Morgunblaðið - 10.10.1998, Síða 10

10 LAUGARDAGUR 10. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Fjölmiðlafrásagnir í Lúxemborg af vafasömum bakgrunni nýs flugfélags
ISLENDINGAR hafa rekið áætlunarflug til Lúxemborgar í meira en hálfa öld. Hér er vél Air Bahama, dótturfélags Loftleiða, á flugvellinum í Lúxemborg.
Efasemdir um að „Solid’
Air“ fái flugrekstrarleyfi
Blaðaskrif hafa orðið í Lúxemborg um
flugfélagið „Solid Air“, sem stofnað var
nýlega og áformaði m.a. að hefja flug milli
Islands og Lúxemborgar.
TALSMAÐUR fyrirtækisins „Sol-
id’Ar“ í Lúxemborg, sem hafði aug-
lýst að það myndi hefja áætlanaflug
yfir Atlantshafið frá Findel-flugvelli
í desember næstkomandi - eða um
það leyti sem Flugleiðir hyggjast
hætta flugi þangað - viðurkenndi á
blaðamannafundi í Lúxemborg í
gær að fyrirtækið ætti við viss
vandamál að stríða og að þar sem
það hefði enn ekki fengið formlegt
rekstrarleyfí væri ástæða til draga í
efa að takast myndi að standa við
áður auglýsta dagsetning fyrsta
flugs félagsins frá Findel vestur yfír
haf, 12. desember.
I fjölmiðlum í Lúxemborg hafa
undanfama daga birzt frásagnir af
meintu fjármálamisferli tiltekinna
aðstandenda Solid’Ar og að innan
stjómar þess logaði allt í illdeilum.
Samgönguráðherra Lúxemborgar,
Mady Delvaux-Stehres, hefur lýst
því yfír, að ákvörðun um flugrekstr-
arleyfí verði fyrst tekin til athugun-
ar þegar ákæra sem lögð hefur ver-
ið inn gegn fyrirtækinu hefur verið
leidd til lykta.
Hluthöfum stefnt
Ludovie Sauwen, prókúruhafi
framkvæmdastjórnar fyrirtækisins,
varðist á blaðamannafundinum í
gær ásökunum sem fram koma í
grein dagblaðsins Journal sl. mið-
vikudag. Sagði Sauwen upplýsingar
sem fram kæmu í greininni slitnar
úr samhengi, en hann viðurkenndi
að fyrirtækið ætti við viss vandamál
að stríða, auk þess sem óleyst deila
um óeðlilega háa reikninga stæði
því fyrir þrifum. Dagblaðið Lux-
emburger Woii, hefur eftir Sauwen,
að framtíð fyrirtækisins væri stefnt
í hættu vegna athafna eins manns,
„sem hefði það eina takmark að
skaða félagið".
Þar á Sauwen við Nico Castiglia,
kaupsýslumann í Lúxemborg, sem
skráður var fyrir hlutafé í SolidAir
en hefur nú sagt sig úr stjórninni,
dregið hlutaféð til baka og stefnt
hluthöfunum Jean Meyer, Claude
Meyer og Ludovic Sauwen. Ákæran
hljóðar upp á fjársvik, misnotkun á
eignum fyrirtækisins og loks þjófn-
að.
í fyrmefndri grein Joumal er því
haldið fram, að Sauwen, sem er lög-
fræðingur frá Brussel, hafi strax við
stofnun fyrirtækisins í sumar gert
við það ráðgjafarsamning sem átti að
gefa honum 300.000 lúxemborgíska
franka í aðra hönd á mánuði (um
600.000 ísl. kr.), auk 22.000 franka
mánaðarlauna fyrir stjómarsetu.
Fyrir liggi reikningur frá Sauwen
fyrir ráðgjafarstörf á tímabilinu frá
miðjum júlí til miðs september upp á
sem svarar 1,2 milljónir króna.
Bent er á vafasaman fyrirtækja-
rekstrarferil þeima Jeans og
Claudes Meyer, sem samkvæmt
upplýsingum blaðsins em skráðir
fyrir 50% hlutafjár „Solid’Air", og
að ný fyrirtækjasamsteypa þeirra,
„Meyer Grappe“, hafi í reynd sama
heimilisfang og fyrra fyrirtæki
þeirra, sem lýst var gjaldþrota fyrir
tveimur áram. Eitt fyrirtækja
þeirra, „Mercurial Capital Venture
Holding" mun vera skráð fyrir
Lykt í leikhúsi
Morgunblaðið/Ásdís
„VIÐ þekkjum slíkar manngerðir af eigin raun og berum persónu-
sköpun leikaranna ósjálfrátt saman við lífið sjálft": Þorsteinn Gunn-
arsson fylgist með Guðlaugu E. Ólafsdóttur matbúa á sviðinu.
