Morgunblaðið - 19.04.1998, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 19. APRÍL 1998 23
INGIBJÖRG S. Kolbeins ásamt sjúklingi og Þórdísi Ingólfsdóttur.
DAGLEGUR fundur lækna og hjúkrunarfræðinga á Grensásdeild.
SIGRÚN Knútsdóttir sjúki-aþjálfari við þjáifunarstörf.
Hann bætir því við að þótt nýgengi
hafi lækkað fjölgi þeim sem fá
heilablóðfall, vegna breyttrar ald-
urssamsetningar þjóðarinnar.
Miklu hærra hlutfall þjóðarinnar
nær nú sjötugsaldri en til dæmis
fyrir 50 árum. í samtalinu við Ein-
ar Má kom fram að gerð hefur ver-
ið heimildaleit til að bera saman af-
drif allra heilablóðfallssjúklinga ár-
in 1996 og 1997 á Sjúkrahúsi
Reykjavíkur (3/4 hlutar á heila-
blóðfallseiningu endurhæfíngar- og
taugadeildar, 1/4 á lyflækninga-
deild) við niðurstöður frá erlendum
heilablóðfallsdeildum. Niðurstöður
sem fengust í þeirri athugun benda
til þess að árangur meðferðar
heilablóðfallssjúklinga á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur sé mjög góður.
„Til þess að glöggva sig á árangri
af starfsemi heilablóðfallseiningar
var gerð afturvirk rannsókn á
fjölda legudaga fyrir og eftir til-
komu heilablóðfallseiningar á end-
urhæfingar- og taugadeild SHR,“
sagði Einar Már ennfremur.
„Bornir voru saman tveir sambæri-
legir hópar heilablóðfallsjúklinga
með mikil einkenni. Meðallegutími
fyrri hópsins reyndist 117 dagar,
en síðari hópsins sem dvaldi á
heilablóðfallseiningunni 80 dagar.
Tölur frá þessari athugun benda
ákveðið til að deildin hafi bætt ár-
angur sinn í þjónustu við þennan
sjúklingahóp. Því má bæta við að
niðurstöðutölur fyrir árið 1997 eru
algjörlega sambærilegar við tölur
ársins 1996.
Heildarfjöldi þessara sjúklinga á
Sjúkrahúsi Reykjavíkur var árin
1996 og 1997 444 sjúklingar. í leg-
unni létust 16%, sem er lægra en í
erlendu rannsóknunum sem fyrr
var greint frá. Hér útskrifuðust
13% á aðrar stofnanir sem er með
því lægsta sem lýst er. Heim út-
skrifuðust hér 71%, sem er hærra
hlutfall en í erlendu rannsóknun-
um. Hafa þarf þó í huga að niður-
stöðutölur af þessu tagi er háðar
ýmsum þáttum, svo sem hverjir eru
teknir til endurhæfíngar, hve auð-
velt er að fá pláss á hjúkrunardeild-
um og hve mikla aðstoð er hægt að
veita fötluðu fólki úti í samfélaginu.
Eigi að síður benda niðurstöðurnar
til þess að árangur heilablóðfalls-
sjúklinga á Sjúkrahúsi Reykjavíkur
sé með því besta sem gerist."
Var með gamalt skotsár á fæti
Eftir að hafa rætt við þær Sig-
rúnu og Ingibjörgu um starfsemi
Grensásdeildar fékk blaðamaður að
ganga um deildina og kynna sér
starfsemi hennar á þann hátt. A
göngunni varð fljótlega ljóst að
fólkið sem þar dvelur þarf sannar-
lega á mikilli aðstoð að halda til
þess að ná færni til að takast sjálft
á við hversdagslífíð - sumir ná
þeirri færni alveg en aðrir ná henni
að hluta. Greinilegt er líka að hjálp-
in sem þetta fólk fær er veitt með
vönduðu hugarfari. Um þetta atriði
verður þeim tveimur sjúklingum
tíðrætt sem blaðamaður tekur tali.
Annar þeirra heitir Olafur Sverrir
Ólafsson og er sjötugur að aldri.
Hann starfaði sem rennismiður
lengst af en er nú hættur að vinna.
Hann er fæddur á Grímsstaðaholti
og ólst þar upp og lætur vel af.
„Þar var allt fyrir okkur sem börn
þurfa til þess að ná góðum þroska,
og mikið sjálfræði. Við vorum auð-
vitað grallarar en við vorum sam-
heldnir grallarar," segir hann og
hlær. Ólafur situr í hjólastól meðan
hann talar við blaðamann og augna-
ráðið sýnir að hann er ekki á þeim
buxum að ræða um fötlun sína
heldur er horfinn á vit bernskuár-
anna. „Við unnum í fiski krakkarnir
hjá Alliance, að breiða út, og þótti
gott að fá þá vinnu,“ heldur hann
áfram. Þegar nútíminn er tekinn á
dagskrá snýr hann honum snarlega
til fortíðar aftur. „Sagan hefst í
raun árið 1943, þá slasaðist ég, var
skotinn í fótinn." Blaðamaður hváir
undrandi - þrátt fyrir margumtal-
aða versnandi tíma er ekki algengt
að hitta fyrir Islendinga sem hafa
fatlast á fæti af skotsárum. „Þetta
var í stríðinu ég var á Súðinni
gömlu, var að byrja að læra mitt út-
valda lífsstarf, ég ætlaði að verða
vélstjóri," segir Ólafur. „Fyrsta
námið var að vera kyndari í sex
mánuði. Eg fékk pláss á Súðinni til
þess arna, við vorum í strandferð, á
leið til Akureyrar frá Þórshöfn á
Langanesi. Þá réðst á okkur þýsk
flugvél og lét rigna yfir okkur
sprengikúlum af ýmsu tagi. Sumir
af skipsfélögum mínum dóu en ég
var einn þeirra sem særðust. Skotið
fór í gegnum fótinn rétt við beinið,
millímetra frá því, var mér sagt eft-
ir skoðun. En þetta var kúla sem
sprakk þegar hún fór út og hún tók
í sundur afltaugina í fætinum. Ég
var haltur eftir þetta alla tíð og
fékk ekki endurhæfingu eftir að-
gerðina sem ég þurfti að gangast
undir, slíkt tíðkaðist ekki þá - því
miður.
