Morgunblaðið - 26.09.1998, Blaðsíða 16

16 LAUGARDAGUR 26. SEPTEMBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
4
íslandssagan breyttist þegar hámark afla var ákveðið haustið 1983. Mörgum
sem höfðu helgað líf sitt útgerð fannst undarlegt að fá allt í einu „heimild“
til að veiða minna. En Islendingar urðu að velja hvort þeir vildu halda
áfram sífelldum taprekstri í sjávarútvegi eða leita nýrra leiða.
Fyrir þjóðina í heild lá beint við að fela þeim sem til þess höfðu getu að
sækja fískinn, enda á hún auð í verkþekkingu útvegsfyrirtækja engu síður
en í sjónum. En við úthlutun veiðileyfa var líka leitast við að gæta réttlætis
og aflahlutur skipa tók því mið af veiði fyrri ára, af atvinnuréttindum
útvegsmanna og reynslu.
Enginn ræðst í útgerð ef hann sér fram á tap. Líkt og aðrir vilja útvegsmenn
njóta verka sinna en þeir þurfa að leggja í mikinn kostnað við starf sitt og
taka áhættu. Fjöldi útvegsmanna hefur misst allt í þeirri viðleitni að halda
uppi atvinnu í sinni heimabyggð. Með núverandi fískveiðistjómunarkerfi
fengu útvegsmenn loks stjórntæki til þess að auka hagkvæmnina.
Heildarafli 1978- 1997
íslendingar vilja stjóm á fiskveiðum, ekki aðeins til aS tryggja viðgang helstu nytjastofna, heldur einnig til að
tryggja ágóöa af veiðunum. Þrátt fyrir aflahrun og stórfellda skerðingu veiðiheimilda á sínum tíma tókst
sjávarútveginum aÖ vinna upp heildarafla flotans meÖ sókn á fjarlæg mið. Þetta var ein meginforsenda þess aö
þjóðin stóÖ af sér erfiða tíma í efnahagsmálum og býr nú við góðæri.
Stjómvöld ákveða hámarksafla og setja reglur um úthlutun hans. Hlutverk útvcgsmanna er aÖ ná í aflann og breyta honum í
raunvemleg vcrðmæti. Þegar ekkert veiðist er talað um daufian sjó, en líka er talað um dauðan sjó í logni. ÚtgerÓ kallast
útbúnaður sjómanns eða báts, það að gera út skip til veiða er líka kallað útgerð, sem og fyrirtækið eða stofnunin sem það gerir.
Heimild: Útvegurinn 1997, Fiskifélag íslands, 1998. Um þjóðareign og atvinnuréttindi má lesa nánar í grein
Sigurðar Líndal „Nytjastofnar á íslandsmiðum - sameign þjóðarinnar44, 1998.
Þessi auglýsing er liður í fræðsluátaki Landssambands íslenskra útvegsmanna.