LEIK1.IST
Leikfélag Reykjavfkur
á litla sviðinu í llurg-
arleikhúsinu
OFANLJÓS
Höfundur: David Hare. Þýðandi: Árni
Ibsen. Leikstjóri: Kristín Jóhannes-
dóttir. Leikmynd og búningar: Stígur
Steinþórsson. Lýsing: Ögmundur Þór
Jóhannesson. Hljóð: Olafur Örn
Thoroddsen. Leikarar: Friðrik Frið-
riksson, Guðlaug Elísabet Ólafsdóttir
og Þorsteinn Gunnarsson. Föstudag-
ur 9. október.
Á RÁÐSTEFNU leikhúsgagn-
rýnenda í Finnlandi í sumar tók til
máls norskur menningarblaðamað-
ur sem sendur hafði verið út af örk-
inni frá uppranalandi okkar til að
komast að því hvað við hinir brott-
fluttu hefðust að í leiklist. Honum
fannst það merkilegast að á meðan
á sýningu á Hamlet stóð í Þjóðleik-
húsinu fékk hann að upplifa það að
lykt af steikarbuffi með lauk, upp-
rannin úr veitingahúsinu í kjallar-
anum, lagði yfir salinn og kvaðst
hann framvegis mundu ávallt tengja
þessa lykt leiklistarlífi á íslandi.
Ástæða þess að þetta er rifjað hér
upp er að sennilega mun endurminn-
ingin um þessa sýningu kvikna í
hugum leikhúsgesta þegar þeir finna
næst lykt af því tagi sem lék um vit
þeirra í gærkvöldi. Leikritið mætti
kalia hefðbundið stofudrama ívafið
eldhúsvasksraunsæi, svo vísað sé til
tveggja stefna í breskum leikbók-
menntum á þessaii öld. Hér er líkt
svo nákvæmlega eftir veraleikanum
í sviðsmynd, búningum, lýsingu, tón-
list og á stundum leikstíl að áhorf-
andanum var næst að halda að hann
væri staddur við upptöku á kvik-
mynd. Leikmyndin er niðumídd íbúð
í gömlu húsi, eins og finna má í þeim
hverfum Lundúna sem mega muna
sinn fífil fegri. Þama er að sjálfsögðu
eldhúsvaskur og gashellur sem virka
og ein persónan gerir sér lítið fyrir
og eldar mat á meðan á sýningunni
stendur með tilheyrandi áhrifum á
lyktarskyn áhorfenda.
Höfundurinn er hálfrar aldar
gamall Breti sem hefur sérhæft sig
í að skrifa um ójöfnuð þann sem
bresk stéttaskipting hefur í för með
sér og um þá ósamkvæmni sem
fylgir róttækri hugsjónamennsku.
Þetta eru einmitt tvö meginþemu
Ofanijóss og persónumar era full-
trúar ákveðinna þjóðfélagshópa og
viðhorfa. Snilld Hares felst í hve vel
honum tekst að gæða þessar mál-
pípur sínar lífi og gera þær að trú-
verðugum persónum.
Tekið er á viðfangsefnum leiksins
- andstæðum milli auðs og fátækt-
ar, hugsjóna og græðgi - á svo sér-
breskan máta að óneitanlega kemur
upp í hugann hvort leikritið eigi
eitthvert erindi hingað upp. En ís-
lendingar þekkja þennan heim úr
sjónvarpi og kvikmyndum, auk þess
sem horfast verður í augu við að
Lundúnir eru sú stórborg sem er
næst okkur. Það er hægðarleikur að
yfirfæra vangaveltur höfundar á
okkar þjóðfélag án teljandi erfið-
leika. Hvers vegna fórnar fólk lífinu
í kennarastarfinu í stað þess að
velja störf sem gefa margfalt meira
í aðra hönd? Og öll þekkjum við hve
vel hið fornkveðna, mikið vill meira,
á við um margt efnafólk.
Við þekkjum slíkar manngerðir
af eigin raun og berum persónu-
sköpun leikaranna ósjálfrátt saman
við lífið sjálft. Af þessu leiðir að við
gerum ef til vill ómanneskjulegar
kröfur til þeirra um að þeir endur-
skapi raunveruleikann á sannfær-
andi hátt. Kvikmyndastíll krefst al-
gjörs raunsæis og tráverðugleika - í
nærmynd.
Friðrik Friðriksson fer með hlut-
verk Edwards. Leikur hans er ótrú-
lega einbeittur í hinum tveimur
stuttu atriðum þar sem hann kom
fram. Hann hefur sérstaklega svip-
brigðaríkt andlit og hvert augna-
tillit hitti beint í mark. Honum tókst
að yfirvinna annmarka þýðingar
Arna Ibsen, sem einhvern veginn
skaut alltaf framhjá markinu þegar
túlka átti unglingamálið.
