Morgunblaðið - 11.07.1998, Qupperneq 6

6 LAUGARDAGUR 11. JÚLÍ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Morgunblaðið/Jón Svavarsson
REYKJARSTRÓKUR stóð úr Hvalfjarðargöngunum meðan göngin voru reyklosuð á brunaæfingunni.
Skiptar skoðanir um útkomu brunaæfínga í Hvalfjarðargöngrim
Ekki er talin
ástæða til að
fresta opnun
I fyrrinótt fór fram brunaæfing í Hval-
-r _____
fjarðargöngum. Ymislegt fór úrskeiðis í
þeirri æfíngu að sögn talsmanna slökkvi-
liða sem segja liðin engan veginn í stakk
búin til að takast á við bruna í göngunum.
Brunamálastjóri er hins vegar mjög
ánægður með æfínguna og telur fátt hafa
komið á óvart. Sigríður B. Tómasdóttir
ræddi við þá sem komu við sögu æfíngar-
innar og Stefán Reyni Kristinsson fram-
kvæmdastjóra Spalar.
FJARSKIPTI milli slökkviliða var eitt af því sem brást á æfingunni.
BRUNAÆFING hófst í Hvalfjarð-
argöngum um hálftólfleytið í fyrra-
kvöld. Þá hafði reykvélum verið
komið fyrir í neðsta punkti gang-
anna og voru þær settar af stað.
Fimmtán mínútum síðar hringdi
starfsmaður Hvalfjarðarganga, sem
staðsettur er í skýli norðanmegin
ganganna, í Neyðarlínuna sem kom
upplýsingunum á framfæri til
slökkviliðs Reykjavíkur og sjúkra-
bfls, og slökkviliðs Akraness og
sjúkrabflsins þar.
Að sögn Jóns Viðars Matthías-
sonar varaslökkviliðsstjóra í
Reykjavík tók för þeirra um 20 mín-
útur þannig að þeir voru komnir á
staðinn rúmlega tólf. A leiðinni að
göngunum var slökkvilið Reykjavík-
ur í fjarskiptasambandi við starfs-
bræður sína frá Akranesi og var
það samband með ágætum þar til
kom að göngunum. „Slökkviliðið frá
Akranesi var örlítið á undan okkur
og um leið og þeir voru farnir niður
í göngin rofnaði fjarskiptasamband-
ið.“
Slökkvilið Akraness
í reykjarkófí
Slökkvilið Akraness ók niður að
upptökum reyksins og þá gerðist
það að viftumar í göngunum sem
vanalega stýra blæstri frá norðri til
suðurs breyttu um stefnu og tóku
að blása frá suðri til norðurs. Sú
breyting var sjálfvirk en ætlunin er
að á föstudögum, þ.e.a.s. frá mið-
nætti til miðnættis, verði loftræst-
ing frá suðri til norðurs vegna þess
að meiri umferð er í þá átt á föstu-
dögum. „Vegna þess að jarðhiti er
meiri sunnanmegin ganga er eðli-
legt að hafa loftræstingu frá norðri
til suðurs, á föstudögum er hins
vegar það mikil umferð í hina áttina
þannig að þá verður blásið með um-
ferðinni og þannig reynt að þurrka
göngin í leiðinni," segir Jón Viðar.
Þessi breyting á blæstri viftanna
kom slökkviliði Akraness hins vegar
á óvart, segir slökkviliðsstjóri Akra-
ness, Jóhann Engilbertsson.
Slökkvilið Akraness fékk reykinn
allan yfir sig og keyrðu þeir því aft-
ur út úr göngunum.
Slitrótt Qarskiptasamband
Að sögn Jóns Viðars löguðust
fjarskiptin örlítið um leið og liðið
Reykjavíkurmegin var komið niður
í göngin, en var þó nokkuð slitrótt.
Hvorki Jón Viðar né Jóhann kunna
skýringar á því hvers vegna sam-
bandið datt algerlega út um tíma.
„Þegar við vorum komnir niður í
göngin skánaði sambandið, en það
olli líka vandræðum að þegar vift-
umar höfðu verið settar á fullan
styrk var hávaðinn slíkur að það var
mjög erfitt að heyra hvað var sagt í
talstöðinni. Þetta mætti hins vegar
leysa með því að tengja heymartól
við talstöðvarnar."
