Morgunblaðið - 19.04.1998, Blaðsíða 33

32 SUNNUDAGUR 19. APRÍL 1998
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI:
FRAMKVÆMDASTJÓRI:
RITSTJÓRAR:
LENGI tekur sjórinn við, var
orðatiltæki um og eftir
miðja öldina, þegar öllum úr-
gangi var varpað í sjóinn, rétt
eins og menn héldu að hafið
myndi leysa upp allan óþverr-
ann. En þetta er sem betur fer
liðin tíð. Menn gera sér nú
grein fyrir því að sjórinn er
hluti þess lífríkis, sem við lif-
um í og lífríki hans er ekki
síður margbrotið og viðkvæmt
en lífríkið ofansjávar. Samein-
uðu þjóðirnar hafa tileinkað
árið 1998 málefnum hafsins
og þeim vanda, sem mannkyn-
ið stendur frammi fyrir í meng-
unarmálum í heimshöfunum.
íslendingar eiga lif sitt undir
gjöfulu hafi og þeim er mikið
í mun að varðveita þær auð-
lindir, sem það býr yfir. Það
er því mjög við hæfi, að ríkis-
stjórn íslands gefi út yfirlýs-
ingu í tilefni ársins, en hún
birtist nú í vikunni. Þar segir
m.a.:
„Verndun hafsins er eitt
mikilvægasta verkefni mann-
kyns nú á dögum. Tryggja
þarf að mannkynið geti áfram
notið auðlinda hafsins og hafið
gegni áfram margþættu hlut-
verki sínu, m.a. því sem það
hefur í vistkerfi jarðar. Koma
þarf í veg fyrir að mengun,
ofveiði og hugsanleg áhrif loft-
lagsbreytinga ógni lífríki sjáv-
ar.
Lífshagsmunir íslensku
þjóðarinnar eru í húfi. Fáar
þjóðir eiga eins mikið undir
lífríki sjávar. Sjávarútvegur og
skyld atvinnustarfsemi leggja
grunninn að efnahagskerfi
þjóðarinnar en 75% tekna af
vöruútflutningi eru af sjávar-
Árvakur hf., Reykjavík.
Hallgrímur B. Geirsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
afurðum. Þótt enn megi gera
betur hafa íslendingar tekið
af skarið og gripið til ráðstaf-
ana, sem stöðvað hafa ofveiði
og dregið úr mengun sjávar.
Þetta hefur tekist í sátt við
þjóð og atvinnulíf.
Mengun sjávar á íslands-
miðum er hverfandi þó svo
vaxandi mengun heiji á fjöl-
mörg strandsvæði heims. Þá
mengun má rekja til aukins
mannfjölda og vaxandi fram-
leiðslu efna, sem vistkerfi
hafsins ræður ekki við að
bijóta niður í skaðlaus efni.
Hér er á ferð ein alvarlegasta
ógnunin við lífríki sjávar og
því er mikilvægt að kalla eftir
hertum alþjóðlegum aðgerðum
gegn mengun hafsins.
Samfélag þjóðanna hefur
skuldbundið sig til að nýta
auðlindir náttúrunnar með
sjálfbæra þróun að markmiði
og þess vegna að skila þeim
jafngóðum eða betri í hendur
afkomenda. íslendingar hafa
um árabil búið við fiskveiði-
stjórnunarkerfi sem skilað hef-
ur þeim árangri að sjávarút-
vegsfyrirtæki dafna vel án rík-
isstyrkja, jafnframt því sem
mikilvægustu fiskistofnarnir
hafa styrkst. Rannsóknir ís-
lendinga á lífríki sjávar hafa
stóraukist og þar með þekk-
ingin sem er ein af forsendum
sjálfbærrar þróunar.
Brýnt er að þær þjóðir, sem
raunverulegra hagsmuna eiga
að gæta, komist að samkomu-
lagi, m.a. innan viðkomandi
svæðastofnana, um skiptingu
og skynsamlega nýtingu sam-
eiginlegra fiskistofna og fisk-
veiðar utan lögsögu ríkja.