Málfar þýðingarinnar reyndist
Guðlaugu Elísabetu Ólafsdóttur
fjötur um fót. Það sveiflaðist milli
hreinna slanguryrða og upphafinn-
ar ljóðrænu. Vandamálið var að um
hlutafjáreign þeirra í Solid’Ar, en
endurskoðunarfyrirtæki þeirra
„Compagnie Européenne de Ré-
vision" sé jafnframt skráður endur-
skoðandi „Solid’Ar".
Enginn leigusamningur
f greininni segir að enn liggi ekki
fyrir neinn leigusamningur fyrir
þær þrjár A310-300 breiðþotur, sem
ætlunin sé að nota til hins fyrirhug-
aða áætlanaflugs frá Lúxemborg til
Flórída og Karíbahafsins. Þeiiri
spurningu er varpað fram, hvernig
af slíku geti orðið með það mjög svo
takmarkaða hlutafé, sem félagið
hafi úr að spila, en sagt er að það sé
ekki meira en 25 milljónir LUF, eða
um 50 milljónir ísl. kr. Þar að auki
hafi af þessum 25 milljónum franka
aðeins 6,25 milljónir verið í raun
greiddar í stofnhlutafjársjóðinn.
Ludovic Sauwen sagði á blaða-
mannafundinum í gær að í millitíð-
inni væri hlutaféð komið upp í 150
milljónir franka, eða um 300 millj-
ónir ki'óna. Hlutaféð yrði greitt í
stofnsjóðinn smátt og smátt, eftir
þörfum. Ekkert kom þó fram í máli
Sauwens um það hvaðan hið nýja
hlutafé kæmi. Samkvæmt Lux-
emburger Wort var heldur ekki
ljóst, hvort stofnendur fyrirtækisins
væru í raun eigendur stofnhluta-
fjárins. Forsenda þess að hægt sé
að gefa út flugrekstrarleyfi er að
öllum vafa hafi verið rutt úr vegi um
það, hverjir hinir raunverulegu
hlutafjáreigendur „Solid’Air" séu.
Samkvæmt upplýsingum blaðsins
hefur fyrirtækið hvorki lagt fram
þessar upplýsingar né ýmsar aðrar,
sem gildandi reglur um veitingu
rekstrarleyfis gera ráð fyrir.
Virtir Flugleiðamenn
fengnir til samstarfs
Sigurður Helgason, fyrrverandi
forstjóri Flugleiða, var ráðinn ráð-
gjafi við stofnun Solid’Air og Einar
Aakrann, fyrrverandi stöðvarstjóri
Flugleiða í Lúxemborg og yfirmað-
ur starfsemi Flugleiða þar um ára-
tuga skeið, var fenginn til að gegna
stjómarfoimennsku hins nýja fé-
lags. Að sögn Journal vildu hinir
eiginlegu aðstandendur fyi-irtækis-
ins fá Aakrann og Sigurð til sam-
starfs þar sem þeir væru reyndir og
þekktir menn, sem eflaust gætu
„opnað hinu nýja flugfélagi margar
mikilvægar dyr“.
Engir aðrir Islendingar eða menn
tengdir rekstri Flugleiða munu hafa
komið nálægt stofnun Solid’Ar.
leið og textinn vék frá vegi raunsæ-
isins hvarf tráverðugleikinn. Upp-
hafið bókmál og nakinn veruleiki
kvikmyndarinnar eiga alls ekki
saman. I raun má segja að Guðlaug
hafi leikið hlutverkið eins og í langri
töku fyrir kvikmynd; þar sem átti
eftir að velja úr bestu atriðin og
taka önnur upp aftur. Nálægðin
gerði henni kleift að tala i hálfum
hljóðum og heyrast og hvert svip-
brigði sást. Mjög vel gert þegar vel
tókst upp en á milli skorti úthald og
stöðugleika.
Þorsteinn Gunnarsson er
sviðsvanastur þessara þriggja leik-
ara og hann skapaði auðveldlega
sláandi sterkan persónuleika og
textinn hljómaði, þrátt fyrir þýðing-
arbraginn, vel úr hans munni. En
leikstíll hans átti ekki við leikmáta
Guðlaugar og of fátt varð til að
brjóta upp firnalangar samræður
jieirra.
Kristín Jóhannesdóttir leikstjóri
hefur ásamt hönnuði sviðsmyndar
og búninga, hljóðmanni og ljósam-
anni gert merkilega tilraun, tilraun
þar sem hvert þeirra hefur nostrað
við sitt svið. En án þeirrar tilbreyt-
ingar sem klipping, útitökur, aðrar
sviðsmyndir og frjálsræði með texta
leyfa gengur þessi tilraun ekki upp
sem heild. Meistari Hitchcock tók
einu sinni upp kvikmynd eins og
leikrit í afar langri töku. Arakstur-
inn varð merkilegur en ekki til eftir-
breytni. Hér er margt sem gleður
eyra og augu en minningin sem eft-
ir situr er ekki um heildstæða sýn-
ingu heldur lyktaráhrifin af leik-
sviðinu.
Sveinn Haraldsson