Morgunblaðið - 09.08.1998, Qupperneq 16

16 SUNNUDAGUR 9. ÁGÚST 1998
MORGUNB LAÐIÐ
LISTIR
Morgunblaðið/Arnaldur
TÁKNMÁLSTÚLKENDUR og leikarar stýra dýrum knerri yfir haf-
ið til Finnlands á leiklistarhátíð í Tampere með Ormstungu að lok-
inni sýningunni í Iðnó annað kvöld.
Ormstunga tung-
um tveim
ORMSTUNGA, ástarsaga verður
sýnd í Iðnó á táknmáli annað kvöld,
mánudagskvöld, kl. 20 og daginn eft-
ir er fórinni heitið til Tampere í Finn-
landi þar sem leikritið verður sýnt
tvisvar á fímm daga leiklistarhátíð.
Táknmálstúlkendurnir Árný Guð-
mundsdóttir og Sigrún Edda Theó-
dórsdóttir koma ekki alveg ókunnug-
ar að verkinu því fyrir hálfu öðru ári
voru þær í hópi fímm nemenda í
táknmálsfræði við Háskóla Islands,
sem þýddu verkið yfir á táknmál og
sýndu nokkrar sýningar í Skemmti-
húsinu við Laufásveg með Benedikti
Erlingssyni og Halldóru Geirharðs-
dóttur leikurum. „Það er mjög í anda
táknmálsins að skipta um hlutverk
því þegar túlkandi túlkar samtal
tveggja manna í daglegu lífi þá skipt-
ir hann um persónu um leið og hann
túlkar," segir Sigrún Edda. „Það er
mjög sterkt í táknmálinu að setja
upp svið og hluti af því felst í að vera
sveigjanlegur í umhverfinu,“ bætir
Ámý við. Þær segja að mikil vinna
hafi falist í að þýða verkið á sínum
tíma því það hafi krafist töluverðrar
yfirlegu að koma kerskninni til skila
og túlka talsmátann. Þegar þátttak-
endum sýningarinnar hefur fjölgað
um tvo hafa verið fundnar út leiðir til
að fullnýta mannskapinn og nýir
brandarar hafa fæðst með nærveru
túlkendanna. „Við erum teknar mikið
inn í sýninguna og gegnum hlutverki
þræla og ambátta eða dýra og erum
jafnvel notaðar sem leikmunir,“ segja
þær. Árný gengur enn lengra í túlk-
un sinni að þessu sinni þegar hún
túlkar flaututónlist Halldóru í sum-
um atriðunum. „Vanalega er maður í
hlutverki hins hlutlausa túlkanda,
nema þegar kemur að tónlistaratrið-
um,“ segir hún. „Ég túlka þá þau
áhrif sem tónlistin hefur á mig og
sýni hvort hún er harmþrungin,
gáskafull eða þvíumlíkt og það er
nokkuð snúið stundum."
Litlar heimildir um táknmálið
Árný og Sigrún Edda segja að
táknmálið sé þeim annmörkum háð
að það nái ekki utan um fornsagna-
stílinn, sem tíðum kemur fyrir í
Ormstungu. Það er skiljanlegt í ljósi
þess að heimildir um táknmál ná ekki
nema nokkra áratugi aftur í tímann
og hefur alla tíð verið á sviði pappírs-
lausra samskipta. Þær hafa þó ftmdið
nokkur gömul tákn í viðleitni sinni til
að nálgast fommálið sem best þær
geta, en ólíkar málsögur talaðs og rit-
aðs máls og táknmáls verða samt
ekki sættar í Ormstungu, ástarsögu.
„Annars er ekki mikið fyrirtæki að
túlka leiksýningar og það mætti gera
meira af því,“ segja þær. „Þó að
vissulega krefjist þýðingarvinnan
mikillar yfirlegu áður en æfingarnar
hefjast með leikurum veltur gengið
líka á samvinnunni með þeim, en
Benedikt og Halldóra hafa verið al-
veg frábær í samvinnu og haft góðan
skilning á táknmálstúlkuninni. Það
eru um 250 heymarlausir íslendingar
sem nota táknmál í dag og fram að
þessu er Ormstunga eina íslenska
leikritið fyrir fullorðna sem hefur
verið þýtt á táknmál, en þrjú barna-
leikrit hafa verið þýdd.“
Ormstunga verður flutt á íslensku
tal- og táknmáli þannig að norrænir
áhorfendur sjá sýninguna á erlendu
tungumáli, en Árný og Sigrún Edda
segja það útbreiddan misskilning að
táknmál sé alþjóðlegt tungumál.