Virða ber sjálfsákvörðunarrétt
strandríkja til þess að nýta lif-
andi auðlindir sem fyrirfinnast
í lögsögu þeirra enda hefur
reynslan sýnt að þeim þjóðum
sem eru efnahagslega háðar
auðlindunum er best treyst-
andi fyrir þeim.“
í liðinni viku skýrði forseti
íslands frá því að í hádegis-
verðarboði hjá Kofi Annan,
aðalritara Sameinuðu þjóð-
anna, í New York hafi hann
orðað við sig þann möguleika,
að íslendingar tækju að sér
alþjóðlegt forystuhlutverk í
stefnumótun málefna hafsins,
verndun sjávar og viðhalds
fiskstofnanna í höfunum. For-
setinn kvað ísland geta verið
„lærdómsríkt fordæmi fyrir
mikinn fjölda smárra og miðl-
ungsstórra ríkja um víða ver-
öld og sýnt þeim hvernig þjóð
getur skapað sér góð lífskjör
og velferðarsamfélag eins og
það þekkist bezt í veröldinni,
með því að nýta á skynsamleg-
an hátt þær auðlindir sem haf-
ið geymir“, enda segir í yfirlýs-
ingu ríkisstjórnarinnar, sem
áður er vitnað til:
„Vissulega eru blikur á lofti
varðandi ofnýtingu stofna og
mengun sjávar en slíkt má
ekki leiða til órökstuddra al-
hæfinga og hræðsluáróðurs.
Það er nauðsynlegt að benda
á vandamálin, en það sem
mestu máli skiptir er að finna
lausnir á þeim. Við íslendingar
höfum, ásamt mörgum öðrum
þjóðum, stigið mikilvægt skref
í átt til sjálfbærrar nýtingar
auðlinda hafsins og á ári hafs-
ins er rétt að beina athyglinni
að slíkum árangri og þeim
lærdómi sem af honum má
draga.
íslendingar telja að nota
beri ár hafsins til þess að auka
þekkingu og skilning almenn-
ings á lífríki sjávar og ástandi
hafsins. Þá þarf að skapa
skilning á þeim alþjóðlegu að-
gerðum sem nauðsynlegar eru
til að tryggja vernd og nýtingu
hafsins til frambúðar. Með
upplýstri umræðu munu þjóðir
heims finna leiðir fyrir mann-
kyn til að nýta lifandi auðlind-
ir hafsins, líkt og það hefur
gert í aldaraðir, en án þess að
ganga á þá innstæðu sem hver
kynslóð hlýtur í arf,“ segir í
yfirlýsingu ríkisstjórnarinnar.
VERNDUN
HAFSINS
VIÐ HÖFUM
reynslu fyrir því að
Sturla Þórðarson gat
talað um sjálfan sig
einsog hveija aðra
þriðju-persónu, af
fullkomnu hispurs-
leysi. En í Þorgils sögu er margt
sagt sem engir vissu nema þeir
tveir, Sturla og Þorgils. í lokin er
samin helgisaga um Þorgils skarða
líkt og Sturlu Sighvatsson í íslend-
inga sögu og vitnað til vígs Tómas-
ar erkibyskups í Kantíu, eða Kant-
araborg, en Þorvarður Þórarinsson
sat uppi með skömmina af því vígi.
Þorgils var svo þekkilegur dauð-
ur að líkami hans minnti ekki á
neitt fremur en Njál, einsog honum
er lýst eftir brennuna. Má það vera
hending ein, þótt ekki sé það lík-
legt.
Þá segir enn í minnispunkt-
• um: Ef lýsa ætti með dæm-
um stíl Sturlunga sagna mætti
segja að Sturlu saga sé frásögn úr
næsta nágrenni við höfund íslend-
inga sögu og Þorgils saga skarða
njóti nálægðar höfundar í stíl og
efnistökum, en Þórðar saga kakala,
og þó einkum Arons saga, séu vand-
ræðalega fjarlægar í stíl og Guð-
mundar saga dýra og Svínfellinga
saga sagðar með svip-
aðri kunnáttulegri
snerpu og íslendinga
sögur. Aðrar sögur
eru skrifaðar af þekk-
ingu og Prests-saga
Guðmundar góða
byggð á skjallegum heimildum og
bóklegum, einsog raunar ýmislegt
í flestum sögunum. Þær bera þess
merki að vera sprottnar úr frum-
heimildum, endurskrifaðar og lag-
færðar, og þá hefur margt farið
úrskeiðis, einsog í Þórðar sögu
kakala þar sem gleymist að kynna
söguhetjuna einsog gert er t.a.m. í
Þorgils sögu skarða. Málfarið er
svipað í öllum þessum ritum.
