarmenn“,
með alskegg og í múslímaklæðum,
og myrt heilu fjölskyldurnar í skjóli
nætur. Fleiri flóttamenn frá Alsír
hafa að undanfórnu fullyrt að stjórn-
völd hafi átt þátt í fjöldamorðunum í
landinu.
0 0
Aætlun bresku stjórnarinnar um framtíðarskipan mála á Norður-Irlandi
V ekur vonir um
raunverulegan frið
London, Belfast. Reuters, Daily Telegraph.
ÁÆTLUNINNI um frið og framtíð-
arskipan mála á Norður-írlandi var í
gær fagnað sem tímamótaviðburði
og stærsta áfanganum til þessa frá
því viðræður stjórnmálaflokka í
landinu hófust fyrir hálfu öðru ári.
Mótmælendur í Sambandsflokki Ul-
sters og kaþólikkar í Jafnaðar- og
verkamannaflokknum hafa tekið
henni vel en forystumenn Sinn Fein,
sem hefur alltaf barist fyrir samein-
ingu við írland, eru fremur loðnir í
svörum. Virðast þeir vera einangr-
aðir í afstöðu sinni, jafnvel meðal
kaþólikka, en ef stærstu stjórnmála-
flokkarnir á Norður-írlandi fallast á
áætlunina, verður þjóðaratkvæða-
greiðsla um hana í maí.
Áætlunin, sem byggð er á tillög-
um Tony Blairs, forsætisráðherra
Bretlands, þykir að vísu nokkuð
óljós í sumum atriðum en breska og
írska stjórnin voru sammála um, að
hún gæti orðið grundvöllur sam-
komulags á milli helstu stjórnmála-
flokkanna á Norður-írlandi.
í áætluninni er gert ráð fyrir n-
írsku þingi, sem kosið verði til í hlut-
fallskosningu; svokölluðu Eyjai-áði,
sem á að tengja n-írska þingið við
þingið í Dyflinni, Edinborg og Car-
diff í Wales, og stofnunum eða ráð-
herraráði, sem fjalli um mál, sem
eru sameiginleg N-írlandi og Ir-
landi. írska stjórnin hefur samþykkt
að falla frá kröfu um yfirráð á N-Ir-
landi og breska stjórnin ætlar að
breyta N-írlandslögunum frá 1920.
Ráðherraráðið verðui' skipað ráð-
herrum á Irlandi og fulltrúum
stjórnvalda á N-írlandi og hlutverk
þess verður að „bera saman bæk-
urnar og vinna að sameiginlegum
hagsmunamálum".
Sambandssinnar fagna
Sambandssinnar á Norður-íi’landi
telja, að áætlunin geti treyst enn
Neikvæð afstaða
Sinn Fein gæti þó
leitt til nýrra ofbeld-
isverka í landinu
betur en áður sambandið við Bret-
land og David Trimble, leiðtogi
þeirra, segist fullviss um, að hún
komi í veg fyrir, að N-írland og Ir-
land sameinist. Bendir hann í því
sambandi á, að írska stjórnin sé til-
búin til að falla frá kröfum um yfir-
ráð á N-írlandi og segir, að Eyjaráð-
ið muni verða samnefnarinn fyi'ir
tengsl N-Irlands við aðra hluta
Bretlandseyja.
Búist var við því, að allir átta
flokkarnir, sem taka þátt í viðræð-
unum í Belfast, myndu svara áætl-
uninni í gær en óttast var, að við-
brögð Sinn Fein yrðu neikvæð. Það
myndi aftur auka líkur á, að Irski
lýðveldisherinn, IRA, afturkallaði
vopnahléið.
Sinn Fein í vanda
Gerry Adams, leiðtogi Sinn Fein,
vildi ekkert segja um áætlunina í
fyrradag en Mitchel McLaughlin,
annar forystumaður flokksins, sagði,
að þeir myndu skoða hana nákvæm-
lega. Sagði hann, að flokkurinn
myndi þó leggja á það mikla áherslu,
að undirrót átakanna og ofbeldisins
á Norður-írlandi væri einmitt skipt-
ing landsins í N-írland og írland.
Síðasta hálfa mánuðinn hafa fjórir
menn verið myrtir á Norður-írlandi
og óttast var að viðræður stjórn-
málaflokkanna væru að fara út um
þúfur. Samkvæmt heimildum innan
bresku ríkisstjórnarinnar er áætlun-
in að mestu runnin undan rifjum
Tony Blairs en hann hafði mikið
samband við Bertie Ahern, forsætis-
ráðherra Irlands, og ræddi við hann
í síma átta sinnum á einum sólar-
hring um síðustu helgi.
Sambandssinnar á N-írlandi
segja hins vegar, að áætlunin sé ár-
angur af viðræðum þeirra Blairs og
Trimbles og þeir fagna því sérstak-
lega, að kaþólikkar í Jafnaðar- og
verkamannaflokknum skuli hafa tek-
ið vel í hana án þess að horfa fyrst til
afstöðu Sinn Fein.
Áætlun bresku stjórnarinnar er
stuttorð, kemst fyrir á einu blaði, en
auk þess sem áður er nefnt, er þar
kveðið á um náið samstarf bresku og
írsku ríkisstjórnarinnar; að borgara-
legra réttinda allra íbúa á N-írlandi
verði gætt í hvívetna og gripið til að-
gerða til að tryggja frið og afvopnun
stríðandi fylkinga í landinu.