Konur flytja
lög kvenna
TÓNLEIKAR verða haldnir í Nor-
ræna húsinu f dag, sunnudaginn
9. ágúst kl. 16. þar sem Marta G.
Halldórsdóttir sópran, Unnur Vil-
helmsdóttir píanó og Lovísa
Fjeldsted selló, og Hallfríður
Olafsdóttir flauta, flytja sönglög
eftir Elfnu Gunnlaugsdóttur, Kar-
ólínu Eirfksdóttur, Báru Gríms-
dóttir, Hildigunni Rúnarsdóttur
og Jórunni Viðar. Ljóðin sem
sungin verða eru eftir ýmsa höf-
unda, m.a. Steingrím Thorsteins-
son, Sveinbjörn Egilsson, Jónas
Hallgrímsson, Hannes Pétursson,
Stein Steinarr og Sigurð Pálsson.
Aðgangur að tónleikunum er kr.
700.
Ríkey í
Perlunni
RÍKEY Ingimundardóttir opnar
sýningu í Perlunni sunnudaginn 9.
ágúst kl. 16. Þetta er hennar 42.
einkasýning. Á sýningunni em
skúlptúrar, málverk, messingmyndir
o.fl. Sjá má ýmsar þjóðfrægar og
ævintýrapersónur sýndar á nýstár-
legan hátt.
Benda má á að sjónskert fólk get-
ur einnig notið sumra verkanna með
snertingu.
Ríkey er Siglfirðingur, hún stund-
aði nám við Myndlista- og handíða-
skóla Islands og útskrifaðist þaðan
1983.
----------------
Sumartónleika-
röð í Stykkis-
hólmskirkju
FIMMTU og næstsíðustu sumartón-
leikar í tónleikaröð Stykkishólms-
kirkju verða haldnir mánudaginn 10.
ágúst kl. 21.
Þá koma fram Áshildur Haralds-
dóttir flautuleikari og Pierre Mora-
bia píanóleikari, en þau eru nýkomin
úr tónleikaferð um Frakkland.
Á efnisskránni verða verk eftir
Mozart, Fauré, Albeniz, Höller,
Debussy og Bizet - Borne.
Aðgangseyrir er 500 kr.
Söngdansar
Jóns Múla
HLJÓMSVEITIN Delerað heldur
tónleika kl. 20:30 þriðjudaginn 11.
ágúst í Iðnó.
„Viðfangsefni hljómsveitarinnar
er töfraheimur söngdansa Jóns
Múla Ámasonar. Lög Jóns Múla
hafa lifað með þjóðinni síðustu ára-
tugi. Mörg laganna voru frumflutt í
leikritum þeirra bræðra sem sýnd
vora í Iðnó,“ segir m.a. í kynningu.
Delerað skipa Óskar Guðjónsson
á saxófóna, Eðvarð Lárusson og
Hilmar Jensson á gítara, Þórður
Högnason á kontrabassa, Einar
Scheving og Matthías M.D. Hem-
stock á trommur og Pétur Grétars-
son á slagverk.
„Af hverju lætur
þú svona?“
Gegnum
gluggann
INNSETNING með verkum
Rögnu Róbertsdóttur, Bryndísar
Snæbjörnsdóttur og Sólveigar
Aðalsteinsdóttur stendur uppi í
Galleríi Ingólfsstræti 8.
Hægt er að skoða sýninguna í
gegnum gluggann eða eftir sam-
komulagi því galleruð er Iokað
vegna sumarleyfa fram að 17.
september, nema laugardaginn
22. ágúst, Menningamótt Reykja-
vfkur, þá verður opið frá kl. 14-24.
-----♦-♦-♦---
Cindy Sherman
í Fiskinum
HEIMILDARMYND um banda-
ríska myndlistarmanninn Cindy
Sherman verður sýnd í Galleríi Fisk-
inum að Skólavörðustíg 22c á morg-
un, mánudaginn 10. ágúst.
Myndin lýsir degi í lífi myndlistar-
stjömunnar í hinni stóra New York-
borg. Sýningartími er 40 mínútur og
verður myndin sýnd á klukkustund-
ar fresti frá kl. 14 til 18.
í ÁGIJST mun Furðuleikhúsið
verða á faraldsfæti á gæsluvöllum
Reykjavíkurborgar með Ieikritið
„Af hverju lætur þú svona?" eftir
Ólöfú Sverrisdóttur.
Leikritið fjallar um uppeldi
bama og samskipti þeirra við full-
orðna fólkið á gamansaman hátt.
Leikendur eru; Eggert Kaaber,
Margrét Pétursdóttir, Ólöf Sverr-
isdóttir og Gunnar Gunnsteinsson.