Engar sérstakar sögur eru
•til af sigurvegurunum á
Örlygsstöðum, Gizuri jarli og Kol-
beini unga sem einnig bar hinn efra
skjöld í Flóabardaga. Það var hið
harðasta él.
Skyldi það vera tilviljun að þeir
Kolbeinn og Gizur hverfa sögulaus-
ir af sviðinu? Svo mætti ætla í
fyrstu, en ekki við nánari athugun.
Gizur jarl og Kolbeinn ungi
•voru sigurvegarar í blóðug-
um átökum um völd og áhrif. Þeir
urðu ofaná einsog sagt er. Slíkir
menn hafa söguna einatt í hendi
sér. Þó ekki sögu Sturlungaaldar.
Það er íhugunarefni. Tilviljun? Nei,
ekki þegar nánar er að gætt. Þeir
félagar voru einfaldlega andstæð-
ingar Sturlunga, það var nægileg
ástæða til að eyða ekki kálfsskinni
á þá sérstsaklega. Þannig snerist
sigur þeirra upp í ósigur. Þeir hafa
ekki síðasta orðið í sögu samtíðar
sinnar. Það er að fínna í Sturlungu
sem er rituð í tengslum við sagnarit-
un úr Snorrungagoðorði, sem ég
hef áður minnzt á í Bókmenntaþátt-
um. Að því goðorði víkur Sturla
Þórðarson sérstaklega í síðara hluta
íslendinga sögu sinnar, þegar hann
segir hróðugur frá því að þessi
mikilvæga arfleifð ættarinnar féll í
hans hendur. Það hafa verið merk
tímamót í lífí Sturlu Þórðarsonar.
Gísla saga Súrssonar, Laxdæla,
Eyrbyggja, Njála og fleiri sögur
eiga rætur í arfleifð og umhverfi
þeirra Snorrunga, það er engin til-
viljun. Snorri goði endurfæðist í
niðjum sínum, Sturlungum, á 13.
öld. Stolt ættarinnar og metnaður
voru ekki einungis í húfi, heldur
orðstír hennar og einhveijir hags-
munir.
M.
HELGI
spjoll
SUNNUDAGUR 19. APRÍL 1998 33#
REYKJAVÍKURBRÉF
Laugardagur 18. apríl
EGAR TALAÐ ER UM
viðskipti stjórnmála-
flokka við opinberar
stofnanir eins og ríkis-
banka er engin ástæða
til að setja upp skinhelg-
issvip og tala um trún-
aðarbrest ef skýrt er frá
þessum viðskiptum og er ástæðan einfald-
lega sú að það eru stjórnmálaflokkar sem
hafa skipað stjórnir þessara fyrirtækja,
þeir hafa ráðið því hveijir hafa setið í
bankaráðum og stjórnum ríkisfyrirtækja,
tengsl þeirra við þessi fyrirtæki hafa verið
með þeim hætti að alþjóð ætti að hafa
aðgang að öllum viðskiptum sem eiga sér
stað milli slíkra fyrirtækja og stjórnmála-
flokkanna. Það hefur að vísu viðgengizt á
íslandi að stjórnmálaflokkar hafa notið
bankaleyndar í ríkisbönkunum og hefur
það stuðlað að misnotkun. Allt öðru máli
gegnir um viðskipti einstaklinga og fyrir-
tækja, þessir aðilar eiga að sjálfsögðu
heimtingu á fullkomnum trúnaði. Einka-
fyrirtæki eru í umsjón og ábyrgð eigend-
anna, að sjálfsögðu, og þeirra sem eigend-
umir hafa valið til að stjóma þeim, efla
þau og ávaxta. Þessi fyrirtæki eiga að
geta starfað í friði og án íhlutunar ann-
arra. Og viðskipti þeirra við bankastofnan-
ir, hvort sem það eru ríkisbankar eða aðr-
ar lánastofnanir, eiga að geta verið með