Bjarni Jónsson læknir hafði í að-
gerðinni gert það sem unnt var, en
fóturinn slettist alltaf þegar ég
gekk. Svo gerðist það á síðastliðnu
ári að ég var heima og ætlaði að
fara að standa upp úr stólnum, þá
finn ég það að ég renn sjálfkrafa
niður, get ekki stigið í fótinn. Sem
betur fer var það særði fóturinn
sem ég missti þannig afl í. Ég lak
niður á gólfið og missti líka mátt í
hendinni. Þetta reyndist stafa af
blóðflæði í heilanum. Það var mikið
lán að máttleysið skyldi hitta fyi'ir
særða fótinn því annars hefði ég
verið algerlega bjargarlaus. Konan
mín hringdi á sjúkrabíl og ég lá á
gólfinu á meðan eins og ég var kom-
inn, þeir komu eftir nokkrar mínút-
ur og fóru með mig upp á Sjúkrahús
Reykjavíkur og þar var ég í tvo sól-
arhringa og þá var ég fluttur hingað
á Grensásdeild - og hérna hefur
mér liðið vel.“
Ólafi hefur farið mikið fram síðan
hann kom á Grensásdeild, „og það
er starfsfólkinu að þakka,“ segir
hann. „Ég er í gönguæfingum og
þrekæfingum og það skilar sínu.
Þetta var allt dautt en nú er þetta
allt saman að lifna við,“ segir hann
og hreyfir bæði hönd og fót orðum
sínum til áherslu. ,AHt er þetta
þjálfuninni að þakka, áður var
höndin alveg máttlaus en nú get ég
lyft henni og er að læra að ganga
upp á nýtt, en starfsfólkið hér á
mikinn heiður skilinn fýrir allt sitt
starf bæði fyrir mig og aðra,“ segir
hann. Ólafur fer heim um helgar en
kveðst ekki vita hvenær hann út-
skrifist endanlega. „Þetta gengur
allt prýðilega," segir Ólafur og veif-
ar til mín í kveðjuskyni með veiku
hendinni.
Strætisvagn dk í
veg fyrir hann
Hinn sjúklingurinn er ungur
maður, Vilberg Úlfarsson, fæddur
1971, sem lenti í bifhjólaslysi þann
23. júlí sl. en hann hefur verið á
Grensásdeild frá því október. „Mér
var haldið sofandi í næstum þrjár
vikur, ég lenti í slysi uppi á Höfða,
strætisvagn ók í veg fyrir mig. Ég
fór mjög illa í fæti og mjaðmagrind.
Ég þakka það hjálminum sem ég
var með að höfuðið slapp. Ég man
ekki neitt eftir slysinu, ég var einn á
ferð en fólkið sem ég var að fara að
hitta, sem er með mér í Sniglunum,
kom fljótlega á vettvang. Ég er ekki
hættur að hjóla,“ segir Vilberg.
Undanfarin ár hefur hann unnið
sem flokksstjóri hjá Vatnsveitu
Reykjavíkur. Hann er farinn að
geta stigið í fótinn sem slasaðist, sár
hans eru að gróa en þau voru mjög
slæm. „Þetta hefur verið tími bar-
áttú, en það er bara um að gera að
halda góða skapinu, tíminn hér hef-
ur verið ótrúlega fljótur að líða.“ En
hvað með endanlegar batahorfur?
„Þeir segja að ég verði með staur-
fót, ég get beygt hann tuttugu gráð-
ur, ég get heldur ekki rétt úr hend-
inni og hef ekki fullt afl í henni, það
er þvi fyrirsjáanlegt að ég verð að
fá annað verksvið. Ég fæ vonandi
léttara starf hjá Vatnsveitunni.
Samkvæmt skýrslu var ég í rétti
þegar slysið varð og það er lögfræð-
ingur að vinna í mínum málum
núna.“ ■á/ilberg tekur fram að sér
hafi farið mikið fram í þjálfuninni á
Grensásdeild. „Nú er ég dagsjúk-
lingur, kem í þjálfun daglega,
gönguæfingar, lyfti lóðum o.s.frv.
Ég keyri ekki sjálfur enn, en get
vonandi farið að keyra bráðum,
þetta er allt á framfarabraut.“ Og
það er einmitt sú tilfinning sem sit-
ur eftir hjá blaðamanni eftir heim-
sóknina á Grensásdeild - þar er allt
gert til þess að hlutunum miði í
framfaraátt. Með tilliti til allra
þeirra sem þurfa á endurhæfingu að
halda vegna slysa eða sjúkdóma er
vonandi að ekki verði í sparnaðar-
skyni dregið úr þeirri mikilvægu að-
stoð sem Grensásdeildin veitir.
■■MAÍHBH
AKAISABA
AMSUN
aðeins í takmaikaðan tíma
Skipholti 19
Sími: 552 9800
Grensósvegi 11
Sími: 5 886 886
.JE