Viftumar vom settar á fullan
styrk þegar Akranesliðið var komið
út og segir Jón það hafa komið á
óvart hve langan tíma það tók að fá
hreyfingu á reykinn. „Þetta vom
fimm til fimmtán mínútur sem liðu
áður en nokkur árangur var sjáan-
legur. Maður var búinn að heyra
ýmislegt um þessar viftur en ég
hefði trúað að þær ættu að virka
betur.“
Jón segir ennfremur að reykur-
inn hafi farið mun lægra en þeir
áttu von á og gengið hægar að losa
frá jörðu. „Við áttum von á að það
væri hægt að athafna sig undir
reyknum, en svo var ekki.“ Jón Við-
ar segir að þar sem þetta hafi verið
fyrsta æfing hafi aðilar e.tv. tekið
því rólegra en ella. „Það má auðvit-
að ekki mála ástandið of dökkum lit-
um, en við þurfum greinilega að
vinna í þessum málurn."
Slökkviliðin illa búin
í sambandi við leiðir til úrbóta
segir Jón Viðar að það sé fyrst og
fremst ljóst að þessari æfingu lok-
inni að slökkiviliðin séu ákaflega illa
í stakk búin til að sinna atburðum
sem þessum. „Við þyrftum búnað til
reykköfunar sem endist lengur en
núverandi búnaður, sem endist um
20 mínútur. Það segir sig sjálft að
við gerum lítið á tuttugu mínútum í
svo stórum göngum. Við þyrftum
einnig hitamyndavélar þannig að
við sæjum til í göngunum, þetta eru
allt aðrar aðstæður en í húsunum
sem við reyklosum í bænum.“ Jón
Viðar segir að mikið skorti á þjálfun
slökkviliðsmanna í þessum efnum
og ef vel ætti að vera þyrfti líka að
stytta útkallstíma og auka útkalls-
styrk. „Það er hins vegar stórpóli-
tískt mál, því slíkt kostar sitt.“
Jóhann Engilbertsson tekur und-
ir með Jóni Viðari um slakan búnað
og þjálfun sinna manna. „Það má
t.d. geta þess að við vorum með tal-
stöðvar í láni frá Reykjavík, en við
eigum ekki talstöðvar sem hafa rás
Almannavama, en það er sú rás
sem virkar í göngunum.“ Jóhann
segir að komi eitthvað fyrir í göng-
unum séu þeir í vondum málum.
„Það hlýtur að vera aðalatriði að
ökumenn sýni varúð í akstri. Þessi
göng eru gott mannvirki í sjálfu sér
og það er öruggara að aka þau en
Hvalfjörðinn. Við stöndum hins veg-
ar verr ef eitthvað kemur fyrir í
göngunum en í firðinum.“
Ekkert sem kom á óvart
Bergsteinn Gizurarson bruna-
málastjóri segir ekkert hafa komið
sér á óvart í æfingunni. „Þetta er
fyrsta æfingin sem fer fram í göng-
unum. Við stóðum fyrir þessari æf-
ingu og lögðum mikla áherslu á að
hún færi fram og ég get ekki sagt
að neitt hafi komið mér á óvart í
henni. Það var t.d. viðbúið að fjar-
skiptatækin myndu valda vanda-
málum eins og gerist með búnað
sem hefur ekki verið prófaður áður.
Æfingar eru til að læra af þeim og
mér finnst við hafa lært mjög mikið
af þessari æfingu. T.d. má benda á
að eldur getur haft þau áhrif að
breyta stefnu loftræstikerfisins,
þannig að í rauninni var mjög gott
að það gerðist á æfingunni."
Bergsteinn bendir á að bruna-
málastofnun hafi blandað sér í mál
Hvalfjarðarganga að eigin frum-
kvæði, Vegagerðin og samgöngu-
málaráðuneyti hafi ekki talið það
nauðsynlegt. „Það má kannski segja
að æfingin hafi sannað mikilvægi
þeirra afskipta."