þeim hætti að friður ríki um starfsemi
þeirra. Hið sama gildir um einstaklinga
sem trúa opinberum stofnunum fyrir fjár-
munum sínum til ávöxtunar eða sækja
þangað lán. Þessir aðilar eiga að sjálf-
sögðu heimtingu á bankaleynd og að þurfa
ekki að standa neinum skil á starfsemi
sinni nema því aðeins að þeir gerist brot-
legir við skattayfirvöld, en þá hljóta þau
að hafa aðgang að þeim upplýsingum sem
nauðsynlegar eru til rannsókna á slíkum
málum. Hið sama gildir að sjálfsögðu ef
þessir aðilar lenda í útistöðum við lögin
að öðru leyti og þurfa að svara til saka
vegna fjármálamisferlis. Þá hefði enginn
neitt við það að athuga að lögregluyfir-
völd gætu kannað fjárreiður þeirra án
bankaleyndar. Að öðrum kosti hljóta þess-
ir aðilar að eiga heimtingu á því að trúnað-
ur ríki milli þeirra og lánastofnana.
STJÓRNMÁLA-
menn hafa skipað
bankaráð ríkis-
bankanna og hafa
þeir verið kosnir á
Alþingi. Hið sama
hefur átt sér stað
um stofnanir í eigu
eða á vegum ríkisins. Það þarf ekki endi-
lega að vera neitt við þetta að athuga í
sjálfu sér, en þegar kemur að viðskiptum
þessara sömu stjórnmálaflokka við þessar
sömu stofnanir, þá vandast málið. Stjórn-
málamenn hafa sterk tengsl við skjólstæð-
inga sína í þessum fyrirtækjum og því um
augljósa nástöðu að ræða þegar kemur
að viðskiptum stjórnmálaflokka við þessar
sömu stofnanir. Þær hafa oft og einatt
verið misnotaðar af stjórnmálaflokkum og
það eru ekki mörg ár síðan þjóðin gat
þakkað sínum sæla fyrir það að eitt stærsta
fyrirtæki landsins ylli Landsbanka íslands
tjóni sem hefði getað numið milljarði eða
meira, en á síðustu stundu var því bjargað
sem bjargað varð eins og getið var í for-
ystugrein hér í blaðinu um Landsbanka-
málið sl. miðvikudag. Það er að vísu af
sem áður var að stjórnmálaflokkar eða
fyrirtæki á þeirra vegum geti notað spari-
fé almennings með þeim hætti að greiða
ekki til baka það sem lánað var, þegar
verðbólgan sá um að brenna upp sparifé
fólksins og minnka skuldir af lánum með
sama hætti. En það gildir engu. Öll voru
þessi viðskipti í nafni bankaleyndar og án
þess fólkið í landinu fengi tækifæri til að
fylgjast með þeim, eða hvernig bankamir
voru misnotaðir af stjórnmálamönnum sem
gættu hagsmuna þessara pólitísku fyrir-
tækja og þá ekki síður eigin stjómmála-
flokks og viðskipta hans við bankakerfið.
Að fara und-
an í flæmingi
- eða spilin á
borðið
Það er kominn tími til að skýra frá þessum
viðskiptum öllum og reyna ekki lengur að
fara í kringum slík mál eins og köttur
kringum heitan graut. Ef Alþýðubandalag-
ið hefur valdið Landsbankanum verulegu
tjóni eins og forsætisráðherra upplýsti í
umræðum á Alþingi fyrir skemmstu, þá á
að upplýsa það og skýra heiðarlega frá
því, hveijir að slíkum viðskiptum stóðu.