Næstu sýningar em; mánudag-
inn 10. ágúst kl. 14 á Rauðaiæk,
þriðjudaginn 11. ágúst kl. 14 í
Dalalandi og miðvikudaginn 12.
ágúst kl. 14 í Rofabæ.
Sýningarnar standa yfir til 18.
ágúst.
FURÐULEIKHÚSIÐ sýnir Ieikritið „Af hverju lætur þú svona?“ á
gæsluvöllum Reykjavíkurborgar næstu daga.
Dauðleiðinleg-
ur dauðaleikur
ERLE]\DAR
BÆKUR
Spennusaga
James Neal Harvey: Dauðaleikur
„Dead Game“. St. Martin’s Paper-
backs 1998. 377 síður.
FJÖLDAMORÐINGJAR era
sem kunnugt er ákaflega vin-
sælir óþokkar í spennusögum og
það er sífellt verið að reyna að
finna á þeim nýjar hliðar með
misgóðum árangri. Einkum er
reynt að gera þá ofurgáfaða og
kaldhæðnislega djöfla í manns-
líki og hefur engum tekist betur
upp við það en Thomas Harris,
sem skapaði Hannibal „The
Cannibal" Lecter. Síðan Harris
kom fram á sjónarsviðið hafa
minni spámenn reynt að feta í
fótspor hans. Bandaríski
spennusöguhöfundurinn James
Neal Harvey gerir það í nýrri
sögu sinni, Dauðaleiknum eða
„Dead Game“, en mistekst alfar-
ið það ætlunarverk sitt að skapa
morðóðan geðsjúkling, sem
sendir hroll niður eftir baki les-
andans.
Bilaður
verðbréfamiðlari
James Neal Harvey býr í
Palm Beach í Flórída og hefur
skrifað einar fimm bækur þ. á.
m. „By Reason of Insanity“ og
„Painted Ladies“, sem munu
hafa notið talsverðra vinsælda
vestra. í Dauðaleiknum segir af
einstaklega færum verðbréfa-
miðlara sem sérhæfir sig í
kaupum og sölu á málmum og
er verulega hugsjúkur af
ástæðum sem raktar era heldur
þokukennt til æsku hans. Hann
hefur í 12 ár verið lokaður inni
á geðsjúkrahúsi eftir að vera
handtekinn fyrir hrottalegt
morð á ungri konu. Honum
tókst að haga því svo til að
hann var dæmdur ósakhæfur
og slapp því við fangelsi og ein-
staklega bjartsýnir læknar við
spítalann, sem hann hefur haft
að fíflum í öll þessi ár, útskrifa
hann sem heilbrigðan einstak-
ling. Það fyrsta sem hann gerir
þegar hann losnar er að nauðga
og myrða unga konu með ná-
kvæmlega sama hætti og áður
en svo vill til að hún er gömul
vinkona hins snjalla og gjörvi-
lega lögreglumanns, Ben Tolli-
vers. Sá gómaði morðingjann á
sínum tíma og nú hyggur verð-
bréfasalinn/fjöldamorðinginn á
hefndir.
Sagan er einstaklega ófrum-
leg. Klisjumar vaða uppi og það
er fátt ef nokkuð í henni sem
ekki hefur verið gert áður og
með betri árangri. Harvey leyfir
lesandanum að fylgjast með
hugsunargangi morðingjans,
eins og hann er nú óspennandi,
með því að láta þá tvo brengluðu
persónuleika sem hann virðist
gerður úr tala saman. Eru það
heldur snautlegar samræður.
Höfundinum tekst aldrei að
gera morðingjann eins kláran og
hann á greinilega að vera og á
endanum, þegar spennan mun
eiga að rísa hvað hæst, skellur
maður uppúr yfir þessum klofna
persónuleika.
Aum sakamálasaga
Annars fer mestur hluti sög-
unnar í að lýsa því hvað geð-
læknar eru raglað fólk. Þeir fara
einstaklega mikið í taugamar á
aðalpersónunni, sjálfum Ben
Tolliver, vegna þess að þeir
halda hlífiskildi yfir skjólstæð-
ingi sínum, morðingjanum, og
neita að gefa upp sjúkrasögu
hans eða hvar hann heldur sig.
Þannig verða læknamir helstu
óvinir söguhetjunnar og hann
getur ekki hætt að býsnast yfir
þeim. Flest sem þeir segja fá
einkunnina „shit“ í hans huga.
Að auki er frásögnin lúshæg
og mikið er um þreytandi end-
urtekningar því sífellt er verið
að rifja upp fyrir sögupersónun-
um það sem á undan er gengið.
Hér er þannig á ferðinni heldur
aum sakamálasaga, formúlu-
kennd og lítið spennandi.
Arnaldur Indriðason