Að sögn Bergsteins leiddi æfingin
fyrst og fremst í ljós mikilvægi við-
vörunartækis í göngunum sem
myndi staðsetja eldsupptök. „Það
er lykilatriði ef eitthvað kemur upp
á að vita í hvora áttina á að beina
viftunum til að reyklosa."
Þjónar ekki tilgangi
að hræða fólk
Bergsteinn segir engum tilgangi
þjóna að hræða almenning, það sé
engin bráðahætta á ferð. „Ef þetta
hefði verið slys, hefði farið illa, en
þetta var æfing sem við munum
læra af. Það er litlar líkur á bruna í
göngunum, auðvitað getur alltaf
eitthvað komið fyrir, það á við í
göngunum sem annars staðar."
Bergsteinn segir göngin betur
búin en þeir norsku staðlar sem
miðað var við. „í Noregi eru 500 km
af göngum og þar hefur ekkert al-
varlegt slys orðið enn.“ Næsta skref
að mati Bergsteins er að vinna úr
gögnum í tengslum við æfinguna og
halda svo námskeið fyrir slökkvilið-
in. „Ég hef beitt mér fyrir að fengn-
ir væru aðilar frá Noregi til að
halda námskeið og mun þrýsta á
það. Að því loknu væri eðlilegt að
halda aðra æfingu.“
Bergsteinn bendir á að komi eitt-
hvað fyrir í göngunum sé í fyrsta
lagi mjög mikilvægt að hindra að
einhver fari inn og í öðru lagi að
þeir sem inni eru komi sér út. Til að
hindra umferð um göngin sunnan-
megin, þar sem enginn vaktmaður
er, er kveikt á rauðum viðvörunar-
ljósum og bóma lokar veginum öðr-
um megin. „Það gerðist nú samt í
gær [fyrradag] áður en æfingin
hófst og verið var að prófa reyktæk-
in að bíll kom að og bílstjórinn tók
sig bara til og fór inn þrátt fyrir að
göngin væru lokuð með bómum og
ekki sé búið að opna þau formlega
þannig að það er ýmislegt sem get-
ur gerst.“
Undarlegt upphlaup
Stefán Reynir Kristinsson fram-
kvæmdastjóri Spalar sagði í samtali
við Morgunblaðið eftir hádegi í gær
að forsvarsmenn Spalar gætu ekki
brugðist við æfingunni fyrr en þeir
fengju eitthvað í hendumar um
hvemig hún hefði gengið. „Mér
finnst undarlega staðið að upplýs-
ingadreifingu um æfinguna. Ég veit
ekkert um hana nema það sem ég
hef heyrt í fjölmiðlum og þykir
þetta skrýtið upphlaup daginn fyrir
opnun. Mér finnst þetta hljóma eins
og menn séu að reyna ná sér í betri
búnað.“
Stefán segir enga ástæðu til að
fresta opnun ganganna og bætir því
við að brunavarnir í göngunum séu
vemlega yfir þeim stöðlum sem lög
gera ráð fyrir. „Við erum með hand-
slökkvitæki á 250 m fresti, neyðar-
símar á 500 m fresti og 32 stórar
viftur sem dæla út reyknum ef kem-
ur til bmna. Það verður líka að taka
með í reikninginn að líkurnar á að
kvikni í bíl í göngunum em afar litl-
ar og ef verið er að tala um að verja
peningum í að auka öryggi akandi
vegfarenda þá höfum við komist að
því að þeim peningum væri marg-
falt betur varið með því að breikka
einbreiðar brýr.“
Að sögn Stefáns er verið að skoða
mál eins og að setja upp viðvömnar-
tæki í göngunum sem gefa upp stað-
setningu elds. „Við emm að bíða eft-
ir upplýsingum frá Noregi og víðar
um þau mál. Það hefur brugðið við
að slík tæki fari í gang án þess að
um eld sé að ræða þannig að nauð-
syrflegt er að skoða þau mál vel. Eft-
ir því sem við vitum best er slíkur
búnaður hvergi í notkun í Noregi, þó
umferð sé þar margfalt meiri en um
Hvalfj arðargöng."
O
O
0
I
J
'1
■ öe
■1