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir fjölmiðla
undanfarið hefur það ekki enn tekizt, held-
ur hefur verið reynt að úthúða forsætisráð-
herra fyrir að hafa nefnt svo heilagt leynd-
armál og stigið inn fyrir vébönd sem hafa
víst átt að vernda þessa heilögu jörð. Ef
það er rétt að Alþýðubandalagið hefur
fengið 106 milljónir króna að láni á sínum
tíma til að greiða 53 milljón króna óvænt-
ar skuldir í viðbót við allt tap Þjóðviljans
ofan á aðrar skulir flokksins og skrifað
undir skuldbindingar þess efnis að greiða
20 milljónir á ári, eða jafngildi árlegs blað-
styrks flokksins, en þó með þeim fyrirvara
að það yrði gert svo lengi sem Þjóðviljinn
kæmi út - þá á ekki að þurfa að karpa
um það, hvorki á Alþingi né annars stað-
ar, heldur eiga þessar upplýsingar að liggja
á lausu fyrir hvern sem vita vill - og þá
ekki síður hvað bankinn þurfti að fyma
af þessum skuldum vegna þess að samtök-
in gátu ekki staðið við skuldbindingar sín-
ar.
Það hefur í raun og veru verið fráleitt
að hafa einhverja bankaleynd um slík við-
skipti stjórnmálafiokka við hið opinbera
bankakerfi. Og ef slíkt er fádæmi, þá á
það einnig að liggja ljóst fyrir svo enginn
gangi í grafgötur um það. Almenningur
er búinn að fá nóg af þeirri spillingu sem
fylgir völdum og áhrifum og þeirri mis-
notkun sem virðist vera fylgifiskur stjórn-
málastarfseminnar, bæði hér á landi og
annars staðar.
Dæmi sem hér var tekið er áreiðanlega
ekki einsdæmi, en það var nefnt einungis
vegna þess að það hefur verið til umræðu
í fjölmiðlum undanfarið og kallað á mörg
köpuryrði í staðinn fyrir að kalla á kröfur
um upplýsingar og fulla vitneskju um fyrr-
nefnd viðskipti og önnur sem að stjórn-
málaflokkum snúa. Fjölmiðlar hafa eins
og aðrir takmarkað svigrún til að kynna
sér málavexti þegar svo viðkvæm deilumál
eru til umræðu. Þeir fá einfaldlega ekki
þær upplýsingar sem þá skortir. Þess er
skemmst að minnast að í Morgunblaðinu
var fjallað um innri málefni Landsbankans
með þeim hætti að saksóknari ríkisins
krafðist opinberrar rannsóknar á því hvort
trúnaður hefði verið brotinn og málið var
ekki til lykta leitt fyrr en Hæstiréttur
kvað upp úrskurð þess efnis að við engan
væri að sakast. Það var sjálft bankaeftirlit-
ið sem hóf þessa aðför og á tímabili var
tvísýnt um hvernig henni mundi ljúka.
ÞESS ER ÞÁ
einnig skemmst að
minnast að einn af
föstum pistlahöf-
undúm Morgun-
blaðsins gagnrýndi
blaðið undir rós fyr-
ir að hafa birt rang-
ar upplýsingar um
fjármálastöðu Reykjavíkurborgar, þótt
leiðrétt hafi verið með athugasemdum síð-
ar. Morgunblaðið er engin endurskoðunar-
stofa og getur ekki ábyrgzt allar þær upp-
lýsingar sem streyma til þess frá opinber-
um aðilum. Það verður að trúa þeim og
treysta svo lengi sem þeir eru traustsins
verðir. Það er óþolandi þegar þessir aðilar
misnota fjölmiðla sér og málefnum sínum
til framdráttar. Það er þá ekki síður óþol-
andi að Landsbankinn skuli gefa rangar
upplýsingar um laxveiðimál bankans, þeg-
ar um er beðið af Alþingi. Slíkt er að sjálf-
sögðu stóralvarlegt mál og nauðsynlegt
að komast til botns í því eins og krafizt var
í forystugrein Morgunblaðsins fýrir
skemmstu. Opinber stofnun og starfsmenn
hennar geta ekki verið þekktir fyrir að
bera rangar upplýsingar á borð, hvorki
Litlar eða
rangar upp-
lýsingar og
ábyrgð fjöl-
miðla
fyrir Alþingi né fjölmiðla. Slíkt hefnir sín.
Hér í blaðinu er einatt reynt að bijóta
alvarleg málefni til mergjar, leita skýringa
á þeim og miðla þeim fróðleik til lesenda.
En það er alls ekki hægt í öllum tilfellum
að sannreyna hvert smáatriði. Við það
verða menn að sætta sig og krefjast þess
einfaldlega að upplýsingar séu réttar sem
fjölmiðlum eru veittar.
Svo virðist t.a.m. sem fjölmiðlar hafi
fengið þær upplýsingar fyrir páska að
bankaráð Landsbankans hafi samþykkt
að hætta öllum laxveiðum, en síðar kom
í ljós að það var rangt. Morgunblaðið gekk
ekki í vatnið og var ekki með neinar full-
yrðingar þessa efnis. Þá hefði þurft mikið
pláss til að leiðrétta svo viðkæmar athuga-
semdir.
ÞAÐ ER MARGT
Spurningar
og svör
sem fjölmiðlar
spyija um án þess
að fá svar. Og
kannski er ekki
hægt að ætlast til að menn geti fengið
svör við öllum þeim spurningum sem leita
á hugann. Það er t.a.m. ofarlega í hugum
margra um þessar mundir hvort núverandi
borgarstjóri í Reykjavík, Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir, hyggst halda starfí sínu áfram
ef henni yrði boðið forystuhlutverk í vænt-
anlegum samtökum á vinstra væng og var
m.a. um það spurt í sjónvarpsþætti í vik-
unni. Það hefur að vísu komið fram að
Ingibjörg Sólrún hafi mestan áhuga á því
að sinna störfum sínum áfram sem borgar-
stjóri, en það vita bæði guð og menn að
hún þarf að horfast rækilega í augu við
stöðu sína og sjálfa sig, ef hún verður
kosin borgarstjóri og að því kæmi á kjör-
tímabilinu, að þess væri óskað að hún
tæki þessa forystu að sér. Því er engin
goðgá að spyija: Mundi hún taka að sér
þetta nýja hlutverk á vegum vinstra fólks
í landinu? Eða mundi hún hafna því? Það
veit enginn nema hún og kannski veit hún
það ekki heldur. En væri samt til of mik-
ils mælzt að hún gæfí út yfirlýsingu um
þetta efni svo að fólk gengi ekki að því
gruflandi, hveija það er að kjósa til for-
ystu í höfuðborginni? Almenningur hefur
ekki komið auga á annan forystumann á
R-listanum og ef borgarstjóri, sameining-
artáknið sjálft, hyrfi á brott, mætti ætla
að mikið fjaðrafok hæfist og barátta um
eftirmanninn. Það mundi að sjálfsögðu
koma harkalega niður á umhverfinu. Vara-
borgarstjóraefni væri ekki í sjónmáli.
Vinstri sam-
eining
EN HVERNIG
horfir þá þessi sam-
eining við almenn-
ingi nú um stundir?
Er hún trúverðug?
Hún hefur augsýnilega tekizt í Reykjavík,
hvað sem verður úti á landi. Hitt er þó
líklegra að forysta Framsóknarflokksins
hafi lítinn sem engan áhuga á því að láta
flokk sinn hverfa inn í slík samtök og
verða nánast ósýnilegan á landsbyggðinni.
Halldór Ásgrímsson hefur áreiðanlega ekki
talið sig vera kjörinn formann Framsókn-
arflokksins til þess að leysa hann upp í
allskyns frumeindir. Hann telur sig miklu
fremur til þess kjörinn að halda flokknum
saman og sýna fólki styrk hans og ein-
drægni sem víðast um landið. Framsóknar-
flokkurinn hefur allt aðra stöðu en t.a.m
Kvennalisti og Þjóðvaki sem eru að hverfa
til upphafs síns - og þannig í raun af sjón-
arsviðinu. Þeim er því bráðnauðsynlegt að
slíkt vinstra samstarf komist á sem við-
ast. Það gæti orðið skálkaskjól fyrir þessa
flokka og kærkomið tækifæri til að þurfa
ekki að bjóða fram sérstakan lista.
Allt öðru máli gegnir um Alþýðubanda-
lagið. Það hefur svipaða stöðu og Fram-
sóknarflokkurinn og það er enginn vafi á
þvi að ýmsir forystumenn Alþýðubanda-
lagsins vilja að flokkurinn verði sýnilegur
sem víðast utan höfuðborgarinnar. Það
virðist ekki eiga við um Alþýðuflokkinn,
hann hefur sýnilega ekkert á móti því að
lækirnir á vinstra væng hverfí í jökulmor-
Á HOFSVALLAGÖTU
Morgunblaíið/Ásdís
ið. En Alþýðubandalagið hefur að mörgu
leyti sterka stöðu. Forystumenn þess eru
ekki eftirsóknarverðustu leiðtogar nýrrar
vinstri hreyfingar af þeirri einföldu ástæðu
að hún vill losna við alla þá sem einhver
tengsl höfðu við kaldastríðskommúnism-
ann. Forystumenn Alþýðubandalagsins
hljóta því að hugsa sitt. Þeir eru sumir
hveijir sterkustu þingmenn vinstri manna
og eru áreiðanlega ekki á þeim buxunum
að leggja pólitísk hertygi sín á hilluna.
Þeim er áreiðanlega nær skapi að halda
stöðu sinni og beijast fyrir henni, ekki
eins og þær ósýnilegu vofur sem valda
draugagangi, heldur eins og efni standa
til; baráttuglaðir og að mörgu leyti vel í
stakk búnir að gera Alþýðubandalagið
sýnilegt víðast hvar á landinu. Það yrði
að vísu ekki vinsælt meðal vinstri manna,
ef forystumenn Aiþýðubandalagsins héldu
fram hlut þess og sínum og tækju ekki
upp samstarf við sameiningaröflin svoköll-
uðu. En þeir eiga fyrir lífi sínu að beijast
og þá væntanlega einnig hugsjón sinni.
Og það er þeim áreiðanlega fjarri skapi,
þótt þeir viðurkenni það ekki opinberlega,
að láta flokk sinn hverfa með öðrum þeim
flokkum og flokksbrotum sem eiga hvort
eða er engu eða litlu fylgi að fagna nema
til slíkrar sameiningar kæmi. Það verður
fróðlegt að fylgjast með flokksþingi Al-
þýðuflokksins og sjá hvort forystan þar
er jafn sterk og hún vill vera láta. Það
verður einnig fróðlegt að fylgjast með þró-
un Alþýðubandalagsins og hvernig - eða
öllu heldur - hvort forysta þess kemur
standandi niður. Það mun ekki verða ljóst
fyrr en á lokasprettinum.
Hitt er svo annað mál að fátt getur
komið í veg fyrir einhvers konar samein-
ingu á vinstra væng úr því sem komið er.
Menn taka þá gjarnan mið af vinstra sam-
starfí í höfuðborginni og slík sameining
þarf ekki að leiða til neinnar upplausnar.
Hún verður áreiðanlega ekki áhrifamikil
fyrr en að einu eða tveimur kjörtímabilum
liðnum. Fólk þarf að átta sig á þessu nýja
fólki sem þama er í brúnni. En það gæti
vel orðið heilsusamlegt fyrir íslenzkt þjóð-
líf, ef hér yrðu til tveir flokkar með tíman-
um og gætu þá barizt um völdin með sið-
legri hætti en stundum hefur verið í fjöl-
flokkakraðakinu þegar enginn hefur borið
fulla ábyrgð og hver hefur bent á annan.
í tveggja flokka kerfi yrðu menn að taka
afleiðingum gjörða sinna. Þá gæti allt
gerzt í kosningum. Það sýna síðustu þing-
kosningar í Bretlandi.
Forystumenn Al-
þýðubandalagsins
hljóta því að hugsa
sitt. Þeir eru sumir
hveijir sterkustu
þingmenn vinstri
manna og eru
áreiðanlega ekki á
þeim buxunum að
leggja pólitísk her-
tygi srn á hilluna.